Fréttablaðið - 12.08.2004, Blaðsíða 20

Sjávarútvegur Íslendinga er þriðj-
ungur af sjávarútveginum í Bret-
landi. Aflamagn Íslendinga er hins
vegar þrefalt meira en Breta og
verðmætin þrefalt meiri. Ég held að
við getum lært mikið af Íslending-
um,“ sagði Ben Bradshaw, sjávarút-
vegsráðherra Bretlands, í samtali
við Fréttablaðið í gær en hann var
staddur hér á landi til að kynna sér
fiskveiðistjórnunarkerfi Íslendinga.
Fiskveiðistjórnun Breta hefur
verið mjög í umræðunni þar undan-
farin ár í kjölfar síminnkandi fiski-
stofna. Í vor kom út skýrsla sem
unnin var á vegum bresku ríkis-
stjórnarinnar og kom í ljós að
ástand stofna var miklu verra en bú-
ist hafði verið við. Helstu skýring-
arnar voru ofveiði og löndun fram-
hjá kvóta. Verulega hefur verið
dregið úr veiðum á nokkrum teg-
undum, sérstaklega þorski, en í
haust verður komið á sérstöku
stjórnunarsvæði fiskveiða í Norður-
sjó sem hluta af breytingu á fisk-
veiðistefnu Evrópusambandsins.
Óhagstæðir skilmálar
Spurður að því hvað hafi orsakað
þann vanda sem upp er kominn í
breskum sjávarútvegi, segir Brads-
haw að Bretar hafi gengið inn í sam-
eiginlega fiskveiðistefnu sambands-
ins á mjög óhagstæðum skilmálum.
„Okkur hefur nú tekist að fá því
breytt og erum að beita okkur fyrir
breytingum á fiskveiðistefnu ESB.
Eftir því sem ESB hefur stækkað
hefur sambandið færst meira í átt
til þess sem við viljum, Evrópusam-
band með rúm fyrir ákveðinn
sveigjanleika fyrir hvert ríki. Ég
held að þessi hugsun komi fram í
breytingunum á fiskveiðistefn-
unni,“ segir Bradshaw.
Hann segir að ljóst hafi verið að
það yrði alltaf ákveðnum vand-
kvæðum bundið að koma á sameig-
inlegu fiskveiðistjórnunarkerfi jafn
margra ólíkra þjóða með ólíka hags-
muni, ekki síst í ljósi þess að pólitík-
in í kringum sjávarútveginn er mis-
munandi í hverju landi.
„Ég er sannfærður um það að æ
fleiri þjóðir hafi áttað sig á því að
við getum ekki haldið áfram eins og
hingað til. Að við verðum að þróa
kerfi sem er gagnsætt og heiðarlegt,
þar sem samvinna ríkir milli sjávar-
útvegs, stjórnmála og vísinda og í
sameiningu sé stuðlað að sjálfbærri
framtíð sjávarútvegsins,“ segir
hann.
Frískandi reynsla
Spurður um hvað megi læra af
reynslu Íslendinga af fiskveiði-
stjórnun segir hann að það sé fjöl-
margt.
„Ég varð fyrir alveg sérstakri
reynslu í dag, alveg einstakri. Við
funduðum með forsvarsmönnum
Landssambands íslenskra útgerðar-
manna, LÍÚ, sem sögðu mér að þeir
væru að veiða of mikið! Það hefur
aldrei komið fyrir mig áður og er
mjög frískandi dæmi um hvernig
fiskveiðistjórnunarkerfi ykkar Ís-
lendinga hefur gert sjómennina
sjálfa ábyrga og stuðlað að sam-
vinnu milli sjómanna og vísinda-
mannanna. Við eigum enn langt í
land með það í Bretlandi,“ segir
Bradshaw.
Hann segir að íslenska kvóta-
kerfið sé einnig mjög áhugavert. „Í
nýrri skýrslu sem ríkisstjórnin lét
vinna um stöðu sjávarútvegs og
fiskveiðistofna við Bretland var
meðal annars mælt með því að við
tækjum það upp. Eins og stendur
erum við að kanna hvort hægt sé að
aðlaga kvótakerfi Íslendinga að
breskum aðstæðum,“ segir hann.
Þá segir hann tölvuvæðingu
sjávarútvegsins á Íslandi til mikillar
fyrirmyndar. Það geri allt fiskveiði-
stjórnunarkerfið mjög gagnsætt,
því hægt sé að fylgjast með því hver
veiðir hvað og hve mikið og hver
selji hverjum hvað.
Hann bendir jafnframt á að Ís-
lendingar eigi heldur ekki við mik-
inn vanda að stríða varðandi löndun
framhjá kvóta, en það sé hins vegar
stórt vandamál í Bretlandi og ann-
ars staðar í Evrópusambandinu.
Hefð fyrir sameiginlegum afnotum
„Við getum ekki tekið upp fisk-
veiðistjórnunarkerfi ykkar algjör-
lega óbreytt því þið eruð lítil eyþjóð
í miðju Atlantshafi með rík fiskimið
sem þið ráðið ein yfir og fiskveiðar
eru miklu stærri og mikilvægari
hluti af efnahag ykkar. Ykkur hefur
tekist að koma á, að mér skilst, 40
prósenta hagræðingu í sjávarútveg-
inum á síðasta áratug. Sjávarútveg-
ur getur greinilega verið arðsamur
og kannski er það ástæðan fyrir
hinni góðu samvinnu allra hlutað-
eigandi hér á landi,“ segir Brads-
haw.
Bradshaw segir að í Evrópusam-
bandinu séu fiskveiðisvæði sem lig-
gja nærri meginlandi Evrópu og
hefð sé fyrir sameiginlegum afnot-
um á þeim
„Það á ekki að breytast, við mun-
um ekki fara að útiloka neinn frá
þeim. Nýting auðlindanna er jafn-
framt byggð á aflareynslu, sem er
nokkurs konar kvótakerfi, sem stuðl-
ar að stöðugleika og hefðbundnum
veiðiréttindum,“ segir hann.
Rýmkun á fiskveiðireglum ESB
Spurður hvort hugsanlegt væri
að Evrópusambandið samþykkti
verulegar undanþágur fyrir Ís-
lendinga frá sameiginlegri fisk-
veiðistefnu ef Íslendingar sæktu
um aðild, segir hann það mjög
hæpið.
„Auðvitað myndum við taka Ís-
lendingum fagnandi tækju þeir þá
ákvörðun um að ganga í Evrópusam-
bandið. Sem sjávarútvegsráðherra
geri ég mér grein fyrir því að fisk-
veiðimálin gætu orðið til trafala en
það myndi þurfa að vinna úr því. Ég
vonast þó til þess að þær breytingar
sem verið er að gera á fiskveiði-
stefnu ESB geri það auðveldara fyrir
Íslendinga að gangast undir hana,
komi svo að þið ákveðið að ganga í
sambandið,“ segir Bradshaw.
Hann segist ekki viss um hvort
hægt sé að gera fiskveiðistjórnunar-
kerfið jafn sveigjanlegt og Íslend-
ingar myndu vilja.
„Ég held að hluti af vandamálinu
sé það að Íslendingum finnst við
ekki hafa haldið nægilega vel utan
um fiskistofna okkar. Ég tel að ef við
getum sýnt fram á það að innan fisk-
veiðistefnu ESB sé fiskveiðistjórn-
unarkerfi sem stuðli að sjálfbærum
fiskistofnum og arðsömum sjávar-
útvegi, hvert sem stjórnunarkerfið
verður, verði það ákjósanlegt fyrir
Íslendinga að taka þátt í því. Eins og
stendur er erfitt að skilja hvernig
sannfæra megi Íslendinga, þá sér-
staklega íslenska sjómenn, um það
að þeir muni hagnast á því að taka
þátt í sameiginlegri fiskveiðistefnu
ESB,“ segir hann.
Samþykktu ekki fullt forræði
Spurður hvort Bretar myndu ein-
hvern tímann samþykkja fullt for-
ræði Íslendinga yfir fiskimiðunum
ef við sæktum um aðild segir hann
að það væri mjög erfitt frá sjónar-
miði Evrópu.
„Einfaldlega vegna þess að ég sé
það ekki gerast að ESB myndi koma
á 200 mílna lögsögu fyrir öll aðildar-
ríki. Það sem við sjáum fyrir okkur
er mun frekar það að breytingarnar
á fiskveiðistefnunni verði til þess að
hún verði sveigjanlegri og betur
verði hægt að sníða hana að þörfum
hvers og eins. Til að mynda verður í
haust tekið upp sérstakt stjórn-
svæði fiskveiða í Norðursjó sem
varðar löndin sem eiga fiskveiði-
hagsmuni þar. Þetta er í fyrsta sinn
sem þetta er gert innan ESB,“ segir
hann. ■
MANNBJÖRG Mannbjörg varð þeg-
ar sómabáturinn Eyrarröst KE-
25 brann og sökk um sjö sjómílur
vestur af Garðskaga. Maðurinn
var búinn að vera í tæpa klukku-
stund í sjónum þegar skipverjar
á Grímsnesi GK-555 björguðu
honum. Að sögn lögreglunnar
bjargaði flotgalli manninum en
sjórinn var um tólf gráðu heitur.
„Við sáum reyk í fjarska og
töldum það vera brennandi bát.
Þegar við vorum nýbúnir að
setja stefnuna að honum heyrð-
um við í tilkynningaskyldunni
hvað hefði gerst og héldum
áfram,“ segir Sveinn Daníel
Arnarson, skipstjóri á Gríms-
nesi, en hann ásamt hinum
tveimur í áhöfninni björguðu
manninum úr sjónum. Sveinn
segir þá hafa séð manninn í flot-
gallanum í sjónum en báturinn
var alelda. Þeir hentu til hans
björgunarhring og náðu honum
þannig um borð. Sveinn segir
manninn vitaskuld hafa orðið
fyrir áfalli. Lögreglubíll tók á
móti manninum í Sandgerðis-
höfn þaðan sem hann var fluttur
á sjúkrahúsið í Reykjanesbæ þar
sem hann naut aðhlynningar
fram á kvöld. Þyrla Landhelgis-
gæslunnar og önnur frá varnar-
liðinu voru lagðar af stað á vett-
vang en þegar fréttist að mann-
inum heilum og höldnum í
Grímsnesi var þeim snúið við. ■
20 12. ágúst 2004 FIMMTUDAGUR
HÁLFT TONN
Patrick Deuel er þéttur á velli en hann hef-
ur þó misst rúm 150 kíló eftir að hafa byrj-
að í megrun í júní en þá var hann rúmlega
hálft tonn að þyngd.
Manni bjargað eftir að bátur hans brann og sökk:
Var í sjónum í tæpa klukkustund
Getum lært mikið
af Íslendingum
Sjávarútvegsráðherra Breta er staddur á Íslandi til að kynna sér fiskveiðistefnu Íslendinga. Sjávar-
útvegur Íslendinga er þriðjungur af sjávarútveginum í Bretlandi en verðmætin þrefalt meiri.
Kína:
Bloggari
fangelsaður
PEKING, AP Yfirréttur í Kína stað-
festi í gær dóm undirréttar yfir
manni sem dæmdur hafði verið
í þriggja ára fangelsi fyrir að
grafa undan kínverskum yfir-
völdum með því að halda úti
pólitískri vefsíðu.
Du Daobin hafði birt 26
greinar á vefsíðu sinni sem yf-
irvöld sögðu að væri undirróð-
ur gegn yfirvöldum. Þriggja
ára fangelsisdómur undirréttar
þótti þó óvenju mildur því aðrir
höfðu hlotið allt að 11 ára fang-
elsi fyrir sambærilega „glæpi“
og Du var sakaður um. ■
Afganskir flóttamenn:
Sauma fyrir
munn sér
INDÓNESÍA, AP Afganskir flóttamenn í
Indónesíu hafa saumað fyrir munn
sér og hafið hungurverkfall til að
þrýsta á um að þeim verði veitt hæli.
Hópur um 40 flóttamanna hefur dval-
ist í úthverfi Jakarta um tveggja ára
skeið en fulltrúar Sameinuðu þjóð-
anna höfnuðu því á dögunum að þeir
yrðu skilgreindir formlega sem hæl-
isleitendur og útilokuðu að þeir yrðu
sendir til þriðja lands.
Flóttamennirnir segja Sameinðu
þjóðirnar hafi heitið þeim hæli í landi
utan Indónesíu en síðan gengið á bak
orða sinna. ■
SVEINN DANÍEL ARNARSON SKIP-
STJÓRI Á GRÍMSNESI
Sveinn og félagar hans á Grímsnesi GK björg-
uðu manni úr sjónum eftir að bátur brann.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
Opin kerfi:
Í takt við
væntingar
VIÐSKIPTI Opin kerfi group hagnaðist
um 41 milljón á öðrum árfsjórðungi í
ár. Afkoman er í samræmi við vænt-
ingar greiningardeilda þó tæplega 50
milljón króna afskriftir á eign í öðr-
um félögum sé hærri en þær gerðu
ráð fyrir.
Á sama tíma í fyrra var tap á
rekstrinum 22,3 milljónir króna. Síð-
an þá hafa tekjur vaxið um 47%.
Frosti Bergsson, starfandi stjórn-
arformaður félagsins, segir að á síð-
asta ársfjórðungi hafi 65% teknanna
komið frá útlöndum. Opin kerfi reka
fyrirtæki á Íslandi, Svíþjóð og í Dan-
mörku. Hjá félaginu starfa um sex
hundruð manns. ■
SIGRÍÐUR D. AUÐUNSDÓTTIR
BLAÐAMAÐUR
FRÉTTAVIÐTAL
SJÁVARÚTVEGSRÁÐHERRA
BRETLANDS
ÁRNI MATHIESEN OG BEN BRADSHAW Á FUNDI Í GÆR
Breski sjávarútvegsráðherrann er að kynna sér fiskveiðistefnu Íslendinga. Hann vill taka
upp kvótakerfi í Bretlandi að íslenskri fyrirmynd.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/S
TE
FÁ
N
K
AR
LS
SO
N
FROSTI BERGSSON
Stjórnarformaðurinn er ánægður með hálf-
sársuppgjör Opinna kerfa group.
20-21 11.8.2004 21:58 Page 2