Tíminn - 28.12.1972, Side 13

Finimtudagur 28. desember 1972.
TIMINN
13
Hjálparsveitir skáta um land allt,
standa nú fyrir flugeldamörkuöum.
Hvergi er meira úrval!
FLUGELDAR, BLYS, STJÖRNULJÓS, GOS;
SÖLIRO. M. FL.
UtsölustaÓir:
Fiugeldamarkaöir eru undirstaða
reksturs Hjálparsveitanna.
Við hvetjum því fólk til aö
verzla eingöngu við okkur.
REYKJAVÍK
Skátabúðin, Snorrabraut
Skátabúðin, Bankastræti
Volvosalurinn, Suðurlandsbraut
Sýningarsalurinn við Hlemm
Við Breiðholtskjör.
KÓPAVOGUR
Skátaheimilið, Borgarholtsbraut 7
Bílasala Kópavogs, Nýbýlavegi 4
GARÐAHREPPUR
Goðatún 2
í Kaupfélaginu Garðaflöt
SUÐURNES
Aðalútsalan
Skátaheimilið, Njarðvík
einnig víðs vegar á Suðurnesjum
ISAFJÖRÐUR
Skátaheimilið
VESTMANNAEYJAR .
Skólavegur 13
Skólavegur 1
Brynjólfsbúð
AKUREYRI
Hafnarstræti 105
BLÖNDUÓS
Gengið í hús
Stefán Kr. Vigfússon:
r
Utrýmum áfenginu!
Áfengisneyzla islenzku þjóðar-
innar er nú komin á það stig, að
hryggðar- og áhyggjuefni hlýtur
að vera öllum hugsandi mönnum.
Sé haldið áfram á þessari braut,
er ekki annað sjáanlegt en að
þjóðarvoði sé fyrir dyrum.
Atburðirnir frá 17. júni siðastliðn-
um hrópa svo hátt, að þjóðin hlýt-
ur að vakna. Þó að hún hafi sofið
fast þangað til, hlýtur hún að
bregða blundi; hún getur ekki
lengur flotið sofandi að þeim
feigðarósi, sem siðferði hennar,
menningu og sjálfstæði ber nú óð-
fluga að, hún hlýtur að þekkja
sinn vitjunartima og breyta um
stefnu, áður en það er orðið um
seinna.
Það hefur svo margt veriö rætt
og ritað um skaðsemi áfengisins
og þær margvislegu, hörmulegu
afleiðingar, sem neyzla þess hef-
ur i för með sér, að ég ætla ekki að
ræða þá hlið málsins að þessu
sinni, enda mun flestum vera
þetta ljóst, sem sjá vilja. Til eru
skýrslur og töiur, sem gefa upp-
lýsingar um áslandið, svo og
umsagnir margra manna, sem
sökum stöðu sinnar hafa náin
kynni af málinu. Þessar upplýs-
ingar eru ógnvekjandi, og er
hverjum manni hollt að kynna sér
þær sem bezt, til að geta myndað
sér raunhæfa skoðun á málinu.
i þessu máli sem öðrum er
nauðsynlegt að gera sér ljóst
markið, sem að ber að stefna, og
hvaða leiðirséu heppilegastar til
að ná settu marki. Ætlun min með
linum þessum er að ræða þetta
nokkuð og koma fram með
ákveðnar tillögur i málinu.
Ég vil þá i upphafi taka fram,
að markið, sem keppa ber að, er
alger útrýming áfengis úr land-
inu. Hvernig þvi marki verður
náð, vil ég setja fram i eftirfar-
andi tiilögum:
1. Allir áfengir drykkir séu alger-
lega bannaðir á íslandi (sjá þó
lið 2).
2. Þegar vinbannið er lögieitt,
geta þó þeir, sem orðnir eru 21
árs og þess óska, fengið ákveð-
ið magn af vini árlega;
skammturinn miðist við það,
að um óhóflega vinnautn geti
ekki orðið að ræða, að öðru leyti
miðist hann við pöntun. Úthlut-
un fari fram svo oft, sem hag-
kværht eða heppilegt þykir,
sérstaklega með tilliti til
notkunar áfengisins. Þessum
skammti íai viðkomandi að
halda, svo lengi sem hann ósk-
ar þess.
3. Að öðru leyti en þvi, sem um
getur i lið 2, verði algert
áfengisbann.
4. Hver maður, sem fær vinleyfi,
hafi kort, undirritað af löglegu
yfirvaldi, sem sýnir, að hann
hafi þetta leyfi.
Um tillögurnar vil ég segja
þetta:
Sumum kann að virðast óheppi-
legtað láta útrýminguna taka svo
langan tima. Þetta held ég þó, að
sé nauðsynlegt til að tryggja, svo
sem auðið er, að lögin verði i
heiðri höfð. Aö setja i fyrstu lotu
algert og skilyrðislaust bann
væri rnjög óhyggilegt, þvi vitað
er, að þeir, sem neyta vins að
mun, eiga i flestum tilfellum
mjög erfitt með að leggja það nið-
ur og mundu neyta allra bragða
til að verða sér úti um það. Þessa
menn á að láta haí'a hóflegan vin-
skamint,meðan þeir æskja þess.
Það getur auðvitað tekið allt upp i
50 ár, að viniö hverfi algerlegaúr
landinu, en meö hverju árinu,
sem liður, mundi þáö minnka.
Þótt þessir menn fengju hóflegan
vinskammt, mundi þess litið
gæta, þvi að sjálfsögðu er þess
vænzt, að allir, sem treysta sér
til, al'sali sér vininu. Allt eftirlit
nteð áfengisneyzlu yrði mun auð-
veidara og ekki nema brot af þvi,
sem nú er.
Sjálfsagt dettur mönnum nú i
hug, að auðveit muni að beita
svindli i sambandi viö úthlulun
vinsins, og þá eftir ýmsum leið-
um meira vini úthlutað en lög
standa til, Ég held þó, að vei megi
koma i veg íyrir þetta með góðu
skipulagi. Hugsa mætli sér t.d.,að
hver sýslumaður hei'ði skrásetta
alla þá»_sem vinleyfi hafa i hans
umdæmi, þetta gæfi hann
áfengisútsölunni i Reykjavik upp,
og hún sendi svo i hvern kaupstað
úti á landi það áfengismagn, sem
fara ætti i það umhverfi. Á hverj-
um þessara staða hefði svo
áfengisútsalan trúnaðarmann,
sem sæi um afhendingu áfengis-
ins. i Iteykjavik sæi áfengisútsal-
an um afhendingu.
Að sjálfsögðu yrði þess krafizt,
að vin yrði ekki um hönd haft á al-
mannafæri og alls ekki á sam-
komum eða mannamótum.
Þetta fyrirkomulag að iáta
vinið smáfjara út, held ég,að yrði
langsamlega affarasælast, beita
ekki hörku, en sýna þeim tillits-
semi, sem eru orðnir svo hand-
gengir Bakkusi, að þeir treysta
sér ekki til að snúa við honum
bakinu. Aðaiatriðið er, að
kynslóðirnar, sem upp vaxa,
komist aldreii kynni við hann, —
þá ætti þeim að reynast auðvelt
að vera án vinsins.
Með tilliti til ríkissjóðsins væri
þessi aöferð hagkvæm. Eins og
allir vita, eru það drjúgar tekjur,
sem rikið hefur af áfengissolunni,
þaö mun þvi vera hagkvæmt,
einnig á þessu sviði, að vinið
smáfjari út, en engin stökkbreyt-
ing verði.
Að visu mundi þjóðin fljótlega
iá endurgreiddan eftir mörgum
leiðum þann tekjumissi, sem
yrði á áfengisútsölunni, i spöruð-
um útgjöldum, aukinni fram-
leiðslu o.fl., auk hinna miklu og
ó m e t a n 1 e g u menningarlegu
úrbóta, sem vinbannið mundi
hafa i för með sér.
Margir munu sennilega lita svo
á, að það sé Ijarstæða að hugsa
sér, að við íslendingar gelum
komið á og haldið vinbanni i
landinu, jal'n liðar og samgöngur
séu orðnar við útlönd; fjöldi Is-
lendinga fari utan árlega,og muni
verða örðugt fy.rir þá að standa á
móti vininu, sem alls staðar sé á
boðs'tólum. Þelta er þó ekki eins
alvarlegt og sýnist i fljólu bragði;
þeinsem hafa vinleyfi,eru auðvit-
að frjálsir. Fyrir unga fólkið, sem
litil eða engin kynni hefur haft *f
vininu, á þetta að vera auðve t.
En framar öllu öðru er það þó
sterk þjóðerniskennd og þjóðar-
metnaður, sem mun bjarga þessu
máli.
Það er sagt um Ungverja, að sé
farið fram á eitthvað við þá, sem
þeir telja sér vansæmd að, hafi
þeir á reiðum höndum hið stolta
svar: ,,Ég er Magyar”. Þar með
er málið útrætt. Getum við ts-
lendingar ekki i sambandi við
vinið lekið okkur þetta til fyrir-
myndar? ,,Ég er íslendingur”.
Með þvi svari væri skirskotað til
islenzkra laga, og mundu allir
taka það gilt. Það mætti hverjum
tslendingi vera metnaöur og
sæmd að gefa slikt svar undir
þessum kringumstæðum.
Það hlýtur að vera skylda
hverrar rikisstjórnar að vinna að
velíerð þjóðarinnar á sem flest-
um sviðum. Alveg sérstaklega
hlýtur það að vera skylda rikis-
sljórna að vinna gegn allri spill-
ingu innan þjóðfélagsins, öllu þvi,
sem veikir þjóðfélagið, andlega
og efnalega, gerir þjóðina ósjálf-
stæðari og ófærari um aö bjarga
sér, leiðir yfir hana ómenningu og
siðferðilegt hrun. En allt þetta
gerir vinið. Ég vil þvi skora á
r
Jón Grétar Sigurösson
héraðsdómslögmaður
Skólavörðustig 12
Simi 18783
rikisstjórnina islenzku að taka
upp nú þegar baráttu gegn vin-
naulninni. Sem byrjunaraðgerðir
mælti nel'na:
1. Hætta algerlega vinveitingum i
öllum opinberum veizlum.
2. Hætta útsölu á vini á föstudög-
um og laugardögum.
3. Herða mjög eftirlil með þvi.að
börn og unglingar nái ekki i vin,
og láta þá sæta þungum viður-
lögum, sem verða uppvisir að
þvi, að aðstoða unglinga við að
ná i vin, eða selja þeim það.
Núverandi rikisstjórn hefur
látið ýmis mál til sin taka, sið-
an hún kom til valda. Yfir þau
öll gnæfir þó eitt, útfærsla land-
helginnar. Vonazt er til, að sú
aðgerð færi þjóðinni aukna
björg i bú og verði ein styrk-
asta stoðin undir fjárhagsaf-
komu hennar á komandi árum.
En hvað stoðar stækkun land-
helginnar, ef óhollar lifsvenjur,
og margháttuð spilling brýtur
þjóðina niður að innanverðu
frá. Ofneýzla áfengra drykkja
vinnur markvisst að þvi að
brjóta niður siðferði og efna-
hagslif þjóðarinnar, þessvegna
hlýtur það að verða eitt efsta
málið á dagskrá rikisstjórnar-
innar aö gera Bakkus útlægan
úr landinu. 1
tslenzka þjóðin hefur um
aldaraðir verið vopnlaus þjóð i
striðandi heimi. Þvi ætti hún ekki
eins að geta verið vinlaus þjóð i
vindrukknum heimi? Fátt mundi
betur tryggja okkur hamingju-
samt þjóðfélag og framtið okkar
sem sjálfstæðrar menningarþjóð-
ar.
j LÖGFRÆÐI
j SKRIFSTOFA j
j Vilhjálmur Ámason, hrl. j
Lxkjargötu 12. |
I (Iðnaðarbankahúsinu, 3. h.)
^ Simar 24635 7 16307.