Fréttablaðið - 22.10.2004, Blaðsíða 26

Mitt í allri umræðunni um hag-
sæld og velferð og að Ísland sé
með ríkustu löndum heims býr
hér stór hópur fólks við mikla
erfiðleika sökum fátæktar. Það er
allt gert til að fela ástandið og það
eru margir sem vilja ekki horfast
í augu við raunveruleikann. Og
það er talað um að verkafólk sé
með 200.000 kr. á mánuði eða
meira. En sannleikurinn er sá að
verkafólk er yfirleitt með 100.000
á mánuði og jafnvel minna. Það
sjá það allir sem vilja að það lifir
enginn mannsæmandi lífi á þeim
launum.
Fólk kvartar mjög yfir því að
það fái synjun hjá félagsþjónust-
unni ef það leitar þangað og sé
jafnvel vísað til hjálparstofnana.
Það er þakkarvert sem reynt er
að gera til þess að hjálpa þessu
nauðstadda fólki en þetta er
neyðaraðstoð og ekki hægt að
ætlast til þess að fólk þurfi árum
saman að framfleyta sér á slíku.
Þetta brýtur niður sjálfstraust
fólks og margir kvarta sáran yfir
þeirri niðurlægingu sem þeir
upplifir við að þurfa að þiggja
ölmusu.
Einstæð móðir sem er öryrki
var hafnað er hún bað um fjár-
hagsaðstoð og sagt að hún væri of
tekjuhá! Svo hörmulega lág eru
þau mörk sem félagsþjónustan
setur. Sérstakar húsaleigubætur
eru í boði fyrir fólk til að geta
leigt úti á almennum leigumark-
aði. Þessar sérstöku húsaleigu-
bætur eru skattlagðar. Öryrki gat
fengið hjá félagsþjónustunni
28.000 í húsaleigubætur en íbúðin
kostaði 95.000 á mánuði.
Greyðslubyrði öryrkjans er því
ansi há. En ef fólk þiggur þessar
bætur fer það af biðlista eftir fé-
lagslegu húsnæði. Almenni mark-
aðurinn er líka mjög ótryggur.
Eymd og örvænting er daglegt
brauð hjá þessu fólki og oft hef
ég sé tár blika á kinn og bólgna
hvarma eftir mikinn grát og and-
vökunætur. Það þarf stórátak til
þess að snúa þessari óheillaþróun
við. Félagsþjónustan getur
greinilega ekki ráðið við allan
þennan vanda og útrýmt fátækt
og eymd úr borginni. Það þarf
pólítískan vilja, bæði hjá ríki og
borg, til þess að breyta þessu.
Höfundur er formaður sam-
taka gegn fátækt.
22. október 2004 FÖSTUDAGUR26
Eymd í borginni
Virðist skattastefna
núverandi ríkis-
stjórnar stjórnast meira af
hugmyndafræði en hag-
kvæmnisrökum.
Hugmyndafræði í stað hagkvæmni
GUÐMUNDUR ÖRN JÓNSSON
VERKFRÆÐINGUR
UMRÆÐAN
SKATTAR
,,
AF NETINU
BRÉF TIL BLAÐSINS
Umsókn um
undanþágu
Sigrún Eldjárn skrifar opið bréf til
undanþágunefndar grunnskóla:
Ég sæki hér með um undanþágu til
kennslu fyrir nemendur tíundu bekkja
í skólum landsins.Það er augljóst að
neyðarástand er yfirvofandi fyrir þessa
nemendur sem eiga að taka sam-
ræmd próf í vor í öllu námsefni 8., 9.
og 10. bekkja í íslensku, dönsku,
ensku, náttúrufræði og samfélags-
fræði. Þessi próf eru forsenda þess að
þau komist í framhaldsskóla næsta
haust og góð einkunn skiptir miklu
máli til að fá inngöngu í þann skóla
sem hver nemandi hefur mestan hug
á. Sótt er um undanþáguna í trausti
þess að það sé gert fyrir hönd allra tí-
undubekkinga og aðstandenda þeirra.
Frétt um að 23 kennarar hafi fengið
undanþágu til að kenna 7 nemendum
í Hamraskóla hlýtur að vekja vonir um
að þessi umsókn fái jákvætt svar.
Jákvæð þróun
á peningamarkaði
Eitt af mörgum dæmum um hina já-
kvæðu þróun á peningamarkaði er sú
samkeppni sem upp er komin í fjár-
mögnun á húsnæðismarkaði. Þessi sam-
keppni skilar Íslendingum sambærileg-
um vöxtum og boðið er uppá í þeim
löndum sem við oftast berum okkur
saman við. Þetta er ný staða og fyrir okk-
ur sem vanist höfum „okurvöxtum“ og
verðtryggingu árum saman er þetta nán-
ast eins og peningaútsala. Þessi þróun
mun hafa það í för með sér að markaðs-
hlutdeild Íbúðalánasjóðs minnkar að
sama skapi og markaðshlutdeild bank-
anna eykst.
Óskar Bergsson á timinn.is
Vegna umræðu um skattamál upp
á síðkastið er áhugavert að líta á
hvað nóbelsverðlaunahafinn og
fyrrum efnahagsráðgjafi Bill
Clinton, Joseph Stiglitz, segir um
málefnið í bók sinni „Economics
of the Public Sector“. Samkvæmt
kenningunni um markaðshagkerf-
ið stjórnar verðmyndun á mark-
aði framboði og eftirspurn. Skatt-
ar hins opinbera sem lagðir eru á
ýmis verðmæti gera þau aftur á
móti dýrari. Það leiðir gjarnan til
minni eftirspurnar og framboðs á
þeim, sem svo minnkar umsvifin í
hagkerfinu og almenna hagsæld.
Stiglitz bendir á að skattar séu
skaðlegir í öðru veldi. T.d. að 2%
skattur er fjórum sinnum skað-
legri en 1% skattur, og 10% skatt-
ur er 100 sinnum skaðlegri en 1%
skattur. Þess vegna ætti ríkisvald-
ið að hafa marga lága skatta í stað
fárra hárra, en þetta er t.d. þvert
á fyrirætlanir núverandi stjórn-
valda, sem ætla alfarið að fella
niður nokkra skatta.
Stiglitz fjallar einnig um sér-
stök áhrif tekjuskatts. Ólíkt öðr-
um sköttum virðist hann almennt
ekki minnka framboð á vinnuafli
og leiddi t.d. álagning hátekju-
skatts í Bandaríkjunum í tíð Bill
Clinton til þess að hátekjumenn
unnu meira. Ástæðan er einfald-
lega sú að fólk metur sinn frítíma
til fjár. Á móti meiri fjármunum
sem fólk fær í vasann fyrir hver-
ja vinnustund eftir lækkun skatta
þarf það einnig að vinna styttri
vinnudag til að láta enda ná sam-
an. Þannig getur það varið meiri
tíma með fjölskyldunni og í
áhugamál. Samkvæmt Stiglitz er
það mikilvægast varðandi tekju-
skatt að hann letji ekki fólk til að
hefja störf og þarf því tekjuskatt-
ur að vera lágur á lágar tekjur.
Samkvæmt því ættu íslensk
stjórnvöld að hækka persónuaf-
sláttinn í stað þess að lækka skatt-
prósentuna ef markmiðið er að
bæta almenna hagsæld. Íslensk
stjórnvöld ætla að gera þveröfugt
og hafa rökstutt þá stefnu með
fullyrðingum sem ganga þvert á
reynslu Bandaríkjamanna og
rannsóknir Stiglitz.
Annað sem ekki hefur verið
minnst á í umræðunni um skatta-
mál er að hið opinbera getur inn-
heimt tekjur á öðrum vettvangi án
þess að hafa áhrif á umsvif í hag-
kerfinu. Uppboð á náttúruauðlind-
um, svo sem fjarskiptarásum og
veiðiheimildum, breyta í engu
framboði þeirra þar sem þau eru
frá náttúrunnar hendi takmörkuð.
Þau eru því skynsamlegri tekju-
stofn fyrir ríkið en flestir skattar.
Þetta er einnig sú leið sem Norð-
menn hafa farið við nýtingu olíu-
auðlinda sinna, en þeir eru líkleg-
ast eina þjóðin í heiminum sem
komist hefur ósködduð frá því að
vera rík af náttúruauðlindum. Að
ofansögðu virðist skattastefna nú-
verandi ríkisstjórnar stjórnast
meira af hugmyndafræði en hag-
kvæmisrökum. ■
ÆVINTÝRI GRIMS
SIGRÚN ÁRMANNS REYNISDÓTTIR
UMRÆÐAN
FÁTÆKT
Enginn er hlutlaus
Sunnudagsþáttur Skjás eins lofar nokkuð
góðu, sérstaklega ef haft er í huga að
stjórnendur eiga vafalaust eftir að slípast.
Sérstaklega er ánægjulegt að bæði stöð-
in og stjórnendurnir kannist við það sem
blasir við, að „það er enginn hlutlaus“.
Það er hins vegar staðreynd sem til dæm-
is Ríkisútvarpið virðist seint ætla að viður-
kenna. Þar á bæ virðast menn halda, að
hlustendur trúi því að hver vinstri maður-
inn eftir annan verði skyndilega hlutlaus
við það ganga inn í útvarpshúsið. Að
minnsta kosti sér Ríkisútvarpið aldrei
neitt óeðlilegt við að afhenda vinstri
mönnum einum hljóðver sín til ræðu-
halda. Kannski af því að þannig hefur það
alltaf verið! Það er eiginlega stórfurðulegt
hvernig staðið er að pistlamálum í Ríkis-
útvarpinu. Furðulegt hversu lengi starfs-
menn þar telja sér fært að standa að því
að vinstrisinnar komi vikulega og haldi
einræður um þjóðmál – og enginn fái að
tala fyrir öðrum viðhorfum.
Vefþjóðviljinn á andriki.is
AF NETINU
Florida – Florida
Glæsileg hús og íbúðir. Dollarinn mjög
hagstæður. 70-75% lán og lágir vextir.
Verð til viðtals á Íslandi 20-26. okt.
Símar 866-3209 og 698-1635
Síðan 001- 407 – 628 – 3606
Netfang: sigridreal@aol.com