Tíminn - 11.11.1972, Blaðsíða 5

Laugardagur 11. nóvember 1972
TÍMINN
5
Bækur Hörpu-
útgáfunnar
Yfir fold og flæði, nefnistsjálfs-
ævisaga Sigfúsar M. Johnsen, rit-
höfundar og fyrrverandi bæjar-
fógeta i Vestmannaeyjum. Sigfús
hefur komið viða við um ævina.
Hann hefur gegnt fjölmörgum
trúnaðarstörfum hins opinbera
um nærri hálfrar aldar,skeið inn-
anlands sem utan,og auk þess rit-
að hálfan tug bóka. Saga Vest-
mannaeyja.sem kom út i tveim
bindum,hlaut einróma lof lærð-
ustu sagnfræðinga og háskóla-
kennaraiOg ein skáldsaga hans
varð metsölubók á sinum tima.
Siðasta bókin og hin sjötta i röð-
inni er sjálfsævisaga Sigfúsar,
fjallar um mann sem lengi hefur
lifað, margt séð og kann frá ýmsu
að segja.
Útileguinannasögur, er þriðja
bindið, sem ísafold gefur út af
hinu mikla þjóðsagnas. Jóns
Arnasonar. Þetta bindi er eins og
hin fyrri tvö. Huldufólkssögur og
Galdrasögur, úrval þessa flokks
þjóðsagna valið af Óskari Hall-
dórssyni mag. og myndskreytt af
hinum þekkta listmálara og skop-
teiknara Halldóri Péturssyni. Fá-
ar hugmyndir hafa verkað eins
sterkt á imyndunarafl þjóðarinn-
ar og útilegumannabyggðir og
ibúar þeirra bak öræfa og há-
fjalla. Einar beztu þeirra eru
meðal helztu bókmenntaperlna
þjóðarinnar,og fátt er málsmekk
unglinga hollara en hið listræna
tungutak alþýöu íslands eins
og það speglast tærast i þessum
frásögnum, sem geyma bæði ótta
og óskadrauma um hinar huldu
öræfabyggðir útlaganna.
Draugasó'gur, verða fjórða
bindið i þjóðsagnasafninu.
Draugatrúin var einn snarasti
þáttur i þjóðtrúnni, Isafellsmóri,
Þorgeirsboli, Húsavikurskotta
stóðu mönnum jafn ljóslifandi
fyrir hugskotssjónum og hetjur
fornsagnanna og sumar frásagn-
irnar eru æsispennandi hrollvekj-
ur,sem standa flestum þessháttar .
frásögnum nútimans þeim mun
framar sem málfar og frásögn
eru listrænni.
Isafoldarprentsmiðja hóf út-
gáfu úrvals þessarra þjóðsagna
fyrir meir en 70 árum og þá voru
þessar bækur lesnar upp til agna i
bókstaflegum skilningi af ungum
sem öldnum. Þessar bækur verða
án efa jafnkærkomnar unglingum
nútimans sem þær voru öfum
þeirra og ömmum um siðustu
aldamót.
Daviðeftir dönsku skáldkonuna
Anne Holm. Þessi bók er verð-
launabók úr hinni miklu Norður-
landakeppni um beztu barnabók
ina. Bókin segir frá 12 ára dreng,
sem elst upp i fangabúðum i
ónefndu landi. Honum tekst aö
flýja með aðstoð fangavaröarins
og kemst eftir miklar raunir og
ævintýri til Danmerkur. Þetta er
bók,sem boðar að þrátt fyrir kúg-
un og ofbeldi mun frelsið og kær-
leikurinn sigra að lokum. Þessi
bók hefur verið metsölubók i
Danmörku og viðar. Þýðinguna
gerði Orn Snorrason.
Ilrólfur á Bjarnarey, eftir Pet-
er Dan, er fyrsta bókin i nýjum
flokki drengjabóka, sem nefnast
Vikingabækur Isafoldar. Þessar
bækur segja frá Hrólfi.syni vfk-
ingaforingja á Bjarnarey.og vini
hans Patreki. Þeir komast i hin
mestu ævint/ri og háska, eru
teknir til fanga af Serkjum'og
koma ekki aftur tiJ heimalands
sins, Danmerkur ,'fyrr en eftir
mörg ár og miklar svaðilfarir.
Þetta eru kjörbækur allra röskra
drengja. Næsta bók verður Hrólf-
ur tekinn til fanga. Þýðinguna
gerði Orn Snorrason.
Loftfararnir að starfi i Tónabæ á föstudagsnóttina. Hér sjást aðeins þrir hlutar dúksins, sem i loftbelginn fer, af átján jafnstórum.
Loftfararnir tilvonandi: Holberg Másson, Halldór Axelsson og Eyjólfur Jóhannsson. Timamyndir: Gunnar.
Enn ein
stór-
*»•£*
giofin
Nýlega barst Krabbameins-
félagi Islands 100 þúsund króna
gjöf. Félagið veit ekki hver gef-
andinn er, þar sem hann vill ekki
láta nafns sins getið.
Þetta er önnur stórgjöfin á
stuttum tima, sem félaginu berst.
Að sjálfsögðu eru slikar gjafir vel
þegnar og stjórn félagsins vill hér
með færa þessum rausnarlega
gefanda kærar þakkir fyrir.
band við súrefni, fylgir þvi
sprengihætta. Við hefður viljað fá
helium, en það er svo dýrt, að
varla er fyrir aðra en þá , sem
standa i striðsrekstri að nota
slikt — þá vantar aldrei peninga
til neins.
Vetnið höfum við fengið hjá
áburðarverksmiðjunni i Gufunesi
og slökkviliðið veitti leyfi til
flutnings á kútunum, sem það er
i, en þá fengum við hjá rafmagns-
veitunni.
Vegna vetnisins verður að gæta
mikillar varúðar. Að visu getur
ekki kviknað i þvi, nema til komi
neisti. En plast getur rafmagnast
i loftinu, svo að sjá verður við þvi,
að til sliks komi. Við munum 1
fyrsta lagi lofttæma belginn með
dufti, sem eyðir súrefni, og reyna
að afhlaða hann til þess að koma i
veg fyrir rafmögnun. Jarðtenging
verður höfð á honum, bæði við
flugtak og lendingu, og loks höf-
um við sjálfir fundiö upp sérstak-
an öryggisloka, tvöfaldan, sem
við notum, þegar lofti er hleypt úr
belgnum. Loks verður að sjálf-
sögðu talstöð i loftfarinu, og verð-
um við i beinu sambandi við flug-
umferðarstjórnina.
Mælitæki munum við hafa, er
sýna hæð, hitastig, loftþrýsting og
fleira, og hæðarmælirinn verður
sjálfritandi.
Margvíslegar varúöar-
ráðstafanir
— Við höfum snúið okkur til
varnarliðsins á Keflavikurflug-
velli meö beiðni um aðstoð og
öryggisgæzlu, en það hefur allt
orðið að fara i gegnum varnar-
málanefnd með þeim vafningum,
sem þvi fylgja. En við munum
vonandi fá sérstaka búninga til
varnar kulda, ef við lendum til
dæmis i sjó, hlifðarhjálma,
neyðarblys og annað þess háttar.
Sömuleiðis fallhlifar og þjálfun i
notkun þeirra. En við vitum ekki,
hvort það tekst. Aloft förum við
hvort heldur verður.
Loks er þess að geta, að þyrla
verður til taks, svo að ekki verður
sagt, að við flönum út i þetta án
talsvert mikilla varúðarráðstaf-
ana, þótt auðvitað séum við
reynslulausir og styðjumst ein-
vörðungu við bóklestur.
Vilja helzt komast
noröur yfir öræfin
Aður en við leggjum af stað i al-
vöru, verður loftfarið prófað tvi-
vegis, og þá hafður i þvi strengur.
Fyrst ætlum við að fara i svo sem
tiu metra hæð, en i seinna skiptið i
fimmtiu til hundrað metra hæð.
Þegar sjálf loftferðin hefst,
þarf að vera nokkurn veginn heið-
skirt og ekki mjög misvindasamt.
Við verðum að vita nákvæmlega
áttir og vindhraða i svo og svo
mikilli hæð frá jörðu, og siðan
munum við reyna að halda okkur
i þeirri hæð, þar sem skilyrði eru
æskilegust. Við eigum að geta
haft á þvi stjórn, hvort við förum
upp eða niður, en ráðum litið við
annað. Við léttum körfuna þegar
við viljum hækka okkur, fleygjum
út kjölfestu, sem við hugsum okk-
ur, að verði meðal annars fræ og
áburður, svo að þetta geti orðið
nýstárlegt landgræðslustarf með
i bland, núna i vetrarbyrjun, en
þegar við viljum lækka okkur,
hleypum við vetni úr belgnum
með því að taka i streng niðri i
körfunni.
Við teljum heppilegast, ef við
gætum verið i svo sem þriggja
kilómetra hæð og við hugsum
okkur að láta loftfarið fara norður
yfir, ef loftstraumar leyfa. Þar er
hugmynd okkar að lenda einhvers
staðar i byggð, ef lukkan lér og
okkur ber ekki afleiðis. En þá
kann þó að reyna á, hvaö
öryggisráðstafanir þær, sem
gerðar verða, eru haldgóðar.
Auövitað er hugsanlegt, að viö
berumst út á sjó. Aftur á móti er-
um við ekki sérlega hræddir við
að rekast á fjöll eða kletta, þvi að
við eigum að geta ráðið hæðinni.
Við firrum alla
aöra, ábyrgð
— Við viljum geta þess að lok-
um, sögðu þeir félagar, að við
gerum þetta ekki i nafni skólans
né á nokkurn hátt á ábyrgð nokk-
urs annars aðila en okkar sjálfra.
Við ræddum þetta ekki við Guö-
mund Arnlaugsson rektor, og þá
ákvörðun tókum við hans vegna,
svo að hann væri firrtur allri
ábyrgð, ef eitthvað bjátaði á. Við
höfum fengið tryggingu á tækj-
um, sem okkur hafa veriö lánuð,
og einnig ef við völdum öðrum
tjóni. Aðrar tryggingar getum við
liklega ekki fengið, nema hvað
einn okkar er liftryggður. Vinir
okkar og vandamenn eru náttúr-
lega dálitið uggandi, og það er
eðlileg umhyggja, sem við met-
um og viröum, þó að við ætlum að
fara okkar fram. Og auðvitað
stigum viö upp i körfuna, þegar til
kemur, og hefjum ferðina i þeirri
staðföstu trú, að okkur lánist fyr-
irætlun okkar, þótt þeim, sem
fjær standa, kunni að sýnast hún
glæfraleg.
Og með það kvöddu þeir félagar
að sinni, þvi að 1 mörgu var enn
að snúast og hver stund dýrmæt.
A þeim var ekkert hik að sjá. Og
næstu daga munu Timamenn
hitta þá kumpána annað veifið og
fylgjast með þvi, hvernig allt
þokast áfram að settu marki:
Ferðfyrsta islenzka loftfarsins til
þess staðar, sem enginn kann enn
að nefna. — j.h.
Nýtt jólakort
Ásgrímssafns
SB-Reykjavik
Jólakort Asgrimssafns á þessu
ári er gert eftir oliumálverkinu
„A Þjórsárbökkum, Hekla i
kvöldskini” Mynd þessa málaði
Asgrimur áriö 1918. Kortið er að
sömu stærö og fyrri kort safnsins,
með islenzkum dönskum og ensk-
um texta á bakhlið, ásamt mynd
af Asgrimi við vinnu sina. Kortiö
er prentaö i Vikingsprenti, en
Myndiðn sá um ljósmyndun og
Litróf geröi myndamót.
Agóði kortasölunnar er notaður
til aö greiða viögerð og hreinsun
gamalla listaverka safnsins.
Kortin eru aðeins til sölu i As-
grimssafni og Baðstofunni i
Hafnarstræti.