Tíminn - 19.11.1972, Side 11

Samband ísl. samvinnufélaga >
INNFLUTNINGSDEILD
TÍMINN
Sunnudagur 19. nóvember 1972
Sunnudagur 19. nóvember 1972
TÍMINN
Hinsvegar var þetta dálitð
skemmtiatriöi fyrir þingmenn
þvi Isberg sýslumaður okkar
skrifaöi þingmönnum, sem sæti
áttu i landbúnaðarnefnd dálitið
skoplegt bréf þar sem hann
mælti meö þvi að frumvarpið
yrði samþykkt og má þvi öllum
ljóst vera að frumvarp Pálma
hefur ekki verið óviturlegt.
Hvað á nú að gera við Skjónu,
þegar búið er að lóga henni?
Það er nú ekki alveg fullráöiö
en vitanlega verður að gera út-
för hennar viröulega. Helzt er
ráðgert að stoppa hana upp og
setja hana á dýrasafn i Reykja-
vik. Ætli hún verði ekki geymd
þar svona eins og dálitið
minnismerki um manniega ill-
kvittni.
Þar með slitum við talinu um
Skjónu gömlu en sitjum enn dá-
litla stund og röbbum um lands-
sins gagn og nauðsynjar.
Böðvar ljósmyndari er Vatns-
dælingur og þeir Björn ræða
húnvetnska sveitamenningu um
hrið og um það er lýkur hafa
þeir komið sér saman um það,
að ungur bændurnir sem eru að
taka við búum i Vatnsdal hafi
ekki til að bera hálft mont á viö
feður sina. Slikt sé með öllu að
verða útdautt, þar um slóðir og
sé það miður. En annirnar kalla
að og Björn þarf að halda áfram
að sinna fé sinu. Við höldum þvi
af stað aftur til Reykjavikur og
á morgun liggur leið Björns
þangað einnig, alvarleg mál
biða afgreiðslu á þinginu. Viö
ökum greitt og Böðvar styttir
okkur stundirnar með sögum af
skritnum og skemmtilegum
Húnvetningum en þær
skulum við ekki hafa eftir á
prenti að sinni.
TfORIS
straufría sængurfataefnið er nú fyrirliggjandi ( mörg-
um mynztrum og litum.
Einnig í saumuðum settum. Kærkomin gjöf, hverj-
um sem hlýtur.
Sparið húsmóðurinni erfitt verk, sofið þægilega og
lífgið upp á litina í svefnherberginu.
Reynið Night and Day og sannfærizt.
Nú er Löngumýrar-
Skjóna fallin i valinn. Það
telst reyndar sjaldnast til
tíðinda þótt ellimóð stóð-
hrossséu felldá íslandiog
héraðsbrestir fátíðir í því
sambandi. En Skjóna var
á efri árum sínum flestum
hrossum frægari, og hafa
sennilega fleiri kannazt
við hana af orðspori en
nokkurt annað hross sam-
tiða henni. Því var það, að
þegar við höfðum spurnir
af því að dagar hennar
yrðu brátt taldir þótti
okkur einsýnt, að við
yrðum að festa hana á
filmu í lifanda lífi og
fræðast lítið eitt um ævi
hennar í leiðinni.
Viö lögðum af stað i býtið einn
sunnudagsmorgun, blaðamaöur
og ljósmyndari og ókum sem
leið liggur norður i Húnaþing.
Við komum i hlað á Löngumýri
upp úr hádegi og hittum Björn
bónda og alþingismann þar sem
hann er aö reka fé i hús, það á að
fara að taka frá til slátrunar.
Hann tekur erinda okkur vel og
leyfir aö tefja sig frá fjárraginu.
Skjóna stendur á beit með

, -

■ ' '■
■
■
Frásögn og viðtal:
Jón Guðni
•
AAyndir:
Böðvar Indriðason
Skjóna og tryppiö, sem hún átti I fyrravor. 1 baksýn er Svínavatnið, og yfir hálsinn sést I Langadalsfjöll.
Þetta trippi var fætt 1948 og
hann viðurkenndi fyrir rétti að
það haust hefði fundizt trippi
með þessum lit dautt frammi á
Sauðadal og hefði hann talið að
það væri hans. Raunverulega
skrökvaði Jón aldrei neinu, þvi
að hann sagði aldrei að hann
ætti eða hefði átt Skjónu.
Annars hygg ég að sú skjótta
sanni bezt sjálf, aö hún hafi
aldrei verið i eigu Jóns þvi hefði
svo verið væri hún orðin tuttugu
og fjögurra ára og ég veit þess
engin dæmi að tuttugu og
þriggja ára gömul hryssa eigi
folald, en Skjóna kastaði i fyrra-
vor. Reyndar bar mér og þeim,
sem aldursgreindu hryssuna
fyrir dóminn, saman um aldur
hennar.
Löngumýrar-Skjóna sótt heim
. . . og spjallað við Björn Pálsson um Skjónumál og fleira
öðrum hrossum' Björns i
girðingu skammt frá fjárhúsun-
um. Synir Björns hlaupa fyrir
hana og reka hana ásamt
trippinu hennar út i horn á girð-
ingunni. Hún er meðfærileg og
sýnir ekki af sér styggð. Mynda-
vélin vinnur sitt verk. Skjóna
hengir hausinn framan i
myndavélina. Hún er leið yfir að
vera trufluð á beitinni, eða er
hún bara að sýna blaðasnápum
litilsvirðingu sina? Hún er lik-
lega á sama máli og Þórbergur
um að ekki sé meira mark tak-
andi á blaðamönnum en velli
spóans. Þegar ljósmyndun er
lokið er Skjónu stuggað i hagann
á ný, en Björn býöur okkur til
bæjar.
Yfir kaffinu er Skjóna að
sjálfsögðu miðpunktur sam-
ræðnanna og okkur leikur hugur
á að heyra um hana og hennar
mál séð frá bæjardyrum Björns
sjálfs og tökum’ þvi aö spyrja
hann spjörunum úr.
Af hverju ætlarðu að lóga
Skjónu i haust?
Hún er orðin anzi gömul
greyið, tuttugu ára. Það er ekki
ráðlagt að gera hryssur eldri en
átján vetra eigi þær að ganga
úti og eiga folöld árlega.
Hryssur eiga tæpast folöld leng-
ur eftir að þær eru orðnar átján
til nitján vetra, og ástæðulaust
að eiga geldar gamlar hryssur.
Gamlar hryssur eru lika þung-
færar að vorinu og er þess
vegna hætt við slysum.
Hvernig stóð á þvi að það urðu
málaferli út af Skjónu?
Markið á henni varskemmtog
ég þurfti að fara úr réttinni áður
en drætti var lokið. Og það var
ástæðan fyrir þvi að hún var
dregin Jóni i Oxl.
Taldi hann sig þá eiga
Skjónu?
1 málsskjölunum kom fram að
Jón hafði tapað trippi 1951.
Voru mörk ykkar Jóns
svipuð?
Svipuð og svipuð ekki. Ég hef
fjöður en hann vaglskoru. En ef
fjöðrin er grannt mörkuð
visnar fjaðrarbroddurinn og
dettur af. 1 þessu tilfelli hefur
fjöðrin verið mjög grannt
mörkuð, liklega hefur hnifurinn
verið bitlitill þegar ég markaði
Skjónu sem folald. Ég skoðaði
markið á henni og ég álit, að það
hafi þurft meira en meðal
illkvittni að sjá ekki og viður-
kenna, að það var likara
skemmdri fjöður en vaglskoru.
Það er þó ofurlitil afsökun, að
þeir, sem endanlega lýstu
markinu höfðu litla æfingu i að
lýsa mörkum.
Þetta varð mjög langdregið
mál og var meira að segja tekið
upp oftar en einu sinni. Hvernig
stóð á þvi?
Það stóð nú fyrst og fremst
þannig á þvi að sýslumaðurinn
okkar er ákaflega ósérhlifinn og
duglegur og réðist i það að lýsa
markinu sjálfur. En það er eigi i
samræmi við islenzk lög, að
dómari beri vitni i máli, sem
hann á sjálfur að dæma. Þessi
fyrsta marklýsing var raunar
býsna skopleg, þvi að i henni
var sagt, að markið væri vagl-
skora en þvi bætt við að það gæti
verið skemmd fjöður. Það er i
sjálfu sér virðingarvert að
viðurkenna þó sannleikann i
öðru orðinu, þótt honum sé svo
að sönnu afneitað i hinu.
Hefurðu gaman af þvi að
standa i málaferlum?
Ja, það getur verið býsna
skemmtilegt, ef maður hefur
tima til þess. En það er tima-
frekt.
Hefurðu oft verið i málum?
Já, ég hef oft verið i mála-
Frá Auðkúlurétt. Þar var Skjóna dregin Jóni I öxl haustið 1967.
Ytri-Langamýri i Svfnavatnshreppi, bær Björns Pálssonar alþingisinanns.
ferlum . Einu sinni var ég með
sex mál i einu.
Stundum hlýturðu að hafa
tapað?
Nei, ég tapaði áldrei máli.
Fyrst þú ert svona reyndur i
málaferlum, hvers þarf maður
einkum að gæta til að tapa ekki
máli?
Fyrst og fremst að fara aldrei
með rangt mál og hefja aldrei
mál nema geta fært sönnur á að
málshefjandi hafi á réttu að
standa.
Heldurðu að dómar hæsta-
réttar séu yfirleitt réttir?
Ég álit dómara hæstaréttar
mjög hæfa menn og efast ekki
um samvizkusemi þeirra. Hins
vegar getur borið við, að vegna
skorts á sönnunargögnum
sleppa sekir menn við refsingu.
Það urðu mikil blaðaskrif út
af Skjónumálum. Sumir báru
brigður á að þú ættir hryssuna
þrátt fyrir dóminn.
Jú, það er rétt. Stöku maður
hélt þvi fram. En það var
sameiginlegt með þá alla að
þeir vissu ekkert hvað þeir voru
að fleipra með. Þeir höfðu
annaðhvort engin málsskjöl
lesið eða bara hluta þeirra og
höfðu aldrei séð skjótta trippið
hans Jóns og sumir þeirra ekki
einu sinni Skjónu. Þeir sem
þekktu min hross báru það að ég
hefði alltaf átt þessa meri og
greindur og vandaður maður,
sem var hjá mér vetrarmaður,
þegar Skjóna var foland, bar
það að þetta væri sama hrossið.
Þeir, sem voru að fleipra um hið
gangstæöa réðust á hæstarétt en
ekki mig, þvi ekki dæmdi ég i
málinu. Annars er litið gerandi
með það sem þeir segja um
þetta mál, sem engan aðstöðu
hafa til að vita hið rétta, i þvi til-
felli getur ekki verið um annað
að ræða en illkvittni eina
saman.
Hvers vegna var þér dæmd
hryssan á hefð, þegar þú varst
búinn að sanna með vitnum, að
þú ættir hana? Skjóna var
dæmd mér á eignar eða
sönnunarhefð vegna þess að
markið var skemmt og þess
vegna ekki hægt að dæma mér
hana eftir þvi. 1 forsendum
hæstaréttar var hvergi látið að
þvi liggja að Jón i öxl gæti átt
hryssuna, og liklega hefði hún
verið dæmd óskilahross, ef ég
hefði ekki getað fært sönnur á,
að hún hefði alltaf verið min
eign.
Það sem gerði Skjónu hvað
frægasta, var það að hún var til
umræðu á alþingi. Flutti ekki
Pálmi á Akri frumvarp á þingi
út af henni?
Liklegt er að svo hafi veriö en
litiö var nú gert með það
frumvarp. Sennilega hefur
Pálmi gert þetta fyrir einhverja
kjósendur sina en ég hygg þó, að
hann hafi fá atkvæði fengið út á
þennan frumvarpsflutning sinn.
Studdu ekki sjálfstæðismenn
á þingi Pálma i málinu?
Það hygg ég að hafi ekki
verið. Mér skildist að þeir væru
ekkert hrifnir af frumvarpinu.