Fréttablaðið - 28.08.2004, Blaðsíða 8

Þrátt fyrir að íslensk lög geri ráðfyrir jafnrétti kynjanna og þok-
ast hafi í þá átt undanfarna áratugi
mætti hin raunverulega staða vera
betri,“ sagði Cherie Booth Blair,
einn þekktasti lögmaður Breta og
eiginkona Tonys Blair forsætisráð-
herra, á málþingi undir heitinu Kon-
ur, völd og lögin sem Háskóli Ís-
lands stóð fyrir í gær.
Máli sínu til stuðnings benti
hún á að tölulegar upplýsingar um
Ísland bentu til þess að enn væri
langt í land. „Tveir af níu hæsta-
réttardómurum eru konur, tvær
konur eru dómstjórar í átta hér-
aðsdómum landsins og af 38
héraðsdómurum eru aðeins
tíu konur. Fáar konur stunda
lögmennsku, en einungis
14% lögmanna á Íslandi eru
konur. Tölfræðin batnar
ekki þegar ráðuneytin eru
skoðuð. Í stjórnunarstöðum í
ráðuneytunum eru 60 karl-
menn og 15 konur. Í nefndum
ráðuneytanna eru um 70 pró-
sent karlmenn. Ef við snúum
okkur að utanríkisráðuneyt-
inu þá var aðeins ein
kona sendiherra af 30
þar til í síðasta mán-
uði en þeim hefur nú
fjölgað í þrjár. Svo
dæmi sé tekið úr
Háskóla Íslands
voru fyrr á árinu 22
konur meðal 147
prófessora skól-
ans,“ sagði hún.
Cherie benti á
að þrátt fyrir að jafnvel fleiri kon-
ur en karlar stundi nú lögfræði-
nám sé mikið
ójafnvægi í
kynjaskipt-
ingu í
áhrifastöð-
um í lög-
fræðistétt.
Það sé
raunin um
allan heim.
„ L ö g -
mannastétt
v e r ð u r
fyrst og
fremst að þjóna almenningi. Það er
mikilvægt að við sem stundum lög-
mennsku og kennum viðhöldum
trausti almennings. Til þess að
gera það verðum við að endur-
spegla fjölbreytt samfélag okkar.
Lögmenn og dómarar eiga ekki
bara að vera hvítir, miðaldra karl-
ar,“ segir hún.
„Það verður að vera hægt að
líta á réttlæti sem rétt allra, ekki
bara forréttindi fárra. Konur eru
helmingur samfélagsins. Til þess
að hægt sé að þjóna almenningi á
þýðingarmikinn hátt verður að ná
tengslum við hann. Það tekst best
með því að endurspegla þann al-
menning á sem réttasta máta,“
sagði hún.
Túlkun laga afar mikilvæg
Hún vitnaði í kvenkynsdómara sem
sagði að sá sem túlkaði lögin væri í
það minnsta jafnmikilvægur og sá
sem byggi þau til, ef ekki mikilvæg-
ari. Í viðtali við fjölmiðla að loknu
ávarpi sínu sagðist hún aðspurð
ekki telja að túlkun kvenlögmanna á
lögum væri ólík túlkun karla. „Öll
túlkun á lögum er mismunandi og
byggist hún á reynslu. Það leikur
enginn vafi á því að konur og karlar
búa að mismunandi reynslu og það
þarf að endurspegla þann mismun í
lögfræðinni.“
Karlmenn þegar virkir
Spurð hvers vegna karlmenn taki
ekki virkari þátt í jafnréttisbar-
áttunni segist hún telja þá fremur
virka. „Ég á þrjá syni en aðeins
eina dóttur og hef því sérstakra
hagsmuna að gæta varðandi þetta.
Mikið af jafnréttisbaráttunni hef-
ur unnist með samvinnu karla og
kvenna. Það er mikilvægt að líta á
jafnréttisbaráttuna sem hags-
munabaráttu bæði kvenna og
karla. Það er mikilvægt að gera
fólki kleift að lifa lífi sínu eins og
það vill. Konur og karlar vilja
bæði geta sinnt heimilislífinu og
starfinu og það ætti ekki að vera
val um annað hvort,“ sagði hún.
„Það sem við þurfum að gera
er að ganga úr skugga um að karl-
menn séu að ræða þessi mál. Mér
finnst mjög hvetjandi hve margir
ungir karlmenn hafa áhuga á því.
Margir þeirra vilja vera þátttak-
endur í uppeldi barna sinna. Eig-
inmaður minn hefur alltaf tekið
virkan þátt í uppeldi barna okkar
og tel ég okkur heppin hvað það
varðar að lífsmáti okkar leyfir
það.“
Jafnvægi mikilvægt
Cherie Booth Blair segir að eitt
helsta samfélagsmál 21. aldarinn-
ar verði að reyna að koma á jafn-
vægi milli vinnu og einkalífs. Það
varði ekki aðeins konur heldur
einnig karlmenn sem vilja taka
aukinn þátt í uppeldi barna sinna.
Þá vilji margir hafa kost á því að
stunda frístundir eða stunda nám
með vinnu.
„Það er mikilvægt að skoða á
gagnrýninn hátt þann vinnukúltúr
sem komst á á þeim tíma þegar
annars konar sveigjanleiki í starfi
var í boði – þegar karlar unnu úti
og konan sá um heimilið og börn-
in. Viðskiptalífið endurspeglar þá
mynd enn og er þess valdandi að
konur sem vinna hlutastarf eða
sveigjanlegan vinnutíma eiga það
enn meira á hættu að verða útund-
an og fá færri tækifæri til þess að
byggja upp sambönd í gegnum
tengsl sem allt hefur áhrif á
frama.“
Karlmenn þurfa hvatningu
Hún sagði að þetta væri ein meg-
inástæðan fyrir því að karlmenn
þyrftu hvatningu í því að taka í
auknum mæli upp sveigjanlegan
vinnutíma og vinnuveitendur að
víkka hug sinn þegar kemur að
veitingum stöðuhækkana.
„Ég minnist þess ávallt að á ní-
unda áratugnum þegar við hjónin
áttum þrjú ung börn, sagði Ray
Powell, sem var mjög áhrifaríkur
innan þingflokks Verkamanna-
flokksins, við Tony að ef hann
hætti ekki að fara heim úr þinginu
eftir atkvæðagreiðsluna klukkan
19 til þess að hitta börnin áður en
þau færu að sofa, og þess í stað
stundaði barina með starfsfélög-
um sínum – sem flestir voru karl-
kyns, yrði honum ekkert ágengt í
stjórnmálum.“ ■
8 28. ágúst 2004 LAUGARDAGUR
Jafnrétti á Íslandi
er enn ábótavant
Cherie Booth, lögmaður og eiginkona Tonys Blair, sagði á málþingi í gær að staða kvenna á Íslandi
mætti vera betri. Samkvæmt tölulegum upplýsingum væri enn langt í land í jafnréttisbaráttunni.
SVONA ERUM VIÐ
ÚTFLUTNINGUR Í JÚLÍ:
Tegund Millj. kr.
Sjávarafurðir 10.543,5
Landbúnaðarvörur 184,6
Iðnaðarvörur 4.611,4
Aðrar vörur 163,8
BRYNHILDUR FLÓVENZ
OG ANU PYLKKÄNEN
Fluttu erindi á málstofunni í gær. Voru
sammála um að lögin væru karllæg.
Anu Pylkkänen:
Lögin eru
karllæg
Rétturinn verður að vera kven-
lægur af því að lögin hafa þró-
ast á forsendum karla. Lögin
mega ekki þróast áfram á sömu
forsendum heldur verður túlk-
un laganna að vera á á kven-
lægum forsendum svo réttur-
inn endurspegli jafnrétti.
Lagasetning, sem ætlað er
að sporna gegn misrétti, er sett
óháð kyni og einblínir á þjóðfé-
lagsstéttir og hópa líkt og þau
séu kynlaus. ■
Erum öll
femínistar
„Sem kona skil ég
þörfina fyrir því
að berjast fyrir
jafnrétti. Við
erum öll femínist-
ar, konur sem
karlar. Sjónarmið
okkar eru ólík en
við erum öll
femínistar. Við
mig hefur oft ver-
ið sagt að ég geti
ekki verið
femínisti því ég sé í Sjálfstæðis-
flokknum. Það skortir umburðar-
lyndi milli kvenna þegar þær tala
um jafnrétti.
ÞORGERÐUR
KATRÍN GUNN-
ARSDÓTTIR
Orðið bakslag í
baráttunni
„Aðeins 14 pró-
sent lögmanna á
Íslandi eru konur.
Í flestum öðrum
löndum Evrópu er
hlutfallið um
helmingur. Það
hefur orðið bak-
slag í jafnréttis-
baráttunni á Ís-
landi. Sem dæmi
má nefna að ekki
eitt einasta mál hefur verið kært
til kærunefndar jafnréttismála
síðan Björn Bjarnason dómsmála-
ráðherra lýsti því yfir að jafnrétt-
islögin væru barn síns tíma.“
Eitthvað er að
fara að gerast
„Mér finnst eins
og það sé eitthvað
að fara að gerast.
Þessi ráðstefna
fer fram á sama
tíma og bakslag
hefur orðið í jafn-
réttismálum á Ís-
landi. Viðbrögð
kvenna við þessu
bakslagi eru þó
afar hvetjandi.
Það er ekki til
jákvæð mismunun á Íslandi. Við
eigum svo mikið af frambærileg-
um konum að það kemur aldrei til
jákvæðrar mismununar.
Endurvakning
umræðunnar
„Það hefur orðið
endurvakning á
jafnréttisumræð-
unni á Íslandi að
u n d a n f ö r n u .
Meira hefur verið
rætt um jafnrétt-
ismál á síðustu sex
mánuðum en und-
anfarin sex ár.
D ó m s m á l a r á ð -
herra fékk á sig
mikla gagnrýni í kjölfar þess að
ráða ekki mjög hæfa konu í stöðu
hæstaréttar heldur minna hæfan
karlmann og framsóknarkonur
risu upp og mótmæltu því að Siv
Friðleifsdóttur væri vikið úr ráð-
herrastóli.
SIF KONRÁÐS-
DÓTTIR
INGIBJÖRG
SÓLRÚN
GÍSLADÓTTIR
BJÖRG
THORARENSEN
SIGRÍÐUR D. AUÐUNSDÓTTIR
BLAÐAMAÐUR
Á VETTVANGI
MÁLÞING UM KONUR,
VÖLD OG LÖGIN
Brynhildur Flóvenz:
Við stærsta
hindrunin
Lagasetning er ásættanlegt
verkfæri til þess að bæta
réttindi kvenna en það má
ekki nota eitt og sér. Við verð-
um að breyta lagalegri hugs-
un okkar og gæta að því að
lögin og túlkun þeirra taka
mið af heimi karlmanna. Við,
vestrænir lögmenn, erum
stærsta hindrunin í vegi fyrir
því að svo megi gerast, vegna
þess hvernig við skilgreinum
lögin. Því skora ég á lögmenn,
sérstaklega kvenlögmenn, að
endurskoða hugmyndir sínar
um grunn laganna. ■