Fréttablaðið - 18.09.2004, Blaðsíða 16
Fréttafölsun?
Ólafur Teitur Guðnason, blaðamaður á
Viðskiptablaðinu, hefur á undanförnum
mánuðum skrifað vikulega pistla um fjöl-
miðla í blað sitt. Beinir hann aðallega
sjónum að fjölmiðlum Norðurljósa og er
iðulega þungorður. Meðal blaðamanna
hafa pistlarnir sætt furðu; þykja einkenn-
ast af því að gera hænu úr fimm fjöðrum.
Misritun og stafvillur í Fréttablaðinu heita
t.d. „rangfærslur“ eins og lesa
mátti í pistli Ólafs Teits í
blaðinu í gær. En ein-
kennilegt má þykja að
jafn vandfýsinn maður á
verk annarra skuli sleginn
blindu þegar hann á
sjálfur í hlut. Í gær
birti Viðskiptablaðið
næstum heila myndasíðu í tilefni af af-
hendingu bókarinnar Forsætisráðherrar
Íslands sem Ólafur ritstýrði. „Ólafur Teitur
Guðnason, ritstjóri bókarinnar … afhenti
Davíð Oddssyni fyrsta eintak hennar við
hátíðlega athöfn í Þjóðmenningarhúsinu
á þriðjudaginn“ sagði þar. Þessu til árétt-
ingar er birt mynd af þeim Davíð og Ólafi
Teit með bókina. Eini gallinn er sá að
gestir sem voru viðstaddir athöfnina
sáu að það var formaður ritnefndar,
Júlíus Hafstein, sem afhenti Davíð
bókina meðan Ólafur Teitur sat
meðal gesta. Júlíusi mun að von-
um ekki hafa verið skemmt
við lesturinn. En hvað skyldi
svona kallast á máli fjöl-
miðlarýnisins? Vísvitandi
blekking? Myndafölsun?
Alfreð lokar á blogg
Stefán Pálsson sagnfræðingur, vinstri
græningi, forstöðumaður minjasafns
Orkuveitu Reykjavíkur og landskunnur
bloggari upplýsir á vefsíðu sinni í vikunni
að Orkuveitan hafi „lokað fyrir aðgengi
að öllum vefsíðum með endingarnar
blogspot.com og tripod.com“. Þetta eru
vefsíður þar sem þorri bloggara vistar
efni sitt. Líklega vilja Alfreð Þor-
steinsson og félagar með þessu
girða fyrir að starfsmenn verji
vinnutímanum í að blogga. En Stef-
áni finnst einkennilegt að á sama
tíma er opið á ýmsar aðrar vefsíður
svo sem kjaftasíðuna malefn-
in.com þar sem Stefán segist „vita
að einhverjir Orkuveitustarfs-
menn eyði miklum tíma“.
Það er lesendabréf í Morgunblað-
inu 13. september, þar sem sagn-
fræðingurinn Gunnar Þór Bjarna-
son kvartar undan fordómum og
sleggjudómum í íslenskum fjöl-
miðlum um bandarískt samfélag.
„Vinsælir pistlahöfundar, ritstjórar
og stjórnmálafræðingar syngja
einni röddu um að Bandaríkin séu á
valdi trúarofstækis“. Með þessu
séu menn bara að flíka vanþekk-
ingu og sleggjudómum og gera sig
seka um „barnaskap, fáfræði og
hroka“. Og höfundur telur að „í
skrifum um Bandaríkin skíni oft í
gegn sú skoðun að stjórnmálaum-
ræða vestanhafs sé á miklu lægra
plani en gengur og gerist í Evrópu,
þar á meðal á Íslandi“.
Um það má vissulega deila
hvort stjórnmálaumræða í Banda-
ríkjunum sé á „lægra plani“ en hér
á landi eða í Evrópu yfirleitt. Hinu
verður vart á móti mælt að hún er á
öðru plani og því út í hött þegar
hérlendir stjórnmálamenn eru að
setja samasemmerki milli flokks
síns og flokkanna í Bandaríkjunum,
hvort heldur er demókrata ellegar
repúblikana.
Tímarítið Economist – sem seint
verður talið til Ameríkuhatara og
hefur raunar ítrekað áframhald-
andi stuðning sinn við Bush yngri í
kosningunum fram undan – minnti
á þetta nýlega í grein. Þar var frá
því skýrt að nánasti pólitíski ráð-
gjafi Bush, Karl Rove, hefði svarað
af mikilli heift þegar foringi
breskra íhaldsmanna, Michael
Howard, hafði viðrað þá hugmynd
að fá að koma í heimsókn til forset-
ans. Karl Rove öskraði í símann:
„Þú getur gleymt því að hitta for-
setann. Ekki hafa fyrir því að
koma. Þú hittir hann ekki“. Orsökin
fyrir þessari heift var sú að foringi
bresku íhaldsmannanna hafði
dirfst að ráðast á Blair fyrir að
hafa blekkt bresku þjóðina um
múgmorðvopn Íraka og skorað á
hann að taka stöðu sína sem forsæt-
isráðherra „til alvarlegrar íhugun-
ar“. Í framhaldi af þessari frásögn
um samskipti Hvíta hússins og
breska íhaldsins segir Economist:
„Þeirrar samfélagslegu íhalds-
stefnu sem er grunnur Repú-
blikanaflokksins sjást varla merki í
Bretlandi samtímans“. Og tímaritið
heldur áfram: „Bretland á það sam-
eiginlegt með öðrum ríkjum Evr-
ópu að vera í raun eftirkristið sam-
félag. Trú er einkamál þeirra fáu
sem kjósa að rækja trú sína. Kirkj-
ur hér eru fyrirferðarlitlar, hóg-
værar og ögn á vinstri hliðina. Til
er örsmár hópur andvígur fóstur-
eyðingum, en hann er ekkert í lík-
ingu við bandarísku fóstureyðinga-
andstæðingana sem leggja stjórn-
málamenn á miðju og til hægri í
einelti. Hér fara næstum engar um-
ræður fram um stofnfrumurann-
sóknir og næsta litlar um hjóna-
bönd samkynhneigðra. Reyndar
eru íhaldsmenn í örvæntingu sinni
að reyna að sannfæra kjósendur
um félagslegt frjálslyndi sitt með
því að stilla eins mörgum samkyn-
hneigðum og einstæðum mæðrum
á lista sína eins og þeir geta í þeim
tilgangi að vinna með því sæti þar
sem mjótt er á mununum. Karl
Rove mundi ekki vita hvar hann
ætti að byrja ef hann ætlaði að ná
árangri í að byggja upp samfylk-
ingu íhaldsafla í Bretlandi“.
Það er ekki bara Atlantshafið
sem hefur verið að breikka í póli-
tískum skilningi. Um allan heim
fjarlægist fólk stefnu Bandaríkj-
anna. Nýleg könnun á vegum
bandaríska háskólans University
of Maryland sýnir þetta svart á
hvítu. Spurt var: Hvorn kýst þú
frekar, Bush eða Kerry? Niður-
stöðurnar sýndu greinilega að
meirihluti fólks í 32 löndum
studdi Kerry. Meðal hefðbund-
inna vinaríkja Bandaríkjanna í
Evrópu; Þýskalands, Frakklands,
Noregs, Ítalíu, og Hollands, náði
stuðningur við Bush 14 prósentu-
stigum eða minna, en yfir helm-
ingur studdi Kerry. Í Bretlandi,
heimalandi nánasta vinarins og
bandamannsins Tony Blairs, vann
Kerry með 30 stiga mun. Af 1.001
Breta sem spurðir voru gegnum
síma sögðust 47 prósent fremur
kjósa Kerry meðan 16 prósent
tóku Bush fram yfir Kerry.
Af þeim tólf löndum, sem beinan
þátt tóku í hernaði í Írak, þ.e.
„bandalagi hinna staðföstu og
fúsu“, voru það aðeins Filippseyjar,
þar sem meirihlutinn kaus Bush.
Hreinn meirihluti í sjö „bandalags-
löndum“ taldi utanríkisstefnu
Bandaríkjanna hafa versnað undir
Bush. Neikvæðustu viðhorfin til
Bandaríkjanna komu fram í Frakk-
landi, Þýskalandi og Mexíkó þar
sem ríflega 80% aðspurðra töldu
utanríkisstefnu Bush hafa leitt til
neikvæðari tilfinninga til Banda-
ríkjanna. Í Asíu voru viðhorfin
blendnari. Kerry vann hreinan
meirihluta í Kína, Indónesíu og
Japan, en aðeins nauman í Indlandi
og Taílandi.. Af öllum löndunum 35
sem könnunin náði til var það að-
eins í Nígeríu, Póllandi og á Filipps-
eyjum, sem menn tóku Bush fram
yfir Kerry, þó þannig að aðeins
þriðjungur í Nígeríu og Póllandi
tók Bush framyfir og Kerry var um
það bil fimm prósentustigum lægri
(afgangurinn tók ekki afstöðu).
Það er því ljóst samkvæmt
könnun þessarar bandarísku stofn-
unar, að þegar íslenskir „dálkahöf-
undar, ritstjórar og stjórnmála-
fræðingar“ telja bandarísk stjórn-
völd „á valdi öfga og trúarofstæk-
is“ og umræðu vestanhafs, ef ekki
á lægra plani, þá að minnsta kosti á
„öðru plani“, þá eru þeir ekki einir
um þá skoðun. Yfirgnæfandi meiri-
hluti heimsbyggðarinnar horfir í
forundran á þá stefnu, sem Banda-
ríki Bush standa fyrir, skelfast
hana og telur heiminn verr staddan
nú en fyrir innrásina í Írak. Hugar-
heimur þessara manna er þeim ger-
samlega framandi. Þeir gætu þess
vegna verið frá annarri plánetu. Í
Hollywood-myndum gerist það
stundum að framandi verur frá
öðrum hnöttum taka á sig mann-
gervi til að koma fram illum áform-
um sínum. En stundum slær raun-
veruleikinn skáldskapnum við. ■
F orystumenn atvinnufyrirtækja landsins hafa andað léttareftir að leiðtogar ríkisstjórnarinnar lýstu því yfir að þeir ætl-uðu ekki að ganga lengra í nýrri lagasetningu um starfsskil-
yrði viðskiptalífsins en gerðar eru tilllögur um í nýlegri álitsgerð
nefndar á vegum viðskiptaráðherra. Ýmsir stuðningsmenn ríkis-
stjórnarinnar með Morgunblaðið í broddi fylkingar höfðu spáð því
að ríkisstjórnin væri að undirbúa atlögu að svokallaðri hringamynd-
un í atvinnulífinu og í uppsiglingu væru meiri þjóðfélagsátök en í
kringum fjölmiðlafrumvarpið í sumar. Þetta mun sem betur fer ekki
ganga eftir ef rétt er skilið. Hringamyndun getur að sönnu verið
meinsemd sem skemmir fyrir heilbrigðu viðskiptalífi en ekkert
hefur komið fram sem bendir til þess að hún sé sérstakt vandamál
hér á landi sem bregðast þurfi við með lagasetningu.
Þó að margt hafi reynst skynsamlegt í tillögum nefndar viðskipta-
ráðherra er ekki víst að það sé heppilegt fyrir íslenskt atvinnu- og
viðskiptalíf að allar tillögur hennar verði lögfestar. Sérstaklega á
þetta við um samkeppnisþáttinn en ætlunin er að auka valdsvið sam-
keppnisyfirvalda og veita þeim heimild til að skipta upp fyrirtækj-
um við sérstakar aðstæður.
Á morgunverðarfundi Verslunarráðs Íslands á fimmtudaginn vör-
uðu Þór Sigfússon hagfræðingur og Þórunn Guðmundsdóttir hæsta-
réttarlögmaður við hinum fyrirhuguðu breytingum. Fram kom í
máli Valgerðar Sverrisdóttur viðskiptaráðherra að tillögurnar yrðu
ekki lagðar strax fyrir Alþingi og góð umræða gæti skapast um þær.
Vonandi felst í þessum orðum að ráðherrann ætli að beita sér fyrir
markvissu samráði við atvinnulífið áður en hún kynnir þinginu laga-
breytingatillögur sínar.
Full ástæða er fyrir stjórnvöld að hlusta gaumgæfilega á viðvör-
unarorð Þórs Sigfússonar og Þórunnar Guðmundsdóttur. Samkvæmt
frásögn Fréttablaðsins í gær af fundinum kvaðst Þór óttast að flókn-
ari reglur drægi úr einkaframtaki í íslensku athafnalífi. Lagði hann
áherslu á að vernda þyrfti frumkvöðlaeðli þjóðarinnar en það kynni
að heftast ef flóknar reglur um stjórnarhætti ættu að ná til allra
fyrirtækja óháð stærð þeirra.
Ekki er síður ástæða fyrir stjórnvöld að hlusta á viðvörunarorð
Þórunnar um að það geti dregið verulega úr áhuga erlendra aðila til
að fjárfesta hér á landi ef lögfest verður heimild samkeppnisyfir-
valda til að skipta upp fyrirtækjum. „Þetta er það fyrsta sem erlend-
ir aðilar spyrja um þegar þeir koma inn á markaðinn. Þeir spyrja
hvernig lagaumhverfið sé og hvaða hættur kunni að leynast í því,“
sagði Þórunn í samtali við Fréttablaðið í gær.
Okkur Íslendingum ber meiri nauðsyn til að skapa aðstæður sem
laða erlenda fjárfesta að viðskiptatækifærum hér á landi og vinna
þannig gegn viðskiptahalla og óhóflegum lántökum utanlands en að
fæla þá frá með forsjárhyggju og reglukerfi sem hvergi hefur
reynst vel.■
18. september 2004 LAUGARDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Viðskiptaráðherra þarf að hlusta vel á raddir
atvinnulífsins.
Efasemdir um
lagasetningu
Er Bush geimvera?
ORÐRÉTT
Flókið líf
Ég er utan af landi og ókunnug-
ur í plássinu þegar ég kem til
Reykjavíkur. Þá tek ég leigubíl
af Reykjavíkurflugvelli og upp
á Mela. Síðan rata ég fótgang-
andi niður í bæ. Ég kann ekki á
strætó en tek þá stundum í
London því þar stendur utan á
þeim hvert þeir eru að fara. Svo
tek ég leigubíla því konan mín
og strákurinn stela stundum
bílnum.
Einar Oddur Kristjánsson þingmaður.
DV 16. september
Hlýtur að hafa verið vont
Við byrjuðum ágætlega en svo
fórum við að ljúka sóknum okk-
ar illa og fengum mörk á okkur
í bakið.
Vignir Svavarsson fyrirliði handknatt-
leiksliðs Hauka.
Morgunblaðið 16. september
Klikkaðir kjósendur
Fyrirsögn leiðara Jónasar
Kristjánssonar þar sem fjallað
er um bandaríska kjósendur.
DV 17. september.
Vissuð þið þetta?
Ef ég fer til útlanda og eyði fullt
af peningum þá kemur það við
fjárhag heimilisins.
Katrín Óskarsdóttir nuddari í lesenda-
bréfi.
Morgunblaðið 17. september.
FRÁ DEGI TIL DAGS
Hringamyndun getur að sönnu verið meinsemd
sem skemmir fyrir heilbrigðu viðskiptalífi en ekkert
hefur komið fram sem bendir til þess að hún sé sérstakt
vandamál hér á landi sem bregðast þurfi við með lagasetningu.
,,
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Í DAG
BANDARÍKJAFORSETI
OG STEFNA HANS
ÓLAFUR
HANNIBALSSON
Það er ekki bara
Atlantshafið sem
hefur verið að breikka í
pólitískum skilningi. Um all-
an heim fjarlægist fólk
stefnu Bandaríkjanna.
,,