Fréttablaðið - 21.07.2004, Blaðsíða 25

17MIÐVIKUDAGUR 21. júlí 2004
Við hvetjum lesendur til að senda
okkur línu og leggja orð í belg um efni
Fréttablaðsins eða málefni líðandi
stundar. Greinar og bréf skulu vera
stutt og gagnorð. Ritstjórn áskilur sér
rétt til að stytta aðsent efni. Einnig
áskilur ritstjórn sér rétt til að birta
aðsent efni að meginhluta á vefsíðu
blaðsins, sem er Vísir.is, og vísa þá til
þess með úrdrætti í blaðinu sjálfu.
Vinsamlega sendið efni í tölvupósti á
greinar@frettabladid.is. Þar er einnig
svarað fyrirspurnum um lengd greina.
Halló, staldraðu við!
Björgvin Ólafsson skrifar um fjölmiðla:
„Mér hefur virst fjölmiðlaumræðan snúast
svolítið um keisarans skegg og vanta stefnu-
mótunarumræðu og yfirsýn. Hvernig fjöl-
miðla viljum við? Ég veit ekki um neina
nema harðsvíraða frjálshyggjupostula sem
eru ekki sammála því að það verði að setja
lög um eignarhald á fjölmiðlum og flestir
eru sammála um að það þurfi að taka á
málefnum RÚV og nefna nefskatt í stað af-
notagjalda, setja það á fjárlög, breyta því í
hlutafélag eða jafnvel selja það. En hvað
svo?“
Greinin í heild - Vísir.is
Mannréttindi eftir 11. september
Kristín María Birgisdóttir skrifar um mann-
réttindahugsjónir og baráttuna gegn hryðju-
verkum: „Það má með sanni segja að sú
hugsjón sem Bandaríkin boðuðu með til-
komu stjórnarskrár sinnar árið 1776 um al-
menn mannréttindi hafi horfið fyrir lítið eftir
árásina 11. september 2001. Sagt er að hug-
sjón um almenn mannréttindi hafi verið
uppistaðan í stjórnmálahefð Vesturlanda-
manna og það hafi mátt sjá í sjálfstæðisyfir-
lýsingu þeirra vestra. En hvernig má það
standast eftir allt sem gengið hefur á með
fanga í Afganistan, Írak og nú síðast á Guan-
tanamo-flóa?“
Greinin í heild - Vísir.is
Valdhafar og þjóðin
Ingólfur Margeirsson skrifar um inntak fjöl-
miðlamálsins: „Svokallað fjölmiðlafrumvarp,
sem nú hefur verið afturkallað, var fyrir löngu
hætt að snúast um eignarrétt á fjölmiðlum. Í
meðferð stjórnarherranna fjallaði málið um
vald, valdbeitingu, og stjórnarfarslegan rétt
þjóðar. Málið snerist um lýðræðið og lýð-
veldið. Hinn gamli, franski byltingarsinni
Danton sagði eitt sinn í frægri ræðu: „Þjóðin
er ætíð æðri valdhöfunum“. Hárrétt hjá hon-
um. Þjóðin kýs valdherrana. Valdherrarnir
kjósa ekki þjóðina. Á hvaða stoðum hvílir
lýðveldið ef valdhafar eru orðnir þjóðinni
meiri og máttugri? Er það ekki einmitt það
sem ríkisstjórn Davíðs Oddssonar ætlaði að
framkvæma? Ríkisstjórnin hefur meirihluta á
þingi en ekki meðal þjóðarinnar. Þess vegna
er mikilvægt að þjóðin – fólkið í landinu –
ráði sem minnst í sínum málum og komist
ekki nálægt ákvarðanatöku um eigin mál-
efni. Það skulu Davíð og félagar gera“.
Greinin í heild - Vísir.is
Ríkisstjórnin gafst upp
Björgvin Guðmundsson skrifar um lyktir
fjölmiðamálsins: „Ég tel víst, að ríkisstjórnin
ætli síðar að leggja fram nýtt frumvarp um
eignarhald á fjölmiðlum. Út af fyrir sig er ekk-
ert við því að segja, ef staðið er rétt að mál-
inu og þess freistað að ná víðtækri samstöðu
um málið. Nýtt frumvarp má ekki snúast um
eitt fyrirtæki eins og frumvarp forsætisráð-
herra gerði. Það stenst ekki að setja lög á eitt
fyrirtæki í landinu. Nýtt frumvarp verður að
að vera alhliða og á að snúast um vernd
fréttamanna og blaðamanna, svo eigendur
fjölmiðla geti ekki haft áhrif á þá. Það þarf að
vernda rétt blaðamanna“.
Greinin í heild - Vísir.is
SKOÐANIR Á visi.is
Útgjöld ár eftir ár umfram fjárlög
Í desember á hverju ári samþykkir Al-
þingi fjárlög komandi árs, sem gefur til
kynna hversu háa upphæð hver ríkis-
stofnun og hvert ráðuneyti hefur til ráð-
stöfunar yfir árið. Í fjárlögum kemur því
fram áætlun um útgjöld komandi árs
og ef niðurstaðan er önnur þarf fjár-
aukalög til að dekka mismuninn. Ríkis-
endurskoðun gerir síðan reglulega út-
tekt á framkvæmd fjárlaga að árinu
loknu. Nú liggur fyrir úttekt á fram-
kvæmd fjárlaga fyrir árið 2003 og hefur
hún verið harðlega gagnrýnd af fjár-
málaráðherra.
En þótt margt megi vissulega gagnrýna
í skýrslu Ríkisendurskoðunar, þá er nið-
urstaðan ljós. Útgjöld ríkissjóðs undan-
farin ár hafa alltaf farið töluvert umfram
fjárlög og var árið í fyrra engin undant-
ekning. Samkvæmt fjáraukalögum var
útlit fyrir að útgjöldin yrðu 5% hærri en
fjárlögin, en þar til ríkisreikningur fyrir
árið 2003 liggur fyrir, vitum við ekki ná-
kvæmlega niðurstöðuna. Bæði ríkis-
reikningur og fjárlög eru á rekstrar-
grunni og sýna því samanburðarhæfar
tölur. Ef við skoðum niðurstöður áranna
1998-2002, þá sjáum við að öll árin eru
útgjöld umfram fjárlög.
Á árinu 2001 voru útgjöld 4,3% um-
fram fjárlög, en þetta er minnsta um-
framkeyrsla síðan uppsetningu fjárlaga
var breytt árið 1997. Mest fóru útgjöldin
18,5% umfram fjárlög á árinu 2000. Að
meðaltali voru útgjöld ársins 11,6%
hærri en fjárlög sögðu til um á árunum
1998-2002. Þetta vekur mann til um-
hugsunar um hvort eitthvað sé að
marka fjárlögin.
Ef við hugsum fjárlög sem áætlun, þá
eru flestar áætlanir þannig að stundum
eru þær of háar og stundum of lágar.
En ef áætlunin er alltaf of lág, þá læð-
ist að manni sá grunur að þar sé vilj-
andi vanáætlun, eða í áætlun séu
áform um aðhald í rekstri sem síðan
verður minna úr en ætlað var. Auðvitað
getur ýmislegt gerst á heilu ári sem
ekki er hægt að sjá fyrir, en ef slíkir at-
burðir gerast á hverju ári væri eðlilegast
að gera ráð fyrir þeim í fjárlögum.
Þannig væri einn liður í fjárlögum kall-
aður Óvænt útgjöld og á þeim lið væri
upphæð á bilinu 19-39 milljarðar sem
er sú upphæð sem eytt hefur verið ár-
lega umfram fjárlög síðustu ár.
Ég vil því taka undir orð Ríkisendur-
skoðunar þar sem hún segir í saman-
tekt: „Sú umframkeyrsla sem viðgeng-
ist hefur hjá ráðuneytum og einstök-
um stofnunum ár eftir ár hefur leitt til
þess að markmið stjórnvalda um hóf-
lega aukningu ríkisútgjalda og halla-
lausan rekstur síðustu ár hafa ekki
gengið eftir. ... Sérstaklega þarf að fara
yfir fjármál og rekstur þeirra stofnana
sem hafa safnað neikvæðri stöðu
gagnvart fjárheimildum undanfarin ár.
Ljóst er að margar þeirra geta engan
veginn sinnt núverandi starfsemi með
þeim fjárveitingum sem þeim eru ætl-
aðar í fjárlögum“.
ÞJÓÐARBÚSKAPURINN
KATRÍN ÓLAFSDÓTTIR
HAGFRÆÐINGUR
16-25 (16-17) Leiðari 20.7.2004 19:09 Page 3