Tíminn - 19.12.1972, Blaðsíða 13

Þriftjudagur lí). desember t\ns
TÍMINN
13
Útgefandi: Framsóknarfiokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: l»ór-|:>;
arinn Þórarinsson (ábm.). Jón Helgason, Tómas Karlsson, ý
> Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Timáns).. :
> Auglýsingastjóri: Stcingrímur Gislason:. Ritstjórnarskrif-:>:
:> stofur f Edduhósinu við Lindargötu, simar 18300-18306>>:
?: Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýs>:>
> ingasimi 10523. Aðrar skrifstofurtsimi 18300. Askriftargjald;
> 525 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein->>
takið. Blaðaprent h.f.
Rangtúlkanir
I umræðum, sem urðu utan dagskrár á
Alþingi sl. laugardag hrakti Ólafur Jóhannes-
son, forsætisráðherra, rækilega þær full-
yrðingar stjórnarandstöðunnar, að núverandi
rikisstjórn hefði skuldbundið sig til þess að
beita aldrei breytingu á gengisskráningu is-
lenzku krónunnar sem úrræði i efnahags-
málum. í stjórnarsáttmálanum segir orðrétt:
,,Rikisstjórnin mun ekki beita gengislækkun
gegn þeim vanda, sem við er að glima i efna
hagsmálum.”
Þessi yfirlýsing var gefin er stjórnin kom til
valda i júlí 1971, en þá var við tiltekinn vanda
aðetja i efnahagsmálum, „hrollvekjuna”, sem
Ólafur Björnsson nefndi svo. Rikisstjórnin
stóð við þetta heit og beitti öðrum úrræðum
gegn þeim vanda. í þessari yfirlýsingu felst
hins vegar ekkert fyrirheit um það skv.
orðanna hljóðan, að rikisstjórnin muni aldrei
um alla framtið breyta gengi krónunnar. Ef
rikisstjórnin hefði ætlað að gefa einhver slik
fyrirheit, sem auðvitað engri rikisstjórn dytti i
hug að gefa, hefði það að sjálfsögðu verið orðað
öðruvisi en gert var i málaefnasamningnum,
og þá ekki tilgreindur sá sérstaki vandi, sem
við var að etja, þegar rikisstjórnin kom til
valda i júli 1971. Forsætisráðherra, sagði
að i þeim ræðum, sem hann hefði flutt á Alþingi
um þessi mál hefði hann hvergi útilokað
gengisbreytingu. Hitt væri rétt að i viðtali við
fréttamann útvarpsins hefði hann svarað.
aðspurður um það, hvort rikisstjórnin myndi
gripa til gengislækkunar, að hann teldi ekki
liklegt að rikisstjórnin gripi til gengis-
lækkunar. 1 framhaldi af þvi sagði ólafur:
„Vil ja nú háttvirtir þingmenn gefa mér leið-
beiningu og fræða mig um það, hvernig ég
hefði átt að svara svona spurningu á þessum
tima öðruvisi? Vilja ekki háttvirtir þingmenn
hugleiða það, hvaða áhrif það hefði haft á
spákaupmennsku og „spekúlasjónir” i
landinu, ef ég hefði farið að segja á þvi stigi:
,,Það getur vel verið, að það verði gripið til
gengisfellingar.”
,,Ég tel, að ef ég hefði farið að svara þessu á
þá lund, að vist gæti það komið til greina, að til
gengisfellingar yrði gripið, þá hefði ég verið að
fremja brot á góðri ráðsmennsku ráðherra.
Itáðherra má nefnilega aldrei gefa slikar yfir-
lýsingar fyrirfram, og ég er igóðum félagsskap
að þessu leyti til. Ég man ekki betur en að
Bjarni Benediktsson lýsti þvi yfir i nóvember
11MÍ7, að gengi yrði ekki fellt af þvi að gengis-
lelling skapaði meiri vanda en hún leysti. Hvað
skeði? Iíúmlega viku siðar var gengið fellt.
Gylfi Þ. Gislason sagði efnislega á sömu lund i
ágúst 1967. Ég er ekki að segja þetta mönnum
til lasts. Þeir gátu blátt áfram ekki svarað
svona spurningu öðru visi en þeir gerðu á þeim
tima. Annað hefði verið brot hjá þeim. Sá
margrómaði og heiðarlegi maður Sir Stafford
t'rips lýsti á sinum tima i Englandi yfir þvi,
undir svipuðum kringumstæðum, að til gengis-
lellingar yrði alls ekki gripið, þó að það yrði
svo gert nokkrum dögum seinna.
Morgunblaðsmenn mega halda áfram skít-
kasti á mig fvrir það að hafa sagt þessi orð i
útvarpi, en þeir skyldu gæta að þvi, þeir góðu
menn, að jafnframt eru þeir að ata auri
minningu sins fallna foringja, Bjarna Bene-
diktssonar.” -TK.
1
ERLENT YFIRLIT
Byggðamálin verða helzta
kosningamálið í Svíþjóð
Skoðanakannanir spá Miðflokknum miklum sigri
SÍÐASTLIÐINN föstudag
hófst i sænska þinginu um-
ræða, sem þykir likleg til að
standa yfir i marga daga.
Umræða þessi fjallar um til-
iögur, sem rikisstjórnin hefur
lagt fram um byggðamálin og
stefna að þvi að tryggja jafn-
vægi i byggð landsins. Tillögur
stjórnarinnar eru mjög itar-
legar. M.a. fjalla þær um það,
að stefnt skuli að þvi.að viss
lágmarkstala ibúa haldist i
hverju héraði landsins,og er
miðað við það, að ibúatala
lækkiekki nema i þeim strjál-
býlustu, þar sem landbúnaður
og skógarhögg eru nú helztu
atvinnugreinarnar. ibúum
stórborganna á ekki að fjölga.
Til þess að tryggja þetta skal
komið upp mismunandi stór-
um miðstöðvum fyrir hina
opinberu þjónustu, sem skipt-
ist i fjóra aðalflokka. Skipting*
in er þannig: Storstader 3,
prim’ára centra 22, reginala
centra 72, kommuncentra 122.
Þetta á að tryggja dreifingu
opinbers valds og þjónustu.
Viss opinber aöstoð skal svo
vera til að efla atvinnulíf i
dreifbýlustu héruðunum.
Ákvæði er um.að friða beri
viss strandsvæði og vissar
fjallabyggðir fyrir nýjum at-
vinnurekstri.
Falldin
llelén
Bolim a n
ALLS eru 101 þingmaður á
mælendaskrá við þessar um-
ræður. Ástæðan er sú,að þetta
verður sennilega aðalmál
kosninganna, sem eiga að fara
fram i Sviþjóð á komandi
hausti. Augljóst er, að þetta
verður mikið deilumál og get-
ur m.a. leitt til átaka milli
borgaralegu flokkanna.
Frjálslyndi flokkurinn virðist i
meginatriðum sammála til-
lögum stjórnarinnar eða
sdsialdemókrata, en ihalds-
flokkurinn fer sér hægt i þvi að
taka endanlega afstöðu og vill
fresta frekari ákvörðunum til
vors. Miðflokkurinn hefur hins
vegar sett fram sérstakar til-
lögur, sem stefna m.a. að þvi,
að ibúum fækki ekki i neinu
héraði landsins. Jafnframt vill
hann láta það i vald heima-
manna hvar miðstöðvar hérað
anna eigi að vera, en að það sé
ekki ákveðið af þinginu. Deil-
an um þetta mál verður ber-
sýnilega hörð milli hans og
sósialdemókrata, enda bendir
allt til þess, að þeir verði höf-
uðandstæðingar i kosningun-
um. Kosningarnar munu i
reynd snúast um, hvort Olav
Palme verður forsætisráð-
herra áfram, eða hvort Thor-
björn FSlldin myndar nýja
stjórn miðflokkanna, Mið-
flokksins og Frjálslynda
flokksins, annað hvort með
beinni þátttöku eða stuðningi
lhaldsflokksins.
RÉTT fyrir helgina voru
birtar niðurstöður skoðana-
könnunar, sem Statistiska
centralbyron lét fara fram
með þeim hætti, að sú spurn-
ing var lögð fyrir 9000 kjós-
endur, hvernig þeir myndu
greiða atkvæði, ef kosningarn-
ar færu fram nú þegar. Þetta
mun vera itarlegasta skoð-
anakönnun, sem hefur farið
Ilermansson
fram i Sviþjóð, þvi að venju-
lega er látið nægja aö leggja
viðkomandi spurningar fyrir
um 1500 manns.
Niðurstaða þessarar skoð-
anakönnunar var i stuttu máli
þessi:
Sósialdemókratar fengu um
40-41.2%, en þeir fengu i þing-
kosningunum 1970 45.3% at-
kvæða og I þingkosningunum
1968 50.1%.
Kommúnistar fengu 5.4-6%,
en þeir fengu i þingkosningun-
um 1970 4.8% og i þingkosning-
unum 1968 3%.
Miðflokkurinn fékk 26.1-
27.3%, en hann fékk i þing-
kosningunum 1970 19.9% og i
þingkosningunum 1968 16.5%.
Frjálslyndi flokkurinn fékk
13-13.8%, en hann fékk I þing-
kosningunum 1970 16.2% og i
kosningunum 1968 15.1%.
íhaldsflokkurinn lekk 10.5-
11.3%, en hann fékk i þing-
kosningunum 1970 11.5% og i
kosningunum 1968 13.8%.
Áðrir flokkar.sem ekki eiga
fulltrúa á þingi, fengu 2.2-3%,
en fengu i kosningunum 1970
2.2% og i kosningunum 1968
1.5%.
SAMKVÆMT þessum niður-
stöðum skoðanakönnunarinn-
ar myndu sósialdemókratar
og kommúnistar la samanlagt
frá 45.3-47.2% atkvæða og þvi
missa meirihluta sinn á þingi.
Þar með va'ri rikisstjórn
sðsialdemókrata, sem styðst
við óbeinan stuðning
kommúnista, fallin. Þar með
væri lokið að sinni óslitinni
forustu sósialdemókrata um
40 ára skeið.
Borgaralegu flokkarnir svo-
nefndu myndu fá samkvæmt
þessari niðurstöðu 49.6-52.4%
atkvæða,og ætti það að nægja
þeim til að la starfhæfan
meirihluta á þingi. Almennt er
gert ráð fyrir, að þeir myndu
sameinast um ríkisstjórn, ef
þeir lengju meirihluta. Mjög
náið samstarf hefur verið
milli Miðflokksins og Frjáls-
lynda llokksins undanfarin
misseri, en Miðflokkurinn
hefur ekki viljað hafa náið
samstarf við íhaldsflokkinn.
Sennilega myndu forustu-
menn Miðflokksins kjósa að
myndastjárn með Frjálslynda
flokknum einum og lá stuðn-
ing ihaldsflokksins við stjórn-
ina. Hins vegar er ekki vist, að
íhaldsflokkurinn muni sætla
sig við það.
Hin öra lylgisaukning Mið-
flokksins sýnir vaxandi lylgi
Svia við frjálslynda umbóta-
stefnu, sem hafnar bæði ihaldi
og sósialisma. Miðflokkurinn
var upphaflega bændaflokkur,
sem hafði samstarf við sósial-
demókrata. Hann hét þá
Bændaflokkurinn. Flokkurinn
breytti síðan nafni sinu og
hóf að leita sér fylgis jafnt i
bæjum og sveitum. Honum
hefur orðið vel ágengt. Eink-
um viröist hann hafa náð fylgi
miðstéttarfólks, sem áður
hallaðist að sósialdemðkröt-
um. Hann hefur og notið þess,
að loringjar hans hafa notið
mikilla vinsælda, fyrst
Gunnar Hedlund og síðan
Thorbjörn Fdlldin, sem tók við
formennsku flokksins fyrir
skömmu. Hins vegar hafa
Frjálslyndi flokkurinn og
ihaldsflokkurinn ekki verið
eins heppnir með forustumenn
sina á siðari árum. Gunnar
Helén, foringi Frjálslynda
flokksins, er mætur maður, en
ekki jafnoki FSlldins. Hins
vegar hefur Falldin eignazt
skæðan keppinaut, þar sem er
hinn nýi leiðtogi ihaldsflokks-
ins, Gösta Bohman.
Kommúnistar hafa áreiðan-
lega notið þess, að leiðtogi
þeirra, C. H. Hermansson,
hefur notið vinsælda, sem náð
hafa út fyrir flokkinn, en
heldur virðist hafa dregið úr
þeim i seinni. tið. Þ.Þ.