Fréttablaðið - 05.11.2004, Blaðsíða 20

Glundroðakenningin hefur lengi
verið vinsæl í reykvískum
stjórnmálum. Í upphafi snerist
sú kenningin um ósamstöðu
vinstrimanna og að eðlilegt væri
fyrir kjósendur að velja þann
valkost sem væri heildstæður og
samhentur, nefnilega Sjálfstæð-
isflokkinn. Á eftir-Davíðsárun-
um, þegar flokkurinn tapaði
borginni, snerist þetta hins veg-
ar við og foringjavandræði sjálf-
stæðismanna urðu pólitískum
andstæðingum þeirra að óþrjót-
andi yrkisefni. Síðan hefur öll
borgarstjórnarpólitík sjálfstæð-
ismanna litast meira og minna af
umræðum um hvort sitjandi for-
ingi væri í raun nægilega góður.
Nú bankar hins vegar glund-
roðinn upp á hjá R-listaflokkun-
um enn á ný. Fyrir tæpum tveim-
ur árum þegar Ingibjörg Sólrún,
þáverandi borgarstjóri, skellti
sér í landsmálin náði Reykjavík-
urlistinn að vinna sig út úr al-
varlegri foringjakreppu. Sú at-
burðarás öll gekk hins vegar
mjög nærri samstarfi flokkanna
þriggja. Í dag standa spjótin enn
á borgarstjóra R-listans – Þórólfi
Árnasyni – ekki vegna ágrein-
ings í samstarfinu, heldur vegna
aðkomu Þórólfs að olíusamráð-
inu illræmda. Þrátt fyrir öfluga
málsvörn í fjölmiðlum er vand-
séð er hvernig hjá því verður
komist að Þórólfur víki úr borg-
arstjórastóli. Það stafar af þeirri
pólitísku ástæðu að R-listinn
getur ekki tekið ábyrgð á olíu-
samráðinu og það stafar af því að
Þórólfur hefur ekki lengur trún-
að allra sem að samstarfinu stan-
da. Þá er líka alls óvíst hvort það
sé yfirleitt gott fyrir persónu-
lega hagsmuni Þórólfs sem hugs-
anlegs aðila að málarekstri
vegna olíusamráðsins að halda
áfram að verja sig á opinberum
pólitískum vettvangi. Vandi
Reykjavíkurlistans er því orðinn
glundroðavandi – samstarfs-
flokkarnir eru ekki lengur sam-
stiga. Vinstri grænir hafa þegar
kastað sprengjunni með því að
lýsa opinberlega vantrausti á
borgarstjórann á meðan hinir
flokkarnir virðast hafa verið til-
búnir til að bakka hann upp, enn
um sinn í það minnsta.
Ein foringjakreppa í við-
kvæmu pólitísku samstarfi kann
að vera eitthvað sem hægt er að
sigrast á. Tvær slíkar for-
ingjakreppur á einu og sama
kjörtímabilinu kalla hins vegar á
pólitískt kraftaverk. Arfleið
átakanna frá því um áramótin
2002/2003 þegar Ingibjörg Sól-
rún tók sæti á framboðslista
Samfylkingarinnar í Reykjavík
er enn lifandi – og þó sú uppá-
koma öll hafi verið annars eðlis
en það sem nú er að gerast, þá
skiptir hún miklu máli fyrir
framvinduna. Því jafnvel þótt
vandi Þórólfs eigi ekki rætur í
pólitískum átökum innan R-list-
ans þá mun það tómarúm sem
hann skilur eftir verða eldfimt
pólitískt hættusvæði. Þannig
vinnur Ingibjargar-heilkennið
mjög gegn manni eins og Degi B.
Eggertssyni, sem í fyrrakvöld
var talinn koma sterklega til
greina sem borgarstjóri. Jafnvel
þótt fulltrúar bæði Framsóknar
og Vg innan borgarstjórnar-
flokksins kunni að geta fallist á
Dag þá er hann umdeildur. Hann
var valinn inn á lista sem „óháð-
ur“ af Ingibjörgu Sólrúnu á sín-
um tíma og augljóst að í baklandi
R-listans og hjá flokksforustu
samstarfsflokkana er litið á hann
sem samfylkingarmann. Vissu-
lega koma ýmsar aðrar leiðir til
greina til að halda R-listasam-
starfinu áfram út þetta kjörtíma-
bil. Hins vegar er ótrúlegt að
flokkunum þremur takist að
komast niður á lausn, sem er
nægjanlega sannfærandi til að
yfirvinna glundroðastimpilinn
og gefa R-listanum þá heildar-
mynd eindrægni sem lengst af
hefur einkennt hann. Þegar svo
þessi glundroðadraugur kemur
upp á sama tíma og umtalsverð-
um efasemdum um samstarfið
hefur verið lýst af ýmsum for-
ustumönnum R-listaflokkanna,
og aðeins er rúmt ár í næstu
kosningabaráttu, þá verður
spurningin um sameiginlegan
borgarstjóra í raun spurning
um áframhaldandi samstarf.
Reykjavíkurlistinn stendur því á
tímamótum og flokkarnir þurfa
nú að gera upp við sig hvort þeir
vilja í raun og veru halda þessu
samstarfi áfram. Vissulega hlaut
að koma að þeirri ákvörðun ein-
hvern tíma, en nú hafa utanað-
komandi atburðir orðið til þess
að flýta henni og knýja á um að
hún verði tekin án þess að flokk-
arnir séu í raun tilbúnir til þess
eða hafi rætt málið til hlítar.
Framtíð Reykjavíkurlistans hef-
ur því aldrei, ekki einu sinni í
Ingibjargarmálinu, verið jafn
óviss og einmitt nú. ■
S agt er að vika sé langur tími í stjórnmálum. Það sannast áatburðarás síðustu daga. Ekki eru liðnar tvær vikur fráþví að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, guðmóðir Reykjavík-
urlistans, lét ummæli falla í fjölmiðlum sem ekki var hægt að
skilja öðruvísi en svo að hún vildi að Þórólfur Árnason borgar-
stjóri leiddi listann við næstu borgarstjórnarkosningar. Talaði
hún þá um stuðning sinn við hann í leiðtogaprófkjöri sem hún
stakk upp á. Nú þegar hneykslunin vegna þáttar Þórólfs í olíu-
samráðinu virðist um það bil vera að velta honum úr stól borg-
arstjóra segir Ingibjörg Sólrún spurningu hvort hægt sé að
standa vörð um borgarstjórann án þess að standa jafnframt
vörð um samráð olíufélaganna sem allir fordæmi.
Ekki er þó sjáanlegt að neinn eðlismunur sé á þeim upplýs-
ingum um þátt Þórólfs í málinu sem nú liggja fyrir og þeirri vit-
neskju sem lá fyrir í fyrrasumar þegar samráðið komst fyrst í
hámæli. Þá ákváðu forystumenn R-listans að slá skjaldborg um
borgarstjórann og höfnuðu kröfum sjálfstæðismanna um af-
sögn hans.
Hvað hefur breyst? Vera má að mönnum þyki nú að þáttur
Þórólfs í málinu sé stærri en sýndist í fyrrasumar. Þórólfur
varðist þá af mikilli fimi og þótti sýna slíka einlægni í málsvörn
sinni að sú skoðun varð ofan á innan R-listans að hann skyldi
ekki látinn gjalda fyrir aðild sína að málinu. Líklega átti sú nið-
urstaða þá víðtækan hljómgrunn meðal borgarbúa. Nú þegar
olíusamráðið er aftur í brennidepli eru uppi háværar kröfur
meðal almennings um að einhver verði kallaður til ábyrgðar. Þó
að því fari víðs fjarri að Þórólfur Árnason hafi verið höfuðpaur-
inn í málinu geldur hann þess að vera hinn eini í hópnum sem
hægt er að ná til.
En kannski liggur skýringin á breyttum viðhorfum ekkert
síður hjá R-listanum sjálfum en hjá Þórólfi. Frá því að
Ingibjörg Sólrún stóð upp úr stól borgarstjóra í ársbyrjun 2002
hefur sundurlyndi í vaxandi mæli einkennt listann og augljóst
að valdabarátta á sér stað. Meðal grasrótarinnar er kraumandi
óánægja með stjórnunarhætti foringja borgarstjórnarflokksins
sem einn borgarfulltrúi listans hefur kallað „Ráðhúsklíkuna“.
Ímynd listans er „þreytt“, eins og stundum er sagt, og æ oftar
er meirihlutinn sakaður um að hlusta ekki á raddir borgarbúa.
Hvert málið hefur síðan rekið annað upp á síðkastið sem gefið
hefur tilefni til að setja spurningarmerki við tvö vinsælustu
hugtök R-listans, „grasrótarlýðræði“ og „samráðsstjórnmál“.
Nefna má í því sambandi framkvæmdirnar við Hringbraut og
stjórnkerfisbreytingarnar. Við slíkar aðstæður er listinn í heild
veikari en ella fyrir uppákomum. Og þá skapast tækifæri sem
framgjarnir menn hagnýta sér enda er enginn annars bróðir í
þeim leik sem stjórnmálin eru.
Hermt er að borgarstjórnarmeirihlutinn hafi ætlað að segja
Þórólfi upp vistinni í fyrrakvöld en honum hafi tekist að fá
nokkurra daga frest til að skýra mál sitt fyrir almenningi. Eins
og mál hafa þróast að undanförnu er ólíklegt að hann vinni
þetta stríð. En vika er langur tími í stjórnmálum og rétt að
spyrja að leikslokum. ■
5. nóvember 2004 FÖSTUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Óvissa er um framtíð Þórólfs Árnasonar í embætti.
Borgarstjóri í
kröppum dansi
FRÁ DEGI TIL DAGS
Í DAG
VANDAMÁL
REYKJAVÍKURLISTANS
BIRGIR
GUÐMUNDSSON
Ein foringjakreppa í
viðkvæmu pólitísku
samstarfi kann að vera eitt-
hvað sem hægt er að sigr-
ast á. Tvær slíkar for-
ingjakreppur á einu og
sama kjörtímabilinu kalla
hins vegar á pólitískt
kraftaverk.
,,
Nýdönsk
og Sinfónían
Háskólabíó vi› Hagatorg I Sími 545 2500 I sinfonia@sinfonia.is I www.sinfonia.is
Nýdönsk ::: gömul og ný lög
Maurice Ravel ::: Bolero
Aram Katsjatúrjan ::: Maskerade svíta
Aram Katsjatúrjan ::: Spartakus
Hljómsveitarstjóri ::: Bernharður Wilkinson
Útsetningar ::: Kjartan Valdimarsson og Samúel Jón Samúelsson
HÁSKÓLABÍÓI, Í KVÖLD, FÖSTUDAGSKVÖLD KL. 19.30 UPPSELT
LAUGARDAGINN 6. NÓVEMBER KL. 19.30 UPPSELT
MI‹ASALA Í SÍMA 545 2500
E‹A Á WWW.SINFONIA.IS
Á R-listinn framtíð?
Baráttuglaður borgarstjóri
Það er hart í borgarstjóranum. Á fund-
inum á miðvikudagskvöldið þar sem
átti að slá hann af og gera Dag B. Egg-
ertsson að borgarstjóra sýndi Þórólfur
vöðvana. Áður en ráðvilltir borgarfull-
trúar vissu af hafði Þórólfur barið í
gegn frest á lokum málsins fram í
næstu viku. Þennan tíma ætlar borgar-
stjórinn að gera það
sem hann er bestur í,
fara í sjónvarpið, taka
innan úr sjálfum sér,
tala um fjölskylduna
sína og fella
kannski eitt eða
tvö tár. Það
dugði honum
síðast til að
lifa af fyrstu samráðsskýrsluna og vörn
hans nú felst í því að síðan hafi ekkert
nýtt komið fram.
Fleiri á bekkinn
Þetta er ekki gott fyrir Ingibjörgu Sól-
rúnu Gísladóttur sem vonaði að hann
færi hljóðlega. Hún var jú ábyrg fyrir
ráðningu hans. Fyrsta verk Þórólfs var
að segja henni af rannsókninni vegna
samráðsins. Ingibjörg Sólrún spurði
hvort hann myndi komast í gegnum
málið. Þórólfur hélt það. Málið var ekki
skoðað frekar. Því fór sem fór. Síðan
hafa fleiri stjórnmálamenn sest á bekk-
inn með borgarstjóranum fyrrverandi
og keppst við að hlaða núverandi
borgarstjóra lofi. Hann er sagður góður
borgarstjóri og ábyrgð af hans störfum,
fyrr og nú, hefur færst á fleiri hendur
en áður.
Hvað er best?
Þurfi Þórólfur að taka pokann sinn er
líklegt að spurt verði hvers vegna Ingi-
björg Sólrún hafi ekki kannað málið
þegar Þórólfur greindi henni frá rann-
sókninni, og hversvegna hún
hafi vanrækt að segja
öðrum borgarfulltrúum
frá? Kannski
er bara best
fyrir alla, eða
að minnsta kosti flesta,
að hann fari ekki
neitt...
sme@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
SKOÐANIR OG UMRÆÐUR Á VISIR.IS