Fréttablaðið - 02.11.2004, Blaðsíða 16

Samræður Þorgerðar Katrínar
Gunnarsdóttur menntamálaráð-
herra við hóp kennara fyrir utan
Borgir, hið nýja og glæsilega rann-
sóknarhús á Akureyri, hafa vakið
mikla athygli. Kennarar höfðu
safnast saman fyrir utan húsið með
mótmælaspjöld og vildu ræða við
ráðherra í ríkisstjórninni um stöðu
sína og verkfallið. Þrátt fyrir reiða
kennara og sjónvarpsmyndavélar
ákvað ráðherra að eiga orðaskipti
við hópinn. Það hafði verið gagn-
rýnt og meira segja komið fram sú
skoðun að réttara hefði verið að
setja undir sig hausinn og í besta
falli bjóða góðan daginn eins og
Benedikt Jóhannsson lagði til
í pistli sínum á vefmiðlinum
heimi.is. Það er ótrúlegt að fygjast
með því að gert sé lítið úr því
að menntamálaráðherrra landsins
ræði málin við kennara fyrir opn-
um tjöldum. Það að hún skyldi
ræða málin hefur mælst mjög vel
fyrir hjá kennurum og almenningi
og þau orð sem þarna voru látin
falla komu af stað umræðum um
þessi mál. Meðal annars varpaði
Kristján Þór Júlíusson bæjarstjóri
fram hugmynd að lausn málsins
sem Stefán Jón Hafstein formaður
fræðsluráðs Reykjavíkur tók undir
að töluverðu leyti.
Það er afar nauðsynlegt að brýn
úrlausnarefni á hverjum tíma séu
rædd fyrir opnum tjöldum. Orð eru
til alls fyrst og einmitt þetta tel ég
vera einn helsta styrk Þorgerðar
Katrínar. Hún þorir að hlusta á
sjónarmið annarra og hún þorir að
stoppa og mæta fólki þar sem aðrir
hefðu sett undir sig hausinn og
vaðið áfram, eða þá gengið inn bak-
dyramegin. Það er karllæg lausn
og fornaldarhugsun á erfiðum mál-
um að setja undir sig hausinn og
vona það besta. Annað nýlegt dæmi
um að Þorgerður Katrín er óhrædd
við að taka áskorun og ræða málin
af hreinskilni er ánægjuleg heim-
sókn hennar í Verkfræðideild HÍ.
Menntamálaráðherra hefur ver-
ið gagnrýnd fyrir þrennt. Í fyrsta
lagi að tala við kennara. Í öðru lagi
að lýsa því yfir að hún teldi laun
kennara of lág. Í þriðja lagi að hún
varpaði fram þeirri spurningu
hvort ríkið ætti að taka yfir rekst-
ur skólanna. Ég hef sjálf orðið þess
áskynja að kennarar kunnu að
meta að ráðherra sýndi þeim þá
virðingu að hlusta á sjónarmið
þeirra í stað þess að virða þá ekki
viðlits. Og er nokkur maður ósam-
mála því að kennarar eru ekki
ofaldir af launum sínum? Vandinn
er hins vegar hversu mikið er hægt
að koma til móts við kröfur þeirra
og hversu hratt. Þá tel ég ekki
óeðlilegt að Þorgerður Katrín hafi
varpað fram spurningunni um
grunnskólann og ríkið. Ég tel sjálf
– og veit raunar að menntamála-
ráðherra er einnig þeirrar skoðun-
ar að það væri ekki til góðs að rík-
ið yfirtaki rekstur grunnskólans.
Hins vegar er mikilvægt í þessu
máli að blanda ekki saman kjara-
baráttu kennara og tekjustofna-
skiptingu ríkis og sveitarfélaga
sem sumum sveitarstjórnarmönn-
um hefur hætt til að gera í þessari
orrahríð sem staðið hefur yfir.
Það er erfitt að átta sig á því
hvers vegna það hafi vakið upp
gagnrýni að Þorgerður Katrín hafi
sýnt kennurum þá sjálfsögðu virð-
ingu og kurteisi að ræða við þá.
Jafnframt er það umhugsunarefni
að Fréttablaðið í „Manni vikunnar“
sl. laugardag geri orð Benedikts að
sínum. Getur það verið vegna þess
að hún gerir það sem aðrir þora
ekki? Er það hugsanlega vegna
þess að hún sem kona beitir ekki
ávallt sömu hefðbundnu aðferðum
í stjórnmálum og karlarnir heldur
nálgast mál með öðrum hætti.
Erum við að sjá hér enn og aftur
sönnun þess að það er önnur mæli-
stika lögð á konur í stjórnmálum og
sú mælistika er hönnuð af mið-
aldra körlum. Ég vona sem kona í
stjórnmálum að sú sé ekki raunin
en óttast hins vegar að svo sé.
Höfundur er bæjarfulltrúi Sjálf-
stæðisflokks á Akureyri.
U mræðan um víðtækt samráð olíufélaganna um árabiltekur á sig ýmsar myndir og kannski speglar hún aðmörgu leyti þau öfl sem iðulega togast á í samfélagsum-
ræðunni. Upp eru komin átök milli siðferðis og lagatækni þar
sem ýmislegt bendir til að lagatæknin ætli að hafa betur.
Beinn hagnaður olíufélaganna af samráðinu, sem allt eins má
bara kalla svindl, telst 6,5 milljarðar króna að lágmarki og þjóð-
hagslegur skaði telst ekki undir 40 milljörðum króna. Það er
erfitt fyrir leikmann að meta hvað þetta fjárhagslega tjón
þýðir í raun og veru en eitt er þó víst að það er mikið.
Forstjórar olíufélaganna eru uppvísir að langvarandi og
skipulögðu samráði af margvíslegum toga og um misveigamik-
il atriði; samráð um verð, samráð um skiptingu markaðar, sam-
ráð um að útiloka erlendan keppinaut og samráð allt niður í
jólagjafir til starfsmanna svo dæmi séu tekin. Þetta liggur ljóst
fyrir sem og að um lögbrot er að ræða. Ýmsir gætu dregið þá
ályktun að þessir menn væru þá tilbúnir til að taka afleiðingum
gerða sinna en annað kemur á daginn.
Viðurlögin, sektir olíufélaganna upp á samtals 2,6 milljarða
króna, telur forstjóri Samkeppnisstofnunar hörð og að minnsta
kosti lögmaður eins félagsins ekki í samræmi við það sem bú-
ast mátti við. Við hverju mátti þá búast? Yfirleitt er það þannig
að þegar yfirvöld á annað borð hafa hendur í hári þeirra sem
hafa tekið eitthvað ófrjálsri hendi, þá er þeim hinum sama gert
að skila þýfinu og greiða sekt að auki. Hér teljast sektir sem
nema innan við helmingi af beinhörðum hagnaði olíufélaganna
af svindlinu og ekki nema broti af þeim fjárhagslega skaða sem
samfélagið hefur orið fyrir, hörð viðurlög og jafnvel úr sam-
hengi við tilefnið og þó talar enginn um að skila þýfinu.
Gripið er til lagatæknilegra raka eins og að brotin séu fyrnd,
málsmeðferð sé ólögmæt og að ekki hafi verið gætt að and-
mælarétti. Og maður getur ekki annað en velt því fyrir sér hvað
hafi orðið um siðferðisvitund þessara manna og sómatilfinn-
ingu? Telja þeir sig bara hólpna af því að brotin eru fyrnd.
Kunna þeir ekkert að skammast sín?
Það hefur lengi verið mál manna að olíufélögin hefðu samráð
um verðskrá sína og ýmislegt fleira. Með samkeppnislögunum
var tekinn af allur vafi um að þetta samráð væri ólögmætt en
samt hélt það áfram. Rannsókn Samkeppnisstofnunar um sam-
ráð um grænmetisverð var ákveðinn vendipunktur og áhlaup
starfsmanna stofnunarinnar á skrifstofur olíufélaganna fyrir
tæpum þremur árum var eðlilegt framhald af því. Almenning-
ur taldi að nú ætti að taka til og stöðva þetta svínarí.
Vonandi mun það takast en ekki verður þó séð að samkeppni
milli olíufélaganna sé sérlega virk í dag, að minnsta kosti sér
þess ekki stað í verði á eldsneyti til neytenda þessa lands. ■
2. nóvember 2004 ÞRIÐJUDAGUR
SJÓNARMIÐ
STEINUNN STEFÁNSDÓTTIR
Ljóst er að stjórnendur olíufélaganna hafa framið lög-
brot. Þess vegna eiga þeir að taka afleiðingunum.
Siðferði og
lagatækni
FRÁ DEGI TIL DAGS
Gripið er til lagatæknilegra raka eins og að
brotin séu fyrnd, málsmeðferð sé ólögmæt
og að ekki hafi verið gætt að andmælarétti.
,,
Þorgerður og kennararnir
„Shit happens“
Það vakti athygli að íslensku friðar-
gæslumennirnir sem særðust í Afganist-
an klæddust við heimkomuna á föstu-
daginn bolum sem þeir höfðu látið
prenta á textann „Chicken street - shit
happens“ en gatan í miðborg Kabúl þar
sem sjálfsmorðsárásin á þá var gerð
heitir Chicken street. Með þessu hafa
mennirnir væntanlega viljað gera lítið úr
atvikinu. En ekki finnst öllum
þetta smekklegt. Á vefritinu
Múrinn er spurt: „Fannst
íslensku hermönnunum
virkilega fyndið og snið-
ugt að hafa orðið
fyrir sjálfs-
morðsárás þar
sem 11 ára af-
gönsk stúlka og 23 ára bandarísk kona
létust?“ Og Múrverjar bæta við: „Þeir
eru vissulega kátir að sjá, á þeim mynd-
um sem af þeim hafa verið teknar eftir
árásina, með bjór í annarri og vopnaðir.
En ætli upplitið á þeim hefði ekki orðið
annað ef þessi stúlka sem lést hefði
verið dóttir einhvers þeirra. Hefðu þeir
þá gert grín að öllu saman og gengið
um í bol sem á stæði „shit happens“?“
Engin frétt
Vefþjóðviljinn er hissa á því að það skuli
hafa talist heimsfrétt á dögunum þegar
bandaríska dagblaðið The New York
Times lýsti yfir stuðningi við John Kerry
forsetaframbjóðanda. Þetta eru gamlar
fréttir segir þar. Blaðið „hefur stutt
hvern einasta frambjóðanda demókrata
eftir 1956“. Til viðbótar við þá syndaskrá
segir Vefþjóðviljinn: „Í einstökum mál-
um tekur blaðið eins neikvæða afstöðu
í garð Bandaríkjanna og það treystir sér
til. Sá söngur glymur af ritstjórnarsíðum
og úr dálkum þessa blaðs ár eftir ár,
áratug eftir áratug. Meira að segja rúss-
neskir njósnarar, eins og til dæmis Alger
Hiss, þeir áttu skjól hjá „stórblaðinu“ ...
sem aldrei trúði á sekt þeirra heldur
skrifaði og skrifaði um ofsóknir sem
blessaðir mennirnir yrðu fyrir. Á Vestur-
löndum láta fréttamenn hins vegar eins
og The New York Times sé virðulegt
stórblað. Ótal Vesturlandabúar treysta
þessu blaði til að draga upp rétta mynd
af heimsmálum og vitna svo í pistlahöf-
unda þess með velþóknun.“
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
SIGRÚN BJÖRK JAKOBSDÓTTIR
UMRÆÐAN
MENNTAMÁLA-
RÁÐHERRA
MEÐ KENNURUM Á AKUREYRI Samtal menntamálaráðherra við kennara á Akureyri á
dögunum hefur verið gagnrýnt en greinarhöfundur segir að kennarar kunni að meta að
ráðherrann hafi sýnt þeim þá virðingu að hlusta á sjónarmið þeirra.
Erum við að sjá hér
enn og aftur sönn-
un þess að það er önnur
mælistika lögð á konur í
stjórnmálum og sú mæli-
stika er hönnuð af mið-
aldra körlum.
,,
SKOÐANIR OG UMRÆÐUR Á VISIR.IS