Fréttablaðið - 17.10.2004, Blaðsíða 6

6 17. október 2004 SUNNUDAGUR
Efasemdir um fyrirætlanir rússneskra stjórnvalda:
Eignir seldar á undirverði
MOSKVA, AP Fjárfestar í Moskvu
óttast að yfirvöld hafi í hyggju að
búta olíufyrirtækið Yukos niður og
selja á útsöluverði til manna sem
eru stjórnvöldum í Kreml þóknan-
legir og Vladimír Pútín forseta vil-
hallir.
Yukos hefur greitt um þrjú
hundruð milljarða króna í sektir
vegna skattsvika árið 2000 en búist
er við að félagið verði krafið um
hundruð milljarða til viðbótar.
Hlutabréf í Yukos féllu í verði í
gær þegar fréttastofur í Rússlandi
sögðu frá því að til stæði að selja
eitt dótturfélag Yukos á verði sem
er langt undir því sem óháðir
matsmenn hafa talið eðlilegt. Þetta
hefur ýtt undir orðróm um að Yu-
kos verði í raun gert upptækt af
ríkinu og selt í hendur aðilum sem
ekki munu ógna stöðu Pútíns eins
og Mikaíl Kodorkovskí, hinn fang-
elsaði eigandi Yukos.
Samkvæmt lögum hefur Yukos
ekki heimild til þess að selja eigur
sínar til að mæta skattskuldum og
er félagið því í miklum erfiðleik-
um þrátt fyrir að vera að öðru leyti
skuldlaust og talið vera eitt best
rekna ofíufyrirtæki í heimi. ■
Mikilvægast er að
skipta máli í lífinu
Starf í Hugarafli hefur skilað sér í bata hjá fjórum viðmælendum Fréttablaðsins. Þau segja að ít-
rekaðar innlagnir á geðdeild skaði sjálfsmynd fólks.
HEILBRIGÐISMÁL Eitt það mikilvæg-
asta fyrir geðsjúkt fólk er að skip-
ta máli í lífinu, hafa hlutverk í
samfélaginu og finna að hlustað sé
á það, segja fjórir geðsjúkir við-
mælendur. Allir eru þeir nú þátt-
takendur í samfélaginu, án inn-
lagna, með stuðningi Hugarafls.
Eitt það mikilvægasta í lífinu
fyrir geðsjúkt fólk er að hafa hlut-
verk í lífinu og finna að það skipti
máli. Þetta segja fjórir viðmæl-
endur Fréttablaðsins, þau Stefanía
Margrét Arndal, Svava Ingþórs-
dóttir, Bergþór Grétar Böðvars-
son og Garðar Jónasson sem öll
eru félagar í Hugarafli.
Öll hafa þau kljáðst við geð-
sjúkdóma. Sum þeirra hafa orðið
mikið veik, þurft inn á geðdeildir,
en önnur hafa sloppið betur. Nú
eiga þau eitt sameiginlegt, þau
starfa í Hugarafli og sú vinna hef-
ur skilað sér í bata, eða eins og
Garðar orðar það:
„Ég hef verið „utan þjónustu-
svæðis“ í á þriðja ár, þökk sé Hug-
arafli.“
Hann rifjar lauslega upp tím-
ann áður en hann gekk í Hugarafl:
„Ég var á geðdeild. Ég tók ofsaleg
reiðiköst. Enginn skildi mig, vildi
né kunni að tala við mig.“
Nú eru þau fjögur hluti af stær-
ri hóp í Hugarafli, sem unnið hef-
ur verkefni inni á geðdeildum
Landspítalans, sem halda á áfram
að þróa í samvinnu við spítalann,
þannig að úr verði bætt, þar sem
fólki sem þar dvelur hefur þótt
miður fara í meðferðinni. Fjór-
menningarnir leggja ríka áherslu
á að geðsjúkir þurfi að fá að taka
þátt í meðferðinni, svo sem lyfja-
notkun og fleiru.
„Það er mikilvægt að vera með
í stefnumótun og fá að þróa verk-
efni,“ segja þau. „Það er til dæmis
mjög sterkt að geta fengið að tjá
sig og vita að það er hlustað á
mann.
Ítrekaðar innlagnir á geðdeild
skaða sjálfsmynd fólks. Þar hafa
menn ekki nóg fyrir stafni og allt
iðjuleysi hefur afar slæm áhrif á
geðið. Ef menn liggja mikið fyrir
veikjast þeir bara meira, því lík-
ami og sál spila saman. Það vantar
því sárlega sjúkraþjálfara á deild-
irnar, svo og að iðjuþjálfi væri
staðsettur þar.“
Þau benda jafnframt á að fé-
lagsráðgjafi þyrfti að koma fyrr
inn í ferlið, þegar fólk er orðið svo
veikt að það þarf að leggjast inn á
geðdeild. Þegar svo sé komið, sé
það oft komið með þunga byrði á
bakið. Það geti verið bugað af fjár-
málaáhyggjum. Það geti verið
heimilislaust. Það sé kannski búið
að slíta tengsl við vini og fjöl-
skyldu. Alla þessa þætti þurfi að
byggja upp samhliða, það er iðju-
þjálfun, sjúkraþjálfun, sálfræði-
ráðgjöf og félagsráðgjöf, til að fólk
gangi ekki vegalaust og vonlaust út
í samfélagið aftur eftir að hafa leg-
ið á geðdeildum, til þess eins að
leggjast þar inn aftur. Þá vanti al-
gjörlega eftirfylgni eftir að fólk er
komið út, til að það geti höndlað
nauðsynlega hluti í daglegu lífi.
jss@frettabladid.is
■ LÖGREGLUFRÉTTIR
Á TÆPUM 150 KÍLÓMETRA
HRAÐA Lögreglan á Dalvík var
við hraðamælingar á laugardag
og mældist mikill hraðakstur og
stöðvaði hún einn ökumann sem
ók á 147 km hraða um Ólafsfjarð-
arveg á leið til Akureyrar.
BÍLVELTA UNDIR EYJAFJÖLLUM
Bíll valt við bæinn Þorvaldseyri
austur undir Eyjafjöllum
snemma á laugardagsmorgun.
Tveir útlendingar voru í bílnum
sem var bílaleigubíll en bifreiðin
valt út af veginum og hafnaði úti
á túni. Mennirnir voru fluttir
með sjúkrabíl til Reykjavíkur en
farþeginn var talsvert meira
slasaður en ökumaður sem slapp
með minniháttar meiðsli. Bifreið-
in er ónýt.
VEISTU SVARIÐ?
1Hvaða bíll hefur verið valinn bíll árs-ins á Íslandi?
2Hvað heitir kjarnorkuknúna herskip-ið sem verið hefur við strendur Íslands
undanfarna daga?
3Hvaða íþróttafélag á höfuðborgar-svæðinu fagnar nú 75 ára afmæli
sínu?
Svörin eru á bls. 30
TÓMLEGT SJÚKRAHÚS
Sjúkrahús tæmdust að mestu meðan á
verkfallinu stóð.
Verkfalli lokið:
Lífið aftur í
samt horf
NÍGERÍA, AP Börn mættu aftur í
skóla og bensínstöðvar, bankar og
margvísleg önnur fyrirtæki hófu
starfsemi á nýjan leik í gær þegar
fjögurra daga allsherjarverkfalli
fjölmennustu verkalýðsfélaga Ní-
geríu lauk.
Forystumenn verkalýðsfélag-
anna hótuðu þó að hefja verkfall-
ið aftur eftir tvær vikur ef stjórn-
völd koma ekki til móts við kröfur
þeirra um lægra eldsneytisverð.
Verkalýðsforkólfurinn Owei
Lakemfa sagði verkfallið hafa
skilað miklum árangri. „Milljónir
Nígeríubúa sýndu að þær eru and-
vígar efnahagsstefnu sem
skemmir út frá sér, einkum tíðum
hækkunum eldsneytisverðs.“ ■
HÖFUÐSTÖÐVAR YUKOS
Meintar skattskuldir fyrirtækisins nema
hundruðum milljarða og því er gert ókleift
að selja eignir til að borga þær.
M
YN
D
A
P
FÓLK MEÐ HLUTVERK
Stefanía Margrét Arndal, Svava Ingþórsdóttir, Garðar Jónasson og Bergþór Grétar Böðvarsson
eiga það sameiginlegt að kljást við geðsjúkdóma. Þau vinna, ásamt félögum sínum í Hugarafli,
að verkefni sem felur í sér að fólk á geðdeildum er virkara í ákvarðanatöku um eigin meðferð
og verði á fleiri sviðum betur undirbúið og stutt til að ganga út í samfélagið á nýjan leik.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA