Tíminn - 19.11.1972, Blaðsíða 19

# ý ‘ *
Sunnudagur 19. nóvember 1972
TÍMINN
19
Blóma- og grænmetis-
ræktun í hydrokultur
i
Hentar mjög vel á íslandi
HYDROKULTUR — hvaö er nú
það? mun margur spyrja. Orðið
HYDROKULTUR finnst heldur
ekki i neinni orðabók, en það er
myndað af griska orðinu „hydor”
(vatn) og latneska orðinu „cul-
tura” (að rækta) og má þvi segja
að hydrokultur þýði „ræktun i
vatni”.
Það var fyrir meira en öld sið-
an, sem efnafræðingurinn Justus
von Liebig upgötvaði, að plönt-
urnar nærast alls ekki á sjálfri
moldinni, heldur af þeim stein-
efnum og snefilefnum, sem upp-
leysast i rigningarvatni og vatni,
sem vökvað er með. Sjálfa mold-
ina nota plönturnar aðeins sem
akkerisfesti fyrir rætur sina. En
þar með vaknaði hugmyndin um
það, hvort hægt væri að rækta
plöntur algerlega án moldar. Til-
raunir sýndu að það var hægt með
þvi að útbúa sérstaka næringar-
upplausn, sem sett var i vatn og
plöntunni kpmið fyrir i þessari
upplausn,en siðan var notað ólif-
rænt fyllingarefni i stað moldar.
Þessari ræktunaraðferð var gefið
nafnið hydrokultur.
Þótt tilraunir með hydrokultur
færu fram i ýmsum löndum, var
framþróunin hæg. Það var þó af
hreinni tilviljun, að i seinni
heimsstyrjöldinni komst hydro-
kultur aftur á dagskrá. Bandarik-
in höfðu sett upp herstöðvar á
eyjum, sem liggja úti i miðju
Suður-Atlantshafi, en eyjar þess-
ar hafa myndazt af eldgosum, og
þar er ekkert annað en hraun,
sandur og vikur.en gróður enginn.
Það skapaðist þvi fljótt það
vandamál, hvernig ætti að sjá
hermönnunum fyrir nýju græn-
meti, en flutningaleiðin var óra-
löng og skipakosturekkiof mikill.
Þá minntust menn tilraúna, sem
gerðar höfðu verið með hydrokul-
tur i Bandarikjunum.og þar með
var vandinn leystur. í staðinn
fyri*«ö nota mikið skipsrými und-
ir grænmeti, þurfti aðeins að
senda plöntunæringu og fræ með
flugvélum.og svo var grænmetið
ræktað á staðnum i stórum flötum
bökkum og vikurinn notaður i
st;ið moldar. Grænmetið óx þarna
betur en i venjulegum jarðvegi.
Og þar með var fengin sönn-
unfyrir þvi, að mold var alls ekki
nauðsynleg við ræktun græn-
metis.
En nú á döeum er þó hydrokul-
tur aðallega notað við blómarækt-
ALLIR VEGIR
FÆRIR Á
Yokohama
SNJÓBÖRÐUM
KAUPFÉLAG
PATREKSFJARÐAR
un, og er það ævintýri likast, hver
árangurhefurnáðsti þvi efni. Það
gerðist I Sviss. Er það svissneska
fyrirtækið Interhydro AG„ sem
hefur fullkomnað tæknilega þá að-
ferð, sem gerir moldarlausa
blómaræktun auðvelda. Hefur
Interhydro framleitt sérstaklega
gerða blómapotta og blómabr,
sérstaklega samansett næringar-
efni með nákvæmlega útreiknuðu
sýrustigi fyrir vatnsræktun.
Fywiefnið, sem kemur i staðinn
fyrir mold.er brenndur blásinn
leir i smákúlum, algerlega ólif-
rænt efni. Interhydro hefur fengið
gullverðlaun fyrir hydrokultur-
ræktun sina i Þýzkalandi og
Sviþjóð, endahefurfyrtækið skrá-
sett einkaleyfi' á uppfyndingu
sinni i ýmsum löndum heims,
einnig hér á Islandi.
Blómaræktun með hydrokultur
hefur fjölmarga kosti fram yfir
moldarræktun. Blómin hafa betri
lifsskilyrði, þvi að loft og súrefni
kemst auðveldlega að rótinni.
Blómin vaxa betur, eru heilbrigð-
ari og ferskari, þvi að engin hætta
er á rótarskemmdum, og engar
skemmdir verða af völdum skor-
dýra. Blóm i hydrokultur þurfa
mjög litla umhirðu, og yfirleitt
þarf ekki að vökva þau oftar en á
þriggja til fjögurra vikna fresti.
Og það þarf aldrei að skipta um
fylliefnið eins og nauðsynlegt er
að gera við moldina. Þess vegna
henta blóm i hydrokultur sérstak-
lega vel fyrir allar stórbyggingar
og opinberar stofnanir, þvi að
einmitt á þeim stöðum verður
umhirðan oft handahófskennd,
ýmist vökvað of litið eða of mikið.
1 mörgum Evrópulöndum sést nú
ekki annað er hydrokultur blóm i
stórbyggingum.
HYDROKULTUR t LANDBON-
AÐ
Eins og áður er sagt, hafa til-
raunir með ræktun grænmetis i
hydrokultur gefið mjög góðan
árangur. I Israel hafa einnig ver-
ið gerðar tilraunir með ræktun
tómata,og varð árangurinn sá,að
með hydrokultur fengust 22 kg af
hverjum fermetra á móti 4 1/2 kg
i venjulegum jarðvegi. Melónur
urðu einnig mun stærri og sætari.
t Þýzkalandi hef»r einnig verið
ræktað salat, gúrkur, baunir og
tómatar með þessari aðferð. I
Indiana-fylki i USA hafa verið
gerðar tilraunir með að rækta
bygg til grænfóðurs innanhúss
allt árið og er þá notað rafmagns-
ljós yfir dimmasta timann. Til-
raunir þessar hafa gefizt vel,og er
talið,að i húsi, sem er að flatar-
máli á við venjulegan bilskúr,
Eiturlyf
Framhald
af 13. siðu.
gjarnan af lifrarbólgu (hepatit-
is), banvænni blóðeitrun, auk
annarra kvilla i lifur, heila og
lungum. Eiturlyfjaneytandi
nokkur viðurkenndi: „Lif okkar
er slikt, að i fangelsi munum við
helzt ná okkur.”
Heróinneytandinn er i stöðugri
lifshættu vegna daglegrar neyzlu
sinnar eða vegna of stórra
skammta. New York borg hefur
raunar skýrt svo frá, að neyzla
heróins sé nú höfuðdauðaorsök
fólks á aldrinum fjórtán til
þrjátiu og fimm ára.
Barnaleg, en velviljuð stúlka
spurði fyrrverandi eiturlyfja-
neytanda: „En varð ekki reynsla
þin til þess að vikka sjóndeildar-
hring þinn?” Hann svaraði:
„Ætla mætti, að ég hefði lært eitt
hvað uppbyggjandi á þessum
árum — en allt, sem mig rekur
minni til, er harmleikur einn.”
Áætlað er, að um 90 af hundraði
þeirra, sem gangast undir læknis-
hendi vegna neyzlu „sterkra”
lyfja, hverfi á endanum aftur til
fyrri vega sinna. Alls engin
trygging er fyrir lækningu. Satt
bezt að segja, er langtum meiri
trygging fyrir andlegu og likam-
legu skipbroti, já, jafnvel dauða.
megi rækta grænfóður, sem nægi
handa 40 kúm.
AÐSTÆÐUR TIL HYDROKUL-
TUR-RÆKTUNAR ERU SÉR-
STAKLEGA GÓÐAR A ISLANDI
1 ýmsum Evrópulöndum er
kalk-innihald vatnsins það mikið,
að nauðsynlegt er að byrja á þvi
að setja i það efni, sem eyðir
kalkinu, áður en það er nothæft
við vatnsræktun blóma. Hér á
landi er kalk-innihald vatnsins
það litið, að hægt er að nota það
eins og þaðkemur úr krananum. I
öðrum löndum þarfa að búa til
fylliefnið, sem kemur i stað mold-
ar og venjulega er það brennd-
ur,blásinn leir. Þetta er að visu
mjög ódýrt efni. En hér á landi er
til nóg af jafngóðu fylliefni,en það
er islenzki vikurinn. Hann er al-
gerlega „dautt” efni, kalklaus og
dregur mátulega vel i sig raka. A
rannsóknarstofu i Sviss hafa ver-
ið gerðar rannsóknir á ýmsum
tegundum fylliefna við hydrokul-
tur, þar á meðal á islenzkum vikri
og fékk hann beztan dóm af þeim
efnum, sem rannsökuð voru.
Hydrokultur býður þannig upp
á marga möguleika i ræktun, en
enn sem komið er, hefur mestur
árangur náðst við ræktun blóma.
Leifur Þórhallson.
JOLAKORT
eflir filmum
yöar
pántió í líma
qHWtWMWQHWQ)
Áustiirsíræti,
Akranes - Aðalbókari
Starf aðalbókara á bæjarskrifstofunni á Akranesi er laus
til umsóknar.
Starfið veitist frá 1. janúar 1973.
Umsóknir.er greini frá aldri, menntun og starfsreynslu,
sendist undirrituðum fyrir 1. desember n.k. Nánari
upplýsingar veitir bæjarritari.
Bæjarstjóri.
Enn fást tvær af átta úrvals
bókum Félagsmálastofnunarinnar
Lýðræðisleg félagsstörf
eftir Hannes Jónsson, félagsfræðing, er grundvallarrit um félags- og
fundarstarfsemi lýðræðisskipulagsins. Falleg bók i góðu bandi, 304
blaðsiður, rituð af skarpskyggni, þekkingu og fjöri fyrir alla þá, sem
áhuga hafa á virkri þátttöku i félagsmálum.
Efnið, andinn og eilifðarmálin
eftir 8 þjóðkunna höfunda, er ein athyglisverðasta bókin. Fjallar á
fróðlegan, djarfan og forvitnilegan hátt um dýpri gátur tilverunnar
ljósi nútima þekkingar.
Sigildar jólagjafir fyrir yngri sem eldri.
Kynnið ykkur verð og gæði — Fást hjá bóksölum og beint frá útgef-
anda.
FELAGSMALASTOFNUNIN
Pósthólf 31 — Reykjavík — Sími 40624
fyrir eftirtaldar bækur, sem óskast póstlagðar
Pöntunarseðiíl
Sendi hér með kr.
strax:
O Lýðræöisleg félagsstörf, innbundinn, kr. 500,00
O Efnið, andinn og eilifðarmálin, heft, kr. 200.00
Mun opna eftirfarandi stofutima til
heimilislækninga
i Domus Medica, Egilsgötu 3, frá 20. nóvember: Mánu-
daga og föstudaga kl. 10,00 — 12.00. Miðvikudaga og
fimmtudaga kl. 14,00 — 15.30. Þriðjudaga kl. 16.30 — 18.00.
Simi stofu og vitjanabeiðna fyrirkl. 13.00: 1-16-84.
Simaviðtalstími kl. 9.00-10.00 mánudaga til föstudaga,
simi 1-60-88.
Ólafur Mixa, læknir.
Geymið auglýsinguna.
Nýjung!
penol
SKIPTIBLÝANTINN
• þarf aldrei að ydda
• alltaf jafn langur
• ótrúlega ódýr!
Fæst í næstu ritfanga-
og bókabúð
HEILDSALA FÖNIX, REYKJAVÍK
VIPPU - BllSKÚRSHURÐIN
Lagerstærðir miðað við múrop:
Hæð: 210 sm x breidd: 240 sm
210 - x~ - 270 sm
Aðrar slærðir. smittadar eftir beiðnl
GLUGGAS MIÐJIAN
Siðumúla 12 - Sími 38220
i»h; r
TÍZKIIKNI?
LAUGAVEGI 27 - SlMI.12303