Tíminn - 18.11.1972, Blaðsíða 8

TÍMINN
Laugardagur 18. nóvember 1972
Landshlutamir taki upp
reglulegt samstarf
Frá fundi landshlutasamtaka sveitarfélaga
á Vestfjörðum, Norður- og Austurlandi
ÞÓ—Reykjavik.
Landshlutasamtök sveitar-
félaga á Vestfjörðum, Norður-
landiog Austurlandi, héldu sam-
starfsfund á Akureyri, 9rl0.
nóvember s.l. t frétt frá
fundinum segir, að fundurinn telji
nauösynlegt, að taka upp á ný
reglulegt samstarf landshlut-
anna, sem eölilegt framhald af
samtökum kaupstaðanna i
þessum landshlutum. Leggur
fundurinn til að komið verði á fót
fastri samstarfsnefnd, sem haldi
tvo til þrjá fundi árlega til skiptis
i landshlutunum. Samstarfsnefnd
stuðli að auknu samstarfi lands-
hlutanna um byggðaþróunarmál.
Fundurinn beinir þvi til lands-
hlutasamtakanna á Vestfjörðum,
Norðurlandi og Austurlandi, að
komið verði á samstarfi alþingis-
manna úr þessum landshlutum
um • sameiginlega hagsmuni og
gagnkvæman stuðning i baráttu-
málum landshlutanna og bendir
fundurinn á ýmsar leiðir til þess.
Fundurinn telur að á næstu
árum stefni að stórfelldri röskun
byggðar i landinu verði ekki
gripið til áhrifameiri aðgerða til
tryggingar jákvæðri byggða-
þróun en beitt hefur verið til
þessa hér á landi. Það, sem fyrst
og fremst gefur til kynna hvert
stefnir er:
L
1) Vegna óvenjulegrar aldurs-
skiptingar þjóðarinnar mun
miklu fleira ungt fólk koma til
starfa og velja sér búsetu i þjóð-
. félaginu á þessum áratug en
nokkru sinni fyrr, og að likindum
hlutfallslega fleira en verða mun
siðar. Meðalmenntun þessa fólks
almennt verður meiri en verið
hefur og þvi mun það gera kröfur
um viðtækara úrval atvinnu-
tækifæra og þjónustu en nú er
fyrir hendi.
2) Atvinnuvegir utan Eeykja-
nessvæðisins eru einhæfir og
horfur eru á að framleiðniaukn-
ing verði mjög mikil á næstu
árum i þeim atvinnugreinum,
sem hinir strjálbýlli landshlutar
byggja nær alla afkomu sina á,
þannig að þó framleiðsla aukist
til muna fjölgi fólki ekki i þessum
atvinnugreinum.
3) Þjónustugreinarnar, sem
taka munu til sin mjög verulegan
hluta viðbótarvinnuafls, vaxa
nær eingöngu á Reykjanessvæð-
inu en eru mjög vanþróaðar utan
þess, sem er ein meginástæða
búseturöskunar.
4) Rik tilhneiging til að stað-
setja öll ný stóriðjufyrirtæki og
önnur ný og þýðingarmeiri á
Reykjanessvæðinu.
5) Mismunur á aðstöðu til
Ný bók eftir
Guðmund Böðvarsson
— meðal fjögurra bóka sem
Hörpuútgófan gefur út
Hörpuútgáfan hefur sent frá sér
fjórar nýjar bækur. Þar ber fyrst
að nefna nýja bók eftir Guðmund
Böðvarsson frá Kirkjubóli, en
Guðmundur hefur verið eitt af
ástsælustu ljóðskáldum þjóðar-
innarum áratugi, enda snillingur
á þvi sviði. Guðmundur hefur þó
ekki látið sér ljóðaformið einhlitt,
og á bókarkápu segir, að fyrir
jólin 1971 hafi komið út frásögu-
þættir eftir hann, sem nefnast
„Atreifur og aðrir fuglar” (safn-
rit 1). Nú kemur út önnur bókin
undir þessum sama flokki, og
heitir hún „Konan, sem lá úti”.
Er i þessu bindi, sem hinu fyrra,
Líffæraheiti og
læknisfræðileg
heiti
Bókaútgáfan Leiftur hefur sent
frá sér tvær bækur, sem báðar
munu koma sér vel einkum
læknanemum. Bækur þessar eru
fslenzk læknisfræðiheiti og
Alþjóðleg og islenzk liffæraheiti,
báðar eftir Guðmund heitinn
Hannesson prófessor —- raunar
endurútgáfa.
Eins og kunnugt er, vann
Guðmundur Hannesson mikið og
gott starf við söfnun og sam-
ræmingu á islenzkum heitum af
þessu tagi og samningu ný-
gervinga, þar sem ekki var
annars völ. Naut hann þar að
sjálfsögðu liðsinnis margra, enda
hefur jafnan verið innan lækna-
stéttarinnar margt orðhagra
manna, og sumir meira að segja
staðið þar i fremstu röö.
Læknisfræðiheitin birtast eins
og Sigurjón Jónsson læknir gekk
frá útgáfunni árið 1954, en Alþjóð-
leg og islenzk liffæraheiti hefur
Jón Steffensen búið til prentunar,
aukið við og gert nokkrar
breytingar á eldri útgáfu.
samandregið sitthvað það, sem
birzt hefur i timaritum, verið flutt
i útvarpi, eða legið i skrifborðs-
skúffu og beðið sins tima.
Sá þáttur, sem þessi bók dregur
nafn af, er frásögn af slysför
Kristinar Kjartansdóttur frá Sig-
mundarstöðum i Hálsasveit, sem
á áttugasta ári sinu lá i fimm
dægur stórslösuð á bersvæði i
rysjóttu veðri á þorranum 1949.
Þar segir frá ótrúlegu viðnáms-
þreki og þvi jafnvægi hugans,
sem ekkert fær raskað.
Þá gefur Hörpuútgáfan út aðra
bók eftir islenzkan höfund; eru
það Vippasögur 1, eftir Jón H.
Guðmundsson.Höfundnr segir i
formála, að árið 1941 hafi verið
-þýddar og endursagðar sögur af
Vippa i Vikunni. Höfundur
þessara sagna var Dani að nafni
Halvor Asklöv, og urðu þessar
sögur hans mjög vinsælar á
tslandi. Höfundur segir, að þegar
ekki hafi verið hægt að fá sögur-
nar lengur vegna striðsins, þá
hafi hann tekið til þess ráðs að
ræna Vippa litla og flytja hann til
tslands og búa sjálfur til sögur-
nar.og eru þær þvi alislenzkar, þó
að höfuðpersónan sé fengin að
láni.
Bókin Vippi vinur okkar er 90
blaðsiður að stærð, og hefur
Halldór Pétursson myndskreytt
bókina.
í eldlinuninni.nefnist bók eftir
hinn þekkta höfund Francis
Clifford, En áður hafa fjórar
bækur komið út eftir hann á
islenzku, eins og t.d. bókin
„Njósnari á yztu nöf”. Þessi nýja
bók Cliffords er njósnabók sem

I
(logfrædi-
j SKRIFSTOFA
| Vilhjálmur Amason, hrl. j
Lekjargötu 12. j
• (Iðnaðarbankahúsinu, 3. h.)
Slmar 24635 7 16307.
V-----------------------)
menntunar, þjónustunota og
hverskyns menningarlifs á
Reykjanessvæðinu og i öðrum
hlutum fer vaxandi.
6) Raunhæfur skilningur
þjóðarinnar á gildi jafnvægis i
byggðaþróun er of litill.
7) Mótun og framkvæmd
byggðastefnu hefur ekki fengið
þann sess i stjórnkerfi rfkisins
sem henni ber og bráðnauðsyn-
legt er að hún fái.
Þá telur fundurinn að verði ekki
stefnubreyting á stjórn lands-
mála, geti horft til landauðnar á
Vestfjörðum og hlutum Norður og
Austurlands og stöðnunar hinna
lifvænlegustu staða og byggöa-
laga þessara landshluta samfara
þvi, að vandamál offjölgunar
fara sivaxandi á Reykjanes-
svæðinu. — í samþykktinni segir,
að slik þróun muni valda þjóð-
félaginu stórtjóni efnahagslega
sem félagslega, og sé mikið þjóð-
félagslegt átak réttlætanlegt til
að snúa henni við.
Fundurinn skorar á þá, sem
fyrstog fremst bera ábyrgð á vel-
ferð islenzku þjóðarinnar, al-
þingismenn og rfkisstjórn, að
hefja nú þegar undirbúning stór-
átaks til að tryggja jákvæða og
hagkvæma þróun byggðar i
landinu og hafa að fyrirmynd
markvissar aðgerðir sumra
nágrannaþjóðar okkar.
Telur fundurinn að stefna beri
að fullkomnu jafnvægi fólks-
flutninga að og frá Reykjanes-
svæðinu, enda búi þar nú nær 60%
þjóðarinnar og fólksfjölgun á
svæðinu kappnóg án aðflutninga.
Telja má að ekki sé teljandi
hætta á hnignun byggðar á Suður-
og Vesturlandi, frekar séu horfur
á hinu gagnstæða vegna stór-
felldra samgöngubóta þessara
landshluta við Reykjanessvæðið.
HIÐ raunverulega byggðavanda-
mál á tslandi snýst þvi fyrst og
fremst um byggð á Vestfjörðum,
Norðurlandi og Austurlandi.
Jákvæð byggðaþróun.
Fundurinn leggur áherzlu á
eftirfarandi atriði til að knýja
fram jákvæða byggðaþróun.
Það fyrsta er, að vandamál -
byggðaþróunar séu meðal
brýnustu verkefna hins opinbera
stjórnkerfis, en eru þar olnboga-
barn. Nauðsynlegt er, að nægir
starfskraftar af hálfu rfkisins
starfi eingöngu að mótun og
framkvæmd byggðastefnu rikis-
stjórnarinnar hverju sinni, og að
þessum málaflokki verði
skipaður sérstakur sess i stjórn-
kerfinu. Einnig, að komið verði á
raunhæfu samstarfi milli lands-
hlutasamtaka sveitarfélaga og
rikisstjórarinnar um mótun og
framkvæmd byggðastefnu.
1 kaflanum um, fjármagn segir,
að nauðsynlegt sé að stofnun sú,
sem falin er umsjón byggða-
þróunar, hafi aðstöðu til áhrifa á
ýmsa fjármagnsstrauma i þjóð-
félaginu. Sérstaka áherzlu beri þó
að leggja á eflingu Byggðasjóðs
þannig að sjóðurinn geti á raun-
hæfan hátt annað þvi ætlunar-
hlutverki sinu að stuðla að hag-
kvæmari þróun byggðar i landinu
með skipulegum hætti.
Um atvinnumál segir að
uppbygging atvinnuvega hvers
landshluta verði aö vera fjöl-
skrúðug, til þess að nægilegt
úrval atvinnutækifæra bjóðist
fólki með mismunandi hæfni,
áhuga og menntun. Horfur eru á,
að mest allt viðbótarvinnuafl
þjóðfélagsins á næstu árum fari
til úrvinnslu- og þjónustugreina
en framleiðsluaukning fram-
leiðslugreinanna byggist fyrst og
fremst á stórvirkari tækjum og
vaxandi arðsemi lands og sjávar.
Við þessar staðreyndir verður
uppbygging atvinnulifs hinna
strjálbýlli landshluta að miðast.
Útilokað er að þeir verði hráefna-
framleiðendur eingöngu, eigi að
stöðva áframhaldandi byggða-
röskun.
Þá segir samþykkt fundarins,
að jöfn aðstaða til menntunar
hvar sem búið er á landinu sé eitt
af grundvallaratriðum, sem þarf
til tryggingar búsetujafnvægi.
Lágmark menntunaraðstöðu
verði að vera, svo að hægt sé fyrir
unglinga að ljúka gagnfræða- eða
landsprófi i heimabyggð sinni, og
menntaskóli verði i hverjum
landshluta.
I lok samþykktarinnar segir, að
með löggjöf i heilbrigðismálum
verði að koma sem allra fyrst:
Staðsetning og uppbygging
heilsugæzlustöðva skuli ákveðast
i fullu samráði við landshluta-
samtökin. Núverandi fólksfjöldi i
hinum ýmsu sveitarfélögum, sé
ekki raunhæfur mælikvarði hvað
snertir staðsetningu heilsugæzlu-
stöðva, heldur skipti meginmáli
vegalengdir með sjúka og
slasaða, veðurfar, samgöngur og
önnur staðbundin skilyrði.
Fulltrúar frá -Sambandi
sveitarfélaga i Austurlandskjör-
dæmi og Fjórungssambandi
Norðlendinga sátu fundinn.
Fulltrúar Vestfirðinga gátu ekki
sótt fundinn vegna samgöngu-
erfiðleika, en þeir hafa lýst sig
samþykka efni ályktanna
fundarins.
I
!■■■■■■■■■!
í Fosshóll:
l Vantar aðeins
í; herzlumuninn
á nýju brúna
Guðmundur Böðvarsson.
hinar fyrri, og segir hún frá
enskum verkfræðingi að nafni
Neal Forrester. Forrester er i
sumarleyfi á ttaliu og gerir til-
raun til að bjarga norskri stúlku.
A flótta þeirra til flugvallarins
ráðast skæruliðar á þau, og at-
burðarásin tekur nýja stefnu.
Bókin,I eldlinunni ,hlaut 1. verð-
laun „Crime Writers! Association
1969”
Bókin.l eldlinunni.er 152 blað-
siður að stærð.
Siðasta bókin frá Hörpuút-
gáfunni er „Ég elska aðeins þig”,
og er, eins og nafnið bendir til,
ástarsaga og er vist spennandi
eins og segir á bókarkápu. Þessi
bók er eftir sænskan rithöfund,
Bodil Forsberg. Bókin er 157
blaðsiður.
Skúli Jenson hefur þýtt tvær
siðast-nefndu bækurnar, og
prentun bókanna annaðist Prent-
verk Akraness.
BP-Fosshóli 15/11
Menn eru mikið farnir að
hlakka til, þegar hægt verður
að fara að aka nýju brúna yfir
Skjálfandafljót við Fosshól. Sú
gamla er búin að fara afskap-
lega i taugarnar á bilstjórum.
Nú er aðeins eftir að ganga frá
endum nýju brúarinnar, en
þessa stundina er ekki hægt að
vinna við það vegna frosts og
snjóa. Smiðirnir eru heima
hjá sér eins og er, en ætla að
koma aftur eftir helgina og
reyna að hespa þetta af, ef
unnter, þviöllum þætti lakara,
ef verkið yrði að biða til vors
vegna tiðarfarsins. Mjög
mikill snjór er hér, jafnfallinn
yfir metra á dýpt. Litið frost
hefur verið undanfarið, en i
dag eru tiu stig.
’.v;
Ný nótnabók komin
ó markaðinn
— eftir Maríu Brynjólfsdóttur
Stp—Reykjavik
Um siðustu mánaðamót kom á
markaðinn bókin 42 sönglög 8 lög
án orða, eftir Mariu Brynjólfs-
dóttur. Höfundar ljóðanna eru
ýmsir af þekktum skáldum
tslands á þessari öld. Þá eru og
fáein þýdd ljóð. Af höfundunum
má nefna m.a. Halldór Laxness,
Jóhannes úr Kötlum, Orn Arnar-
son, Sigurð Júl. Jóhannesson,
Kristján frá Djúpalæk og Svein-
björn Björnsson.
Vert er að vekja athygli á þvi,
hve frábær allur frágangur bók-
arinnar er. Falleg litmynd prýðir
kápuna, bandið er gott og letur og
pappir til fyrirmyndar. Bókin er
prentuð i Kassagerð Reykjavik-
ur. Nótna-og leturteiknun og upp-
setningu annaðist Gunnar Sigur-
jónsson, ljósmynd á kápu Leifur
Þorsteinsson og letur á henni
hannaði Rósa Ingólfsdóttir.
Siðast en ekki sizt ber að nefna
Carl Billich, sem sá um frágang á
lögunum.
Bókin fæst i bókaverzlunum og
hljómplötuverzlunum. Einnig er
hægt að gerast áskrifandi að
henni hjá Mariú sjálfri.
Kanaríferðir Flugfélagsins sífellt vinsælli
ÞÓ-Reykjavik
Orlofsferðir Flugfélags tslands
til Kanarieyja, sem hófust
veturinn 1970 njóta sivaxandi
vinsælda. Enda er ákaflega þægi-
legt að skreppa suður á móti
brosandi sól á Kanarieyjum, á
meðan vetrarskammdegið grúfir
yfir Islandi.
Svein Sæmundsson, blaðafull-
trúi Flugfélags Islands, sagði, að
fyrsta veturinn, sem þessar ferðir
voru farnar, hafi verið farnar niu
ferðir, i fyrra voru farnar tiu og i
vetur verða farnar ellefu, vegna
aukinnar aðsóknar. — Fyrsta
ferðin var farin 9. nóvember og
farnar veröa þrjár ferðir til við-
bótar, fyrir áramót. Eftir áramót
verða farnar sjö ferðir, sú siðasta
19. april.
Einnig sagði Sveinn, að nokkur
fyrirtæki hér á landi væru farin
að greiða hluta ferðakostnaðar, ef
fólk vildi taka orlof að vetri til eða
utan hins hefðbundna orlofstima,
og með þvi móti er komið i veg
fyrir erfiðleika vegna fólksfæðar
á vinnustöðum yfir sumartimann.
Nú þegar er fullbókað i nokkrar
vetrarferðanna.