Fréttablaðið - 05.10.2004, Blaðsíða 34

28 5. október 2004 ÞRIÐJUDAGUR
EKKI MISSA AF…
Einni stærstu yfirlitssýningu á
spænskri myndlist sem haldin
hefur verið utan Spánar í Gerðar-
safni í Kópavogi í tilefni af
Spænskum dögum...
Fyrirlestri sem Hrafnhildur
Schram listfræðingur flytur um
listmálarana Þórarinn B. Þorláks-
son og Ásgrím Jónsson í Lista-
safni Íslands á fimmtudaginn
klukkan 16.30...
Sýningu á verkum
Guðmundu Andrés-
dóttur (1922-2002)
sem var einn helsti
fulltrúi abstraktlist-
arinnar í íslenskri
málaralist á 20.
öld.
Guðmunda
arfleiddi Lista-
safn Íslands að hluta þeirra verka
sem hún lét eftir sig.
Brasilíski rithöfundurinn Paulo Coelho er
væntanlegur til landsins upp úr miðjum októ-
ber. Coelho er um þessar mundir einn vinsæl-
asti rithöfundur veraldar og hafa bækur hans
verið þýddar á 56 tungumál og eru lesnar í
um 150 löndum.
Paulo Coelho fæddist árið 1947. Sjö ára gam-
all var hann sendur í skóla hjá Jesúítum þar
sem hann tileinkaði sér megna fyrirlitningu á
skylduátrúnaði. Engu að síður fann hann sína
köllun í skólanum, þá köllun að verða rithöf-
undur. Hann vann sín fyrstu verðlaun í ljóða-
samkeppni í skólanum - og seinna viður-
kenndi Sonia, systir hans, að hafa eitt sinn
unnið ritgerðarsamkeppni fyrir skrif sem Paulo
hafði fleygt í ruslið.
Meðal verka Coelhos er Alkemistinn sem kom
út í frábærri þýðingu Thors Vilhjálmssonar fyrir
nokkrum árum, sem og Ellefu mínútur sem er
nýkomin út hjá JPV-útgáfu. Af öðrum afbragðs
bókum eftir Coelho má nefna Veronica ákveð-
ur að deyja, Pílagrímsförin, Valkyrjurnar, Djöf-
ullinn og ungfrú Prym, Fimmta fjallið - sem
aðdáendur Coelhos hér á landi fá væntanlega
að sjá í íslenskri þýðingu á næstu árum.
Kl. 20.00 á föstudaginn:
Frumsýning á Sweeney Todd í Íslensku
óperunni. Önnur sýning á sama tíma á
sunnudag. Miðasala hafin á netinu og
hjá Íslensku óperunni.
menning@frettabladid.is
Coelho til Íslands
Getum leikið karla
Fyrsta dragkónganámskeiðið haldið fyrir íslenskar
leikkonur.
María Pálsdóttir, leikkona og
meðlimur norræna leikhópsins
subfrau, heldur dragnámskeið
fyrir leikkonur í Borgarleikhús-
inu helgina 9. og 10. október.
subfrau sýndi „This is not My
Body“ á Nýja sviði Borgarleik-
hússins síðastliðið vor við góðar
undirtektir og í lok ágúst tók
hópurinn þátt í ráðstefnunni
Kön i spil á vegum framhalds-
menntunardeildar danska leik-
listarskólans. Leikhópurinn var
einnig með námskeið í dragi og
vegna mikillar eftirspurnar
varð að bæta öðru námskeiði
við. Í kjölfarið hafa hópnum
borist fyrirspurnir hvaðanæva
að frá Skandinavíu og eru ís-
lenskar leikkonur meðal þeirra
fyrstu sem boðið er upp á nám-
skeið.
María segir drag vera nokk-
uð sem hún kynntist sjálf þegar
hún var við framhaldsnám í
leiklist í Finnlandi. „Þá fengum
við til okkar Dianne Torr, sem
er dansari og fjöllistakona,“
segir María. „Hún hefur mikið
lagt stund á dragsýningar og
var með námskeið fyrir stelp-
urnar í bekknum. Í sem stystu
máli þá heilluðumst við allar
vegna þess að þetta var svo nýtt
og spennandi. Núna langar mig
til þess að kynna dragið fyrir ís-
lenskum leikkonum og athuga
hvort þær hafa áhuga á að upp-
lifa þetta líka.“
Þegar María er spurð hvort
dragið sé ekki hefðbundin
karlalistgrein, segir hún að
hingað til hafi það þekkst meira
meðal karla, eða „drag-drottn-
inga“ svokallaðra en þegar kon-
ur eigi í hlut séu þær kallaðar
„drag-kóngar“.
„Þetta er alveg andstæður
póll og við tökum þetta kannski
ekki þeim tökum sem karlarnir
hafa verið að gera. Þetta er ekki
eins mikið „show.“ Þetta snýst
ekki um að setja á sig hárkollur,
klæðast glitbúningum og
„mæma.“ Það sem við gerum, er
að hreinlega breyta okkur í
karla, setjum á okkur typpi og
allan pakkann. Tilgangurinn
með þessu er að víkka út sviðið.
Það er oft talað um stöðu kon-
unnar í leikhúsinu. Hlutverk
sem við fáum eru oft takmark-
aðri en þau sem karlarnir fá.
Dragnámskeiðin eru liður í að
bæta úr því. Við getum alveg
farið að leika karlahlutverk.
En fyrst og fremst er þetta
vegna þess að þetta er svo gam-
an. Þetta er algert kikk.“
María segist í rauninni ekki
hafa leikið karlhlutverk, nema
hjá subfrau, norræna leikhópn-
um sem hún er í. „Við höfum
hingað til aðeins leikið karla. Ég
á þar karl í farteskinu sem heit-
ir Sigurður Höskuldsson og er
mikill sjarmör. Jú, annars, þeg-
ar ég var í grunnskóla lék ég
Ljóta láka og seinna, með Hug-
leik, lék ég einu sinni Jón Sig-
urðsson – í pilsi.“
Stefnið þið að því að setja
upp leiksýningu?
„Já, leynt og ljóst. Það veit
það auðvitað enginn sem ætlar
að taka þátt í námskeiðinu en
það er hugmynd mín að á þessu
verði framhald.“ ■
Sjálfstæðu leikhúsin sýna
hátt í fjörutíu sýningar á
leikárinu. Þar á meðal eru
barnaleikhús, dansleikhús,
söngleikir, gamanleikrit og
dramatísk verk.
Starfsemi Sjálfstæðu leikhúsanna
er nú komin á fullan skrið, en
frjálsu leikhúsin skilgreina sig
sem „frjáls og óháð og ekki bund-
in einstaka húsum og starfa þar
sem þeim þykir hentugast hverju
sinni.“ Til sjálfstæðu leikhúsanna
teljast öll þau atvinnuleikhús sem
ekki njóta fastrar opinberrar
fjármögnunar. Margar af sýning-
um þeirra hafa vakið verðskuld-
aða athygli og notið mikilla vin-
sælda, til dæmis Grease, Kvetch,
Rómeó og Júlía, Hellisbúinn, Hár-
ið og fleiri. Nú á haustdögum hafa
nokkrar sýningar verið frum-
sýndar, til dæmis Vodkakúrinn
eftir Kristlaugu Maríu Sigurðar-
dóttur, Hrafnkels saga Freysgoða
í leikgerð Valgeirs Skagfjörð og
Svik eftir Harold Pinter. Um
næstu helgi frumsýnir síðan leik-
hópurinn Annað svið Úlfhams-
sögu í Hafnarfjarðarleikhúsinu.
Formaður Sjálfstæðu leikhús-
anna er Aino Freyja Järväla og
segir hún að á síðasta ári hafi ver-
ið 39 frumsýningar á vegum þeir-
ra á höfuðborgarsvæðinu, Akur-
eyri og Ísafirði, en í ár séu áætl-
aðar 38 sýningar. „Sumar þeirra
eru frá seinasta leikári,“ segir
hún. „vegna þess að þær gengu
svo vel að það var ákveðið að
halda áfram með þær. Einnig er
um að ræða sýningar sem fara í
skóla og ganga ár eftir ár. Við för-
um mjög vítt og breitt. Við erum
með barnaleikhúsin, dansleikhús
og danshátíðir, söngleiki, gaman-
leikrit og dramatísk verk. Sjálf-
stæðu leikhúsin spanna allt svið-
ið.
Sjálfstæðu leikhúsin eru oft
fyrstu kynni barna af leikhúsi,
ekki síst úti á landi - enda köllum
við þau stundum „Hin földu leik-
hús.“ Þau eru lítið, sem ekkert
auglýst en fara mjög víða á meðal
fólksins. Meðal þeirra eru Stopp-
leikhópurinn, Möguleikhúsið,
Brúðubíllinn og Sögusvuntan. Það
er alveg óhætt að fullyrða að í
leikhúsheiminum eru sjálfstæðu
leikhúsin þau langöflugustu í upp-
setningum fyrir börn og unglinga.
Enn fremur má benda á að hátt
hlutfall af íslenskum leikverkum
hefur einkennt starfsemi sjálf-
stæðu leikhúsanna. Af þeim ís-
lensku verkum sem frumsýnd
hafa verið á síðastliðnum tveimur
árum, hefur helmingur þeirra
verið hjá Sjálfstæðu leikhúsun-
um.“
Aino Freyja segir ljóst að sjálf-
stæðu leikhúsin séu orðin ómis-
sandi þáttur í listalífi okkar Ís-
lendinga. „Á síðasta leikári vor-
um við með jafnmarga áhorfend-
ur og Þjóðleikhúsið, Borgarleik-
húsið, Íslenska óperan og Íslenski
dansflokkurinn til samans. Sýn-
ingar okkar sáu 174.000 áhorfend-
ur og reyndar eru umsvifin orðin
svo mikil að við höfum opnað
skrifstofu á 4. hæð að Laugavegi
59 og ráðið framkvæmdastjóra,
Kristínu Eysteinsdóttur, í hálft
starf til þess að vinna markvissar
að málum sjálstæðra leikhópa.
Sjálfstæðu leikhúsin eru banda-
lag sjálfstæðra leikhópa og því
mikilvægur vettvangur hags-
munagæslu fyrir frjálsa atvinnu-
leikhópa í baráttu fyrir viður-
kenningu og betra starfsum-
hverfi. Um listræna stefnu sjá
leikhúsin hins vegar sjálf.“
Nánari upplýsingar um starf-
semi Sjálfstæðu leikhúsanna er
að finna á leikhopar.is.
sussa@frettabladid.is
Ómissandi þáttur í
íslensku listalífi
!
PAULO COELHO
MARÍA PÁLSDÓTTIR Lék einu sinni
Jón Sigurðsson - í pilsi.
SUBFRAU Dragkóngahópurinn sem sýndi í Borgarleikhúsinu síðastliðið sumar.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R
SI
G
U
RÐ
SS
O
N
AINO FREYJA JÄRVÄLA Til sjálfstæðu leikhúsanna teljast öll þau atvinnuleikhús sem
ekki njóta fastrar opinberrar fjármögnunar.
Myndhöggvarafélagið í Reykja-
vík stefnir að sýningu félags-
manna á smáskúlptúrum úr
postulíni síðsumars 2005.
Viðfangsefni sýningarinnar
er það sem kalla má „fornleifar
í þjóðarsálinni“.
Af þessu tilefni býður félag-
ið, í samvinnu við Listaháskóla
Íslands, til opins fræðslufyrir-
lestrar í tengslum við verkefnið.
Fyrirlesturinn verður hald-
inn í húsakynnum LHÍ á Laugar-
nesvegi 91, stofu 24 miðviku-
daginn 6. okt. og hefst kl. 20.
Fyrirlesarar verða Þorlákur
Einarsson sagnfræðingur og
starfsmaður Þjóðminjasafns Ís-
lands, sem fjallar um „jarðlög
íslenskrar menningar, og Ólöf
Erla Bjarnadóttir leirlistamað-
ur sem fræðir viðstadda um
meðferð og möguleika postu-
líns. ■
Fornleifar í þjóðarsálinni
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R