Tíminn - 13.12.1972, Blaðsíða 12

Ulrich Erfurth á fundinum aö aflokinni æfingu. „Þetta var ágætt núna, en of hægt....þaö þarf meira „tempó” inn á alla llnuna.... iif og hraða.
Tvær drottningar á sviði Þjóðleikhú
Miðvikudagur 13. desember 1972
TÍMINN
- þýzkur leikstjóri stjórnar þeim
Aö þessu sinni frumsýnir Þjóö-
leikhúsið leikritið Marlu Stúart
eftir skáldsnillinginn Friedrich
von Schiller á annan I jólum.
Þetta heimsþekkta verk hefur
aldrei áöur veriö sýnt hér á landi,
en Alexander Jóhannesson þýddi
það fyrir löngu. Þorsteinn frá
Hamri hefur yfirfarið þýöinguna
fyrir þessa uppfærslu og gert á
henni nokkrar breytingar.
Til að annast leikstjórn þessa
mikla verks hefur Þjóðleikhúsiö
fengið Ulrich Erfurth, þekktan,
þýzkan leikstjóra og leikhús-
stjóra, sem starfað hefur við leik-
hús um 41 árs skeið. Auk starfa I
heimalandi slnu hefur hann sett
upp leikrit viðs vegar um Evrópu
og Suður-Ameriku. Þetta er I
þriðja sinn, sem Erfurth setur
Marlu Stúart á svið, fyrst var það
I Hamburger Kammerspiele, þar
sem hann var leikhússtjóri I fjög-
ur ár eftir strlö, og I annað sinn
sviðsetti hann leikinn i Munchen.
Ulrich Erfurth er fæddur árið
1910. Arið 1932 sviösetti hann
fyrsta leikrit sitt, Kvendjöfulinn,
eftir Austurrikismanninn Schön-
herr. 1934 réðist hann sem leik-
stjóri við Rlkisleikhúsið I Berlin,
en þar var hinn þekkti leikhús-
maður, Gustav Grú'ndgens, þá
leikhússtjóri. Hafa þeir og starfað
saman siðar. I siðustu heims-
styrjöld var hann i hernum, en
gerðist bóndi næstu tvö ár til að
komast hjá fangelsun. Eftir það
gerðist hann aðal-leikstjóri og
siðar leikhússtjóri i Hamburger
Kammerspiele, eins og áður er
getiö. Siðar hefur hann gegnt
sömu störfum i Frankfurt am
Main og viðar. í flestum höfuð-
borgum Suöur-Ameriku hefur
hann látið til sin taka og sett á
svið verk hinna aöskiljanlegustu
höfunda. Má af þeim nefna:
Faust, Pétur Gaut, Sölumaður
deyr eftir Miller, Vilhjálm Tell
eftir Schiller, Der Prozets eftir
Franz Kafka og I Sviss setti hann
á svið fyrstu frumsýningu leikrits
eftir Max Frisch.
Með helztu hlutverk i leiknum
fara: Kristbjörg Kjeld, sem leik-
ur titilhlutverkið, Mariu Stúart,
Bríet Héðinsdóttir, sem fer með
hitt aðalhlutverkið, Elizabetu I.
Þá má nefna Gunnar Eyjólfsson,
Arnar Jónsson, Rúrik Haraldsson
og Róbert Arnfinnsson, sem allir
fara með stór hlutverk greifa og
baróna. Guðbjörg Þorbjarnar-
dóttir, Valur Gislason og Baldvin
Halldórsson fara og meö stór
hlutverk. Leikarar I smærri hlut-
verkum eru fjölmargir, en af
þeim má nefna Ævar Kvaran,
Benedikt Arnason, Gisla Alfreös-
son, Brynju Benediktsdóttur, Sig-
mund örn Arngrimsson og Jón
Gunnarsson.
Góð samvinna
rikjandi
Við héldum i Þjóðleikhúsið,
blaðamaður og ljósmyndari, i þvi
.augnamiöi að eiga stutt samtal
við þennan þekkta og marg-
reynda leikhúsmann.
Er okkur ber að garði.stendur
yfir æfing á Mariu Stúart. Briet
Héðinsdóttir er á sviðinu, mey-
drottningin ein á meðal hóps karl-
manna. Aftur i sal situr leikstjór-
inn ásamt aðstoðarleikstjóran-
um, Geirlaugu Þorvaldsdóttur.
Þau ræðast við i hálfum hljóð-
um, gagnrýna atriði, sem betur
mættu fara, og skrifa niður nokk-
ur til lagfæringar.
Senn er atriðið úti. Leikstjórar
standa á fætur og kveðja alla leik-
ara til fundar á sviðinu. Hefst nú
hálftima fundur, þar sem leik-
stjóri tekur út einstaka þætti,
gagnrýnir þá og sýnir leikurun-
um, hvernig þá ber að túlka.
Leikarar hlýða á með áhuga og
skjóta inn sinum hugmyndum,
sem vel eru þegnar. Milli þeirra
og leikstjórans virðist rikja mjög
góð samvinna,og allur hópurinn
er hress og kátur.
Flokkspólitisk
leikhús
óæskileg
Að fundinum loknum tylla þau
Geirlaug og Erfurth sér á sviðs-
brúnina og rabba við okkur.
— Þetta gengur allt saman vel,
segir Erfurth. Meö enskuhraflinu
minu og ágætri túlkun Geirlaugar
á þýzkunni er enginn vandi að
gera sig skiljanlegan. Auk þess
skilja margir leikaranna þýzku
og sumir tala hanai ágætlega.
Okkur verður hugsað til Ró-
berts Arnfinnssonar, sem þegar
er á leiðinni með að leggja Þýzka-
land að fótum sér af sviðinu.
Siðan berst tal okkar að litrik-
um æviferli Erfurths.og hann rek-
ur helztu æviatriði sin, þau.sem
við höfum nefnt hér á undan. Þeg-
ar i ljós kemur hve viða hann hef-
ur lagt leið sina og kynnzt mörg-
um leikhúsum og leikstjórum,
liggur auðvitað beinast við að
spyrja um álit hans á þeim mál-
um á Islandi.
Ég hef sagt starfsbræðrum
minum i Þýzkalandi, að leikhúsið
hér sé nútimalegt og nákvæmt, og
við það get ég staðið, hvar og hve-
nær sem er. Hið sama má segja
um leikarana, sem að sjálfsögðu
skapa leikhúsið; þeir eru einstak-
lega nákvæmir og verkinu trúir.
Auk þess virðast þeir vera mjög
vel gefnir og vel að sér. Samvinn-
an við þá gengur að óskum og
mér finnst gaman að starfa hér.
Geirlaug er að sjálfsögðu min
hægri hönd.
Það,sem einkum sker leikhúsiö
hér frá húsunum i Þýzkalandi, er,
að hér situr verkið I fyrirrúmi, en
mesti spillingarvaldurinn i þýzku
leikhúslifi og allt of áberandi er
flokkspólitikin. Mörg leikhúsin
leggja áherzluna nær eingöngu á
hana og túlka verkin út frá þvi, en
það verður á kostnað listarinnar.
Leikhús eiga að sjálfsögðu að
vera pólitisk á sinn hátt, en ekki
flokkspólitisk, heldur pólitisk i
list sinni. Það er þetta, sem ég
finn hér. Leikararnir eru verkun-
um trúir, jafnframt þvi, sem þeir
túlka þau að sjálfsögðu frá eigin
brjósti.
Hugmyndaauðgi,
sálfræðiþekking
Héðan frá berst talið að Is-
lenzkri leikritun og bókmenntum
yfirleitt.
— Þvi miður hef ég ekki átt kost
á að lesa islenzkar bókmenntir,
segir hann, — þvi að litið af þeim
er þýtt á þýzku. Hér hef ég aftur á
móti farið á þær leiksýningar,
sem i gangi eru, og er mjög
ánægður með það, sem ég hef séð.
Reyndar skil ég varla orð, og það
háði mér mjög, t.d. er ég horfði á
Sjálfstætt fólk. öll þessi löngu og
miklu samtöl urðu þess valdandi,
að ég datt úr sambandi undir lok-
in.
Nú eru þau íslenzku leikrit, sem
i gangi hafa verið að undanförnu,
flest samin upp úr áður útkomn-
um bókum. Telur þú það koma
niður á leikritsgerðunum, og
hvert er álit þitt á Islenzkri leik-
ritun eftir þau kynni, sem þú hef-
ur nú fengið af henni?
Ég er ekki viss um, að leikritin
gjaldi bókanna. En um islenzk
leikrit, sem ég hef kynnzt-vil ég
segja, að mér virðist.að þau séu
gerð af mikilli hugmyndaauðgi og
sálfræðiþekkingu, og séu ve1
byggð — leikgerðirnar góðar.
— Nú höfum við ákveðið þrir,
ég, Jón Laxdal og Rolf Heydrich,
sem leikstýrði Brekkukotsannál,
að hefjast handa um þýðingar á
islenzkum leikritum yfir á þýzku.
Ætlunin er að byrja á Dóminó og
reyna að fá það til sýninga, jafn-
skjótt og þýðingin liggur fyrir, en
enn er ekkert byrjað á þvi verki,
og óvist, hvernig það verður
framkvæmt.
„Svona skal það vera”. Leikstjóri og aöstoðarleikstjóri sýna, hvernig fara skal meöeitt atriði I leikriti
Schillers.
í lok æfingarinnar koma altir á fund, þar sem málin eru rædd og bent á
hefur þótt fara. Hér má sjá leikendur I helztu hlutverkum á fundinum
stjóra.