Fréttablaðið - 25.07.2004, Blaðsíða 27

SUNNUDAGUR 25. júlí 2004 19
Ekki er enn ljóst hver verða örlög
bandaríska skáksnillingsins Bobby
Fischer sem handtekinn var á dög-
unum þegar hann var á leið frá
Japan til Filippseyja. Í Bandaríkj-
unum hefur Fischer verið eftirlýst-
ur í 12 ár og glæpur hans er sá að
hafa teflt í Júgóslavíu á tíma þegar
Bandaríkin höfðu sett viðskipta-
bann á landið.
Fischer hefur lýst því yfir að
hann sé pólitískur fangi og í gegn-
um netið hefur hann beðið um
griðastað í vinveittu landi.
Japanskur vinur hans hefur eftir
Fischer að við handtökuna hafi
verið ráðist á hann, hann særður
alvarlega og næstum drepinn. For-
maður japanska skáksambandsins
sem heimsótt hefur Fischer segir
hann hins vegar ekki bera nein
merki þess að hafa verið beittur of-
beldi. Í skákheiminum, þar á meðal
hér á Íslandi, hafa menn áhyggjur
af Fischer og því að bandarísk yfir-
völd hyggist ekki hlífa manni sem
ekki er heill á geði.
Undarleg hegðun
Fischer varð þjóðhetja í heima-
landi sínu þegar hann sigraði
Boris Spasskí í heimsmeistaraein-
víginu í Reykjavík árið 1972. En
mönnum varð ekki rótt þegar
hegðun hins nýja heimsmeistara
varð æ undarlegri. Hann lét fjar-
lægja fyllingar úr tönnum sínum
af því hann óttaðist að Rússar
væru að nota þær til að senda út-
varpsbylgjur upp í heila hans.
Hann ferðaðist með ferðatösku
sem var full af pilluboxum. „Ef
kommarnir koma og eitra fyrir
mér þá ætla ég ekki að gera þeim
auðvelt fyrir,“ sagði hann.
Þegar hann samþykkti að
tefla nýtt einvígi við Spasskí í
Júgóslavíu þar sem hann þarfn-
aðist peninganna krafðist hann
þess að fá 15 vopnaða lífverði og
kom með strangar kröfur sem
sneru að hæð og gerð taflborðs-
ins, hæð salerna og jafnvel um
lögun taflmanna. „Við eyddum
degi með lögfræðingi hans þar
sem var rætt um riddarann,“
sagði einn starfsmanna. „Fischer
sagði að snoppa riddarans væri
of löng.“
Borgarastríðið í Júgóslavíu
var í hámarki á þessum tíma og
bandarísk stjórnvöld sem sett
höfðu viðskiptabann á landið
sendu Fischer bréf þar sem hann
var varaður við að tefla í
Júgóslavíu og honum hótað lög-
sókn hlýddi hann ekki. Hann
hrækti á bréfið á blaðamanna-
fundi. Hann vann einvígið við
Spasskí auðveldlega en tafl-
mennska beggja þótti misjöfn.
Hann sneri ekki aftur til Banda-
ríkjanna og mætti ekki við jarðar-
farir móður sinnar og systur,
heldur var í felum í Ungverja-
landi, Filippseyjum og Japan.
Fagnaði árásum á Tvíburaturn-
ana
Fischer er nú 61 árs gamall og af
mörgum talinn mesti skáksnill-
ingur 20. aldar. Sjálfur er hann
ekki í vafa um snilli sína. „Ég er
Bobby Fischer og ég er snilling-
ur,“ sagði hann eitt sinn við ung-
verska konu sem hann varð ást-
fanginn af og reyndi að fá til að
yfirgefa kærasta sinn. Hann hef-
ur eytt nokkrum tíma á Filipps-
eyjum og sagt er að þar eigi hann
barn.
Útvarpsstöð á Filippseyjum
leitaði álits hans á árásunum á
Tvíburaturnanna skömmu eftir
hin hræðilegu voðaverk. Fischer
sagði þetta vera dásamlegar
fréttir og margítrekaði að hann
fagnaði aðgerðunum. „Ég vil að
Bandaríkin séu þurrkuð út,“
bætti hann við. „Þessi orð voru
naglinn í líkkistuna. Fram að
þessu voru margir í skákheimin-
um sem höfðu tekið málstað
Fischers en eftir þetta fór þeim
fækkandi,“ segir ævisagnaritari
Fischers, Rene Chun.
Sjálfsagt muna margir hér á
landi eftir símaviðtali sem Egill
Helgason átti við Fischer um árið
en þar streymdi upp úr Fischer
furðulegasti fúkyrðaflaumur um
Bandaríkin og gyðinga.
Ósakhæfur?
Fjölmargir í skákheiminum hafa
lengi verið á þeirri skoðun að
Fischer sé alvarlega veikur og
telja að fær lögfræðingur geti
auðveldlega forðað honum frá
fangelsisdómi vegna andlegrar
vanheilsu hans.
Ef Fischer verður framseldur á
hann yfir höfði sér tíu ára fangelsi.
Hann mun ekki enn hafa ráðið sér
lögfræðing og einhverjar getgátur
eru uppi um að hann muni verja sig
sjálfur og þá mun sjálfsagt reyna
mjög á þolinmæði saksóknara.
Byggt á Sunday Times og Guardian.
Er Fischer orðinn mát?
BOBBY FISCHER
Maðurinn sem margir telja mesta skáksnilling sögunnar bíður örlaga sinna.
38-39 (18-19)krossgatan/helgare 24.7.2004 19:17 Page 3