Fréttablaðið - 08.09.2004, Blaðsíða 16

Kaldar konur og karlar
Ekki skortir þau hugrekkið sem reka
Símann, vitandi að fulltrúi eigenda fyrir-
tækisins vill helst ekki að nokkurt öflugt
félag geti átti ljósvakamiðil, og alls ekki
stórt fyrirtæki eins og
Síminn. Ráðherrar Sjálf-
stæðisflokks freistuðu
þess að koma því í lög
að markaðsráðandi
fyrirtæki mætti ekki
eiga neitt í ljós-
v a k a m i ð l -
um, en
neyddust
til að
slaka
á
kröfunum og bökkuðu gegn eigin vilja í
tíu prósenta hlut. Þetta veit öll þjóðin
og þess vegna eru margir gáttaðir á að
Síminn hafi keypt fjórðungshlut í sjón-
varpsstöð. Lögin voru ekki samþykkt og
þess vegna er ekkert sem bannar Sím-
anum að reka sjónvarpsstöð.
Eigandinn vissi ekkert
Ekki annað en að Síminn er að mestu í
eigu ríkisins. Það er mest deilt á að
stjórnendur ríkisfyrirtækis taki ákvörðun
sem þessa. Vegna kaupanna, sem Geir
H. Haarde segist ekkert hafa vitað um,
hafa spunnist ótrúlegustu sögur. Sú frá-
leitasta er á þá leið að stofnað verði
nýtt fjölmiðlafyrirtæki sem verði selt
áður en móðurfyrirtækið sjálft, það er
Síminn, verði selt. Nýja fyrirtækið verði
með fínan dreifingarsamning við
Símann, en þá sé ekki öll sagan sögð.
Síðan standi til að sameina
hið nýja sjónvarpsfyrir-
tæki og Morgunblað-
ið. Úr verði alvöru
mótvægi við Norður-
ljós. Auðvitað er ekk-
ert til í þessu. Það
stenst ekki að nokkur
maður plotti þannig
með sameign þjóðar-
innar. Fátt er samt
betra en sem best-
ir og fjölbreyttastir
fjölmiðlar. Það
verður vonandi
ofan á.
Fyrir allnokkrum árum sat ég
langt austur í heimi og horfði á
Saddam Hussain í sjónvarpi.
Hann flutti langa ræðu sem öll
var skilmerkilega textuð fyrir
okkur sem lítið skiljum í
arabísku. Ræðan var skrautlegt
samsafn af frumstæðum kenn-
ingum um íröksku þjóðina, guð
almáttugan, Saddam sjálfan og
farsælt samstarf þessara þriggja
aðila í stríði þeirra við allt hið
vonda í mannheimi. Fyrir áhuga-
menn um aðra hluti en laun-
helgar í sérviskulegum stjórn-
málum í þessum hluta araba-
heimsins hljómaði ræðan undar-
lega og þá sérstaklega tilvísan-
irnar til guðs og guðsótta þess
sem talaði. Nokkrum dögum
seinna sat ég við sama sjónvarps-
tæki þarna hinum megin á
hnettinum og horfði á flokksþing
Repúblikanaflokksins í Banda-
ríkjunum. Þar útnefndu menn
George Bush, föður núverandi
forseta, sem frambjóðanda í for-
setakjöri. Þetta var nokkru áður
en bandalag Bandaríkjanna við
Saddam riðlaðist út af ágreiningi
um olíuna í Kuwait og raunar
áður en sendimenn Bush, eins og
Donald Rumsfeld, heimsóttu
Saddam til að votta honum
stuðning á meðan Saddam stóð í
verstu fjöldamorðunum á sínum
blóðuga ferli. Á þessu flokks-
þingi fengu hinir nýju ráðamenn
flokksins að njóta sín. Kannski
var það eitthvað út af umhverf-
inu sem ég var í þarna eystra en
á meðan ég hlustaði á ræðumenn
á flokksþinginu fékk ég smám
saman svipaða tilfinningu og ég
fékk fyrir ræðu Saddams. Þessar
ræður voru nefnilega óskiljan-
legar fyrir fólk sem ekki er vant
bandarískum hugmyndaheimi.
Þær voru allar hálfgert rugl
fyrir þá sem trúa ekki á sköpun-
arsögu biblíunnar, trúa ekki að
Bandaríkjamenn séu sérstaklega
valdir af guði til að stjórna sköp-
unarverkinu, trúa ekki að Ísra-
elsmenn séu að þjóna guði með
verkum sínum í Palestínu, trúa
ekki að Bush-fjölskyldan sé safn
af siðferðilega sterkum og heið-
arlegum guðs þjónum, trúa ekki
að rétt sé að taka fólk af lífi fyrir
glæpi og trúa ekki að guð almátt-
ugur hafi sérstakar áhyggjur af
skattbyrði hinna ríkustu þegar
hann gefur sér tíma frá áhyggj-
um af kynlífi fólks. Ég sá þarna
fyrir austan að fyrir þá sem ekki
eru innvígðir í bandarískan hug-
myndaheim voru ræður manna á
þingi repúblikana jafn lítið skilj-
anlegar og jafn lítið aðlaðandi og
ræða Saddams fyrr í vikunni.
Nú skyldi maður ekki hæðast
að trú manna en sá frumstæði og
trúarlega helgaði hugmynda-
heimur sem einkenndi þetta
flokksþing þarna fyrir mörgum
árum virkaði ekkert nær skyn-
semi, sanngirni, sannleika eða
rökhyggju en ruglið í Saddam.
Flokksþingið í síðustu viku hjá
Bush yngri og stuðningsmönnum
hans virtist skárra, en það var
vegna þeirrar ákvörðunar kosn-
ingastjóra Bush að leiðtogar
hinna siðprúðu og kristnu hægri-
manna í flokknum, fólkið sem
ræður ferðinni, skyldu halda sig
til hlés fram yfir kosningar. Blöð
bæði austan hafs og vestan skrif-
uðu til dæmis um þá staðreynd
að Tom DeLay, leiðtogi repúblik-
ana á Bandaríkjaþingi og einn
valdamesti maður landsins, fór
ekki í ræðustól á þinginu en
DeLay er meðal annars þekktur
fyrir baráttu sína gegn umhverf-
isvernd af nánast öllu tagi, fyrir
að berjast fyrir því að sköpunar-
saga biblíunnar sé kennd í
skólum í stað þróunarkenningar-
innar, fyrir kröfur um að Banda-
ríkjamenn sýni Palestínumönn-
um ekki þá linkind sem þeir hafa
gert hingað til og fyrir að þiggja
stórfé frá Enron-fyrirtækinu til
að fjármagna krossferð sína
fyrir betri heimi. Þess í stað
tefldu menn meðal annars fram
hinum kunna hugsuði úr miðju-
armi flokksins, Arnold
Schwarzenegger, sem útskýrði
úr ræðustól hvernig hann hefði
flúið sósíalismann í Austurríki,
sem hafði þá raunar verið undir
stjórn íhaldsmanna í þrjátíu ár,
og hvernig hann hefði alist upp
við sovéska skriðdreka í þorpinu
sínu, en hann mun vera eini mað-
urinn sem sá þessa skriðdreka
enda ekki vitað til þess að
sovéski herinn hafi komið í
þennan hluta Austurríkis.
Það er ekki nýtt að menn
skynji gjá á milli Bandaríkjanna
og Evrópu en fáir geta efast um
að hún hefur stórlega dýpkað og
breikkað á síðustu misserum.
Kosningabaráttan þar vestra
staðfestir þessa gjá betur en
margt annað. Málflutningur og
framganga Bush er með þeim
hætti að flest fólk í Evrópu
finnur til djúprar andúðar og
jafnvel hreinnar fyrirlitningar á
manninum og málstað hans. Hug-
myndaheimur Bandaríkjanna
hefur hins vegar þróast þannig
að andstæðingur Bush í forseta-
kjöri sér þá leið vænlegasta að
leggja áherslu á þá staðreynd að
hann barðist í stríði fyrir Banda-
ríkin. Kosningabarátta Bush
snýst svo um að sá efasemdum
um að Kerry muni leiða þjóðina
inn í fleiri stríð. ■
A uðvelt er að setja sig í spor beggja deilenda í máli öryrkjanssem borinn var út úr leiguíbúð í eigu Reykjavíkurborgar í loksíðustu viku vegna vangreiddrar húsaleigu til langs tíma. Björk
Vilhelmsdóttir, formaður félagsmálaráðs, segir réttilega hér í blaðinu í
gær að ekki sé hægt að una við það að einstakir leigjendur félagslegra
íbúða hækki velferðarstyrk sinn mánuðum og jafnvel árum saman með
því að vanrækja greiðslu húsaleigu. Í orðum hennar liggur að umrætt
mál snúist ekki um greiðslugetu viðkomandi skjólstæðings Félagsþjón-
ustunnar heldur viljaleysi og skort á ábyrgðarkennd. Sjónarmið
Ögmundar Jónassonar alþingismanns er líka réttmætt og raunar al-
mennt viðurkennt hér á landi. Enginn á að þurfa að standa uppi án hús-
næðis í einhverju ríkasta þjóðfélagi veraldar. Enginn á að vera á
götunni eða búa við umkomuleysi vegna fátæktar eða aðstæðna sem
viðkomandi ræður ekki við.
Deila Bjarkar og Ögmundar er áhugaverð frá stjórnmálasjónarmiði.
Þau tilheyra bæði flokki Vinstri grænna sem telur sig helsta málsvara
láglaunafólks og hinna efnaminni í þjóðfélaginu. Vegna aðildar að
Reykjavíkurlistanum hafa fulltrúar flokksins komist til valda og áhrifa
í stjórn Reykjavíkurborgar. Með Björk Vilhelmsdóttur sem formann
félagsmálaráðs má heita að Vinstri grænir ráði því sem þeir vilja ráða
um félagsþjónustu borgarinnar. Ekki er órökrétt er að álykta að vinnu-
brögð þeirra hjá borginni endurspegli hvernig þeir stæðu að málum ef
þeir færu með völdin í þjóðfélaginu öllu. Þó að Vinstri grænir vilji í
orði kveðnu gera allt fyrir alla og mæli í kosningum af meira örlæti um
samhjálp og jafna dreifingu lífsgæða en nokkur annar stjórnmála-
flokkur vita forystumenn þeirra að jafnvel í gnægtaþjóðfélagi eru fé-
lagslegri aðstoð takmörk sett. Hafi einhver trúað því að Vinstri grænir
hefðu undir höndum lykil að allsherjarlausn félagslegra vandamála
sýnir framganga þeirra í valdastöðu að svo er ekki.
Vinstri grænir eru þó auðvitað aukaatriði í öryrkjamálinu sjálfu.
Miklu mikilvægari hlið málsins snýr að vinnubrögðum Félagsþjónust-
unnar í Reykjavík. Spurningar vakna um sveigjanleika hennar við
erfið skilyrði. Alkunna er að jafnvel hin bestu samhjálparkerfi hafa til-
hneigingu til að frjósa og lokast og blindast þegar þau standa frammi
fyrir óvenjulegum úrlausnarefnum. Kerfin virka best þegar hægt er að
fylgja forskrift og venjum. Félagsþjónustan braut engar reglur í ör-
yrkjamálinu. Frá almennu sjónarmiði er ekkert aðfinnsluvert við að
fólk sem sýnir ábyrgðarleysi og ámælisverða framkomu, hvort sem
það á við í þessu máli eða ekki, sé látið taka afleiðingum þess. En í ör-
yrkjamálinu stendur Félagsþjónustan frammi fyrir því að með því að
fylgja reglum sínum út í æsar „leysir“ hún vandann eins og hann birtist
á einu sviðinu en skapar um leið annan vanda á öðru sviði sem henni
samkvæmt sömu reglum ber að finna lausn á. Einhvers staðar verða
„vondir“ að vera. Í þessu ljósi virðist aðkallandi að Félagsþjónustan
leggi aukna hugsun og vinnu í að fást við „erfiða“ skjólstæðinga og
finna úrræði handa þeim án þess að þeir lendi í óviðunandi aðstæðum
og vítahring sem hætt er við að magni aðeins ógæfu þeirra. ■
8. september 2004 MIÐVIKUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Félagsþjónustan þarf að leggja aukna hugsun
og vinnu í að fást við erfið úrlausnarefni.
Þörf er á meiri
sveigjanleika
Atlantshafið breikkar
ORÐRÉTT
Engin fegurðartipps frá Víkverja
Víkverji lítur á það sem skyldu
sína sem karlmanns að verða
gamall fauti, með hrjúfar kinnar,
sem afabörnin geta litið til
þegar þau þurfa ást, alúð og
kæruleysislega og grófa viður-
kenningu en ekki „fegurðar-
tipps“ frá fröken afa.
Víkverji
Morgunblaðið 7. september
En hvaða reglum á hann að
fylgja eftir sölu?
Það stendur til að selja Símann
og þangað til að það gerist verð-
ur Síminn að lúta sömu reglum
og önnur fyrirtæki í landinu.
Halldór Ásgrímsson
Fréttablaðið 7. september
Lítið að „hösla“
Ég tel mig vera farsælan kvik-
myndaleikstjóra og hef verið
laus við að þurfa að hösla aug-
lýsingar sem leikstjóri.
Hrafn Gunnlaugsson kvikmyndaleik-
stjóri
DV 7. september
Skemmtilegur sjúkdómur?
Þetta er kannski sjúkdómur sem
er gaman að verða fyrir, þar sem
það felur í sér að borða mikið af
súkkulaði og öðrum fitandi mat,
en offita er samt sjúkdómur í
allri merkingu þess orðs.
Dorit Tekes, majór í Ísraelsher
Fréttablaðið 7. september
Hvaða trúarbrögð skyldu þeir
aðhyllast?
Hjá okkur er alltaf eins og þetta
séu einhverjir sértrúarhópar í
Verslunarráðinu eða Heimdalli
sem tala svona.
Þór Sigfússon um einkavæðinguna.
Fréttablaðið 7. september
FRÁ DEGI TIL DAGS
Í öryrkjamálinu stendur Félagsþjónustan frammi
fyrir því að með því að fylgja reglum sínum út í
æsar „leysir“ hún vandann eins og hann birtist á einu
sviðinu en skapar um leið annan vanda á öðru sviði sem
henni samkvæmt sömu reglum ber að finna lausn á.
,,
Í DAG
BANDARÍSK
STJÓRNMÁL
JÓN ORMUR
HALLDÓRSSON
Það er ekki nýtt að
menn skynji gjá á
milli Bandaríkjanna og Evr-
ópu en fáir geta efast um að
hún hefur stórlega dýpkað
og breikkað á síðustu miss-
erum. Kosningabaráttan þar
vestra staðfestir þessa gjá
betur en margt annað.
,,
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871