Tíminn - 08.11.1972, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 8. nóvember 1972
TÍMINN
7
Otgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristján Benetiiktsson. Ritstjórar: Þór-:^
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson/:;
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Timans)J:;:
Auglýsingastjóri: Steingrimur, Gfslasoíiu Ritstjórnarskrif-;:;:
stofur í Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300-18306;:;:
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiöslusimi 12323 — auglýs :;:;
ingasimi 19523. Aörar skrifstofurtsimi 18300.. Askriftargjalá;:;
225 krónur á mánuði innan lands, I lausasölu 15 krónur ein'j;
takið. Blaöaprent h.f.
Broslegar þversagnir
Málflutningur stjórnarandstöðunnar i efna-
hagsmálum frá þvi núverandi rikisstjórn kom
til valda er orðinn æði broslegur.
Þegar unnið var að gerð kjarasamninganna i
nóvember og desember á sl. ári^héldu málgögn
stjórnarandstöðunnar uppi þeim áróðri, að
vegna góðs viðskilnaðar „viðreisnarstjórnar-
innar” væri unnt að bæta kjör launþega veru-
lega, og skorað var á verkalýðsforingja að
sætta sig ekki við neitt smáræði.
Þegar kjarasamningarnir voru gerðir, töldu
málgögn stjórnarandstöðunnar, að kjara-
bæturnar hefðu ekki mátt verða minni.
Allir þingmenn stjórnarandstöðunnar
greiddu svo auðvitað atkvæði með frum-
vörpum rikisstjórnarinnar um styttingu vinnu-
viku og lengingu orlofs.
Stjórnarandstaðan var auðvitað einnig með
þvi, þegár kjör sjómanna voru bætt verulega
og fiskverð hækkað.
Vegna kosningaverðstöðvunarinnar 1970-71
og vegna kjarasamninganna reyndist
óhjákvæmilegt að hækka verðlag ýmissa vara.
Gengisbreytingar erlends og hækkanir á
ýmsum vörum á heimsmarkaði leiddu einnig
til nokkurra verðhækkana.
Þá héldu stjórnarandstöðublöðin þvi óhikað
fram, að búið væri að taka allar kjarabæturnar
af launþegum aftur og vel það.
Auðvitað fæst enginn verkalýðsleiðtogi i
Sjálfstæðisflokknum eða Alþýðuflokknum til
þess að viðurkenna það, að samið hafi verið
um of miklar kjarabætur i kjarasamningnum i
desember. Hins vegar munu þeir allir viður-
kenna, að til allsherjarverkfalls með tilheyr-
andi tjóni fyrir þjóðarbúið hefði komið, ef i boði
hefði verið eitthvað minna.
Kjarasamningarnir, sem gerðir voru i fyrra;
voru grundvallaðir á þjóðhagsspá,er gerði ráð
fyrir verulega meiri þjóðartekjum en raun
hefur orðið á þessu ári vegna þess áfalls, sem
sjávarútvegur og fiskvinnsla hefur orðið fyrir,
og stafar af stórminnkuðum afla þeirra
tegunda, sem hafa gefið mestan arð, og vegur
minnkandi þorskafli þar þyngst.
í leiðara Mbl. i gær* er þvi haldið fram, að
aflabrögð hafi ekki versnað, heldur eigi efna-
hagsvandinn rætur i kjarasamningunum.
Samið hafi verið um allt of miklar kjarabætur
til handa launþegum.
Mbl. lýsir orsökum efnahagsvandans svo:
„Á timabilinu 1. september 1971 til 1. júni
1972 hækkaði tímakaup i fiskvinnslu um 35.7%
Af þessari hækkun nemur kostnaðaraukning
vegna styttingar vinnutimans um 10% og visi-
töluhækkun kaupgjalds 9.81 visitölustigi. Kost-
naðaraukning vegna lengingar orlofs nam 1
1/3%. Auk þessarar miklu hækkunar á vinnu-
launakostnaði hafa fiskvinnsla og aðrar at-
vinnugreinar orðið að taka á sig margvislega
aðra hækkun útgjalda”.
Það broslega við þetta allt saman er svo það,
að Mbl. ætlar launþegum að fyllast heilagri
reiði gegn rikisstjórninni fyrir það, að hún hafi
gengið allt of langt i þvi að bæta kjör þeirra en
sanngjarnt geti talizt!.
ERLENT YFIRLIT
Tekst Walter Scheel
að halda velli?
Á því velta úrslit vestur-þýzku kosninganna 19. þ.m.
Walter Seheel.
SÁ MAÐUR, sem mestu
hefur ráðið um stjórnmála-
þróunina i Vestu-Þýzkalandi
siðustu árin — er tvimælalaust
Walter Scheel, formaður
Frjálslynda flokksins, þótt
meira hafi borið á Willy
Brandt sem kanslara og leið-
toga stærri stjórnarflokksins.
Segja má með miklum rétti,
að timamót hafi orðið i vestur-
þýzkum stjórnmálum, er
Walter Scheel tók að sér
forustu Frjálslynda flokksins
veturinn 1968.
Úrslit þingkosninganna,
sem fara fram i Vestur-
Þýzkalandi 19. þ.m., munu
einnig ráðast mest af þvi,
hvort Scheel og flokki hans
tekst að halda velli eða ekki.
Til þess að flokkur þurrkist
ekki út i kosningum i Vestur-
Þýzkalandi, verður hann
annað hvort að fá kjördæma-
kosinn þingmann eða a.mk.
5% af heildaratkvæða-
magninu. Mjög óliklegt er, að
Frjálslyndi flokkurinn fái
kjördæmakosinn þingmann og
þvi veltur allt á, að hann nái
5% markinu. Hann fékk 5.8% i
þingkosningunum 1968. Nái
hann þvi marki nú, má telja
nokkurn veginn vist, að
stórnarflokkarnir haldi velli
og Brandt verði kanslari
áfram og Scheel utanrikisráð-
herra. Mistakist flokknum það
hins vegar, eru mestar likur á,
að Kristilegi flokkurinn fái
meiri-hluta á þingi.
FRJÁLSLYNDI
FLOKKURINN, sem var
myndaður i Vestur-Þýzka-
landi eftir siðari heims-
styrjöldina, var byggður á
mjög ósamstæðum öflum.
Innan hans var að finna bæði
frjálslyndustu öflin og ihalds-
sömustu öflin i Vestur-Þýzka-
landi. Ihaldsöflin réðu lengi
vel mest og og hafði flokkur-
inn þá stjórnarsamstarf við
kristilega demókrata. Árið
1966 fengu hinir yngri menn
flokksins, þar á meðal Scheel,
þvi framgengt, að stjórnar-
samstarfið við kristilega
demókrata var rofið, og vildu
þeir þá mynda stjórn með
so'síaldemókrötum. Foringjar
sósíaldemókrata kusu heldur
að mynda stjórn með Kristi-
lega flokknum. Sú stjórn hélzt
fram að þingkosningunum
1969. Árið 1968 varð Scheel for-
maður Frjálslynda flokksins.
Hann markaði flokknum strax
róttæka stefnu, einkum þó i
utanrikismálum. M.a. lagði
flokkurinn áherzlu á, að reynt
yrði að semja við
kommúnistarikin, og að sú
staðreynd yrði viðurkennd, að
þýzku rikin væru tvö. Þetta og
annað sýndi, að undir forustu
Scheel stefndi flokkurinn að
samvinnu við sösíaldemó-
krata. Það kom enn betur i
ljós, þegar Heinemann var
kosinn forseti i marzbyrjun
1969, þvi að hann hefði ekki
náð kosningu án stuðnings
frjálslyndra demókrata. Þar
var Scheel fyrst og fremst að
verki. f kosningabaráttunni
1969 fór Scheel ekki dult með,
að hann kysi heldur samstarf
við sösíaldemókrata en kristi-
lega demókrata. Þetta varð
þess valdandi, að flokkurinn
tapaði verulega atkvæða-
magni , en jafnframt gerði
þetta stjórnarsamstarf hans
og so'síaldemókrata mögulegt
eftir kosningarnar. 1
sameiningu mörkuðu þeir
Brandt og Scheel þá utanrikis-
stefnu, sem siðan hefur verið
fylgt, en hún er i fullu
samræmi við yfirlýsingar þær
sem frjálslyndir demðkratar
gáfu fyrir kosningar 1969.
Á flokksþingi Frjálslynda
flokksins, sem var haldið
fyrir skömmu, var eindregið
yfirlýst, að hann myndi halda
áfram samstarfinu við
sösfaldemókrata, ef flokk-
arnir fengju meiri-hluta á
þingi. Bersýnilegt var á
þinginu, að Scheel nýtur
mikils álits i flokknum, enda
hefur hann reynzt vel
sem utanrikisráðherra, þótt
oft hafi borið öllu meira á
Brandt á þvi sviði. Samvinna
milli þeirra hefur verið góð.
WALTER SCHEEL er
fæddur i Solingen 8. júli 1919,
þar sem faðir hans var smá-
kaupmaður, en lengra fram er
hann kominn af bændaættum.
Eftir að hafa lokið mennta-
skólanámi^gekk hann i skóla
fyrir bankamenn. Hann var
kvaddur i herinn 1939, og var
orustuflugmaður mestöll
striðsárin. Þegar striðinu
lauk.var hann orðinn yfir-
foringi, sæmdur a.m.k.
tveimur járnkrossum fyrir
vasklega framgöngu. Hann
settist að i Solingen að striðinu
loknu og varð fulltrúi hjá
allstóru fyrirtæki þar. Siðar
fluttist hann til Ddsseldorf og
opnaði þar skrifstofu, sem
veitti fyrirtækjum hagsýslu-
legar ráðleggingar. Hann
veitti sjálfur skrifstofunni for-
stöðu og hlaut gott orð i þvi
starfi og fékk lika nóg að gera.
Það kom þá i ljós, að hann er
glöggur og fljótur að átta sig á
málum, skýrir mál sitt vel og
er þægilegur og skemmtilegur
i umgengni. Hann er einn bezti
ræðumaðurinn i hópi þýzkra
stjórnmálamanna um þessar
mundir. Einkum lætur honum
vel að svara spurningum,
enda beitir hann mjög þeirri
aðferð á kosningafundum/að
veita kjósendum kost á að
spyrja sig spjörunum úr.
Scheel gekk i Frjálslynda
flokkinn árið 1946 eða skömmu
eftir að hann kom heim úr
styrjöldinni. Ári siðar var
hann orðinn formaður flokks-
félagsins i Solingen og rétt á
eftir bæjarfulltrúi. Arið 1950
var hann kosinn á fylkisþingið
i Díisseldorf/Og árið 1953 náði
hann kosningu á þingið i Bonn.
Hann hefur átt óslitið sæti þar
siðan.
Á ÞESSUM tima hafði
Scheel sérstakan áhuga á
málefnum þróunarlandanna
svonefndu og kynnti sér þau
eftir föngum. Hann var til-
nefndur fulltrúi flokks sins á
Evrópuþingið i Strassbourg
1955 og hefur oftast átt þar
sæti siðan. Hann var kjörinn
þar formaður nefndar, sem
kynnti sér mál þróunarlanda
og hvernig bezt yrði komið til
hjálpar. Á vegum þessarar
nefndar ferðaðist Scheel m.a.
til Afriku, Suður-Ameriku og
Asiu. Hann lét mál þessara
landa mjög til sin taka bæði á
Evrópuþinginu og á þinginu i
Bonn. Schel átti mikinn þátt i
þvi, að 1961 var ákveðið að
setja á stofn i Bonn sérstakt
ráðuneyti, sem skipulagði
aðstoð viö þróunarlöndin, og
var Scheel skipaður fyrsti ráð-
herra þess. Þvi starfi gegndi
hann til 1966, er samstarf við
frjálslynda demókrata og
kristilega demókrata rofnaði
Hann setti sér i upphafi það
mark, að Vestur-Þjóðverjar
veittu þróunarlöndunum i
beina og óbeina aðstoð ekki
lægri upphæð en 5 milljarða
marka á ári. Árið 1969 var
þessi upphæð komin i 89
milljarða marka ,og var þá
bæði um framlög og lán opin-
berra aðila og einkaaðila að
ræða. Aðstoð Þjóðverja við
þróunarlöndin hefur reynzt
þeim mjög mikilvæg og er það
m.a. þakkað þvi, hve vel
Scheel skipulagði þessa starf-
semi i upphafi.
Scheel er sagður mikill
starfsmaður, og oftast er
vinnudagur hans langur. 1 fri-
timum sinum dvelst hann i
bústað, sem hann á i austur-
risku ölpunum. Hann er
tvigiftur. Fyrri konu sina
missti hann 1966 eftir 24 ára
hjónaband. Þau áttu einn son.
Árið 1969 giftist hann ekkju,
sem var 13 árum yngri en
hann og var röntgenfræðingur
að menntun. Þau kynntust á
spitala, er Scheel gekk undir
erfiða nýrnaaðgerð, Hann er
sagður vel hraustur nú, enda
þarf hann á þvi að halda, þar
sem segja má, að kosninga-
baráttan standi dag og nótt,
en siðan styrjöldinni lauk,mun
ekki hafa verið háð harðari
kosningabarátta i Þýzkalandi
en nú.
Þ.Þ.
—TK