Tíminn - 23.11.1972, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 23. nóvember 1972
TÍMINN
9
Kirkjan i Sandavogi var reist fyrir fimmtiu og fimm árum Hún er
talin ein fegursta kirkja i Færeyjum, og þar er geynidur rúnasteinninn
þar sem sá er nafngreindur, er fyrstur reisti byggð i Engjatóftum.
einn stað og aukizt jafnt og þétt á
löngum tima.
Árið 1737 voru komin nitján hús
iSandavogi, og bjuggu þar þá sex
sæmilega efnaðir menn og 13
efnasmair eða snauðir. 1801 voru
húsin orðin tuttugu og þrjú og öld
siðar fjörutiu og niu. Á þessari öld
hefur vöxtur byggðarinnar verið
miklu hraðari, og eru nú i Sanda-
vogi i kringum tvö hundruð hús,
sem búið er i. Elztu húsin, sem
uppi standa, munu vera hundrað
og fjörutiu ára gömul, reist af
sýslumanni, sem þá sat i Sanda-
vogi. bau eru nú verzlunarhús.
Sandavogur kemur mikið við
færeyska sögu. bar og á Steig var
lengi lögmannssetur, og i Sanda-
vogi fæddist V.U. Hammer-
shaimb, sem kallaður er faðir
færeysks ritmáls og einn hinn
mesti velgerðarmaður færeyskr-
ar tungu.
(lamalt iveruhús með torflagi. 1 þekjunni undir torfinu eru næfrar.
llinrik Bjarnason blaðar i könnuninni Timamynd Róbert.
Félagsfræðileg rannsókn á
tómstunda- og skemmtana
iðju unglinga í Reykjavík
Á vegum Æskulýðsráðs
Reykjavikur hefur verið fram-
kvæmd félagsfræðileg könnun á
tómstunda- og skemmtanaiðju
unglinga i Reykjavik, sú fyrsta
sinnar tegundar hér á landi. bað
var Dóra S. Bjarnason , félags-
fræðingur, sem sá um fram-
kvæmd könnunarinnar; niður
stöður hennar munu m.a.
notaðar til grundvallar við
endurskipulagningu æskulýðs-
starfs i borginni, — auk þess sem
þær ættu að geta komið af stað
viðtækum umræðum.
Hinrik Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri æskulýðsráðs,
kynnti nokkrar helztu niðurstöður
könnunarinnar fyrir blaða-
mönnum á mánudaginn.
Fimm hundruð unglingar voru
upphaflega kvaddir til að taka
þátt i þessari könnun og voru þeir
valdir eftir vissum tölfræðilegum
reglum. Voru þeir boðaðir á fund i
Glæsibæ og skyldu þeir svara
spurningalista, sem fyrir þá yrði
lagður. Tæp þrjú hundruð ung-
linga mættu,og alls varskilað 277
nothæfum úrlausnum. 1 stórum
dráttum má segja, að könnunin
skiptist i tvo höfuðþætti: þ.e. það
sem lýtur að tengslum ungling-
anna við foreldrana og heimilið
annars végar og hins vegar inn-
byrðis tengsl unglinganna og sér-
áhugamál þeirra.
Vita ekki um áhugamál
l'oreldra sinna.
Til að reyna að komast að
tengslum unglinganna við for-
eldra sina var lögð fyrir þá spurn-
ing, þar sem reynt var að komast
að þvi, hvað unglingarnir vissu
um áhugamál foreldra sinna. bað
liggur nokkurn veginn i augum
uppi að, ef samskipti foreldra og
barna þeirra eru náin, þá hlýtur
hvor aðilinn um sig að vita um á-
hugamál hins. Fólk, sem ekki
þekkir áhugamál hvors annars,
getur ekki átt náin samskipti.
Svör unglinganna voru samt að
meirihluta á þá leið, að þeir
teldu, að foreldrar þeirra ættu sér
engin áhugamál.
Varla er hægt að gera ráð fyrir
að yfir helmingur fullorðinna
Reykvikinga hafi ekki áhuga á
nokkrum sköpuðum hrærandi
hlut. Hitt mundi láta nær sanni,
að afar litill timi fari i samræður
og samveru foreldra og unglinga
á heimilum, svo að hvorugur aðil-
inn viti um áhugamál hins. Sú er
að minnsta kosti ályktun höfund-
ar skýrslunnar.
Reyndar er það viða i skýrsl-
unni, sem höfundur telur sig
finna merki um rofnandi tengsl
eða upplausn innan fjölskyld-
unnar. bað kemur fram,að ung-
lingarnir skera sig nokkuð úr
öðrum aldursflokkum hvað
snertir sjónvarpsnotkun, en þeir
telja sig að mjög litlu leyti háða
þvi. Höfundur skýrslunnar getur
sér til,að sjónvarpsgláp hinna
fullorðnu eigi einhvern þátt i
minnkandi samskiptum aldurs-
hópa innan fjölskyldunnar. bað
kemur einnig fram, að unglingar-
nir telja sig i allmiklum mæli
óháða foreldrum sinum, bæði
hvað snertir almennar hegðunar-
reglur og fjárráð. (Aðeins 6%
allra unglinganna töldu sig háða
foreldrum sinum varðandi vasa-
peninga og fatakaup.)
Alþreyjingin fyrir
mestu
Annar forvitnilegur hluti
þessarar könnunar er sá, sem
fjallar um áhugamál unglinganna
og félagslif þeirra og hvað þeim
þykir skorta til.að þörf þeirra
fyrir félagsleg samskipti sé full-
nægt.
Ein spurning, sem lögð var
fyrir unglingana.hljóðaði svo: Ef
verið væri að byggja æskulýðs- og
tómstundaheimili i námunda við
heimili þitt og þú værir einráður
um, hvers konar starfsemi færi
þar fram, hvaða fimm atriði
myndir þú leggja mesta áherzlu
á?
bar kemur fram, að dans-
skemmtanir eiga mestu fylgi að
fagna, þá kemur tónlist og leik-
tæki ýmiss konar, en athygli
vekur, að störf að hvers kyns
íélagsmálum eða pólitik er i núll-
punkti. Enginn kýs að starfa i
pólitiskum grúbbum taka þátt i
rauðsokkastarfi eða þvi um likt,
og áhugi á bókmenntum og listum
er ekki mikill. í stuttu máli má
segja, að alls konar afþreyingar-
starfsemi eigi meira upp á pall-
borðið en störf að ákveðnum
markmiðum, eða skapandi verk-
efni yfirleitt. Ef þessi mynd er
rétt, er það vissulega vert um-
hugsunar fyrir þær stofnanir,
sem lengst hafa mótað þetta fólk,
þ.e.a.s. skólana og heimilin. En
þessar niðurstöður koma einnig
víða fram, þar sem fjallað er um
áhugamál þeirra, sem spurðir
eru. Skyldi hin margumrædda al-
þýðumenntun Islendinga vera á
undanhaldi. Er sjónvarpið, eins
og það er i dag, þeim vanda vaxið
að taka við þvi menntunarhlut-
verki, sem bóklestur hefur gegnt
meðal Islendinga.
Lækkun áfengisaldurs
Ýmislegt fleira kemur fram i
þessari könnun, sem vert væri að
minnast á, enda spanna niður-
stöðurnar heilar 130 siður. Mikill
meirihluti sautján ára unglinga
virðist sækja vinveitingahús, og
langflestir virðast álita, að lækk-
un vinaldurs væri mikið happa-
verk, enda geti þeir nú þegar
orðið sér úti um vin, ef þeir kæri
sig um. Einstaka rödd heyrðist
um, að rikið eigi að sjá um dreif-
ingu á hreinum kannabisefnum,
en þær virðast teljast til undan-
tekninga, áhuginn á áfengi er
margfaldur á við áhuga fyrir
öðrum vimugjöfum. bátt-
takendur virðast á einu máli um,
að bæta þurfi aðstöðu aldurs-
flokksins 15-20 ára til
skemmtanahalds og tómstunda-
starfs. bá virðast mjög margir
óánægðir með tilhögun félags-
starfsemi i skólum sinum, en hafa
hins vegar áhuga á að taka þátt i
henni. Margir unglinganna telja
afskipti fullorðinna af tilhögun
félagsstarfsemi þeirra allt of
mikil.
Alþýftumenntunin og
líenedikt frá Auðnum.
1 könnun sem þessari lætur höf-
undurinn ógjarna uppi álit sitt á
þvi, sem fram kemur, en leggur
það upp i hendurnar á viðtak-
andanum,sem siðar getur dregið
sinar ályktanir. Fyrir Islendinga,
sem gerzt hafa að töluverðu leyti
borgriki má mjög skömmum
tima, ætti að vera nokkur fengur
að þeim upplýsingum, sem þarna
koma fram, og ætti lestur
könnunarinnar að geta vakið um-
hugsun um ýmsa hluti, sem
óþarft er,að liggi i láginni. Eitt
atriði að lokum til gamans i sam-
bandi við það, sem sagt var áðan
um alþýðumenntun Islendinga.
Sú fræðigrein, sem nefnist
félagsfræði, varð til i Frakklandi
og býzkalandi á öldinni sem leið.
Á þeim tima var ólæsi almennt
meðal alþýðustéttanna i þessum
löndum og þekktu þar fáir þessa
fræðigrein nema háskólaborg-
arar. En sá, sem var fyrstur
Islendinga til að nefna hana i riti,
var ekki háskólaborgari, heldur
bóndi norður i bingeyjarsýslu,
sem ekki gat kynnzt henni nema
með lestri erlendra rita. bessi
bóndi nautekki skólagöngu nema
heima i héraði, en fylgdist með
þvi, sem var að gerast i háskólum
úti i álfu. betta var Benedikt frá
Auðnum. jgk