Fréttablaðið - 18.10.2004, Blaðsíða 12

12 18. október 2004 MÁNUDAGUR
26 ÁR SEM PÁFI
Jóhannes Páll páfi annar hélt upp á 26 ára
starfsafmæli sitt um helgina.
AFGANISTAN, AP Hamid Karzai,
bráðabirgðaforseti Afganistan,
hefur fengið tæplega 64 prósent
þeirra atkvæða sem talin hafa
verið síðan þingkosningar fóru
fram 9. október.
Andstæðingar Karzai eru hins
vegar ekki búnir að gefa upp alla
von því aðeins er búið að telja
um sjö prósent atkvæða. Stjórn-
málaskýrendur telja hins vegar
víst að Karzai verði kjörinn for-
seti.
Yunus Qanooni, helsti and-
stæðingur Karzai, hefur grun-
semdir um að Karzai hafi svindl-
að í kosningunum og bíður þess
að sjálfstæð nefnd sérfræðinga
sem athugar framkvæmd kosn-
inganna skilar niðurstöðum.
„Ef eitthvað vafasamt leiðir í
ljós að Karzai sé ekki réttkjörinn
forseti – þá er þetta valdarán,“
segir Qanooni, sem hefur fengið
tæplega 17 prósent greiddra at-
kvæða.
Búist er við að talningu at-
kvæða ljúki í lok mánaðarins en
sérfræðingar segja að niðurstað-
an liggi nokkurn veginn ljós fyr-
ir þegar búið verður að telja 20
prósent atkvæða. ■
Skattbyrðin eykst á
meðan lífeyririnn skerðist
Tekjutengingar og aukin skattbyrði hafa skert lífeyri þeirra sem treysta á almannatryggingakerfið.
Formaður Landssambands eldri borgara segir stjórnvöld hlunnfara þá lífeyrisþega sem minnst hafa
á milli handanna en forstöðumaður Hagfræðistofnunar telur að þar með sé aðeins hálf sagan sögð.
Sívaxandi tekjutengingar og
aukin skattbyrði hefur skaðað af-
komu þeirra eldri borgara sem
byggja afkomu sína á almanna-
tryggingakerfinu. Benedikt
Davíðsson segir stjórnvöldum að
kenna að hagur þessa hóps hefur
versnað á síðustu árum. Tryggvi
Þór Herbertsson, forstöðumaður
Hagfræðistofnunar, bendir á
móti á að almennu lífeyrissjóð-
irnir hafi aldrei greitt lífeyris-
þegum eins háar fjárhæðir og nú
og telur tekjutengingar sann-
girnismál.
Umdeildar tekjutengingar
Benedikt Davíðsson, formaður
Landssambands eldri borgara,
segir að tekjutengingar almanna-
tryggingakerfisins ræni fólk
hvatanum að því að ávinna sér
frekari réttindi. Á fyrstu árum líf-
eyrissjóðakerfisins voru engar
slíkar tengingar fyrir hendi en
þeim var komið á nokkrum árum
síðar. Benedikt segir að vissulega
séu tekjutengingar settar á til að
jafna mun á tekjuháum og lágum.
„Á hinn bóginn voru almanna-
tryggingarnar ekki hugsaðar sem
fátækrastofnun heldur trygginga-
stofnun til að tryggja öllum til-
teknar tekjur. Nú eru þær í aukn-
um mæli fátækraframfærslu-
stofnun því tengingarnar eru
orðnar svo stífar.“
Tryggvi Þór Herbertsson, for-
stöðumaður Hagfræðistofnunar,
er ósammála Benedikt. „Al-
mannatryggingarnar eiga að vera
tryggingar fyrir þá sem hafa ein-
hverra hluta vegna ekki verið á
vinnumarkaði en lífeyrissjóðirnir
eiga hins vegar að sjá fólki fyrir
stærstum hluta eftirlaunanna.
Með þessum tekjutengingum
aukast möguleikarnir á því að
hækka bæturnar fyrir þá sem eft-
ir sitja og hafa aflað sér lítilla líf-
eyrissjóðsréttinda,“ segir Tryggvi
Þór. Hann bætir því við að málið
snúist einnig um sanngirni.
„Hvaða réttlæti er í því að maður
sem á full réttindi í lífeyrissjóði
fái jafn mikið úr almannatrygg-
ingunum og manneskja sem hefur
engra slíkra réttinda aflað?“
Aukin skattbyrði
Alllt til ársins 1995 fylgdu greiðsl-
ur almannatrygginga þróun lág-
markslauna í landinu en síðan skor-
ið var á þessa tengingu hafa bóta-
greiðslur dregist aftur úr. Þannig
var grunnlífeyrir fjórðungur af
lágmarkslaunum verkamanna þeg-
ar núverandi lífeyrissjóðakerfi var
tekið upp en í dag er þetta hlutfall
komið niður í tíu prósent. Þar við
bætist að tekjuskattur á lægstu
laun hefur hækkað vegna þess að
skattleysismörk hafa ekki fylgt
launa- eða verðlagsþróun. Ef dæmi
er tekið af eldri borgara með
100.000 krónur í tekjur á mánuði þá
greiðir hann árið 2004 rúm ellefu
prósent launa sinna í tekjuskatt á
meðan hann greiddi árið 1988 að-
eins 0,2 prósent í skatt af sömu
rauntekjum. Séu bætur framreikn-
aðar kemur í ljós að rúmar 16.000
krónur vantar upp á að mánaðar-
legar bætur séu jafn háar í dag og
þær voru árið 1988.
Tryggvi Þór segir að þessir út-
reikningar geti vel staðist. „Með
þessu er hins vegar einungis hálf
sagan sögð því við verðum að hafa
– hefur þú séð DV í dag?
Hótað öllu illu fyrir
dópsalalista
Björn í
Breiðholtinu
óttast ekki
dauðann
SVEINN GUÐMARSSON
BLAÐAMAÐUR
FRÉTTASKÝRING
AFKOMA ELDRI BORGARA
TRYGGVI ÞÓR HERBERTSSON
„Lífeyrissjóðirnir á almenna markaðinum eru stöðugt að greiða meira út og því hefur hag-
ur eldri borgara vænkast.“
ÁHYGGJULAUST ÆVIKVÖLD?
Fólkið á myndinni tengist umfjölluninni ekki.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
NAUTGRIPIR SÝKJAST Á SPÁNI
Úflutningur nautakjöts hefur verið bannað-
ur frá Andalúsíu um sinn.
Veirusýking á Spáni:
Nautgripir
bólusettir
MADRÍD, AP Í dag verður hafist
handa við bólusetningu á milljón
nautgripum á Spáni vegna veiru-
sýkingar sem gengur undir nafn-
inu Bláa tungan. Veiran, sem talin
er berast með moskítóflugum,
leggst ekki á menn en veldur hita
og niðurgangi í dýrum og því að
tungan í þeim verður blá.
Þá stendur til að eitra fyrir
moskítóflugunum en vonir standa
til að þær drepist sjálfkrafa því
spáð er kólnandi verði.
Samtök bænda segja að veikin
hafi áhrif á afkomu 25.000 bú-
jarða. Evrópusambandið hefur
gefið milljón skammta af bóluefni
og jafnframt bannað útflutning
nautakjöts frá Andalúsíu þar til
hættunni er aflýst. ■
ANDSTÆÐINGUR KARZAI
Yunus Qanooni neitar að viður-
kenna ósigur í kosningunum. Hann
telur að Karzai hafi svindlað.
Kosningarnar í Afganistan:
Stefnir í yfirburðasigur Hamid Karzai