Fréttablaðið - 30.10.2004, Blaðsíða 20

20 30. október 2004 LAUGARDAGUR
Á lokaspretti kosningabaráttunnar
um forsetaembættið í Bandaríkjunum
einbeita aðalkeppinautarnir Bush og
Kerry sér að því að vinna hylli kjósenda
í fáeinum „sveifluríkjum“ þar sem
úrslitin eru tvísýnust. Auðunn
Arnórsson skoðar hér stöðuna.
Nú um helgina verða bæðiGeorge W. Bush forseti og áskorandinn John Kerry
með stóra kosningafundi í
Flórídaríki, en eins og í kosning-
unum fyrir fjórum árum gæti far-
ið svo að það sem þar kemur upp
úr kjörkössunum (eða út úr
kosningavélunum) ráði úrslitum
um hver fær lyklavöldin að Hvíta
húsinu næstu fjögur árin.
Í bandarískum fjölmiðlum er
talað um að stuðningsmannalið
Bush og Kerrys beiti nú bæði bók-
staflega öllum tiltækum ráðum
til atkvæðasmölunar. Auglýsinga-
flóðið er meira en nokkru sinni og
tónninn í þeim með því neikvæð-
asta sem sést hefur og mikið er
um hræðsluáróður.
Samkvæmt skoðanakönnunum
eru úrslitin tvísýnust í fimm ríkj-
um: Flórída, Pennsylvaníu, Ohio,
Wisconsin og Minnesota. Í fimm
ríkjum til viðbótar er nokkurt bil
á billi frambjóðendanna en þó
ekki útilokað að úrslitin verði á
annan veg, í þessum hópi eru
Nýja-Mexíkó og Michigan. Í 40
ríkjum þykir sigur annars hvors
nær vís. Reyndar bendir flest til
að þessar kosningar verði ekki
síður tvísýnar en þær síðustu,
þegar Al Gore fékk hálfri milljón
fleiri atkvæði en Bush á landsvísu
en færri kjörmenn kjörna, eftir að
málarekstur um endurtalningu at-
kvæða í Flórída hafði staðið yfir í
36 daga og lauk með því að Bush
fékk alla kjörmenn þess ríkis út á
537 atkvæða meirihluta. Kosn-
ingasérfræðingar hafa reiknað út
að það séu 33 mismunandi leiðir –
mislíklegar en þó allar raunhæfar
– til að Bush og Kerry hljóti báðir
nákvæmlega jafnmarga kjör-
menn, 269. Gerist það fellur það í
skaut fulltrúadeildar Bandaríkja-
þings að kjósa forseta en öldunga-
deildarinnar að velja varaforseta.
Sveifluríkin mikilvægu
Auk Flórída, fjórða fjölmennasta
ríkis Bandaríkjanna, hafa keppi-
nautarnir lagt mesta áherslu á hin
tvö fjölmennustu „sveifluríkin“,
Pennsylvaníu og Ohio. Að sögn
kosningasérfræðinga er líklegast
að sá vinni sem nær meirihluta at-
kvæða í tveimur af þessum þrem-
ur ríkjum. Sagan kvað sýna að
enginn repúblikani hafi komist í
forsetastólinn án þess að vinna í
Ohio. Í skoðanakönnunum síðustu
vikurnar hefur Bush mælst með
lítið eitt meira fylgi en Kerry í
Flórída en munurinn hefur mælst
minni í Ohio og Pennsylvaníu. Í
þessum tveimur ríkjum hefur
Kerry haft dálítið forskot. Sam-
kvæmt niðurstöðum skoðana-
könnunar sem Los Angeles Times
birti á fimmtudag var forskot
Bush í Flórída orðið nokkuð meira
meðal líklegra kjósenda, eða um
átta prósentustig (Bush 51, Kerry
43), en í Ohio mældist Kerry með
um sex prósentustiga forskot
(Kerry 50, Bush 44). Í Pennsyl-
vaníu mældist fylgi þeirra hins
vegar hnífjafnt (48% hvor). Íbúar
Ohio kjósa 20 kjörmenn, Pennsyl-
vaníu 21 og Flórída 27. Bush fékk
nauman meirihluta talinna at-
kvæða í Flórída og Ohio í kosning-
unum 2000, en Al Gore í Pennsyl-
vaníu. Af þeim ríkjum sem færðu
Bush alla sína kjörmenn síðast
eru Ohio og Flórída þau fylki sem
Kerry leggur mesta áherslu á að
vinna á sitt band nú.
Sérstaklega hefur kveðið
rammt að atkvæðasmölun fram-
bjóðendanna í Flórída enda er
reiknað með að þar geti heildar-
kjörsóknin orðið allt að 75%, sem
er mun meira en gengur og gerist
í kosningum í Bandaríkjunum.
Jeb bróðir í Flórída
Fyrir kosningafundi helgarinnar
hafði Bush forseti farið í 13 heim-
sóknir til Flórída á síðastliðnu
hálfu ári, þar á meðal til að skoða
eyðilegginguna sem fellibylirnir
Charley, Ivan, Frances og Jeanne
skildu eftir sig, en ekki er nema
rúmur mánuður síðan sá síðast-
nefndi gekk yfir og eirði engu.
Bush og hans menn gengu eftir
það út frá því sem vísu að mynd-
irnar af forsetanum, komandi
færandi hendi, myndu tryggja
honum stuðning þakklátra kjós-
enda (Flórídabúum hefur verið
heitið vel á annan tug milljarða
dala úr sambandsríkiskassanum
til enduruppbyggingar). Forset-
inn gæti því einbeitt sér að hinum
sveifluríkjunum þar sem staðan
væri tvísýnni. En eins og áður
segir hafa flestar kannanir sýnt
að forskot Bush sé það naumt í
Flórída að ekkert sé öruggt þar
fyrr en að talningu lokinni – og
hugsanlegum málaferlum í fram-
haldi af henni. Í kosningabarátt-
unni í Flórída hefur Bush einnig
notið fulltingis Dicks Cheney
varaforseta, ráðgjafa síns Karls
Rove og fleiri, auk þess sem það
spillir ekki fyrir honum að vita af
bróður sínum Jeb í ríkisstjóra-
embættinu.
Demókratar biðla til
blökkumanna
Kerry hefur heimsótt Flórída alls
25 sinnum þessa síðustu sex mán-
uði, tíðast síðustu vikurnar. Hann
hefur fengið allar helstu kanónur
eigin flokks til liðs við sig á kosn-
ingafundi í Flórída ñ Bill Clinton,
Al Gore, John Edwards og fleiri,
þ.á m. Jesse Jackson. Með hjálp
Jacksons reyna demókratar að ná
til sem flestra blökkumanna í
Flórída og hvetja þá til að láta
ekkert aftra sér frá því að nýta
kosningarétt sinn, en óánægja
hefur kraumað meðal þeirra allt
frá því í kosningunum 2000.
Deilurnar um framkvæmd þeirra
stóðu að töluverðu leyti um að
blökkumenn hefðu verið útilokað-
ir frá því að greiða atkvæði í sín-
um kjördæmum, m.a. á þeirri for-
sendu að þeir væru á sakaskrá
þótt lög kvæðu á um að aðeins
þeir sem dæmdir hefðu verið
fyrir alvarlega glæpi misstu við
það kosningaréttinn. Því leggja
demókratar mikla áherslu á að í
þetta sinn verði séð til þess að
allir þeir blökkumenn í ríkinu sem
kæra sig um að kjósa geri það
líka.
Í ávarpi á kosningafundi í
Miami í vikunni sagði Bill Clinton:
„Munið að við unnum í þessu ríki í
tvö síðustu skiptin; síðast töldu
þeir það ekki. Við getum unnið
aftur!”
Málaferli þegar hafin
Málaferli sem töfðu kosningaúr-
slitin í Flórída fyrir fjórum árum
hófust þá fyrst eftir kjördag. En í
þetta sinn hafa báðir flokkar heil-
an her lögfræðinga – sagt er að
þeir séu a.m.k. 10.000 talsins í
hvoru liði – sem leita að hverri
glufu í löggjöf og framkvæmd
kosninganna, einkum og sér í lagi
í sveifluríkjunum. Lögfræðing-
arnir efna umsvifalaust til mála-
ferla ef þeir telja það gagnast
sínum frambjóðanda. Nú þegar
liggja fyrir á þriðja tug málsókna
í ríkjunum þar sem úrslitin eru
tvísýnust. Skoðanakannanir hafa
ennfremur sýnt að meirihluti
bandarískra kjósenda reiknar
fastlega með því að til málaferla
komi um úrslitin eftir kjördag.
Til dæmis um málaferli sem nú
þegar hefur verið beitt reyndu
repúblikanar í Ohio að fá dóm-
JOHN F. KERRY Síðasta hálfa árið hefur Kerry heimsótt Flórída alls 25 sinnum.
GEORGE W. BUSH Fyrir kosningafundi helgarinnar hafði Bush forseti farið í 13 heimsóknir til Flórída síðastliðna sex mánuði.
Ráðast
úrslitin aftur
í Flórída?
FRÉTTASKÝRING