Tíminn - 21.12.1972, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 21. desember 1972
TÍMINN
11

Útgefandi: Framsóknarfíokkurinn
ii:S: Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-;:;:@:i
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,;:;:;::;
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblafts Timáns
;SS; Auglvsingastjóri: Steingrimur Gislason,. Ritstjórnarskrif
stofur i Eddubúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306^;;;;;;;;
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýs-;;;;;;;;;;;
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurisimi 18300. Askriftargjald
J25 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-;:;ý;:;:;
takið. Blaðaprent h.f. S;;;S
Gengislækkunin
Er Ólafur Jóhannesson, forsætisráðherra,
gerði grein fyrir gengislækkuninni á Alþingi sl.
mánudag, skýrði hann i alllöngu máli, hvers
vegna þessi leið hefði verið valin. ólafur sagði.
að ýmislegt hefði mælt með þvi, að reynt yrði
að fara niðurfærsluleið að einhverju leyti.ekki
sizt með það i huga að reyna að eyða stöðugri
verðbólguhíigsun með þjóðinni. Aðstæður i
verðlags- og kaupgjaldsmálum hefðu hins
vegar ekki leyft,að sú leið yrði farin með
árangri nú. Umþetta sagði forsætisráðherrann
ennfremur:
,,Það er til gamall málsháttur, sem segir, að
neyðin kenni naktri konu að spinna. Það geta
hugsanlega komið þeir timar, að menn verði
nauðugir viljugir að fara inn á niðurfærsluleið.
En þá er ekki vist, að sú braut verði blómum
stráð...og þrátt fyrir allan orðaflaum um
verðbólgu og hennar forkastanleik, þá er eins
og það séu æðimargir i þessu þjóðfélagi, sem
hafi bundið sig við verðbólguna og finnst,hvort
sem það er rétt eða rangt, að þeir eigi talsvert
undir þvi, að hún haldi áfram. Þetta er nú
sannleikurinn umbúðalaus, hvernig sem hann
lætur i eyrum manna. Menn eru ófúsir að stiga
til baka. Þeir eru fáir, sem treysta þvi, að
tapið af þvi lendi ekki á sér”.
í gengislækkunarleið þeirri, sem rikisstjórn-
in hefur nú farið,er ekki þrædd sú hugmynd,
sem valkost-anefndin setti fram,vegna þess að
kaupgjaldsvisitalan er látin halda áfram að
mæla áhrif gengislækkunarinnar. Valkosta-
nefndin hafði talið það nauðsynlegt að koma i
veg fyrir, að áhrif efnahagsaðgerðanna kæmu
til framkvæmda i kaupgreiðsluvisitölu. For-
sætisráðherra lagði á það áherzlu, að rikis-
stjórnin vildi ekki hrófla við gildandi kjara-
samningum án samkomulags við aðila vinnu-
markaðarins. Hins vegar myndi haldið áfram
viðræðum við launþegasamtökin um hugsan-
legar breytingar á gildandi visitölufyrirkomu-
lagi.
Af þessu leiðir auðvitað, að gengisbreyt-
ingarinnar mun gæta i verðlagi og kaupgjaldi.
Horfast verður i augu við þá staðreynd, að hin
jákvæðu áhrif hennar, sem eiga að tryggja
rekstur atvinnuveganna og fulla atvinnu i
landinu,geti orðið skammvinnari en ella og að
erfitt geti reynzt að halda verðlagsþróuninni i
þeim skefjum, sem gert var ráð fyrir i mál-
efnasamningi rikisstjórnarinnar, þ.e. i svipuðu
horfi og i nágrannalöndum. Forsætisráðherra
sagði3að bezt væri að reyna ekki að blekkja
neinn i þeim efnum.
Rikisstjórnin stóð frammi fyrir vandasömu
mati,er hún ákvað að fara gengislækkunar-
leiðina. Miðað við aðstæður og það samkomu-
lag, sem hugsanlegt var að ná meðal þeirra
þriggja flokka, sem að rikisstjórninni standa,
var gengislækkun talin eina leiðin.
Rikisstjórnin greip ekki til þessa úrræðis að
gamni sinu, heldur af illri nauðsyn,og gengis-
lækkun er auðvitað merki um sjúkleika i efna-
hagslifi. En það er eitt grundvallaratriði, sem
ætið verður að setja efst i mati á efnahagsúr-
ræðum,og það er, að atvinnuvegir þjóðarinnar
séu i fullum gangi og allir hafi fulla atvinnu.
Það er og verður grundvallarboðorð þessarar
rikisstjórnar. — TK.
ERLENT YFIRLIT
Þýzkir þingmenn búa
orðið við konuríki
Annemarie mun verða röggsamur stjórnandi
AmuMiiaric Rcnfícr-Loncarcvic
HIÐ NÝKJÖRNA þing Vest-
ur-Þýzkalands kom saman til
fyrsta fundar miðvikudaginn i
siðastl. vfku. Eitt fyrsta verk
þingsins var að kjósa forseta,
og hlaut kosningu Annemarie
Renger-Loncarevic,og er hún
fyrsta konan, sem gegnir
þessu ábyrgðarmikla og
virðhlega starfi, en forseti
þingsins gengur næst rikisfor-
setanum að tign i Vestur-
Þýzkalandi.
Tuttugu og niu konur eiga nú
sæti á þinginu i Bonn og hafa
þær aldrei verið þar eins fáar
siðan 1949. Þrátt fyrir það, að-
flokkarnir reyni að fá konur til
framboðs, fækkar þeim, sem
gefa kost á sér til framboðs.
Þetta er i öfugu hlutfalli við
aukna menntun kvenna og
þátttöku þeirra i störfum utan
heimilis á öðrum sviðum
þjóðfélagsins.
Alls eiga 518 þingmenn sæti
á sambandsþinginu i Bonn og
er meðalaldur þeirra 46 ár.
Þetta er lægri meðalaldur en
áður hefur verið. Niu þing-
menn eru yngri en 30 ára. Að-
eins 12 þingmenn hafa setið
samfleytt á þinginu siðan 1949,
en þá kom það fyrst saman.
Um stéttaskiptingu þing-
manna er það að segja, að 244
þeirra eru úr verkalýðs
hreyfingunni eða eru félags-
menn i henni. Bændur eru 5
188 eru í opinberri þjónustu.
ÞAÐ ER venja, að þingfor-
setinn sé valinn úr þeim
flokki, sem hefur flesta þing-
menn. Hingað til hefur þing-
forsetinn þvi jafnan verið úr
kristilega flokknum. Það féll i
hlut sdsialdemókrata nú að
velja þingforsetann i fyrsta
sinn. Herbert Wehner, sem er
leiðtogi flokksins i þinginu,
var upphafsmaður þeirrar
hugmyndar, að flokkurinn
veldi konu til þessa starfs.
Hann hafði þá i huga Marie
Schlei, sem er barnakennari
að starfi og þykir hafa öðlazt
röggsemi i þvi starfi. Willy
Brandt studdi hins vegar
Katherinu Foche, sem hefur
verið aðstoðarráðherra hjá
honum siöustu þrjú árin. Þeim
Wehner og Brandt tókst ekki
að ná samkomulagi um aðra
hvora þeirra og fylgismenn
þeirra skiptust nokkurn veg-
inn i tvo hópa. Niðurstaðan
varð sú, að þriðja konan var
valin. Valið féll á Annemarie
Renger-Loncarevic og leysti
það jafnframt um leið við-
kvæmt vandamál, þvi að
Annemarie hafði sótzt eftir þvi
að verða ráðherra heilbrigðis-
mála.
ANNEMARIE RENGER,
eins og hún er venjulega köll-
uð, er fædd i Leipzig 7. október
1919. Faðir hennar var Fritz
Wildung, sem stofnaði iþrótta-
hreyfingu sðsialdemókrata
eftir fyrri heimsstyrjöldina,en
allir aðalflokkar Þýzkalands
höfðu þá sérstök samtök
iþróttafólks. Hún var i þann
veginn að hefja framhalds-
nám i Berlin, þegar nazistar
komust til valda, en varð að
hætta þvi sökum stjórnmála-
skoðana föður sins. Hún lærði
siðar vélritun og vann um
skeið sem vélritunarstúlka.
Hún giftist um það leyti, sem
siðari heimsstyjöldin hófst, og
hét maður hennar Emil Reng-
er. Hann féll á vigstöðvunum i
Frakklandi 1944 og höfðu þau
þá eignazt einn son. Þrir
bræður hennar féllu einnig i
striðinu.
Þegar striðinu lauk, stóð
Annemarie Renger uppi vega-
laus. Hún las þá af tilviljun
i einhverju blaði ræðu, sem
Kurt Schumacher, foringi
sósialdemókrata, hafði haldið
nýlega. Henni féll ræðan svo
vel i geð, að hún ákvað að ná
fundi Schumachers. Það tókst
og stóð þá svo á, að Schu-
macher vantaði vélritunar-
stúlku. Honum leizt Anne-
marie traustleg og dugnaöar-
leg og varð niðurstaðan sú, að
hann réði hana fyrir einkarit-
ara sinn. Hún varð siðan
einkaritari hans sjö næstu árin,
eða þangað til hann dó 1952.
Annemarie leit á sig sem eins
konar pólitiskan arftaka hans
og fékk þvi framgengt, að hún
var kosin á þingið i Bonn i
næstu kosningum. Þar hefur
hún nú átt sæti i 19 ár.
SCHUMACHER var óvenju-
legur og eftirminnilegur
stjórnmálamaður. Hann hefur
sennilega meira en nokkur
maður annar lagt grundvöll-
inn að þvi, að flokkur sósial-
demókrata hefur náð þvi
trausti, að hann er nú stærsti
flokkur Vestur-Þýzkalands.
Schumacher hafnaði öllu sam-
neyti við kommúnista og
sveigði flokkinn frá róttækri
sósialistiskri stefnu að hóf-
samri umbótastefnu. Hann
taldi þetta einu leiðina til að
ná fylgi miöstéttanna. Fyrir
vikið var hann talinn hægri
sinnaður og var óspart gagn-
rýndur af kommúnistum og
róttækum sósialistum. Þegar
hann féll frá, tók Brandt upp
merki hans, enda hafði Schu-
macher haft augastað á hon-
um sem eftirmanni sinum.
Schumacher var fatlaður og
var jafnan heilsuveill eftir að
hann tók við forustu flokksins.
Hann náði sér aldrei eftir
erfiða fangavist hjá nazistum.
Annemarie Renger hefur
talið það i samræmi við stefnu
Schumachers, að hún hefur
skipað sér i hægri arm sósial-
demókrata. Hún fer ekki dult
meö, að hún sé ihaldssöm og
helur sýnt rótgróinn þýzkan
hugsunarhátt sinn með þvi að
láta hal'a eftir sér, að henni
þætti þaö karlmannlegra að
vera með ör eftir einvigi en
taka þátt i götuóspektum. Hún
lætur sig það litlu skipta, þótt
ungsósialistar og aðrir vinstri
menn hafi heldur horn i siðu
hennar. Hún gerir sér vel
ljóst, að ihaldssemi hennar er
ekki illa séð af stórum hluta
þýzkra kvenna.
Árið 1966 giftist Annemarie
gömlum vini sinum, Júgóslav-
anum Aleksan-dar Loncare-
vic. Hann hafði áður starfað i
utanrikisþjónustu Júgóslaviu,
en siðar lagt stund á við-
skiptastörf. Fyrstu árin eftir
giftingu sina hélt hún sinu
gamla nafni og varð þaö til
þess, að íarið var að kalla
mann hennar „herra
Renger”. Niðurstaðan varð
sú, að þau nota nú bæði
ættarnafnið Renger-
Loncarevic.
Þvi er yfirleitt spáö, að
Annemarie Renger-Loncare-
vic muni reynast röggsamur
og virðulegur forseti. Hún er
glæsileg kona, há og beinvaxin
og ber sig vel, enda hefur hún
verið kjörin ,,Miss Bundes-
tag”. Hún hefur ekki látið
neitt á sjá með aldrinum,
heldur segja þýzku blöðin, að
hún sé nú grennri og ljóshærð-
ari en hún var á yngri árum.
Hún stundar mikið tennis i fri-
timum sínum og ekur kapp-
akstursbil af Mercedesgerð.
Kunnugir segja, að hún muni
hafa lag á því að vekja meiri
athygli á þingforsetanum og
embætti hans en þeim karl-
mönnum, sem hafa gegnt þvi
á undan henni. Launin, sem
hún fær sem þingforseti, eru
144 þús mörk.