Fréttablaðið - 05.10.2004, Blaðsíða 20

Nærsýni forseta Íslands
Ögmundur Jónasson, þingmaður Vinstri
grænna, fer mikinn á heimasíðu sinni
þessa dagana og leggur vopn sín jafnt til
forseta þingsins og þjóðarinnar. Það kem-
ur svo sem ekki á óvart að Ögmundur
skammi forseta þingsins, en hnjóðsyrði
hans í garð forseta Ís-
lands vekja meiri at-
hygli. Ögmundur
er beinlínis
hneykslaður yfir
því að forseti Ís-
lands hafi valið
„sér þemað að
mæra forystumenn
stjórnarflokkanna“ í
hátíðarræðu sinni við
setningu Alþingis á
föstudag – en hún vakti einmitt athygli
fyrir hlý orð forsetans í garð fráfarandi for-
sætisráðherra og sömuleiðis arftaka hans.
Ögmundur segir að sér finnist „óviðeig-
andi að gera þá að einhverjum þjóðleg-
um minjagripum“ á hátíðarstundu Al-
þingis. Onei! Og þingmanninum er æði
heitt í hamsi og augljóst af skrifunum að
honum finnst forsetinn hafa svikið lit;
ástæðulaust sé að draga upp einhverja
glansmynd af verkum Davíðs Oddssonar
sem sett hafi auðgildið ofar manngildi í
verkum sínum og skilið eftir sig sárafá-
tækt víða í samfélaginu. Og hana nú!
„Það er tímabært að einhverjir flokkspóli-
tískra samferðarmanna forsetans rétti
honum fjarsýnisgleraugu í stað nærsýnis-
glerjanna sem hann virðist ganga með
þessa dagana.“ Og hafðu það, herra Ólaf-
ur!
Loftlausar framsóknarkonur
Framsóknarkonur hafa farið vítt og breitt
um landið síðustu daga til að boða fagn-
aðarerindið og mun ekki af veita. Herferð-
in ber nafnið „Konur til áhrifa“ og er nefnd
svo í öfugu hlutfalli við árangur kvenna í
metorðastiga flokksins. Þrátt fyrir að kon-
unar fari um á forláta Toyota-jeppa tókst
þeim ekki betur upp en svo á ferð sinni
um Strandir um helgina að allt loft fór úr
einum hjólbarða bílsins; með öðrum orð-
um ... það sprakk á framsóknarkonunum.
Á heimasíðu Sivjar Friðleifsdóttur, sem var
með í för, má lesa að konurnar hafi geng-
ið heim að næsta bæ, Hlaðhömrum í Bæj-
arhreppi - og þar hafi tekið á móti þeim
bóndinn á bænum, Sigurður Kjartansson,
„sem að sjálfsögðu var Framsóknarmað-
ur,“ eins og segir í pistli Sivjar.
Framsókn setti einn af þing-
mönnum sínum út af sakrament-
inu í síðustu viku. Vandinn við
manninn var uppsafnaður sagði
þingflokksformaðurinn og átti
þá við að þingmaðurinn hefur
staðið á sannfæringu sinni oftar
en einu sinni. Staðfestan hefur
aðallega birst almenningi í
tveimur málum; annars vegar af-
stöðunni til innrásarinnar í Írak,
þar sem hans staðfesta er önnur
en ríkisstjórnarinnar, og hins
vegar í fjölmiðlamálinu. Það er
nefnilega svoleiðis í stjórnar-
flokkunum að þingmenn eiga að
hlýða flokksforystunni en ekki
samvisku sinni eins og stendur í
stjórnarskránni. Það kemur svo
sem ekki óvart því á undanförn-
um mánuðum hefur komið í ljós
að landsfeðrunum í ríkisstjórn-
inni finnst stjórnarskráin al-
mennt hið vitlausasta plagg og
ekki þess virði að hlýða henni, og
láta nú sumir þeirra að því liggja
að hún sé uppsafnaður vandi.
Kennaraverkfallið er líka
uppsafnaður vandi að meira en
einu leyti. Verkefni hafa verið
flutt frá ríkinu til sveitarfélaga
án þess að séð hafi verið til þess
að þau hafi fjármuni til að sinna
þeim á þann hátt sem íbúar
sveitarfélaganna vilja. Skatta-
stefna ríkisstjórnarinnar, sem
fyrst og fremst felst í því að
venjulegt fólk borgi skatta en
ríkt fólk og fyrirtæki ekki (eins
og fjárlagafrumvarpið er glöggt
dæmi um), hefur líka orðið til
þess að tekjustofnar sveitar-
félaganna hafa rýrnað, og þar
með möguleikar þeirra til að
veita íbúunum þjónustu. Ofan á
þetta bætist að kennarar munu
hafa samið illilega af sér í síð-
ustu kjarasamningum. Þeir vilja
nú ná upp því sem þeir telja að
haft hafi verið af þeim og kröfu-
gerðin er í samræmi við það.
Erfitt er að lá kennurum það, því
auðvitað vilja þeir ekki dragast
aftur úr okkur hinum í lífsgæða-
kapphlaupinu. Bleiupakkinn sem
þeir munu fá í kjölfar skatta-
lækkananna sem ríkisstjórnin
boðar er ólíklegur til að breyta
nokkru í því dæmi.
En af hverju semur ríkið ekki
við sveitarfélögin? Ég hef fyrir
satt að það sé líka uppsafnaður
vandi, sem lýsir sér í því að R-
listinn hefur nú unnið kosningar
í höfuðborginni í þrígang. Ekki
er hægt að semja við sveitar-
félög jafnvel þó þeim sé stjórnað
af ríkisstjórninni þóknanlegum
meirihluta nema að semja líka
við höfuðborgina. Þá yrði auð-
veldara að veita íbúum höfuð-
borgarinnar þá þjónustu sem
þeir vilja og auðvitað líka íbúum
annarra sveitarfélaga og til þess
má stjórnmálaflokkurinn sem
ræður ríkiskassanum ekki
hugsa. Börnin sem nú fá ekki þá
þjónustu sem skólarnir eiga að
veita eru fórnarlömb ergelsis
forystu Sjálfstæðisflokksins yfir
því að hafa misst meirihlutann í
Reykjavík fyrir meira en tíu
árum og mistekist tvisvar sinn-
um að ná honum aftur. Enn og
aftur uppsafnaður vandi!
Skipan Hæstaréttar er líka
uppsafnaður vandi. Byltingar-
fólkið sem í honum situr hefur
nú í tvígang skilað áliti sem
þóknast valdhöfunum ekki, svo
maður tali nú ekki um tvo eða
þrjá dóma sem rétturinn hefur
kveðið upp og landsfeðrunum
hafa mislíkað. Nú bretta menn
upp ermar til að losna undan
þeim vanda. Þess vegna eru nú
bara vinir og vandamenn skipað-
ir í þær mikilsverðu stöður. Eng-
inn efast um að ráðherra hefur
vald til að skipa hvern þann sem
Hæstiréttur segir hæfan. Spurn-
ingin er hins vegar ekki hvort
hann geti skipað hvern sem er
heldur hvort hann eigi að skipa
hvern sem er. Þegar slík staða
kemur upp í umræðu reyna þeir
sem telja sig eiga undir högg að
sækja alltaf að stýra umræðunni
í annan farveg. Eru reglurnar
ekki vitlausar? Er ekki tóm vit-
leysa að hæstaréttardómarar
hafi eitthvað um það að segja
hverjir bætast í þeirra hóp? Góð-
borgarar af bestu sort tala um
Hæstarétt eins og þar sitji ein-
hverjir skussar sem sé litt
treystandi til annars en að meta
menn eftir því hvort þeir nenni
að vera með þeim í kaffitíman-
um eða ekki. Lögmenn leggjast í
stéttabaráttu og safna undir-
skriftum til að minna á sig. Ráð-
herrann móðgast við að honum
sé ekki treyst til að taka hina
einu réttu ákvörðun og endur-
sendir bréfið óopnað. Sendand-
inn eyðir bréfinu. Er það þá svo-
leiðis að ekkert bréf hafi verið
sent? Því hefur verið lýst yfir að
það hafi þótt sjálfsögð kurteisi
að umsækjandinn sæi bréfið sem
skrifa átti undir, áður en það var
sent. Var þá ekki líka sjálfsögð
kurteisi að hann vissi hverjir
skrifuðu undir, áður en bréfið
var sent? Ég bara spyr, fávís
konan. Því miður hefur ekkert af
þessu komið manni á óvart,
nema hugsanlega Barbabrellan
með að endursenda bréfið og
eyða því. Uppsafnaður vandi
þjóðarinnar er augljóslega að
valdhöfunum finnst meira við-
eigandi að miðstjórn Sjálfstæðis-
flokksins mæli með mönnum í
Hæstarétt en rétturinn sjálfur. ■
V arla er unnt að segja að nokkuð hafi komið á óvart í fyrstustefnuræðunni sem Halldór Ásgrímsson flutti sem forsæt-isráðherra á Alþingi í gærkvöldi. Málflutningur hans var
hófsamur og efnislegur en fyrirsjáanlegur í öllum aðalatriðum og
hefur áreiðanlega ekki sent neina sérstaka hrifningaröldu um
þjóðfélagið. Eins og Halldór tók skýrt fram í upphafi ræðunnar
verða engar breytingar á meginmarkmiðum ríkisstjórnarinnar
þótt skipt hafi verið um manninn í brúnni.
Tilkynning Halldórs um að þess sé ekki að vænta að Síminn
verði seldur fyrr en á fyrri hluta næsta árs kom ekki á óvart.
Hinn nýi formaður einkavæðingarnefndar hafði þegar gefið þetta
í skyn í fjölmiðlum. Rökin fyrir seinkuninni hafa hins vegar ekki
komið skýrt fram. Því miður er ástæða til að hafa áhyggjur af því
að forystumenn stjórnarflokkanna séu að reyna að hafa áhrif á
það hverjir eignast þetta stóra fyrirtæki. Sporin hræða í því efni.
Athyglisvert er að einu ummæli forsætisráðherra um fjöl-
miðlamálið eru þau að unnið verði að lagasetningu um eignarhald
á fjölmiðlum í menntamálaráðuneytinu. Greinilegt er að Halldór
ætlar sér ekki að hafa forystu í málinu eins og fyrirrennari hans.
Það er út af fyrir sig góðs viti. Engar tímasetningar eru nefndar í
sambandi við þessa vinnu. Verður að telja ólíklegt að stjórnar-
flokkarnir séu svo óraunsæir að þeir reyni að endurtaka í vetur
axarsköft sín frá því í vor og sumar.
Það er rétt hjá forsætisráðherra að málefni öryrkja krefjast
sérstakrar athugunar sem fram þarf að fara hvað sem líður
ágreiningi ríkisstjórnarinnar og Öryrkjabandalagsins um fjár-
framlög til öryrkja. Þróunin í þessum málaflokki hér á landi virð-
ist á skjön við það sem er að gerast erlendis og kallar á vandaða
úttekt og greiningu eins og nú mun í undirbúningi.
Forsætisráðherra boðaði samstarf allra flokka um endurskoð-
un stjórnarskrárinnar. Mikilvægt er að þetta samstarf verði ekki
orðin tóm heldur verði við það miðað að ná þverpólitískri sam-
stöðu um breytingar sem gera þarf til að stjórnarskráin sé í sam-
ræmi við veruleika nútímans og þær stjórnskipunarhefðir sem
skapast hafa hér á landi. Nauðsynlegt er að í tengslum við endur-
skoðunina verði að frumkvæði stjórnvalda efnt til víðtækrar
þjóðfélagslegrar umræðu um stjórnarskrána og stjórnskipunina.
Þetta er mál sem Alþingi á ekki að afgreiða í einangrun.
Forsætisráðherra var fáorður um utanríkismál. Hann minntist
ekki á styrjöldina í Írak. Í ljós hefur komið að þær upplýsingar
sem ríkisstjórnin byggði á þegar hún ákvað að styðja innrásina í
fyrravor voru í veigamiklum atriðum rangar. Ástæða hefði verið
til að fara yfir það mál allt og skýra fyrir þingi og þjóð hvernig
það er vaxið. Miðað við áhuga forsætisráðherra á málefnum Evr-
ópusambandsins meðan hann var utanríkisráðherra kom á óvart
að hann nefndi þetta óskabarn sitt ekki einu orði. Fyrir nokkrum
mánuðum hafði hann áhyggjur af því að samningurinn um Evr-
ópska efnahagssvæðið væri að ganga sér til húðar en nú virðast
þær gleymdar og grafnar.
Halldór Ásgrímsson hefur staðið fyrir og stutt mörg þjóðþrifa-
mál á löngum stjórnmálaferli. Af stefnuræðunni að dæma mun
hann hins vegar ekki marka nein spor í hlutverki forsætisráð-
herra Íslands. ■
5. október 2004 ÞRIÐJUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Meginmarkmið ríkisstjórnarinnar breytast ekki með
Halldór Ásgrímsson í hlutverki forsætisráðherra.
Tíðindalaus
stefnuræða
Uppsafnaður vandi
ORÐRÉTT
Hættulegt blað
Mega menn troða hverju sem er
inn um lúguna hjá saklausu
fólki? Víkverji spyr vegna þess
að undanfarna daga hefur DV
verið troðið inn um bréfalúguna
á heimili hans.
Víkverji „vill vernda fjölskylduna og
kærir sig þess vegna ekki um þessa
sendingu“.
Morgunblaðið 4. október.
Skoðun blaðsins
Þú getur ekki haldið því fram að
[Morgun-]blaðið hafi einhverja
sérstaka skoðun, sem komi ein-
staklingunum eða ritstjórn þess
ekki við. Ég teldi meiri brag að
því að þið skrifuðuð sjálfir undir
þennan óhróður Staksteina.
Lúðvík Bergvinsson alþingismaður í
opnu bréfi til Styrmis Gunnarsson
ritstjóra.
Morgunblaðið 4. október.
Getur það verið?
Flestir forsetar eru hugsjúkir.
James C. Humes, ræðuritari fimm
Bandaríkjaforseta.
Morgunblaðið 4. október.
Tímabær spurning
Er nú ekki kominn tími til að
Framsóknarflokkurinn fari að
hugsa sinn gang?
Illugi Jökulsson ritstjóri.
DV 4. október
.
Hvar í veröldinni?
Einn flokkur, ein skoðun, einn
foringi!
Birgir Hermannsson stjórnmála-
fræðingur fjallar um „sterapólitík“
Halldórs Ásgrímssonar.
DV 4. október 2004.
FRÁ DEGI TIL DAGS
ser@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Í DAG
VALDAMENN OG ÞJÓÐIN
VALGERÐUR
BJARNADÓTTIR
VIÐSKIPTAFRÆÐINGUR
Uppsafnaður
vandi þjóðarinnar
er augljóslega að valdhöf-
unum finnst meira viðeig-
andi að miðstjórn Sjálfstæð-
isflokksins mæli með
mönnum í Hæstarétt en
rétturinn sjálfur.
,,