Tíminn - 02.12.1972, Side 9
Laugardagur 2. desember 1972
TÍMINN
9
Útgefandi: Frffmsóknarflokkuritin
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-i;
arinn Þórarinsson (ábm.). Jón Helgason, Tómas Karlsson;!
'Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsbia&s Timáns)j:
Auglýsingastjóri: SteingrlmurJ Gislaso^i . • Ritstjórnar^krif-;:
stofur f Edduhúsinu viö Lindargötu, sfmar 18300-1,8306.!:
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiöslusími 12323 — aúglýs-i;
ingasimi 19523. Aörar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjaldji
£25 kcónur á mánuöi innan lands, i iausasölu 15 krónur ein-!:
takiö. Blaðaprent h.f.
Siðleysi Morgunblaðsins
Daginn eftir að landhelgisviðræðum
islenzkra og brezkra ráðherra lauk, birti Mbl.
viðtal, sem það taldi einn blaðamann sinn hafa
átt við Einar Ágústsson og Lúðvik Jósefsson,
meðan á viðræðunum stóð. Viðtalið snerist um,
hvað rétt væri, að ráðherrarnir létu hafa eftir
sér meðan á viðræðunum stæði. Ráðherrarnir
ræddu þetta við blaðamanninn sem trúnaðar-
mál, án þess að það væri beinlinis tekið fram,
enda hefur verið litið á landhelgismálið sem
sameiginlegt málefni allrar þjóðarinnar, er
væri hafið yfir flokksdeilur. I þeim efnum gætu
ráðherrarnir þvi átt sömu skipti við blöð
stjórnarandstæðinga og stjórnarsinna og m.a.
rætt við blaðamenn Mbl. um málið, án þess að
eiga á hættu að reynt væri að rangfæra það,
sem þannig færi persónulega á milli manna.
í yfirlýsingu, sem ráðherrarnir tveir hafa
birt um þetta ,,viðtal”, lýsa þeir þvi, að þar sé
mjög hallað réttu máli. í framhaldi af þvi, far-
ast þeim svo orð á þessa leið:
,,í öðru lagi viljum við átelja það harðlega,
að viðkvæmt mál og stórmál eins og land-
helgismálið, skuli notað á þennan hátt i
islenzku dagblaði. Það er ekki málstað okkar
til framdráttar. Verði slikum vinnubrögðum
haldið áfram af hálfu Morgunblaðsins hljót-
um við að endurskoða afstöðu okkar til við-
tala og upplýsingamiðlunar til þessa blaðs i
framtiðinni”.
Hér er vissulega ekki of sterkt til orða tekið,
þvi að umræddur verknaður Mbl. er með öllu
óafsakanlegur og þó einkum, þegar hann er
framinn i sambandi við annað eins stórmál og
landhelgismálið er. Söguburður i slikum anda
getur valdið misskilningi og veikt aðstöðu okk-
ar út á við. Hann sýnir, að vissir aðilar hlifast
ekki við að draga landhelgismálið niður i
skarnið, ef þeir telja sér minnsta pólitiskan
ávinning i þvi.
Tilgangurinn með umræddu „viðtali” Mbl.
er bersýnilega sá, að reyna að gera litið úr Ein-
ari Ágústssyni og sýna fram á, að það sé
Lúðvik Jósefsson, sem ráði einn og öllu um
meðferð landhelgismálsins. Þetta er ekki ný
vinnuaðferð hjá Mbl., heldur hefur það jafnan
reynt að rægja menn saman á þennan hátt.
Glöggt dæmi um þetta var það háttalag Mbl. að
kalla Tryggva Þórhallsson, þegar hann var
forsætisráðherra, yfirleitt ekki öðru nafni en
,,stóra núllið”. Það veikir áreiðanlega ekki
traust manna á Einar Ágústssyni, þótt Mbl.
beiti nú slikum vopnum gegn honum. Mbl. ger-
ir sér áreiðanlega grein fyrir þvi áliti, sem
Einar Ágústsson hefur unnið sér sem
utanrikisráðherra, og sér þvi helzt það ráð, að
reyna að gera litið úr honum á framangreindan
hátt, og reyna jafnframt að vekja óánægju
milli samstarfsmanna. Vafalitið er þessi
gamalkunni rógur Mbl. orðinn meinlaus og
máttlaus, þvi að menn eru orðnir svo vanir
honum, ef honum er ekki beitt i sambandi við
viðkvæm utanrikismál. Þá getur hann valdið
misskilningi og veikt stöðu utanrikisráðherra i
sambandi við erfið samningamál út á við.
Þessvegna er umrætt „viðtal” Mbl. eitthvert
mesta siðleysi, sem hægt er að finna dæmi um i
sögu islenzkrar blaðamennsku. — þ.þ.
Maier Asher, Daily Telegraph:
Gyðingum fellur illa að
stunda erfiðisvindu
Vaxandi vandamál stjórnendanna í ísrael
NÝR vandi er tekinn að
angra tsraelsmenn. Hvernig
eiga þeir að koma i veg fyrir,
að Gyðingar i ísrael hallist að
nýju til þeirrar aldagömlu
hneigðar Gyðinga, að stunda
hin áreynsluminni störfin en
láta öðrum eftir erfiðis-
vinnuna? Stofnendur
Gyðingarikisins börðust gegn
þessari hneigð af alefli.
Hneigðin er andstæð öllum
grundvallaratriðum i allri
hugmyndafræði Zionista.
Markmiðið var að breyta
gyðingakaupmönnum úr
fátækrahverfum og borgarbú-
um i bændur, iðnverkamenn
og hermenn.
GYÐINGAR i Evrópu yfir-
gáfu*heimkynni sin til þess að
fara til Palestinu, leggja þar
vegi, byggja hús og rækta
jörðina hörðum höndum. Riki
þessara Gyðinga hefir nú
haldið sjálfstæði sinu i aldar-
fjórðung og afkomendur
þeirra eru farnir að koma sér
fyrir i skrifstofum og verzlun-
um, landnemunum, feðrum
þeirra, til vonbrigða og hrell-
ingar.
Tækifærið til umskiptanna
gafst fyrst i alvöru fyrir fimm
árum. Sex-daga-striðið olli
þvi, að nokkuð af ódýru,
arabisku vinnuafli á vestur-
bakka Jórdan og á Gaza-svæð-
inu var flutt inn fyrir hin
gömlu landamæri Israels' i til-
raunaskyni. bessu vinnuafli
var ætlað að fylla i skörðin,
sem mynduðust, þegar
Gyðingar voru kvaddir i her-
inn, en nokkur hluti hans hélt
áfram að annast varnir og eft-
irlit við vopnahléslinuna við
Zuesskurðinn og ána Jórdan.
SVO urðu snögg umskipti og
mikil til aukinnar velmegun-
ar, bæði vegna andstreymis
landnema og fjármagns og
hraðra framfara i iðnaði, en
höfuðorsök þeirra var einmitt
þörf hersins fyrir hergögn og
hvers konar búnað. Úr
viðsjám dró á landamærunum
og þá þurfti ekki á eins miklu
varaliði að halda og kallað
hafði verið til vopna. Fram-
vindan hafði orðið afar hröð.
Hermenn, sem hurfu að nýju
að sinum fyrri borgaralegu
störfum, komust ekki einungis
að raun um, að þeir gátu hik-
laust komizt að, heldur þurfti
á æ meira vinnuafli að halda.
Arabar frá hernumdu svæðun-
um bættu vitaskuld úr þessari
þörf.
Siðar ráku verkamenn af
gyðingaættum sig á það, að
hinn almenni skortur á vinnu-
afli gaf þeim tækifæri til að út-
vega sér auðveldari starfa en
erfiðisvinnuna. Margir lögðu
mislita samfestinginn á hill-
una, fór i hvita skyrtu og
„sunnudagaföt” og hófu vinnu
i skrifstofum.
MEÐAN þessu fór fram
jókst flutningur Araba frá
hernumdu svæðunum sifellt
og varð að stöðugum straumi,
unz arabiskir verkamenn
námu 85 af hundraði við
byggingarvinnu i Jerúsalem,
en ekki reyndist unnt að ljúka
við margar byggingar i Tel
Aviv, þegar verkamenn af
Gaza-svæðinu ákváðu að
hætta vinnu þar.
I ár kom mjög berlega i ljós,
hve atvinnulifið i Israel er
orðið háð arabiska vinnuafl-
inu. Þá reyndist ókleift að
hefja sitrónuútflutninginn
með eðlilegum hætti vegna
þess, að vinnuafl til að safna
ávöxtunum reyndist ófáan-
legt. Lagt er fastar að
rikisstjórninni að flytja inn 10
«5. > ♦ *
Golda Meir
þúsund arabiska verkamenn
frá hernumdu svæðunum i
viðbót. Hér er um verulega
fjölgun að ræða, þar sem fyrir
eru i Israel um 50 þúsund
arabiskir verkamenn frá
þessum svæðum.
STJÓRNIN i Israel tregðast
við.
1 Israel eru þegar starfandi
eins margir arabiskir verka-
menn frá hernumdu svæð-
unum og talizt getur ráðlegt
og fyllilega það”, sagði-Joseph
Almogi verkamálaráðherra.
Hann lét ennfremur i ljós ugg
sinn um, að aukin þátttaka
arabiskra verkamanna i at-
vinnulifi ísraels yrði til þess
með timanum að draga úr
gyðingaeinkennum þjóðarinn-
ar.
Golda Meir forsætisráð-
herra er opinská, en hún starf-
aði fyrrum á samyrkjubúi.
' Hún ferðast um landið og var-
ar Gyðinga við: ,,Við verðum
að óhreinka hendur okkar á
likamlegri vinnu og megum
ekki láta aðra erfiða fyrir okk-
ur”.
ARABAR sækjast ekki eftir
vinnu i Israel vegna þess, að
skortur sé á vinnu á vestur-
bakka Jordan eða á Gaza-
svæðinu. Þeir sækja þangað
vegna hins, að þeir fá greitt
árlegt leyfi, laun i veikindum,
tryggingu gegn vinnuslysum,
fjölskyldubætur, aukagreiðslu
vegna trúarhátiða og ókeypis
læknishjálp, hvort heldur er
vegna slysa eða almennra
veikinda meðan þeir dveljast i
Israel.
Arabar frá hernumdu svæð-
unum fengu i laun 25 millj.
punda árið sem leið. Þeir fara
með mest af þessu fé heim og
það verður til þess að efla at-
vinnulifið þar.
Þar sem almennt er talið, að
tala arabiskra verkamanna i
ísrael hafi náð „hámarki”, er
lögregla landsins farin að
beita meiri hörku en áður
gegn „ólöglegum” Aröbum,
sem stunda vinnu i Israel án
leyfis, en þeir skipta þúsund-
um. Lögreglan framkvæmir
skyndikannanir á ákveðnum
vinnustöðum til þess að finna
lögbrjóta, og hafði þannig
hendur i hári um það bil þús-
und „ólöglegra” arabiskra
verkamanna siðastliðinn
mánuð.
EN lögreglan leitar ekki
einungis þeirra, sem stunda
vinnu i óleyfi, heldur og ann-
arra, sem búa i ísrael án leyf-
is. Yfirleitt er fvlet þeirri
reglu, að aðíluttum verka-
mönnum sé skylt að fara heim
að kvöldi, en aðeins örfáar
þúsundir verkamanna, sem
stunda ákveðin störf, eru und-
anþegnar þeirri kvöð.
Heimferðin er stundum all-
miklum vandkvæðum bundin
og af þeim sökum hafa ara-
biskir verkamenn reynt að
tryggja sér „viðlegu” nálægt
vinnustað, og er þá venjulega
um bráðabirgðaskúra að
ræða. Þeir, sem i slikum
bráðabirgðaskýlum búa,
flytja venjulega konu og börn
til sin þegar fram liða stundir.
Rikisstjórnin i Israel reynir
eins og kostur er að láta Gyð-
inga eina búa innan hinna
gömlu landamæra, en Araba-
hverfi risa oft og tiðum þar,
sem ekki var til þess ætlazt.
• Ótti Israelsmanna i þessu
efni er ekki úr lausu lofti grip-
inn. Rosknir ibúar minnast at-
burðanna i þorpinu Zichron
Ya’acov á Carmel-fjalli,
þegar landeigendur þorpsins
útveguðu sér arábiska verka-
menn til þess að vinna á ökr-
unum. Arabarnir komu „iágu
við”, og nú er þarna Araba-
þorpið Furedidis, sem tilheyr-
ir engu siður Israel en Zichron
Ya’acov.
RIKISSTJÓRN Israel hefir.
á prjónunum mikla fjárfest-
ingu i nýjum iðnaði á vestur-
bakka Jordan og Gazasvæð-
inu til þess að fá Araba til þess
að halda sig i sinni heima-
byggð. Stjórnin hefir komið
upp 25 þjálfunarstöðvum fyrir
fullorðið fólk og um 10 þúsund
karlar og konur hafa þegar út-
skrifazt frá slikum stöðvum.
Verkamálaráðuneytið gerir
einnig margháttaðar og kerf-
isbundnar ráðstafanir til þess
að hvetja til starfrækslu á her-
numdu svæðunum og gera
vinnuaðstöðu þar jafn góða og
í Israel.
„Við verðum að hætta að
hindra eínahagslegar fram-
farir á þessum svæöum með
þvi að sækja verkamennina
þangað og láta þá hjálpa okk-
ur hér heima i Israel”, segir
verkamálaráðherrann. Hann
gerir sér von um, að viðleitnin
verði til þess að Gyðingar taki
fram samfestinginn að nýju og
snúi sér að erfiðisvinnunni.
Nokkrir Gyðingar hafa látið
freistast af hinum háu launum
við byggingarframkvæmdir,
þar á meðal innflytjendur frá
Sovétrikjunum. Aðrir
Gyðingar, sem áður unnu erf-
iðisvinnu en hafa að undan-
förnu kynnzt „hreinlegri”
störfum, verða sennilega treg-
ir til að breyta um að nýju.