Tíminn - 17.12.1972, Síða 17

Sunnudagur 17. desember 1972
TÍMINN
17
Heimspeki
Framhald
af 13. siöu.
mynd var á þeim. Hver þeirra
hafði fjórar ásjónur og hver
þeirra hafði fjóra vængi. Fætur
þeirra voru keipréttir og iljarnar
eins og kálfsiljar, og þeir blikuðu
eins og skyggður eir. Og undir
vængjum þeirra á hliðunum fjór-
um voru mannshendur o.s.frv.”
Þegar ég rissa þetta hér upp, þá
sérðu, að hér er langsennilegast
verið að lýsa einhvers konar flug-
vél.Spámanninn var að dreyma
i vöku, og hann sér flugvélar á
öðrum hnöttum, þar sem djöful-
gangur hefur verið mikill. útilok-
að er, að hann geti skýrgreint
flugvél á þessum tima, en verður
að gripa til þess ráðs, að tengja
sýnina við eitthvað, sem hann
þykist þekkja, þ.e. engla, yfir-
náttúrulegar verur og annað
slikt. Og það koma einnig fyrir
helikopterar i Esekiel og fleiri
tæki.
Opinberun Jóhannesar er ekki
spádómur, heldur sýn i ,,vöku-
draumi” til annars hnattar, sem
er að syngja sitt siðasta. Afstaða
okkar til trúarbragða er sú, að við
segjum þau vera misskilning á
meginsannindum, eða eins og
doktor Helgi orðar það: Ultra
religinomen non contra þ.e.: ut
fyrir trúarbrögðin, en ekki á móti
þeim.
Maðurinn á sér
óendanlega framtið
Ein af aðalniðurstöðum Helga
er sú, að tilveran sé óendanleg,
eða eins og hann segir: „Saga
heimsins er endanlegur þáttur i
óendanlegri tilveru”. Maðurinn
eigi sér þvi óendanlega framtið.
Hér er gengið út frá kenningunni
um gagnverkandi áhrif allra efni-
sagna alheimsins.
Ef við tökum fyrir eina ódeilis-
sögn, þá sjáum við samkvæmt
þessu, að hún getur ekki hafa
skapazt án sambands við annan
hlut. Sá hlutur hefur þvi tilheyrt
fortiðinni, og þannig má rekja
koll af kolli aftur á bak, i það
óendanlega, og eins fram á viö.
t þessum sem og öðrum fræðum
verður að gera ráð fyrir skapandi
krafti (guð?). Samkvæmt þvi,
hljótum við öll að vera afkomend-
ur þessa krafts og fer þvi ekki hjá
þvi, að við berum eiginleika hans
að meira eða minna leyti. Þess
vegna hlýtur að búa i okur frum-
eiginleiki hans, sköpunarþráin.
Taugaveiklun og annar aum-
ingjaskapur i okkar „svokölluðu
velferðarþjóðfélögum” er til
komin vegna þess, að fólk fær
ekki tækifæri (yfirleitt) til að
beita sköpunargáfu sinni. Það er
ósjálfstætt og undirokað af þjóð-
félaginu, og getur ekki losað sig.
Taugarnar bila og viðkomandi fer
til læknis eða sálfræðings, sem
dælir I hann deyfilyfjum, sem
lama sköpunargleði hans um
stund, en hann verður bara enn
meiri aumingi, þegar þau áhrif
eru liðin hjá. Er þetta lækning?
En t.d. bóndinn, sem yrkir akur
sinn, og listamaðurinn, er býr til
list, eru sjálfstæðir og sjá báðir
nokkurn árangur sköpunar sinn-
ar. Þeim mönnum liður lika oft-
ast nær mun betur en hinum.
Það segi ég óhikað, að sálfræðin
i dag er likt stödd og efnafræðin
var i hinum vestræna heimi á
miðöldum, þegar menn i villu og
svima voru að fikta við gull-
gerðarlist og aðra slika efna-
fræðilega hluti. Þeir gengu út frá
þvi sem meginforsendu, að eldur-
inn væri klofnun efna. Svo er það
einn góðan veðurdag, að fram
kemur maður, sem sannar, að
einmitt hið gagnstæða á sér stað,
þ.e. sameining efna. Efnafræði-
visindin tóku ógurlegt stökk fram
á við eftir 1750, og endurreisnin
hefst. Með þessari einföldu upp-
götvun varð gerbylting á öllum
visindum. Þá fyrst fór vitbylgjan
i visindum að risa á nýjan leik
eftir margra alda dásvefn.
Sálfræðin i dag samsvarar al-
gjörlega gullgerðarlist miðalda.
Menn halda, að i huga eða sálar-
lifi mannsins eigi sér stað klofn-
ing, og það er talað um hugklofa,
kleifhuga og annað slikt. Það
þveröfuga er hins vegar stað-
reyndin. Mannshugurinn rennur
saman við aðra meðvitund. Þetta
er parasálfræði (parapsycho-
logy). Þetta er grunnatriði i sál-
fræði, er á eftir að valda stórkost-
legri byltingu i lifsafstöðu manns-
ins.
Frumlif —
Framlif
— Við köllum það lif frumlif er
við lifum á þessari jörð. Það hlýt-
ur að vera upphafslif mannkyns-
ins, sem byggir þessa jörð. Má
þar vitna til þróunarkenningar
Darwins o.fl. Minning okkar nær
ekki lengra aftur en svo, og þvi er
markleysa að tala um forlif okkar,
sem hér búum.
Eftir dauðann hverfum við frá
þessari jörð og endurlikömumst á
einhverjum af hnöttum alheims-
ins, þar sem skilyrði eru fyrir
hendi. Það köllum við framlif. Við
erum þar holdi klædd og fullkom-
lega eins og ibúar þessarar jarð-
stjörnu. Þetta kemur allt fram
hjá hinum framliðnu, er þeir tala
miðlum á fundum okkar.
Af frásögnum trúarbragðahöf-
unda og reynslu manna, sem
fengizt hafa við miðilsstörf, er
óhjákvæmilegt að álykta, að I
framlifinu megi að vissu leyti tala
um „helviti” og himnariki” i
þeim skilningi, að jarðarbúar
lenda eftir dauðann á öðrum
hnöttum, þar sem lif er þeim
skylt. 1 fáum orðum sagt, þá velj-
ast saman „illir” menn á sama
hnött og „góðir” á annan. Og lif-
erni manna verður áfram i sam-
ræmi við það, sem var i frumlif-
inu, nema menn sjái sig um hönd,
ef illa hefur verið lifað.
Við tölum einnig um vistarverur
guðlegra manna i alheiminum,
hnetti, þar sem er aðsetur þeirra
manna, er svo hafa þroskazt að
vizku og gæðum, að þeir eru okk-
ur jarðarbúum guðlegir. Þeir, svo
og aðrir góðir framlifsmenn,
reyna að hjálpa okkur jarðarbú-
um. Þarna eru þeir guðir, sem
mannkynið hefur dýrkað, saman-
komnir, Guð okkar kristinna
manna, Búddha, Brahma, Óðinn,
Freyja og allir hinir. Það Ásariki,
sem menn trúðu á hér á Islandi i
fornöld, kom fram i draumum
manna og sýndi raunverulegt
guðariki á einhverjum hnetti,
vöxt þess og viðgang.
En til þess að jarðarbúar geti
notið hjálpar guðanna, verða þeir
að geta veitt móttöku heillavæn-
legum áhrifum frá þeim. Þessu
má likja við útvarpsviðtækið. Það
er sama, hve sterk og vönduð út-
varpsstöðin er, það heyrist alltaf
illa i viðtækinu, ef það er lélegt.
Brot úr sögu Félags
Nýalssinna
— Félagið var stofnaö að frum-
kvæði Þorsteins Jónssonar,
bónda á Úlfstööum i Borgarfirði.
Sem ungur maöur las hann rit
dr. Helga Pjeturss, og varð þegar
sannfærður um, að þarna væri
allt rétt sagt og varð mjög hug-
fanginn af. Skrifaði hann siðar
bækurnar. Til þin, Samtöl um is-
lenzka heimspeki, og Tungsgeisla
og auk þess fjölda greina i blöð og
timarit, eftir þvi sem tækifæri
gafst.
— Árið 1954 ræðst Þorsteinn i
stofnun Félags Nýalssinna. Sam-
an komu fimm eða sex menn hér
vestur i bæ og stofnuðu félagið
SÍNE FUNDUR
Mánudaginn 18. desember kl. 20 verður
haldinn fundur i Stúdentaheimilinu við
Hringbraut.
Umræðuefni:
1. Lánamál. Fjallað verður um núverandi ástand i lána-
máium, meö tilliti til fjárlagafrumvarps rikisstjórnarinn-
ar og einnig um endurskoðun laga um námslán og náms-
stvrki.
2. Önnur mál.
Stjórnin.
formlega. Tilgangur félagsins
var að útbreiða uppgötvanir dok-
tors Helga á eðli og tilgangi lifs-
ins.og sá er hann enn þann dag i
dag.
Félagið var ekki máttugt til að
byrja með, en svo vill verða þeg-
ar hinn almenni, valdalausi borg-
ari á i hlut. En það hefur þróazt
gegnum árin, þannig að i dag höf-
um við komið okkur upp bæki-
stöð, góðu húsnæði, sem við köll-
um Stjörnusambandsstöð.
Við erum farnir að beita okkur
meir og meir, og reynum að sýna
mönnum fram á, að hér eru á
ferðinni visindi, sem ef þegin
yrðu, breyta heimssögunni þann-
ig, að framfarir yrðu meiri á fá-
um árum, heldur en allar götur
fyrr.
Félagsstarfið byggist aöallega
á þvi, að haldnir eru sambands-
fundir, eða miðilsfundir eins og
kallað er, þar sem reynt er að ná
sambandi við fólk á öðrum hnött-
um. Þá reynum við og með allri
vinsemd að koma skoðunum okk-
ar á framfæri opinberlega, eftir
þvi sem færi gefst til. Einnig gef-
um við út félagsblað.
Nú er einn félagsmanna okkar,
sem i dag eru um 150, að vinna að
bók, þar semdregnar verða sam-
an allar uppgötvanir doktors
Helga Pjeturss og þær tengdar
nútima þekkinu..
Hið eina, sem virðist vaata nú-
orðið, er að tengja þetta saman og
átta sig á þvi, að maðurinn er að
undirstöðu sambandsvera. Við
getum ekki hugsað okkur
einangraðan jarðarbúa sem ein-
hvern útgarðaþjóðflokk hér á
þessari stjörnu, án sambands við
aðrar stjörnur. Það er hin stór-
kostlega uppgötvun doktors
Helga, að við erum liffræðilegur
þáttur, liffræðileg heild i hinum
mikla alheimi, afkomendur hans
og væntanlegir erfingjar.
AF SKALDUM
AF
SKÁLDUM
HALmÓR LAXNESS
EFTIR
HALLDÓR
LAXNESS
flytur 20 ritgerðir og greinar um
nafnkennd íslenzk skáld á síðari
tímum, samdar á árabilinu 1927—
63. Elztur höfundanna er séra Hall-
grímur Pétursson, en yngstur
Steinn Steinarr. Hannes Pétursson
valdi og sá um útgáfuna. Bókin er
prentuð á mjög vandaðan pappír,
prýdd teikningum eftir Gerði Ragn-
arsdóttur, en um alla ytri gerð bók-
arinnar annaðist Guðjón Eggerts-
son hjá Auglýsingastofunni hf. —
209 bls.
FÁST EFTIR GOETHE
í ÞÝÐINGU YNGVA
JÓHANNESSONAR______________
í bókinni birtist allur fyrri hluti leik-
verksins og atriði úr síðari hluta
ásamt öllum lokaþættinum. Að
upphafi bókar rekur þýðandi efnis-
þráð fyrri hlutans til glöggvunar
lesendum og tengir atriðin úr
seinni hluta saman með frásögu-
köflum. — Þýðing Yngva Jóhann-
essonar á Fást birtist hér endur-
skoðuð frá því er hún var notuð við
sýningar verksins í Þjóðleikhúsinu
veturinn 1970—71. — 253 bls.
SEINT Á FERÐ.______________
ellefu smásögur eftir Ólaf Jóhann
Sigurðsson, ritaðar á árunum 1935
—42. Hefur engin þeirra birzt áður
í bók, og ein þeirra er hér frum-
prentuð. í eftirmála nefnir höfund-
ur, að sögurnar „séu nokkur vitn-
isburður um tilraunir ungra manna
úr Grafningi til að setja saman
stuttar sögur, á tímum sem sannar-
lega voru erfiðir og ýttu lítið undir
slíka iðju“. — 186 bls.
LANDIÐ TÝNDA_______________
eftir danska nóbelsskáldið Jó-
hannes V. Jensen er upphafsbókin
í hinum víðfræga sagnaflokki
Leiðinni iöngu, í þýðingu Sverris
Kristjánssonar sagnfræðings. í
eftirmála segir þýðandi: „Grunn-
tónn skáldsögunnar er sá, að mað-
urinn er ekki skapaður, heldur er
hann skapari sjálfs sín. Hann verð-
ur maður fyrir eigið atgervi." Aðal-
persóna Landsins týnda er Logi,
maðurinn sem fyrstur sigraði ótt-
ann við eldinn. — 142 bls.
TRYGGVI GUNNARSSON,
ÆVISAGA, III. BINDI
Höfundur ritsins er Bergsteinn
Jónsson. Þetta bindi ber undirtit-
ilinn Stjórnmálamaður og fjallar
einkum um stjórnmálaviðburði þá,
er Tryggvi Gunnarsson var við rið-
inn á áttunda og níunda tug síð-
ustu aldar. Þetta er mikið rit, yfir
700 bls. lesmáls auk allmargra
myndasíðna.
ISLENZK LJÓÐ 1954—1963
eftir 45 skáld. Þetta er sýnisbók ís-
lenzkra Ijóða á öðrum áratugnum
frá því að lýðveldið var endurreist
og framhald íslenzkra Ijóða 1944
—1963, er út kom 1958. Eru bækur
þessar úrval íslenzkrar Ijóðagerð-
ar á hinni nýju lýðveldisöld. Gils
Guðmundsson, Guðmundur Gísla-
son Hagalín og Helgi Sæmunds-
son hafa valið kvæðin. — 240 bls.
BRÉF TIL STEPHANS G.
STEPHANSSONAR,
II. BINDI_______________
Dr. Finnbogi Guðmundsson sá um
útgáfuna. Bréfritarar eru m. a.
gamanskáldið Káinn, hugsjóna-
maðurinn Frímann B. Arngrímsson
og dr. Rögnvaldur Pétursson. —
220 bls.
BOKAUTGAFA
*z MENNINGARSJÓÐS