Tíminn - 17.11.1972, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Föstudagur 17. nóvember 1972
ALÞINGI
Umsjon:
Elias Snæland Jónsson
Fyrstu lög
þessa þings
Frumvarp um hcimild til
rikisstjórnarinnar til aö
ábyrgjast lántöku Fiskveiði-
sjóðs vcgna togarakaupa fckk
fljóta afgreiðslu i efri deild i
gær, þar seni allar þrjár uin-
ræðurnar fóru frain á hálf-
tima. lJar ineð cr þetta frum-
varp orðið að lögum, og eru
það hin fyrslu lög, sem það al-
þingi, sem nú situr, hefur sett.
Að loknum fundi i efri deild
var fundursettur i Sameinuðu
þingi, og teknar fyrir eftir-
taldar þingsályktunartillögur.
Sveitarstjórnar-
dómstóll?
Matthias. A. Mathiesen (S)
mælti fyrir þingsályktunartil-
lögu, sem hann flytur ásamt
(ieir llallgrimssyni (S) um
endurskoðun laga varðandi
úrskurðarvald fólagsmála-
ráðuneytisins og fleiri yfir-
valda um ályktanir sveitar-
félaga.
Tillagan, sem einnig var
l'lutt á næstsiðasta alþingi, er
svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að skora á
rikisstjórnina að láta endur-
skoða ákvæði sveitarstjórnar-
laga, nr. 58/1961, og annarra
laga um úrskurðarvald
félagsmálaráðuneytisins og
annarra stjórnvalda um
ályktanir sveitarstjórna.
Vcrði sérstaklega kannað,
livort ekki sé rélt og eðli máls-
ins samkvæmt að l'ela sérstök-
uin dómstóli að l'jalla um lil-
tekin ágreiningsefni innan
sveitarstjórna og ágrcinings-
efni einslakra aðila eða yfir-
valda við sveitarstjórnir, sem
nú er skotiö til annarra stjórn-
valda. Skýrsla um athugun
þessa verði lögð fyrir næsta
Alþingi, svo og frumvörp til
laga, sem athugunin þykir
gefa tilefni til, að samin
verði.”
Lagasafn i
lausblaöabroti.
Itagnar Arnalds (AB)mælti
fyrir tillögu til þingsályktunar
um útgáfu lagasafns í laus-
blaðabroti.
Tillagan er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela
rikisstjórninni að láta nú
þegar undirbúa útgáfu laga-
salns, sem verði i lausblaða-
hroli og hundið mcð þeim
liætti, að áskrifendur laga-
safnsins geti framvegis fengið
ný lög og lagabreytingar, sem
felldar hafa verið inn i við-
komandi liig, sérprentaðar á
lausuin hlöðum, svo að slöðugt
verði l'yrir hendi fullkomiö
handhægt lagasafn fyrir lærða
sem leika.”
Framsögumaður benti á, að
lagasafn hefur verið gefið út
með tíu ára millibili siðustu
áratugi, og væri það mjög
bagalegt fyrir þá, sem fylgjast
þyrftu með lögum hvers tíma.
Nýtt lagasafn
i lebrúar/marz
Ólafur .lóhanncsson, for-
sætisráðherra, upplýsti, að á
næsta ári, væntanlega i febrú-
ar eða marz, kæmi nýtt laga-
safn út. Það yrði gefið út i ca.
2800 eintökum, og kostnaður
vart undir 4.5 milljónum.
I.agasafnið nær til laga, sem
samþykkt voru fyrir vorið
1971, en i viöauka verða lög
samþykkt árið 1972.
Ráðherra taldi þvi, að ekki
væri nú timabært að fram-
kvæma framkomna tillögu.
Hins vegar gæti verið tima-
bært að taka útgáfu laga og
stjórnartiðinda i heild til
endurskoðunar.
Ragnar Arnalds og Oisli
Ouömundsson (F) ræddu
einnig málið.
Fiskiðnskóli
á Siglufirði
Ounnar Oisiason (S) mælti
fyrir tillögu til þingsályktun-
ar, scm hann flytur ásamt niu
öðrum þingmönnum á Norð-
urlandi um fiskiðnskóla á
Siglufiröi. Felur tillagan i sér
áskorun til rikisstjórnarinnar
um að hefja undirbúning að
þvi, að slikum skóla verði
komið upp þar.
Framsögumaður upplýsti,
að bæjarstjórn Siglufjarðar
hefði skorað á þingmenn
Norðurlands að flytja slika til-
lögu, og auk þess hefði Fjórð-
ungsþing Norðurlands sam-
þykkt áskorun um staðsetn-
ingu fiskiðnskóla á Siglufirði.
Rakti hann helztu rök fyrir
staðsetningu sliks skóla þar,
og benti á, að á Siglufirði væri
nægilegt skólahúsnæði, og auk
þess húsnæði, sem nota megi
til heimavistar, og nokkrir
kennslukraftar. Væri af þess-
um sökum ódýrara að setja
slikan skóla upp þar en annars
staðar á landinu.
Samstarf við Norð-
menn
og Færeyinga
Stefán Jónsson (AB) mælti
fyrir tillögu, sem hann flytur
ásamt Jónasi Árnasyni, og
hljóðar svo:
„Alþingi ályktar að skora á
rikisstjórnina að beita sér fyr-
ir viðræðum milli íslendinga,
Færeyinga og Norðmanna um
samstarf þessara þjóða og
skynsamlegri hagnýtingu
fiskimiðanna á Norðaustur-
Atlantshafi, vcrndun fiski-
stofna og að fisksölumálum.
Jafnframt verði athugað, mcð
hvaða hætti Grænlendingar
geti orðið aðilar að sliku sam-
starfi."
Framsögumaður flutti itar-
lega ræðu um nauðsyn þess,
að islendingar ættu frum-
kvæðið að sliku samstarfi.
Jón Á. Iléöinsson (A)
fjallaði um fisksölusamstarf
og samkeppni íslendinga og
Norðmanna. Taldi hann tillög-
una mjög mikilvæga.
Fiskvinnsluskóli
i Vestmannaeyjum
Guölaugur Gislason (S)
mælti fyrir tillögu til þings-
ályktunar, sem hann flytur
ásamt Garðari Sigurðssyni
(AB) og Agúst Þorvaldssyni
(F) um fiskvinnsluskóla i
Vestmannaeyjum, en þessi til-
laga var flutt á siðasta þingi
einnig.
i tillögunni er skorað á ríkis-
stjórnina að hiutast til um, að
stofnaður verði fiskvinnslu-
skóli í Vestmannacyjum á
hausti komanda samkvæmt
lögum frá 15. april 1971, en i
þeim lögum segir, að stofna
bcri slíkan skóla i Eyjum.
Flutningsmaður taldi, að i
Eyjum væri góð aðstaða til
jafnt bóklegrar sem verklegr-
ar kennslu.
Iiækju- og skelfiskleit
íyrir Norðurlandi
Gunnar Gislason (S) mælti
fyrir þingsályktunartillögu,
sem hann flytur ásamt Eyjólfi
K. Jónssyni (S),og felur i sér
áskorun á rikisstjórnina að
láta fara fram skipulega leit
að rækju- og skelfiskmiðum
fyrir Norðurlandi.
Framsögumaður benti m.a.
á, að þegar um 1930 hafi Arni
Friðriksson bent á, að mikið
magn af rækju og skelfiski
mundi vera fyrir Noröurlandi,
en samt sem áður hafi litið
verið unniö að skipulegri
könnun þessara miða enn sem
komið cr.
Pétur Pétursson (A) lýsti
fyllsta stuðningi við tillöguna.
Vegagerð
i Mánárskriðum
Gunnar Gislason (S) mælti
fyrir tillögu til þingsályktun-
ar, sem hann flytur samt
Eyjólfi K. Jónssyni <S), þar
sem rikisstjórninni er falið að
láta gera áætlun um kostnað
við vegagerð niðri við sjó i
Mánárskriðum á Siglufjarðar-
vegi.
Framsögumaður benti á, að
þessi örstutti vegarkafli væri
nægilega langur til að teppa
alla umferð við Siglufjörð
margsinnis á hverjum vetri.
Þyrfti þarna að gera úrbætur,
og rétt, að kostnaðaráætlun
um þessa vegagerð sé gerð og
afstaða tekin til málsins,
þegár hún liggur fyrir.
Vegagerð yfir
Sprengisand
Benóný Arnórsson (SFV)
mælti fyrir tillögu, sem hann
endurflytur frá siðasta þingi
um vegagerð yfir Sprengi-
sand. 1 tillögunni er skorað á
rikisstjórnina að láta fara
fram athugun á hagkvæmni
vegagerðar yfir Sprengisand.
Framsögumaður benti á, að
i tillögunni væri aðeins fjallað
um athugun á hagkvæmni
slikrar vegagerðar, sem hann
taldi, aö yrði til mikilla hags-
bóta fyrir mörg landsvæði.
Upplýsinga- og rann-
sóknarstofnun verzl-
unarinnar
Sverrir Hermannsson (S)
mælti fyrir tillögu til þings-
ályktunar, sem hann endur-
flyturásamt Ragnhildi Helga-
dóttur (S)og Ellcrt B. Schram
(S) um fjárhagslegan stuðn-
ing við upplýsinga- og rann-
sóknarstofnun verzlunarinn-
ar. Er þar gert ráð fyrir, að
rikisstjórnin hlutist til um, að
rikissjóður veiti slikri sér-
stakri stofnun hliðstæða fjár-
magnsfyrirgreiðslu og aðrar
höfuð atvinnugreinar i landinu
eru þegar aðnjótandi.
Fyrirspurn
um söngmál
Lögð hefur verið fram frá
Ilelga F. Seljan (AB) eftirfar-
andi fyrirspurn til mennta-
málaráðherra:
„Hefur verið liugað að þvi
sérstaklega, hvernig efla megi
alhliða tónlistaruppeldi i skól-
um, svo og hvcrsu leysa megi
vanda þeirra, sem enga söng-
kennslu hafa? Hvað voru þeir
skólar margir á skyldunáms-
stigi s.l. skólaár?”
Marlín J. G. Magnússon:
Leikur að örlögum
Dagurinn er ákveðinn, og nálg-
ast ört. Sá mikli dagur er 1. janú-
ar 1973, er Efnahagsbandalag
Evrópu verður formlega staðfest,
og verður þá tilorðið nýtt stór-
veldi heimsins, gert af stórþjóð-
um, sem um liðnar aldir hafa ver-
iðaðal-andstæðingar i hinum ægi-
legustu styrjötdum i sögu mann-
kynsins. Tvær meginorsakir að
ófriði i heiminum eru efnahagsleg
ágirnd, eða fjármálavald og svo
trúarbragðaágreiningur milli
kirkjulegra valdhafa. Nú virðist
manni að trúarbragðaágreining-
ur komi ekki til greina, við stofn-
un Efnahagsbandalags Evrópu.
Þá er það ekki annað en fjár-
málaástandið, sem stjórnendur
stórþjóða hafa áhuga á, svo og að
vernda þau auðæfi, sem banda-
lagið kann að hreppa. Þeir mögu-
leikar verða ræddir á fundum
bandalagsins á komandi ári.
Nýlega fengu Islendingar ofur-
litið að átta sig á þessum málum,
er utanrikisráðherra Frakklands
heimsótti Island og blaðamaður
spurði hann, hvaða afstöðu
Frakkland tæki íil landhelgis-
máls Islands og yfirgangs Breta á
fiskimiðunum innan fimmtiu
milna landhelgi. Þarna var
ávarpaður sá maður, sem býr yf-
ir fullkominni þekkingu á málum
Efnahagsbandalagsins frá byrj-
un, þ.e. i fjórðung aldar, og hefur
mikla ábyrgðarstöðu gagnvart
bandalaginu. En þar sem þá var
ekki enn formlega útkljáð um
þátttöku Breta i bandalaginu,
stóð ekki til að Schumann gæti
svarað þeirri spurningu, þótt
svarið hefði getað verið þýðingar-
mikið fyrir Island. Að svo stöddu
hafði hann ekki rétt til að gefa
yfirlýsingu um afstöðu Frakk-
lands gagnvart Bretlandi, sem
væntanlegt var i bandalagið, og
einnig sökum þess, að Island er
einnig utan bandalagsins. Þessi
tvö lönd, Bretland og tsland, voru
enn utan bandalagsins og þeir i
Frakklandi höfðu ekki formlegan
rétt til að ræða eða gefa yfir-
lýsingu um afstöðu Frakklands til
landhelgismálsins.
Ýmislegt getur það verið, sem
utanrikisráðherrar gjarnan vildu
ræða, en kringumstæður varna
þvi, að það sé gert. Samt svaraði
Schumann spurningunni, og á
minnisstæðan hátt, sem getur
orðið Islendingum að miklu liði
siðar meir, ef vel er tekið eftir.
Svar Schumanns var i anda
þetta: Ég er hér vinur kominn
(utanrikisráðherra Frakklands
er ykkur vingjarnlegur), i heim-
sókn (þó aöeins gestur nú) i vin-
gjarnlegu landi (Frakka virða
Island sem vingjarnlegt land).
Frakkland mun þurfa að fylgja
(er ekki komið að þvi) þeim
ákvörðunum, sem bandalagið
mun útkljá (verðum að fylgja
meirihluta vilja bandalagsins, en
ekki komið að þvi að ræða ykkar
mál formlega, en verður þó að
likindum gert, en þá eigum við
kost á að leggja eitthvað til mál-
anna.)
Vitanlega skilja þetta þeir, sem
eru þjálfaðir i stjórnmálum, en þó
getur vel verið, að almenningur
hafi ekki áttaðsig á meiningunni i
svari Schumanns. Þó standa mál
þannig, að Frakkar geta ekki rætt
landhelgismálið við Breta fyrr en
eftir 1. janúar, að Bretar verða
aðilar að Efnahagsbandalagi
Evrópu. Hversu óhemjulega mik-
ið sem Bretar fiska á fiskimiðum
Islands þá er sannleikurinn sá, að
engin þjóð leggur þar orð til mála
og Bretar vita það mætavel.
Peðum sópað af borð-
um
Mikið og stórfenglegt er það
manntafl, sem leikið er nú af
Vestur-Evrópuþjóðunum og Bret-
landi, þar sem er verið að full-
komna skipulagningu Efnahags-
bandalags Evrópu. Þó getur verið
enn meira, sem liggur þar á bak
við, heldur en komið er i ljós, eða
svo virðist vera, þar eð það kom
svo flatt upp á Dani, að Krag
sagði sig úr stjórn sinni i sömu
svipan og hann fékk náð tilgangi
sinum, að Danmörk gerðist aðili
að Efnahagsbandalaginu. Virtist
hann ganga rakleitt inn i reiðubú-
ið starf sem Danir vissu ekki að
væri til, er þeir greiddu atkvæði
um þetta. Og hann var ekki að
segja frá þvi, að þetta starf biði
hans. Virðist þá vera ýmislegt,
sem leiðandi menn eru ekki að
fræða samlanda sina um varð-
andi EBE. Likur eru til þess, að
Norðmenn hafi ekki vitað allt um
bandalagið heldur, er þeir voru
hvattir af Bratteli til aö greiða já
kvæði við (en gerðu þó ekki) með
þeirri hótun, að annars segði
hann sig úr stjórninni. Eitthvað
hefur honum legið mikið á hjarta
meira en flestum Norðmönnum.
Hvað sem þetta kann að merkja
i framtiðinni, þá er eins og báðum
þessum leiðtogum Norðurlanda
hafi fundizt, að þeir þyrftu að
sanna foringjahæfileika sina öör-
um en aðeins samlöndum sinum,
þar sem báðir lögðu allt kapp á,
og óhemju fjárútlát af al-
menningsfé, til þess að tryggja
Marlin J. G. Magnússon.
jákvæði, en létu ekki samlanda
sina sjálfráða um atkvæðaúrslit-
in. Þá er ekki i launkofa farið með
afstöðu Krags og Brattelis gagn-
vart stjórnendum EBE, eða til-
gangi EBE með að fá bæði þessi
lönd inn i bandalagið.
Og svo eru það Bretar. Þar
gengur Heath i fararbroddi að
leiða Bretland inn i bandalagið að
fáum aðspurðum. Heath hefur
sagt opinberlega, að við inngöngu
i bandalagið nái Bretland aftur á
ný sinni öldnu stöðu, sem rikjandi
heimsveldi, —- en hann er leiðtogi
þess nú. Samt er þetta eins og
ósjálfráð viðurkenning á, að
Bretland sé það ekki nú, sem áður
var, og hér kemur að þvi, sem
varðar tsland og landhelgismál-
in, vegna þess, að það leynir sér
ekki lengur, að Heath ætlar að
telja fiskveiðarnar á tslandsmið-
um með sér sem viðskiptavarn-
ing, er Bretland gengur i banda-
lagið 1. janúar n.k.
Svo er þá eftir að vita, hvað
Bretland leggur til þess mikla og
erfiða stefnumarks sambandsins,
sem mun vera einna fyrst og
fremst það, að draga úr hinni
ægilegu fátækt og atvinnuleysi á
ýmsum svæðum sambandsins, og
einkum i Suður-ltaliu, og eigin-
lega allri ítaliu, vegna þess, að
þar er allt efnahags- og iðnaðar-
ástandið i sárustu óreiðu. Getur
þá verið að allt sé þá virt til gagns
af Bretum til þess að mæta þeim
þörfum, — og þar með fiskurinn
af tslands-miðum, þvi að Bretar
eiga ekki fiskimið sjálfir, og
eiginlega litil auðæfi i heimalandi
sinu, þegar þeir ganga nú inn i
sambandið.
Fyrir meir en tiu árum var
spánskur heimspekingur, Salva-
dor de Madarriaga, að ýta undir
stofnun efnahagssamband
Evrópu, og jós hann skáldlegu lofi
Framhald á bls. 19