Tíminn - 07.06.1973, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 7. júnl 1973.
TÍMINN
3
Hvað eru Bretar að verja?
SAMKVÆMT heimildum land-
búnaðar-, sjávarútvegs- og mat-
vælaráðuneytis Bretlands var
verðmæti heildarafla 53 mill-
jónir sterlingspunda árið 1971 og
59 millj. punda 1972. Þótt afla-
verðmæti hafi aukizt var heildar-
afli minni siðarnefnda árið.
önnur brezk heimild, eða Sea
Staditic Talles segir, að brezkir
togarar, sem veiða á fjarlægum
miðum, fái 16 til 25% heildar-
aflans á miðunum við Island.
Samkvæmt þessu hafa brezkir
togarar fiskað fyrir i hæzta lagi 12
millj. punda við Island árið 1971
Sleit sjálfur
aftan úr sér?
VARÐSKIPIÐ Þór kom að brezka
togaranum Boston Castrella
þar sem hann var aö veiðum á
gömlu 12 milna linunni úti fyrir
Suðausturiandi rétt fyrir kl. 4 að
morgni miðvikudags. Aður en
varðskipiðkom aðtogaranum dró
hann upp trollið og flúði og var
ekki gerð tilraun til aö taka
skipið.
1 fréttunum frá London, sagði I
gærmorgun, að skorið hafi verið
aftan úr togaranum. Landhelgis-
gæzlan neitar, að svo hafi verið
gert, en ekki er óliklegt að fumið
á Bretunum hafi verið slikt, að
þeir hafi slitið annan^ togvirinn
sjálfir, þegar þeir drógu trollið
inn i ofboði er Þór nálgaðist.
Múrarafélag
Reykjavíkur:
Hefur einhuga
þjóð að baki sér
Eftirfarandi tillaga var sam-
þykkt á félagsfundi i Múrara-
félagi Reykjavikur, sem haldinn
var mánudaginn 21. mai 1973.
„Félagsfundur i Múrarafélagi
Reykjavikur, haldinn 21. mai
1973, fordæmis þær árásar- og of-
beldisaðgerðir, sem Bretar hafa
nú i frammi i islenzkri fiskveiði-
lögsögu.
Fundurinn lýsir yfir fullum
stuðningi við aðgerðir rikisstjórn-
arinnar i þessu máli, og bendir á
að hún hefur einhuga þjóð að baki
sér”.
KRISTJÁN
JÚLÍUSSON
LÁTINN
KRISTJAN Júliusson, kennari I
Bolungarvik, lézt I gær á leiðinni
frá tsafjarðarflugvelli og inn I
kaupstað. Kristján var að koma
heim frá Reykjavik þar sem hann
hafði legiö á sjúkrahúsi um hrlð.
Kristján var árum saman
fréttaritari Timans i Bolungarvik
og munu margir lesenda minnast
fangamarks hans, Krjúl. Hann
hafði lengi átt við vanheilsu að
striða.
Eftir lifa kona hans og börn.
Timinn vottar þeim og öðrum
ættingjum samúð sina og þakkar
„Krjúl” vel unnin störf.
Kristján Júliusson
og 15 millj. punda árið 1972.
Þessar upplýsingar komu fram
á fundi, sem Hannes Jónsson
blaðafulltrúi rikisstjórnarinnar
hélt i gær.
Benti Hannes á að þetta væru öll
verðmætin, sem Bretar eyddu svo
mikilli orku og kostnaði i að
verja. Skaut hann þvi til erlendu
blaðamannanna, sem fundinn
sátu, að þorskurinn, sem veiddur
er undir herskipa-vernd, sé
áreiðanlega sá dýrasti, sem dreg-
inn hefur verið úr sjó, og að
brezkir skattgreiðendur borguðu
brúsann.
Ef gert er ráð fyrir, að heildar-
verðmæti afla brezku togaranna
við Island sé 15 millj. sterlings-
pund, sem er hæsta möguleg tala
samkvæmt þeirra eigin skýrsl-
um, sneiðist nokkuð af henni
ef haft er i huga, að nokkurn hluta
aflans fiska þeir utan 50 milna
markanna, til að mynda á Halan-
SENDINEFND frá FAO, mat-
væla- og landbúnaðarstofnun
Sameinuðu þjóðanna, hefur dval-
ið hér á landi I nokkra daga. Hér
var nefndin I boði rlkisstjórnar-
innar. t henni voru Roy I. Jack-
son, aðstoðarframkvæmdastjóri
FAO, F.E. Popper, aðstoðar-
framkvæmdastjóri fiskveiði-
deildar stofnunarinnar og G.E.
Bildesheim, svæðisstjóri FAO i
Evrópu. í för með þeim var dr.
Björn Sigurbjörnsson, aðstoðar-
forstjóri sameiginlegrar deildar
FAO og Alþjóðakjarnorkumála-
stofnunarinnar, sem fjallar um
notkun kjarnorku á sviði matvæla
og landbúnaðar.
A fundi sem sendinefndin
hélt með blaða mönnum
i gærmorgun, kom m.a.
fram að i ráði var, að aðalfram-
kvæmdastjóri FAO kæmi til ís-
lands, en hann gat ekki komið þvi
við vegna mjög aðkallandi verk-
efna i Afriku.
Roy I. Jackson sagði, að til-
gangurinn með komu nefndarinn-
ar til íslands væri tviþættur. 1
fyrsta lagi að kynnast iandbúnaði
og fiskveiðum Islendinga og
hvernig Sameinuðu þjóðirnar
gætu aðstoðað við að leysa ýmis
vandamál i þessum greinum og i
öðru lagi að athuga á hvaða hátt
íslendingar gætu hjálpað i sam-
bandi við ýmis verkefni, sem
FAO vinnur að. Hann minntist á,
um, svo að fráleitt er að reikna
með þeir verði af 15 millj. punda
verðmæti þótt islenzka fiskveiði-
lögsagan sé 50 milur.
Þá er hins að gæta, að Islend-
ingar hafa boðið Bretum að fiska
timabundið innan 50 milnanna
meðan sjómenn og útgerðarmenn
eru að aðlagast breyttum aðstæð-
um. I siðustu samningaviðræðum
i byrjun mai s.l. var brezku við-
ræðunefndinni, sem hér var með
lafði Tweedsmuir i broddi
fylkingar, boðið að svæðinu milli
12 og 50 milna væri skipt i sex
hólf, og fengu brezkir togarar
heimild til að fiska i fjórum
þeirra allt árið um kring, en ekki
ávallt sömu hólfunum. Er þetta
nánar útskýrt á meðfylgjandi
korti.
Þá var það skilyrði sett af Is-
lendinga hálfu, að togarar yfir 180
fet á lengd og verksmiðjutogarar
fengju ekki að veiða innan fisk-
að 13 islenzkir sérfræðingar störf-
uðu nú á vegum stofnunarinnar.
Hann sagði, að hér á landi hefði
nefndin sérstaklega kynnt sér
beitiland, sem væri tslendingum
mjög mikilvægt i sambandi við
útflutning á kjöti og ull. Verður
sérstaklega kannað hvernig
stöðva má uppblástur og auka
haglendi. Einnig hefði nefndin
kynnt sér lax og silungsrækt svo
og hugsanlega fiskirækt i sjó,
ræktun i gróðurhúsum og trjá-
rækt. Nefndin benti viðkomandi
ráðuneytum á nauðsyn þess, að
taka meiri þátt i starfi FAO, þar
sem ýmis vandamál eru rædd og
Islendingar gætu sitthvað af þvi
lært, hvernig aðrar þjóðir leystu
sum þeirra vandamála, sem ts-
lendingar eiga við að striða.
Aðstoðarframkvæmdastjórinn
sagði, að FAO gerði sér ljósa
grein fyrir fiskveiðivandamálum
Islendinga. Væri þar um að ræða
visindalegan áhuga en ekki
stjórnmálalegan og gat hann
þess, að FAO mundi ganga frá
margs konar gögnum og upp-
lýsingum, sem lagðar verða fyrir
væntanlega hafréttarráðstefnu.
FAO gerði sér grein fyrir nauðsyn
verndunar fiskstofna hvar sem er
i heiminum.
Hann sagði, að nefndarmenn
hefðu farið til Eyja og skoðað
verksummerki þar. Hann lysti yf-
ir hrifningu sinni á baráttu Is-
veiðilögsögunnar, og að heildar-
afli Breta við Island yrði ekki yfir
117 þúsund tonn á ári.
Brezka viðræðunefndin fór með
þetta tilboð upp á vasann til
London til að ráðfæra sig við
menn þar og var skýrt tekið fram,
að nefndin kæmi hingað aftur til
áframhaldandi samninga. En i
þess stað slitu Bretar öllum
viðræðum og sendu herskip inn i
islenzka lögsögu til að verja
veiðiþjófa. Er þetta einstakur at-
burður I samskiptum þjóða i
seinni tið.
Þess má geta að 54% þess afla,
sem lagður er upp i Bretlandi
fiskast á heimamiðum. Getur svo
hver og einn reiknað út, hvað
Bretar sjálfir mundu græða á þvi
að færa út eigin landhelgi i stað
þess að eyða fé og gera sig að litil-
mennum i augum heimsins, með
þvi að verja veiðiþjófnað og beita
ofbeldi innan islenzkrar lögösgu.
lendinga við náttúruöflin og
minntist á, að FAO hefði þegar
sent menn til Vestmannaeyja til
að kynna sér ástand þar og til að
athuga hvað hægt væri að gera til
aðstoðar.
1 gær voru væntanlegir menn
frá Alþjóðabankanum i sama til-
gangi og væri m.a. verið að kanna
hafnargerð á Suðvesturlandi.
I sambandi við hugsanlega að-
stoð við tslendinga i þróunarmál-
um, sagði Jackson, að á fjárhags-
áætlun SÞ fyrir fimm ára tima-
bilið frá 1972 til 1976 væri gert ráð
fyrir að tslendingar fengju 1
milljón dollara. Ekki er enn
ákveðið til hvaða verkefna þessu
fé verður varið, en sjálfur kvaðst
hann hafa mestan áhuga á aukn-
ingu beitilands.
Fram kom, að um 40% fiskafla i
heiminum færi i dýrafæðu, 60%
fara til manneldis. Matarbirgðir i
heiminum eru nú minni en þær
hafa verið i 20 ár. Hefur FAO
miklar áhyggjur af þessu ástandi
og veldur skortur á korni hækk-
andi verði, sem verst kemur sér
fyrir fátæku þjóðirnar, sem
mesta hafa þörfina. Hlutfallið
milli matvælaframleiðslu og
fólksfjölgunar er mjög óhagstætt
og er eitt aðalverkefni FAO að
auka matvælaframleiðslu i
þróunarlöndunum og dreifa mat-
vælum eins og kostur er á.
Landhelgismólið
er sérstakt mál
1 ræðu þeirri, sem Lúðvik
Jósefsson sjávarútvegsráð-
herra flutti á sjómannadaginn
sagöi hann m.a.:
„En þó er það svo, og þvi
skulum við ekki gleyma, iand-
helgismál okkar er sérstakt
mái, annað mál en spurningin
um það hvort við eigum að
vera i hernaöarbandalagi eða
ekki, og annað mál er það,
hvort við eigum að leigja land
okkar undir herstöð og hafa
hér eriendan her.
Landhelgismálið er mál
allrar þjóðarinnar, um það
mál stöndum við öll saman, en
um hin. málin NATO og her-
inn, eru skiptar skoðanir.
Landhelgismálið ætlum við
okkur sjálfir að leysa. Við
biðjum hvorki um hjálp NATO
né hersins i þvi máli.
Það má leysum við annað-
hvort með bráðabirgðasamn-
ingum til stutts tima, eða við
sönnum hinum erlendu
ágengismönnum með köldum
veruleikanum, að þeir geta
ekki stundað hér veiðar,
hvorki undir vernd herskipa,
eða á annan hátt, nema stutt-
an tima og með ærnum erfið-
Ieikum, án samkomulags við
þjóðina, sem I iandinu býr.”
Kæran til Nató
Lúðvik Jósefsson sagði
ennfremur:
Við höfum kært til NATO-
ráðsins herskipaárás Breta
inn á okkar lögsögusvæði. Sú
innrás er brot á NATO-
samningum. Við höfum einnig
tilkynnt öryggisráði Samein-
uðu þjóðanna um hervalds-
beitingu Breta hér við land,
sem er brot á samþykktum
Sameinuðu þjóöanna.
Þetta ber okkur að gera, að
sjálfsögðu. Og við munum
túlka máistað okkar hvar sem
er á erlenduin vettvangi og
skýra frá hernaðarlegu of-
beldi Breta gegn okkur.
Við hljótum einnig, að gera
upp að nýju afstöðu okkar til
NATO og til Bretlands og
Vestur-Þýzkalands með hlið-
sjón af þvi sem hefir verið að
gerast.
En landhelgismálið verðum
við að vinna sjálf — með vilja-
festu okkar og einbeittri af-
stöðu. Það getum við og það
gerum við.
Höfum unnið
stórsigra
Lúðvik sagði i framhaldi af
þessu:
„Við höfum þegar unnið
stórsigra I landhelgismálinu.
Stefna okkar vinnur fyigi
um allan lieim.
A allsherjarþingi Samein-
uðu þjóðanna hefir verið sam-
þykkt yfirlýsing um það, að öll
verðmæti, ekki aðeins i hafs-
botninum og á, heidur einnig i
hafinu fyrir ofan landgrunns-
botninn, tilheyri viðkomandi
strandriki og að barátta gegn
þvi að strandriki verndi þessi
náttúruauðæfi, sé brot á stofn-
skrá Sameinuðu þjóðanna.
Allar þjóðir, sem stunduðu
veiðar á fiskimiðunum við Is-
land, aðrar en Bretar og Vest-
ur-Þjóðverjar, hafa I reynd
viðurkennt 50 milna landhelgi
okkar. Og afli Breta og
Vestur-Þjóðverja hefur stór-
lega minnkaö og þó sérstak-
lega sé miðað við sambæri-
lega sókn fyrir og eftir út-
færsluna.
Vestur-Þjóðverjar fiska hér
orðið sáralitið, flest skip
þeirra eru að yfirgefa miðin.
Og Bretar munu fljótlega gef-
ast upp, á þvi ieikur enginn
vafi.”
Þ.Þ.
A korti þessu má glöggt sjá hvaða undanþágum Bretum var boðið upp á innan fiskveiðilandhelginnar.
Er svæðinu milli 12 og 50 miina skipt i sex hólf og gert var ráð fyrir að þeim yrði heimilað að fiska I fjór-
um þeirra allt árið en ekki ávalit i sömu hólfunum. Closed þýðir lokað og neðan við stendur hvaða mán-
uði er bannað að veiða í viðkomandi hólfi.
Nefnd fró FAO á íslandi:
Mikilvægt að stöðva upp-
blástur og auka haglendi