Tíminn - 11.11.1972, Page 8

8
TÍMINN
Laugardagur 11. nóvember 1972
ALÞINGI
Umsjón:
Elías Snæland Jónsson
Rætt um kavíarvinnslu úr grásleppuhrognum á alþingi:
Kavíarframleiðsla á
Dalvík næsta haust?
í fyrradag urftu umræður á
fundi sameinaðs alþingis um
framleiðslu á kaviar úr grá-
sleppuhrognum i sambandi við
tiliögu til þingsályktunar um
kaviarverksmiöju á Norðaustur-
landi, sem þeir Bragi Sigurjóns-
son (A) og BjörnJónsson (SFV)
flytja.
1 tillögunni er það lagt fyrir
rikisstjórnina ,,að hún láti kanna
hið fyrsta möguleika á þvi að
koma upp og reka fullkomna
kaviarverksmiðju á Norðaustur-
landi til aö vinna grásleppuhrogn.
Staðarval fari eftir hagkvæmni
og atvinnuþörf”.
Bragi Sigur-
jónsson mælti
fyrir tillögunni,
og benti á,að ts-
lendingar flytja
út mikið magn
af óunnum grá-
sleppuhrogn-
um, en þær
þjóðir, sem
þetta hráefni
kaupa, hafa af
þvi drjúgar tekjur að
breyta þessu hráefni i kaviar.
Hann benti á, að þetta gerðist á
sama tima og oft væri erfitt um
atvinnu einmitt á Norðaustur-"
landi, þar sem mikiö af grásleppu
væri veitt. Væri það atvinnuskap-
andi að fullvinna þessa vöru, auk
þess sem það skapaði meira út-
flutningsverðmæti. Væri rétt að
byrja slika vinnslu á einum stað
og sjá hvernig málin þróuðust.
Stefán Val-
geirsson (F)
sagði, að at-
vinnuástand
væri sums stað-
ar á Norður-
landi mjög ié-
legt, einkum yf-
ir vetrartim-
ann. Þar væru
þvi uppi athug-
anir einmitt á
svona fram-
leiðslustarfsemi. Nú væri um
kaviarframleiðslu að ræða þar á
þremur stöðum: á Húsavik, Ak-
ureyri og Siglufirði.
Þá væri einnig i undirbúningi
slik verksmiðja á Dalvik. Söltun-
arfélag Dalvikur hefði unnið að
undirbúningi málsins, og væru
byggingarframkvæmdir hafnar
fyrir alllöngu siðan. Félagið hefði
leitað eftir opinberum stuðningi,
en ekki enn fengið ákveðin svör,
þótt málinu hafi verið vel tekið af
stjórnvöldum.
Stefán vitnaði i álitsgerð sér-
Hjúkrunarkonur
Við Kleppsspitalann eru nokkrar stöður hjúkrunarkvenna
lausar til umsókuar, m.a. á deild 9 og deild 10, svo og i
Viðihlið.
Upplýsingar gefur forstöðukonan i sima 38160.
Umsóknir, er greina menntun og fyrri störf,sendist skrif-
stofu rikisspitalanna, Eiriksgötu 5.
Reykjavik, 9. nóvember 1972
Skrflstola rikisspitalanna.
Lagerstaerðir miðað við múrop:
Hæí 210 sm x breidd: 240 sm
210 - x - 270 sm
Aðrar stærðir smíOúðar eftir beiðni.
GLUGGASMIÐJAN
Siðumijla 12 - Simi 38220
ilöi'um
fyrirliggjandi
hjól-
tjakka
FASTEIGNAVAL
Skólavörðustig 3A. II. hœð.
Símar 22911 — 19265.
FASTEIGNAKAUPENDUR
Vantl yöur fasteign, þá hafiö
samband vi6 skrifstofu vora.
Fastelgnir af öllum stœrðum
og gerðum fullbúnar og í
■smíðum.
FASTEIGNASELJENDUR
Vinsamiegast látið skrá fast-
eignir yðar hjá okkur.
Áherzla lögð á góða og ör-
ugga þjónustu. Leitlð uppl.
um verð og skilmála. Maka-
skiptasamn. oft mögulegir.
Önnumst hvers konar aamn-
ingagerð fyrir yður.
Jón Arason, hdl.
Málflutnlngur . fasteignasala
G. HINIIIKSSON
Simi 2403:5
I
■
.Ji
BÆNDUR
Við seljum:
Fólksbila,
Vörubila,
Dráttarvélar,
og allar gerðir
búvéla.
BÍLA, BATA OG
VERÐBRÉFASALAN.
Við Miklatorg.
Simar IH675 og 18677.
fræðings um, að verksmiðja,sem
ynni um 1000 tunnur á ári, gæti
borið sig þegar eftir fyrsta árið,
og gæti auk þess haft ýmsa aðra
framleiðslu með höndum, t.d.
niðursuðu á rauðkáli.
Stefán sagði, að vonandi yrði
hægt að setja verksmiðju, eins og
hér væri um rætt, niður á Norður-
landi, og taldi hann að verk-
smiðja sú, sem er i undirbúningi á
Dalvik, ætti að sitja i fyrirrúmi
hvað stuðning frá hinu opinbera
snerti.
G i s 1 i G u ð -
mundsson (F)
kvaðst ánægður
með, að málinu
væri hreyft á al-
þingi. Hins veg-
ar hefði hann
kosið, að þvi
væri ekki hreyft
á þann hátt að
reisa ætti eina
stóra verk-
smiðju. Athuga þyrfti, hvort ekki
væri mögulegt að vinna þessa
vöru i smáum stil á þeim stöðum
þar sem grásleppan er veidd.
Flutti hann þess vegna
breytingartillögu þess efnis, að i
stað ,,fullkominnar kaviarverk
smiðju” kæmu ..kaviarvinnslu-
stöðvar”.
Jón Arnason
(S) taldi, að
ibúum Norður-
landskjördæmis
eystra væri ekki
greiði gerður
með að fá enn
eina kaviar-
verksmiðju þar
nyrðra. Jón
taidi, að fjár-
magnsútvegun
til slikrar verk-
smiðju væri ekki aðalvandinn —
Iðnþróunarsjóðurinn gæti séð um
það — heldur væri markaðurinn
og samkeppnin um hann mesta
vandamálið. 30% tollur væri á
kaviar, sem fluttur væri til EBE-
rikja — þar sem helzti markaður-
inn væri — en hins vegar fengju
verksmiðjur þar grásleppuhrogn
héðan tollfrjálst . sem hráefni.
Stjó rn a rfru m varp
um búfjárræktarlög
— frumvarpið flutt óbreytt efnislega
eins og Búnaðarþing samþykkti það
I.agt hefur verið fram á
Alþingi stjórnarfrumvarp til
búf járræktarlaga. Frum-
varpið er að efni til flutt
óbreytt frá þvi, sem siðasta
búnaðarþing samþykkti þaðog
felast i þvi ýmsar verulegar
brcytingar frá núgildandi
lögum.
t athugasemdum við frum-
varpiðsegir m.a. eftirfarandi:
,,Eins og fram kemur i með-
fylgjandi greinargerð, vann
milliþinganefnd, kjörin af
búnaðarþingi 1971, að endur-
skoðun búfjárræktarlaganna,
siðan fjallaði búnaðarþing
1972 um frumvarpið og gekk
endanlega frá þvi.
Þær meginbreytingar, sem
liér er lagt til,að gerðar verði á
búfjárræktarlögum, stefna að
þvi, að kynbótastarfsemin og
búfjárræktin öll i landinu
aðlagist og færi sér full-
komlega i nyt nýja tækni,
aukna þekkingu og bætta að-
stöðu, sem skapazt hefur að
undanförnu. Þessar breyt-
ingar hljóta að hafa veruleg
áhrif á félagslega skipulagn-
ingu kynbótastarfsins. Ljóst
dæmi um þetta eru þær rót-
tæku breytingar sem verða við
tilkomu tveggja djúpfrysti-
stöðva fyrir nautasæði, sem
nú þegar þjóna öiiu landinu.
Við þetta breytist allt kyn-
bótastarf i nautgriparækt,
niöguleikarnir stóraukast
fyrir heildina, en vandinn og
ábyrgðin, sem fylgir nautavali
til þessarra stöðva, kemur á
færri hendur.
1 samræmi við þetta er nú
hætt að styrkja nautahald
utan þessara stöðva, nema i
örfáum tilfellum.
A hinn bóginn verður að efla
verulega afkvæmarannsóknir,
og eru opnaðar fleiri leiðir til
að styrkja þær en áður voru
fyrir hendi i lögum.
í greinargerð þeirri, er
frumvarpinu fylgdi frá
búnaðarþingi, er nokkuð
rakinn kostnaður, sem það
leggur á rikissjóð. Það kemur
fram, að ekki er um verulega
útgjaldaaukningu að ræða, en
lögin fela það i sér, að þeim
mun betur sem einstaklingar
og félagseiningar bænda
vinna að kynbótastörfunum,
og þvi meiri árangri sem þeir
ná, þeim mun meira leggur
rikið til starfseminnar.
Kostnaðarauki vegna þessa
frumvarps, cf að lögum
verður, miðað við svipaða
starfssemi og verið hefur, og
framkvæmdavisitölu 1970, er
talinn vera um 3-4 milljónir
króna.”
í nefn þeirri, sem endur-
skoðaði búfjárræktarlögin,
voru: Egill Bjarnason, ráðu-
nautur, Sauðárkróki, Jón
Helgason, bóndi, Seglbúðum
og Magnús Sigurðsson, bóndi,
Gilsbakka. Nefndarálitið, sem
var frumvarp til laga um bú-
fjárrækt, var lagt fyrir
Búnaðarþing 1972, sem sam-
þykkti frumvarpið ásamt
greinargerð, eins og það
liggur nú fyrir.
Samkeppnin væri þvi ójöfn og
erfitt að vinna markaði.
Stefán Valgeirsson upplýsti, að
Söltunarfélagið á Dalvik hefði
leitað til Iðnþróunarsjóðsins um
lán,en fengið synjun. Væri það af-
staða sjóðsins, að á meðan könn-
un stæði yfir á markaðshorfum,
gæti hann ekki lánað til slikrar
verksmiðju. Ef niðurstöður könn-
unarinnar yrðu jákvæðar, gæti af-
staða sjóðsstjórnar breytzt i sam-
ræmi við það.
Stefán itrekaði þá skoðun, að
það hlyti að vera markmiðið að
fullvinna sem mest vöruna hér-
lendis. Áætlað væri,að fullkomin
verksmiðja kostaði 10-20 milljónir
króna, og ákveða þyrfti hvaða
stærð slikrar verksmiðju myndi
bera sig bezt.
Hann kvaðst vona, að Dalvik-
ingar gætu brátt haldið áfram
byggingu verksmiðjunnar, og að
frgmleiðsla á kaviar gæti hafizt
þar næsta haust.
Á mánudaginn verða fundir
i báðum deildum Alþingis.
I efri deild verða tvö stjórn-
arfrumvörp til fyrstu umræðu.
Það er frumvarpið um Hæsta-
rétt Islands, sem skýrt var frá
hér i blaðinu i fyrradag, og
sem felur m.a. i sér fjölgun
dómenda í Hæstarétti úr fimm
i sex.
Hitt stjórnarfrumvarpið,
sem tekið verður fyrir i efri
deild, er frumvarp til búfjár-
ræktarlaga, sem getið er á
öðrum stað hér á siðunni.
Menntaskóli
á Selfossi
1 neðri deild eru tvö mál á
dagskrá. I fyrsta lagi frum-
varp það um framleiðsluráð
landbúnaðarins, sem áður
hefur verið rætt.tvo daga i
deildinni, og er um framhald
1. umræðu að ræða. Hitt
málið er frumvarp til laga um
menntaskóla, sem þeir Ingólf-
ur Jónsson (S) og Agúst Þor-
valdsson (F) flytja. Gerir •
frumvarpið ráð fyrir breyt-
ingu á lögunum um mennta-
skóla i þá veru, að þar verði
ákveðið,að menntaskóli skuli
vera á Selfossi.
í greinargerð með frum-
varpinu segir m.a.:
,,A Selfossi er starfandi
gagnfræðaskóli með 340
nemendum. Skólinn hefur i
vetur 42 nemendur i tveimur
þriðja bekkjar landsprófs-
deildum. Unglingar, úr tiu
hreppum stunda nám i gagn-
fræðaskólanum á Selfossi, og
er þeim ekið i skólann á
morgnana og heim seinni
hluta dagsins.
Þau sveitarfélög, sem hér
eiga hlut að máli, auk Selfoss,
eru Hraungerðishreppur, Vill-
ingaholtslireppur, Gaulverja-
bæjarhreppur, S a n d v i k u r -
hreppur, Stokkseyri, Eyrar-
bakki, Hveragerði, Grafning-
ur og liluti af Grimsneshreppi.
Með batnandi vegakerfi er
auðveldara aó aka nemendum
Cil og frá Selfossi en áður var.
Koma þvi fleiri sveitarféiög til
með að nota menntaskóla á
Selfossi en þau, sem hér hafa
verið talin. Má m.a. nefna
Þorláksliöfn, ölfus og ýmis
sveitarfélög i Rangárvaila-
sýslu, eftir að hraðbraut er
komin austur um sveitir.
A þvi svæði, sem mennta-
skóli á Selfossi með heiman-
akstri mundi þjóna, búa nú 9-
10 þúsund manns. Fólki hefur
fjölgað á þessu svæði i seinni
tið. Bendir margt til þess, að
svo verði áfram, ekki sizt eftir
að hraðbraut hefur verið full-
gerð austur og samgöngur
bættar.
Ætlazt er til, að Selfossskóii '
vcrði valgreinaskóli, sem býr
ungt fólk, konur og karla, und-
ir þátttöku i atvinnulifinu og
liagnýt störf. Skólinn mun
skiptast i kjörsvið, þannig að
nemendur geti sérstaklega
lagt stund á þær valgreinar,
sem bugurinn stendur til. Með
þeim liætti væru meiri likur en
ella til þess, að konur og karl-
ar hcfðu að loknu stúdents-
prófi áhuga á ýmsum hagnýt-
um þáttum i atvinnuiifinu, en
ekki aðeins á þvi, sem snýr að
embættismennsku.”
Og siðar i greinargerðinm
segir:
,,Vera má, að einhverjir
telji, að það sé nægilegt fyrir
Suðurland að hafa mennta-
skóla á Laugarvatni. Sá skóli
er undir góðri og öruggri
stjórn og hefur mikla aðsókn. I
vetur cru þar 172 nemendur,
og varð að vikja 50 umsækj-
endum frá á þessu hausti.
Menntaskólinn á Laugarvatni
er landsskóii og verður það
'fram. Meiri hiuti nemenda
þar er viðs vegar að af
landinu, en minni hlutinn af
Suöurlandi. Menntaskóli i
■ sveit með heimavist hefur
leyst mikinn vanda, sérstak-
lega fyrir dreifbýiið. Aðsókn
að Menntaskólanum á
Laugarva tni mun verða
áfram mikil eða meiri en unnt
er aö taka á móti, þótt
inenntaskóli taki til starfa á
Selfossi.”