Tíminn - 13.12.1972, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
Miðvikudagur i:i, dcsember 1972
ALÞINGI
Umsjón:
Elías Snæland Jónsson
Miklar umræður um afbrot unglinga á alþingi í gær:
Metfjöldi innbrota og
þjófnaða s.l. 2 mánuði
Helmingur upplýstra innbrota og þjófnaða s.l. tvo mánuði
framinn af unglingum 16 ára og yngri
Miklar umræður urðu utan dagskrár i sameinuðu
Alþingi i gær um þann innbrotafaraldur unglinga,
sem gengið hefur yfir að undanförnu i höfuð-
borginni. í umræðunum upplýsti dómsmálaráð-
herra, ólafur Jóhannesson, að siðustu tvo mánuði —
október og nóvember — hefðu þjófnaðarbrot verið
fleiri en nokkru sinni fyrr. í>á tvo mánuði voru 364
þjófnaðarbrot og innbrot kærð til rannsóknar-
lögreglunnar. Þegar hafa 124 þeirra verið upplýst,
og kom i ljós, að 62 þessara upplýstu innbrota voru
framin af unglingum 16 ára að aldri eða yngri.
G y I f i l>.
Gislason, (A)
kvaddi sér
hljóðs utan dag-
skrár. Hann
kvaðstekki ætla
að ræða efna-
hagsvandann,
eins og þing-
menn kynnu að
halda heldur
annað
stórt vandamál. Fram hefði kom-
ið i fjölmiðlum, að um siðustu
helgi hefði átt sér stað ein mesta
afbrotaalda, sem um getur hin
l>að er sennilega eitt stærsta
byggðamálið að lcysa heiibrigöis-
þjónustuna úti á iandi á viðunandi
hátt, — sagði Stefán Valgeirsson
(F) i umræðunt á alþingi I gær.
Umræðurnar urðu 1 tilefni af
fyrirspurn frá Stefáni til Magnús-
ar Kjartanssonar, heilbrigöis-
málaráðherra.um læknaþjónustu
á Ólafsfirði og í Norður-Þingeyj-
arsýslu. Benti Stefán á það, er
hann fylgdi fyrirspurninni úr
hlaði, að hér væri um einn snjó-
þyngsta hluta landsins að ræða,
og gæti þvi verið ógerlegt að ná i
læknishjálp.ef læknar væru ekki á
staðnum.
Magnús Kjartansson sagði i
svari sinu, að vonir stæðu til þess
að læknar yrðu á Ólafsfirði alla
vega fram eftir vetri. Þar væri
læknir núna, sem yrði til ára-
móta, og annar tæki þá við um
tima.
Varðandi N-Þingeyjarsýslu
væri læknir á Þórshöfn, sem jafn-
framt gengdi Raufarhöfn þar sem
væri héraöshjúkrunarkona og
lyfjasala. Þá væri ekki læknir á
Kópaskeri, en hins vegar þrir
héraðslæknar við læknamiðstöð á
Húsavik.
Ráðherrann taldi, að ástandið i
læknamálunum á þessu svæði
væri nú betra en oftast áður. Sið-
an ræddi hann læknamálin
almennt um landið og þær úrbæt-
ur, sem nauðsynlegar væru og
unnið væri að.
Fram kom, að sú heimild til
styrkveitingar til læknastúdenta
gegn þjónustu úti á landi að námi
loknu, virðist ætla að bera góðan
árangur. Hafa 27 stúdentar sótt
um slikan styrk, og 10 fyrstu
styrkirnir voru veittir i haust.
siðari ár. Þetta hefði hann siðar
fengið staðfest af öðrum aðilum.
Tveir hinna aðgangshörðustu um
helgina væru unglingar. Verk
þeirra væru ekki afbrot i venju-
legum skilningi, heldur skemmd-
arverk. Hér væri þvi um sjúk-
dómseinkenni eða uppeldis-
vandamál að ræða,en ekki afbrot i
venjulegum skilningi.
Þingmaðurinn rakti þær um-
ræður, sem fyrr á þinginu áttu sér
stað um fangelsismál, og þar
hefði komið skýrt fram t.d. hjá
dómsmálaráðherra, að vandamál
þessara unglinga væri alveg sér-
Næsta veiting verður eftir ára-
mót.
l.árus Jónsson (S) ræddi
ástandið á Ólafsfirði, og taldi, að
þótt frumskilyrði væri,að læknir
væri að staðnum, þá væri það
ekki nóg, þar sem erfitt væri að
koma sjúklingum frá staðnum á
sjúkrahús, ef þörf krefði. Þyrftu
mikilvirkari snjóruðningstæki að
vera til staðar. og eins bvrfti að
bæta aðstöðu á sjúkraflugvellin-
um á Ólafsfirði.
Stefán Valgeirsson kvað nauð-
synlegt, að allt yrði gert til þess
að læknir yrði á ólafsfirði til
frambúðar. Einnig ræddi hann
nauðsyn þess, að fleiri læknar
væru i Norður-Þingeyjarsýslu,
sem væri eitt snjóþyngsta hérað
landsins og vegalengdir þar mikl-
ar. Þyrfti að fá lækna á Kópasker
og Raufarhöfn væri þess nokkur
kostur.
Stefán ræddi siðan þá erfið-
leika, sem læknisleysið skapar,
og taldi, að það væri eitt stærsta
byggðamálið að leysa heilbrigðis-
þjónustu við strjálbýlið á viðun-
andi hátt.
Oddur Ólafsson (S) sagði, að
þrátt fyrir mikla viðleitni þá væri
svipaður fjöldi læknishéraða
læknislaust nú og áður. Þessi hér-
uð væru flest fámenn, en nauð-
synleg fyrir þjóðfélagið. Nauð-
synlegt væri að búa betur að
læknum i þessum héruðum ef þá
ætti að fá þar til starfa.
Pálmi Jónsson (S) taldi það
skipta mestu i læknamálum
dreifbýlisins, að uppbygging
sjúkrahúsa og starfsaðstaða
lækna úti á landsbyggðinni dræg-
ist ekki aftur úr, þvi ef svo færi;
myndu læknar flytja annað. Þetta
yrði að hafa i huga við afgreiðslu
fjárlaga.
staks eðlis, og að taka yrði á þeim
með sérstökum hætti. Það væri
þvi fullur skilningur á þvi hjá ráð-
herra, að hér væri um sérstakt og
stórt vandamál að ræða.
Atburðirnir nú um helgina ættu
að vera áminning til okkar þing-
manna, til stjórnvalda og em-
bættismanna, að láta þessi mál til
sin taka i miklu rikari mæli en
hingað til. Það er full ástæða til
þess, að á það sé minnst hér, svo
öllum sé ljóst, að við viljum vinna
að lausn þess, sagði þingmaður-
inn, og lagði á það áherzlu, að hér
væri fyrst og fremst um heil-
brigðis- og uppeldisvandamál að
ræða.
Ólafur Jó-
hannesson,
dómsmálaráð-
lierra, sagði,að
hér væri um
mikið vanda-
mál að ræða.
Vera mætti, að
siðasta helgi
hefði skorið sig
úr að þessu
leyti. Alla vega
væri.
ljóst, að siðustu tveir mánuðir,
október og nóvember hefðu skorið
sig úr, þvi þá mánuði hefði verið
meira um innbrot og þjófnaðar-
brot en á sömu timalengd áður.
Kærð hefðu verið til rann-
sóknarlögreglunnar i Reykjavik
364 innbrot og þjófnaðir á þessum
tveim mánuðum. Þar af væru 124
þegar upplýstir. Hið alvarlegasta
i þvi sambandi væri, að af hinum
upplýstu brotum hefðu 62 verið
framin af piltum.sem fæddir væri
1956 eða siðar, þ.e. væri 16ára eða
yngri.
Ráðherra sagði, að málefni
þessara unglinga væri sérstakt
vandamál. Það heyrði ekki undir
dómsmálaráðherra eða lögreglu,
heldur barnaverndarnefnd og
menntamálaráðuneytið. Væri
barnaverndarnefnd ekki öfunds-
verð af að fást við þetta vanda-
mál.
Ráðherra sagði, að ekki væri til
staður fyrir þessa unglinga.
Nefndi hann sérstaklega sem
dæmi, að sá pilturinn, sem að-
sópsmestur hefði verið i afbrotum
siðustu tvo mánuðina, væri innan
16 ára aldurs. Hann hefði marg-
brotið af sér og ekki sýnt nein
merki iðrunar. Barnaverndar-
nefnd hefði ekki haft neinn stað
fyrir þennan pilt. Menntamála-
ráðuneytið hefði loks óskað eftir
þvi, að honum yrði komið fyrir i
kvennadeild lögreglustöðvar-
innar i Reykjavik, og væri hann
nú þar i geymslu.
Ráðherra taldi þetta unglinga-
vandamál mikið ihugunarefni.
Sérstaklega þyrftu þingmenn að
ihuga af hvaða ástandi i þjóð-
félagi okkar slikir verknaðir, sem
t.d. urðu um helgina, væri
sprottnir, hvar ræturnar liggja.
Taldi hann, að þar kæmi m.a. til
bæði áfengisneyzla og neyzla
fikni- og eiturefna. Nefndi ráð-
herra i þvi sambandi stjórnar-
frumvarp, sem lagt hefur verið
fram um sérstakan dómara og
sérstaka rannsóknardeild i
ávana- og fikniefnamálum, og
kvaðst vona, að það fengi góðar
viðtökur þingmanna.
Ráðherra gat þess einnig, að
afbrot unglinga yfir 16 ára aldri
væri sérstakt vandamál, og
þyrfti, eins og hann hefði áður
lýst i umræðum um fangelsi og
vinnuhæli, að hafa sérstakt
vinnuhæli fyrir unglinga, þar sem
reynt væri að hafa betrunaráhrif
á þá og koma þeim til manns.
Ingólfur
Jónsson (S)tók
undir það, að
u m m i k i ð
vandamál væri
að ræða. Hins
vegar væri ekk-
ert nýtt, að
vandræðaungl-
ingar væru i
landinu. Til
væri sérstakt
upptökuheimili.
i Breiðuvik fyrir slika pilta. Þar
væri pláss fyrir 20 pilta, en ekki
væri vistaðir þar nema um helm-
ingur þeirrar tölu. Taldi hann, að
rétt hefði verið að senda pilt
þann, sem dómsmálaráðherra
skýrði frá, á upptökuheimilið i
Breiðuvik frekar en að loka hann
inni i fangelsi. Það væri neyðar-
úrræði, þvi meginatriði væri að
reyna að bæta unglingana. Það
þyrfti að halda þeim að störfum,
sem hefði holl og bætandi áhrif, á
þá, og kenna þeim þannig að
vinna.
Oddur Ólafs-
son (S) taldi, að
i umræðunum
hefði ekki verið
lögð nægileg
áherzla á heil-
brigðisþátt
þessa vanda-
máls. Hann
kvaðst telja, að
afbrot unglinga
væru að miklu
leyti til komin vegna geðtruflana
af völdum ofdrykkju, fikniefna
eða skapgerðarveilu. Slikt fólk
ætti heima á sjúkrahúsum.en ekki
i fangelsi. Þar sem hér væri um
sjúka' unglinga að ræða væri
meginatriði, að til væri aðstaða,
þar sem þeir yrðu teknir til rann-
sókna og lækninga af sérfræðing-
um. Innilokun ætti alls ekki að
koma til nema slikár itekaðar til-
raunir sérfræðinga hefðu áður átt
sér stað.
Þingmaðurinn taldi, að á
meðan svo erfitt ástand væri i
þessum málum sem nú er, væri
það hlutverk geðsjúkrahús-
anna að sinna þessari þörf að
miklu leyti. Hann væri þess full-
viss, að ef slikum aðgerðum væri
beitt, myndi fjöldi afbrotaungl-
inga minnka mjög.
Óiafur Jóhunnesson, dóms-
málaráðherra, tók aftur til máls
og kvaðst sérstaklega vilja taka
undir þau orð Odds Ólafssonar, að
geðsjúkrahúsin ættu að sinna
þessu hlutverki. Þau ættu að
rannsaka, og taka til meðferðar,
geðveika menn, sem afbrot hafa
framið, jafnt yngri sem eldri.
Kvaðst hann vona, að þingmaður-
inn, sem væri i læknastétt og
virtur þar, beitti áhrifum sinum i
þessa átt.
Gylfi Þ. Gisiason (A) tók aftur
til máls og sagði umræðurnar
mjög nytsamlegar. Hann tók sér-
staklega undir orð Odds
Ólafssonar og dómsmálaráð-
herra um heilbrigðisþáttin i sam-
bandi við afbrot unglinga. Kvaðst
vilja itreka þá skoðun sina, að hér
væri ekki fyrst og fremst um
afbrot að ræða, heldur fjölþætt
vandamál, þar sem heilbrigði og
félagslegar aðstæður skiptu
höfuðmáli.
Framhald á bls. 23
Stefán Valgeirsson (F):
Viðunandi heilbrigðis-
þjónusta úti á landi
— eitt stærsta byggðamálið í dag
Tveir fundir voru i samein-
uðu Alþingi i gær. Á dagskrá
fyrri fundarins voru fyrir-
spurnir, en siðari fundurinn
fór i umræður utan dagskrár
um afbrotamál unglinga.
Framkvæmd
veiöitakmarkana
Lúðvik Jósefsson, sjávarút-
vegsráðherra, svaraði fyrir-
spurn frá Steingrimi Her-
mannssyni (F) um fram-
kvæmd leyfisveitinga og ann-
arra veiðitakmarkana i
sjávarútvegi.
Fram kom i svari ráðherr-
ans, að nær undantekningar-
laust er farið að tillögum
Hafrannsóknarstofnunarinnar
við slika framkvæmd.
Söiuskattsfé
til rithöfunda
Magnús Torfi Ólafsson,
menntamálaráðherra, svar-
aði fyrirspurn frá Gunnari
Thoroddsen (S)um greiðslú á
söluskatti af bókum sem við-
bótarritlaun til. rithöfunda og
höfunda fræðirita. 1 svari ráð-
herrans kom fram, að unnið
hefur verið að málinu frá þvi i
byrjun ágúst og er nefnd, sem
fiármálaráðherra skipaði til
að kanna ýmis atriði málsins
að skila áliti næstu daga. Yrði
tekið mið af niðurstöðum
nefndarinnar við afgreiðslu
fjárlaga, þó sennilega ekki
fyrr en við 3. umræðu þeirra.
Einnig tóku til máls Svava
Jakobsdóttir (AB) og Jón
Árm. Héðinsson (A).
Menntun fjölfatlaðra
og kennsla
i sjúkraþjálfun.
Magnús T. Ólafsson,
mcnntamálaráðherra, svar-
aði tveimur fyrirspurnum frá
Oddi ólafssyni (S).
Fyrri fyrirspurnin var um
menntun fjölfatlaðra, og kom
fram i svari ráðherra, að nú
starfar skóli fyrir fjölfatlaða
að Stakkholti 3 i Reykjavik, og
eru þar sjö börn. Vonir standa
til, að næsta haust geti
nemendur þar orðið 20-25.
Varðandi kennslu i sjúkra-
þjálfun kom fram hjá ráð-
herra, að það mál er enn i at-
hugun og ekki hægt að skýra
frá þvi af þeim sökum hvenær
kennsla i sjúkraþjálfun hefst
hérá landi. Nú eru starfandi i
landinu 32 sjúkraþjálfarar,
sem allir hafa fengið menntun
erlendis, og er þó enn veru-
legur skortur á mönnum með
þessa þjálfun.
Vegagerö
á Vesturlandi
Hannibal Valdimarsson,
samgönguráðherra, svaraði
nokkrum fyrirspurnum frá
Skúla Alexanderssyni (AB)
um vegagerð á Vesturlandi.
Kom þar m.a. fram i svörum
ráðherra, að þeir vegir, sem
endurbyggðir hafa verið i
Hvalfirði siðustu 10 árin, og
vegirsem .annars staðar hafa
verið gerðir á siðustu árum,
eru þannig undirbyggðir, að
hægt er að leggja á þá varan-
legt slitlag án sérstakrar
styrkingar.
Ný þingmál
Jón G. Sólnes (S) lagði i gær
fram tillögu til þingsályktunar
um breytingu á reglugerð um
skipan gjaldeyris- og inn-
flutningsmála.
Matthias Bjarnason (S) og
þrir aðrir þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins lögðu i gær
fram þingsályktunartiilögu
um stofnun verðjöfnunarsjóðs
vöruflutninga.
Þá lagði Ragnar Arnalds
(AB) fram fyrirspurn til
sjávarútvegsmálaráðherra i
gær um, hvort könnuð hafi
verið til hlitar sú staðhæfing,
að spara megi allt að 100
milljónum krón árlega með
notkun svartoliu i væntanleg-
um skuttogaraflota i stað gas-
oliu.