Tíminn - 15.11.1972, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 15. nóvember 1972
TÍMINN
7

(Jtgefandi: Framsóknarflokkurínn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór
arinn Þórarinsson (ábm.).’Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Timáns),
Auglýsingastjóri: Steingrimur. GislaSqiii. ■ Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306,
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — aúglýs
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofur:simi 18300., Askriftargjald
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-
takið. Blaðaprent h.f.
Útgjöld ríkisins
Það er sifellt umræðuefni manna i sambandi
við stjórnmálaumræður bæði fyrr og siðar, að
nauðsynlegt sé að sporna gegn ofþenslu i rikis-
kerfinu og skipa þar vinnubrögðum sem skyn-
samlegast og draga sem mest úr kostnaði við
þá þjónustu, sem rikið lætur þegnunum i té.
Á hinu leytinu eru svo sifelldar kröfur um
meiri þátttöku rikisins i þjónustu og fram-
kvæmdum fyrir þegnana, sem kostar mikið fé.
Vegna þeirrar aukningar fjárveitinga til
félagsmála og félagslegrar uppbyggingar i
landinu, sem núverandi rikisstjórn hefur beitt
sér fyrir, hafa útgjöld rikissjóðs að sjálfsögðu
aukizt. öll þessi mál voru þjóðþrifamál, sem
allir flokkar greiddu atkvæði á Alþingi og
stjórnarandstaðan lét ekki þar við sitja, heldur
kom með yfirboð i öllum þessum málaflokkum
og allmörgum öðrum að auki.
Siðan hefur stjórnarandstaðan býsnast mjög
yfir þvi ábyrgðarleysi rikisstjórnarinnar að
láta þessar fjárveitingar valda hækkun á út-
gjöldum rikisins, sem hún segir að gangi úr
hófi!!
í þessum efnum er að sjálfsögðu ekki bæði
hægt að halda og sleppa. Hins vegar eru ærinn
verkefni fyrir höndum að gera starfssemi ein-
stakra þátta rikisbúskaparins og rekstur
ýmissa stofnanna rikisins hagkvæmari, ódýr-
ari og skilvirkari. Það er liður i þeirri stefnu að
beita skipulagshyggju og áætlunarbúskap við
uppbyggingu og rekstur þjóðfélagsins. En
raunhæfur áætlunarbúskapur tekur sinn tima
til undirbúnings og Framkvæmdastofnun
rikisins er nánast enn i reifum, enda hefur nú-
verandi rikisstjórn ekki setið nema rúmt ár við
völd.
Fjármálaráðuneytið og Hagsýslustofnun
ráðuneytisins hefur unnið að ýmsum verkefn-
um að undanförnu, er miða að þvi að gera
rekstur rikisins á einstökum sviðum ódýrari.
Á þessu ári var lagður niður Vélasjóður
rikisins, starfssemi allri var hætt og hús og vél-
ar seld.
Vélarekstri Landnáms rikisins var einnig
hætt og tæki öll seld og allir starfsmenn nú frá
þessari rikisstofnun horfnir.
Unnið er áfram að þvi að sameina verkstæði
rikisins og markvisst stefnt að þvi að starfrækt
verði fá en stærri verkstæði, sem geri við tæki
rikisstofnana. í þessu sambandi hefur verk-
stæðarekstur og birgðahald póst- og sima-
málastjórnarinnar, sem dreift er á margar
smáar einingar út um hvippinn og hvappinn
verið til sérstakrar rannsóknar, en i framhaldi
af þvi verður athugað, hvort ekki sé skynsam-
legt að gera verulegar skipulagsbreytingar á
Pósti og sima með það fyrir augum að gera
reksturinn ódýrari og hagkvæmari.
Þá er unnið að athugun á vátryggingamálum
rikisins, en miklar fúlgur fara úr rikissjóði til
vátryggingariðgjalda. Reglur um það, hvaða
tryggingar skuli kaupa eru ekki til og mismun-
andi mjög frá einni stofnun til annarrar, hvað
tryggt er og hvað ekki. í þvi sambandi hlýtur
að koma nvjög til álita, hvort rikið sjálft eigi að
kaupa tryggingu af öðrum fyrir tjónáhættu
sina, eða hvort rikið eigi að bera hana sjálft.
Ýmislegt fleira er til athugunar og úrlausnar
i þessum efnum hjá fjármálaráðherra og
starfsmönnum hans. —TK
ERLENT YFIRLIT
Tvísýnt hvort Brandt
eða Barzel sigrar
Það getur oltið mest á fylgi Frjálslynda flokksins
KOSNINGABARÁTTAN i
Vestur-Þýzkalandi hefur
harðnað mjög siðustu dagana
og eykur það ekki sizt spenn-
una, sem þvi er samfara, að
úrslitin þykja mjög tvisýn.
Augljóst virðist, að Kristilegi
flokkurinn muni fá fleiri at-
kvæði en sósialdemókratar, en
hinsvegar sé Frjálslyndi
flokkurinn liklegur til að verða
úrslitalóðið á vogarskálina, ef
hann heldur velli. Það er nú
mesta spurningin, hvort
Frjálslyndi flokkurinn fær þau
5% af heildaratkvæðamagn-
inu, sem hann þarf til þess að
fá þingmenn kosna. Hann fékk
5.8% i kosningunum 1969, en
honum hefur verið spáð um
6% i skoðanakönnunum að
undanförnu. Þar sem höfuð-
baráttan stendur milli aðal-
flokkanna tveggja, kristilegra
demókrata og sósialdemó-
krata, er hætt við, að frjáls-
lyndir demókratar geti misst
fylgi til beggja handa og hon-
um geti þvi reynzt erfitt að ná
þeim 5%, sem hann þarf til að
þurrkast ekki út úr þinginu.
STJÖRNMALAÞRÓUNIN i
Vestur-Þýzkalandi stefnir nú
mjög i þá áttina, að þar skap-
ist varanlegt tveggja flokka
kerfi. Þetta stafar að mestu
leyti frá kosningafyrirkomu-
laginu, en helmingur þing-
manna er kosinn i einmenn-
ingskjördæmum, en hinum
helmingi þingsætanna er út-
hlutað sem uppbótarsætum.
Til þess að fá uppbótarsæti,
þarf flokkurinn annaðhvort að
hafa fengið kjördæmakosinn
þingmann, eða 5% af heildar-
atkvæðamagninu. 1 siðustu
þingkosningum var frjálslyndi
flokkurinn eini smáflokkur-
inn, sem fullnægði þessu skil-
yrði, en alls tóku þá 13 flokkar
þátt i kosningunum. Nú taka
átta flokkar þátt i kosningun-
um, en fimm þeirra eru taldir
vonlausir um að fá þingsæti.
Af þessum fimm flokkum
vekja nýnazistar og kommún-
istar mesta athygli. I þing-
kosningunum 1969 var mjög
óttazt, að nýnazistar næðu 5%
markinu og gætu jafnvel orðið
úrslitalóðið á þinginu i Bonn.
Þeim tókst hins vegar ekki að
fá nema 4,3%. Siðan hefur
flokki þeirra mjög hnignað og
aðalleiðtogi þeirra, sem þá
var, Adolf von Thadden, hefur
dregið sig i hlé. Hinn nýi for-
ingi flokksins er 36 ára gamall
lögfræðingur, Martin Muss-
gnug. Nýnazistar hafa nú 300
frambjóðendur, en yfirleitt er
þvi spáð, að þeir fái ekki öllu
meira en 1% af heildarat-
kvæðamagninu. Talið er, að
meginþorri þeirra kjósenda,
sem fylgdu þeim i kosningun-
um 1969, kjósi nú með kristi-
legum demókrötum og eykur
það að sjálfsögðu sigurmögu-
leika þeirra. Hefðu þessir
kjósendur kosið með kristi-
legum demókrötum 1969,
hefðu þeir fengið meirihluta á
þinginu þá.
Kommúnistar ganga nú i
fyrsta sinn til kosninga i Vest-
ur-Þýzkalandi undir réttu
nafni. Þeir láta allmikið á sér
bera og skortir bersýnilega
ekki fjárráð, enda er talið, að
þeir fái riflegan styrk frá
kommúnistaflokki Austur-
Þýzkalands. Samt er það talið
ganga kraftaverki næst, ef
þeim tekst að fá um 1% af
heildaratkvæðamagninu. .
Brandt og Barzel — að ofan
Scheel og Strauss — að neðan.
EINS OG spáð hafði verið,
hafa utanrikismálin og efna-
hagsmálin sett aðalsvip á
kosningabaráttuna. Sósial-
demókratar og frjálsir demó-
kratar hafa lagt megináherzlu
á þann árangur, sem rikis-
stjórn þeirra hefur náð i utan-
rikismálum, og hvatt kjósend-
ur til þess að veita þeim um-
boð til að halda áfram þeirri
utanrikisstefnu, sem hafi gef-
izt jafn vel. Þessi áróður fellur
tvimælalaust i góðan jarðveg
og vafalitið hefur hinn nýi
samn. um sambúð þýzku rikj-
anna styrkt verulega afstöðu
stjórnarflokkanna. Kristilegir
demókratar hafa tekið þá af-
stöðu að segja sem minnst um
utanrikismál og m.a. rætt
mjög litið um hinn nýja samn-
ing, t.d. enn ekki lýst þvi yfir
ákveðið, hvort þeir séu með
honum eða móti. t staðinn
ræða þeir mun meira um efna-
hagsmálin og þá aðallega um
dýrtiðarmálin. Þeir benda á,
að dýrtið hafi aldrei vaxið til-
tölulega meira i Vestur-
Þýzkalandi eftir siðari heims-
styrjöldina en i stjórnartið
Brandts og Scheels. Vestur-
Þýzkalandi stafi mest hætta af
þvi, ef þessi dýrtiðarvöxtur
haldi áfram að aukast, eins og
verða muni, ef rikisstjórn
Brandts og Scheels heldur
velli. Þessvegna sé lifsnauð-
syn fyrir Vestur-Þjóðverja að
skipta nú um stjórnarforustu.
Þessi áróður virðist fá allgóð-
an hljómgrunn, enda þótt
stjórnarflokkarnir geti bent á,
að dýrtiðarvöxtur hafi verið
tiltölulega minni i Vestur-
Þýzkalandi siðustu þrjú árin
en i flestum vestrænum lönd-
um öðrum.
Fyrir kristilega demókrata
er það vafalitið verulegur
ávinningur, að Schiller fyrrv.
efnahagsmálaráðherra hefur
sagt sig úr flokki sósialdemó-
kráta vegna ágreinings um
efnahagsmálin. t kosningun-
um 1969 var hann sá maður,
sem mest dró fylgi að sósial-
demókrötum sökum þess álits,
sem hann naut þá sem farsæll
efnahagsmálaráðherra i sam-
stjórn stóru flokkanna á árun-
um 1966-1969.
Viðræður fara nú fram um
það, hvort einhver samvinna
geti tekizt milli Schillers og
kristilegra demókrata eftir
kosningarnar, ef kristilegir
demókratar ganga með sigur
af hólmi.
FYRIR sósialdemókrata er
það vafalitið mikill styrkur og
sem vegur gegn þvi, að þeir
hafa misst Schiller, að
skoðanakannanir leiða ótvi-
rætt i ljós, að kjósendur hafa
miklu meiri trú á Brandt sem
kanslara en á Barzel, foringja
kristilegra demókrata. Sósial-
demókratar hafa það lika sem
aðalvigorð sitt, að Brandt
verði að vera kanslari áfram.
Á sama hátt tefla frjálsir
demókratar Scheel fram og
benda á farsæla forustu hans á
sviði utanrikismála. Af leið-
togum kristilegra demókrata
öðrum en Barzel ber langmest
á Josef Stra.uss. Hann nýtur
langmestra vinsælda meðal
hægri sinnaðra manna og full-
vist er talið, að flokkur hans
muni vinna sigur i Bæjara-
landi, þar sem Strauss er bú-
settur. Þessir fjórmenningar,
þ.e. Brandt, Scheel, Barzel og
Strauss setja ótvirætt mestan
svip á kosningabaráttuna.
Þ.Þ.