Tíminn - 25.11.1972, Síða 15

Tíminn - 25.11.1972, Síða 15
TÍMINN 15 Laugardagur 25. nóvember 1972 jr Friðrik Þorvaldsson: Enn um Hvalfjörð brú ferju eða veg Nú liggur fyrir álit Hvalfjarð- arnefndar, sem sýnir m.a. ráða- gerð um að leggja hraðbraut inn fyrir fjarðarbotn, og hafa 32 bila ferju milli Akraness og Reykja- vikur, sem gengi 16 klst. á sólar- hring. Fljótlega sést hvilik óhemju vinna er að baki skýrsl- unnar, og liggur nú málið miklu ljósar fyrir en áður. bótt þessi tvö samgöngukerfi, einkum ferjan, snerti mest Akur- nesinga, er þetta einnig hags- munamál fyrir Borgarnes, Borgarfjörð, Vesturland, Norður- land og Reykjavik, ásamt öllu fólki, sem leggur þarna leið um. Um þörf fyrir stóra bilaferju mætti draga lærdóm af reynsl- unni. Eins og undanfarin ár hefir Akraborg s.l. sumar flutt bila, sem á allra vitorði erjafnöruggt i framkvæmd og um ferju væri að ræða og með hraða, sem væntan- leg ferja mun ekki bæta um. t júni s.l. fór skipið 87 ferðir (sjó- mannadagur frá) og i júli 93 ferð- ir. Nýting bilarýmis frá Reykja- Friðrik borvaldsson. vik á timabilinu, en þá er umferð einna mest.var þessi: Júni t 16 ferðum enginn bill t 22 ferðum 1 bill t 19 ferðum 2 bilar t 12 ferðum 3 bilar t 9 ferðum 4 bilar I 7 ferðum 5 bilar t 2 ferðum 6 bilar Júli t 12 ferðum enginn bill 1 21 ferðum 1 biii t 19 ferðum 2 bilar t 14 ferðum 3 bilar 1 8 ferðum 4 bilar 1 16 ferðum 5 bilar 1 2 ferðum 6 bilar t 1 ferðum 7 bilar 1 ágúst var nýtingin svipuð þessu, en eftir miðjan mánuðinn hætti ég daglegri skýrslugerð vegna þess hve þátttaka var dræm. bess er svo að geta, að sárasjaldan hefir þurft að neita bil um flutning. bá má einnig benda á, að þegar landleiðin er illfær að vetri til, er sjóðleiðin það lika, og oft frágangssök að flytja bila vegna öldugangs. I framhaldi af þessu tel ég ómaks vert að athuga ýmsa gjaldaliði þessa fyrirhugaða, tvö- falda kerfis og byrja þar sem ég þekki bezt til. Ferja, sem gengur 16 klst. þarf tvær áhafnir auk fria, er þaulvanur skipstjóri telur að muni jafngilda þriðju áhöfn. Ég tel þó rétt að fara nákvæmt i mál- ið. Vegna þess.að siglt er alla helgidaga og til viðbótar koma sumarfri og vinnustytting þarf afleysingamenn, en þeim sjálfum áskotnast. koll af kolli svo og svo mikil frf, þannig að ætla má, að afieysingaþörfin neim sem næsi 11/12 úr ári auk veikindafria, sem geta orðið allt að 6 mánuðum á einstakling. Ekki er heldur reiknað með eftirvinnu né brunavakt i skipi, en skv. isl. lögum má ekki flytja bensin undir þiljum. og má því ljóst vera hvilikan voða getur borið að höndum, ef bensingeymir lekur Föstlaun áhafnar Olia Viðhald (áætluð hlutdeild iflokkun sbr. Lloyd’s Reg.) Vátryggingar Fæði Lifeyrissjóðir Stofnvextir og hafnaafnot Aðrir vextir Húsal. simi, augl. prentun, rafm. Framkv.stj. verkstjórn afgr. þjónusta o.fl. Ræsting og hreinl. vörur Fatnaður Launaskattur Aðstöðugjöld og opinb. gjöld Næturvarðstaða Sjálfsagt fýsir margan að vita, hvernig muni ganga að afla fjár tilað ,,ná endum saman”. Ef gert væri ráð fyrir þvi, að farþegatala ykistum 10% frá þvi sem hún hef- ur orðið mest gæti farmiðasalan numið ca. 10.560.000.00 kr., sem að frádregnum söluskatti (kr. 1.046.000.00) gæfi kr. 9.514.000.00. Póstflutningur og fyrirgreiðslur gætu numið ca. 1 milljón og sæl- gætissala 500.000.00 kr., þannig að tekjur yrðu kr. 11.014.000.00 og vantar þá rúmlega 65.000.00 kr. á dag til að tekjur hrökkvi fyrir gjöldum. bessara tekna verður að afla með bilaflutningi. Vera má, að góðir talnameistarar geti brugðið sennilegum blæ yfir slika tekjuvon, þótt ég geti það ekki. Ég marka það af langri athugun og af viðtölum við marga bilaeig- endur nú. Hinn ötuli bilakóngur, Sæmundur i Borgarnesi, mun á öðrum stað útskýra hversvegna hann muni ekki nota ferju, og þó vörubilaeigendur telji sig vilja greiða 500.00 kr. þá daga, sem sjór er tiltölulega sléttur, þá hoss- ar það ekki háu. 1 þessu máli sýnist mér ráð að leita, álits bilaeigenda og bif- reiðastöðva á breiðum grund- velli, en þau svör, sem ég hefi fengið hafa þann galla, að þau voru flest gefin undirbúnings- laust. Ég tilgr. þó i styttu máli þrjú sýnishorn, sem túlka býsna svipað álit. Einkabileigandi taldi koma til greina að nota ferju með núverandi gjaldi við annan mann jn alls ekki fleiri. Leigubilstjóri: Ef þeirri reglu verður haldið, að bill, sem i Reykjavik er veruleg- an spöl frá ferjustað verði að fara til skips 30 min. fyrir brottför, sem þýðir, að þá er ég ferðbúinn, er ég á þeim tima kominn fram hjá Kiðafelli, ef ég vel landleið- ina. Eftir þá klukkustund, sem ferjan þarf á áfangastað að við- bættum losunartima og akstri upp á vegamót er ég kominn á hinn fyrirhugaða Borgarnesveg undir rótum Hafnarfjalls. bað er þvi bæði timaeyðsla og peninga- sóun að nota ferju. Rútueigandi sagði, að ágreiningur hjá farþeg- um um þessa tilhögun gæti leitt til þess, að hann missti farþega til þeirra bila,sem færu landleiðina. Vegna tafa i ferjuhöfnum o.þ.h. virtist sér þetta augljós tómasó- un, og þvi meiri sem hraðbrautir lengdust, en i góðu veðri væri þetta þó hugsanlegt, ef farþegar fengju fritt far, og bilstjórinn greiddi hið mesta 5-6 kr. fyrir- sparaðan km. bað er augljóst, að ef bilaflutningur bregzt þá breyt- ast ýmsir gjaldaliðir rekstrinum i eða stybba myndast með öðrum hætti. t ljósi þeirra staðreynda, að hver isl. farmaður hefir afmark- aðar starfs- og launareglur er jafn auðvelt að reikna kaupgjald áhafnanna eins og að reikna úttektarnótu i búð. Hér verður reiknað með lágmarksáhöfn og aðeins fastakaupið margfaldað með 2 11/12. Annnan kostnað má áætla út frá reynslu — þekkingu og með tilliti til aukins sigl- ingatima, og ársútgjöld gætu þá litið þannig út: kr. 12.850.000.00 kr. 2.870.000.00 kr. 2.600.000.00 kr. 1.500.000.00 kr. 900.000.00 kr. 873.000.00 kr. 9.200.000.00 kr. 200.000.00 kr. 465.000.00 kr. 2,000.000.00 kr. kr. 285.000.000.00 108.000.00 kr. 280.000.00 kr. 372.000.00 kr. 365.000.00 Samtals kr. 34.868.000.00 hag, en Akurnesingar stæðu uppi með illnothæft skip og hafnirnar með bryggjur, sem hvorttveggja yrði að forrenta. bað er kannske þess virði að festa i skrifum að eftir strand Laxfoss 1944 fór fram athugun á rekstri bilaferju. M.a. var leitað álits ensks verkfræðings um flot- bryggjugerð. Hann kom að visu ekki á staðinn en fékk upplýsing- ar um aðstæður, veðurlag og sjávargang, en skv. þeim lýsing- um taldi hann óvist, hvort mann- viikin stæðust meðan þau væru i smiðum, ef áhlaup gerði, hvað þá lengur, en siðan hefir orðið stór- breyting á Akranesi til hins betra. begar svo Laxfoss strandaði i seinna skiptið taldi enginn af ráðamönnum þá, að ferjurekstur . kæmi til greina vegna fyrirsjáan- legra framfara i vegamálum. Aftur á móti var sótzt eftir hrað- skreiðu skipi, og kom m.a. til-boð frá Spáni um glæsilegt 18 milna skip, sem gat flutt nokkra bila, en byggingarlagið var talið óhæft og Akraborg varð fyrir valinu. Svo nú sé betur vikið að nýtingu bilaferju, er það á allra vitorði, sem til ferðamála þekkja, að skip fara ætið halloka, einkum hin sið- ari ár, i samkeppni við bila og þvi örar sem vegir verða betri. Nýtt dæmi þekki ég um þetta, þar sem vanhirt og verkefnalitil ferja á stuttri vatnaleið er að syngja sitt siðasta (kannske hætt nú) og þó er nær klst. akstur á næstu brú, að visu á hlemmivegi. Fregnir um aflagðar ferjur, sem liggja i höfnum viða um heim jafnvel i afsiðis sikjum, eru dæmu um hvernig þessum orustum lauk. Meira að segja eru enn á vinnu- pöllum nýjar ferjur, sem misst hafaskilyrði meðaná smiðistóð. Alkunn dæmi eru svo til um, að það þarf ekki vegi svo að ferjur tapi leiknum. Milli Englands og meginlandsins er eitt fullkomn- asta kerfi á sjó með ferjum og svifskipum. Samt er timaspurs- mál hvenær vegstokkur verður settur i Ermasund. Margir Islendingar hafa siglt þvert og endilangt um fjörðinn, sem aðskilur Sviþjóð og öland. beir geta sett sér fyrir sjónir 6070 metra langa brú, sem þar er komin yfir siglingaleiðina. bað er viðar en á Ermasundi, að það þarf ekki vegi til að skynsemin beri sigurorð af ferjukvotlinu. Um þessa brú langar mig til að segja nokkuð. Kostnaðarverð hennar fékk ég i heilum milljón- um, en skv. þvi kostar hún 2098 milljónir isl. kr., eða rúmlega 345 millj. hver km. Eftir að hafa fengið þessa nýju vitneskju get ég ekki neitað mér um að bolla- leggja enn á ný um brú yfir Hval- fjörð, en um eitt þarf ég ekki að vera i vafa. Færir menn, sbr. Hvalfjarðarskýrsluna, hafa reiknað, að uppfylling út á yztu nöf Laufagrunns muni kosta 110 milljónir kr., sem mun reynast lægri upphæð en flotbryggjur og viðhlitandi ferja milli Akraness og Reykjavikur verður i stofn- kostnaði. En þá er lika eftir 2300 metra bil bakka milli er skv. sænsku útkomunni mundi kosta 794 millj. að brúa. Ef það yrði gert, myndi hraðbrautin inn með Hvalfirði sparast, sem næmi 567 millj. kr., og er þá tekið tillit til hraðbrautarbúta að og frá brúnni. Væri nú þessi upphæð sett i brúna, myndi samt vanta 227 millj. kr., sem yrði að leggja á herðar framtiðarinnar, en hún fengi i staðinn „sjálfvirka” sam- gönguæð, er daglega sparaði 35 þúsund km akstur miðað við 1000 bila. Til biðbótar er þetta svo eina kerfið, sem getur komið i staðinn fyrir hin tvö. bað skal tekið fram, að þær tölur, sem hér hefir verið stuðzt við eru ekki minir útreikn- ingar; sumt reyndar tekið traustataki úr Hvalfjarðarskýrsl- unni. Mér eru allar aðstæður ókunnar við ölandsbrúna, einnig um dýpt sundsins. Mannvirkið vex mér þó litt i augum eftir að hafa séð flot- krana setja firna langa bita á steinstöplá, er gnæfðu upp úr vatnsfletinum á siglingaleið, en sú brúargerð var hlekkur i lagn- ingu hraðbrautar eftir endilangri Vesturálfu, þ.e. norðan úr Alaska til syðsta odda Suður-Ameríku. Ég lengi ekki þetta mál með þvi að ræða flutningsgjöld, sem vafa- litið hækka verðið eitthvað á erl. efni. En á móti kæmi ódýrt vinnu- afl og stutt er i sement og blágrýti til að nota i setklumpa undir hinar eiginlegu steinsteypustoðir. bótt ekkert hroðadýpi sé i Hvalfirði munu þær verða alllangar, og þarflaust er að gera ráð fyrir stórskipasiglingum undir brúna. Frá minu sjónarmiði eru þær óskynsamlegar, og gæti hún sannarlega hjálpað til að fyrir- byggja þær. Píanótónleikar Jónas Ingimundarson, pianó- leikari. heldur tónleika i húsa- kynnum Tónlistarskólans i Reykjavik, sunnudaginn 26. nóv. nk. kl. 17. Leikin verða verk eftir Bach, Beethoven, Ravel og Liszt. Jónas hefur að undanförnu haldið hljómleika austanfjalls, sl. sunnudag i Selfossbiói á vegum Tónlistarfélags Arnessýslu, við ágæta aðsókn og undirtektir. Norrænirnámsstjórar styðja 50 mílurnar Fundur námshópastjóra Nor- ræna sumarháskólans haldinn i Stokkhólmi hinn 5. nóvember 1972 ályktar: ,,Við lýsum fullum stuðningi við útfærslu Islands á fiskveiðimörk- um sinum i 50 milur, og við þær aðgerðir.sem islenzka rikis- stjórnin hefur gripið til, til að vernda fiskistofnana gegn rán- yrkju erlendra veiðiskipa.” ,,Við álitum mikilvægt,að smá- þjóðir tryggi sér pólitisk og efna- hagsleg yfirráð yfir eigin nátt- úruauðlindum um grundvöll fyrir alþjóðlegu samstarfi.” ,,Við skorum á rikisstjórnir annarra norrænna rikja að styrkja samstöðu hinna norrænu landa, með þvi að styðja tsland i þessu máli.” Norræni sumarháskólinn starf- ar seinni hluta vetrar á hverju ári á grundvelli námshringja, sem ákvarðaðir eru á sameiginlegri ráðstefnu námshópastjóra. Samkvæmt ákvörðun námshópa stjóranna um efni námshringj- anna starfa siðan námshópar i ílestum háskólaborgum á Norðurlöndum. Niðurstöðurnar af starfi námshópanna eru siðan ræddar og úr þeim unnið á sam- eiginlegu sumarþingi Norræna sumarháskólans. Ofangreindan undirbúnings- fund sátu u.þ.b. 170 námshópa- stjórar frá velflestum háskóla- borgum á Norðurlöndum, þ.e.a.s. Sviþjóð, Noregi, Danmörku, F’innlandi og tslandi. Ástardrykkurinn og Gamlarglæður Bókaútgáfan Rökkur he-fur sent frá sér tvær bækur, þá fyrstu og aðra i sögusafni Rökkurs. Bækurnar heita Astardrykkurinn og Gamlar glæður. 1 þeirri fyrr- nefndu eru sögur frá Italíu, Rúss- landi, Belgiu, Spáni, Búlgariu, Frakklandi og Englandi. Bókin dregur nafn af fyrstu sögunni, Astardrykknum eftir Rafael Sabatini. t gömlum glæðum eru flestar sögurnar eftir Jack London, en allar sögurnar i bókinni eru frá Englandi og trlandi, tólf talsins. Bækurnar eru 145 og 160 blað- siður, prentaðar i Leiftri. Timínn er peningar { Auglýsitf iTímanum

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.