Fréttablaðið - 05.11.2004, Blaðsíða 54

38 5. nóvember 2004 FÖSTUDAGUR
EKKI MISSA AF…
Sýningum Margrétar Sigfús-
dóttur og Valerie Boyce á lands-
lagsmálverkum í Hafnarborg.
Sýningunum lýkur 8. nóvember...
Samnorrænum Kammertón-
leikum í Salnum í Kópavogi á
sunnudaginn. Tónleikarnir eru í
tengslum við ársfund norræna
einleikarafélagsins NordSol...
Leikritinu Böndin á milli okkar,
eftir Kristján Þórð Hrafnsson, á
Litla sviði Þjóðleikhússins.
Páll Eyjólfsson gítarleikari
heldur einleikstónleika í Tón-
listarhúsinu Laugarborg í
Eyjafjarðarsveit á sunnudag-
inn, 7. nóvember. Tónleikarnir
hefjast klukkan 15.00 og á
efnisskránni er að finna verk
spænsku tónskáldanna
Franciscos Tárrega og Isaacs
Albéniz og brasilíumannsins
Heitors Villa-Lobos.
Páll Eyjólfsson lauk einleik-
araprófi árið 1981, kennari
hans var Eyþór Þorláksson.
Að loknu námi hér heima
stundaði hann framhaldsnám
í Alcoy á Spáni hjá spænska
gítarleikaranum José Luis
González sem var nemandi
Andrés Segovia.
Páll hefur haldið tónleika hér-
lendis sem og erlendis og
hafa íslensk tónskáld samið
verk sérstaklega fyrir hann,
s.s. Mist Þorkelsdóttir, Þor-
kell Sigurbjörnsson, John
Speight, Hilmar Þórðarson
o.fl.
Jafnramt því að koma fram
sem einleikari hefur hann
unnið með öðrum hljóðfæra-
leikurum og árið 1996 kom
út hljómdiskur með leik hans
og Laufeyjar Sigurðardóttur
fiðluleikara.
Tónleikarnir eru samstarfs-
verkefni Félags íslenskra tón-
listarmanna og Eyjafjarðar-
sveitar með styrk frá KEA og
Menningarborgarsjóði.
Kl. 15.15
á morgun, laugardag. Rómeó og Júlíu
kórinn frá Dramatenleikhúsinu í Stokk-
hólmi flytur endurreisnar-madrígala á
Caput tónleikum. Kórinn er annálaður
fyrir nýstárlega og leikræna túlkun á 16.
aldar sönglist.
menning@frettabladid.is
Gítartónleikar í Laugarborg
ENDURREISNARTÓNLIST Kórinn syngur með tilþrifum um ástríður mannanna.
Rómeó og Júlíukórinn frá
Dramaten leikhúsinu í Sví-
þjóð spila á rými og tíma og
stríða áhorfendum.
„Þetta er ofsalega skemmtilegur
kór sem syngur aðeins endur-
reisnartónlist,“ segir Hákon Leifs-
son, hljómsveitar- og kórstjóri um
Rómeó og Júlíukórinn sem á
morgun kemur fram á Caput-tón-
leikum í Borgarleikhúsinu. Kórinn
var stofnaður fyrir þrettán árum,
þegar hann tók þátt í sýningu á
Rómeó og Júlíu í Dramaten leik-
húsinu í Stokkhólmi. Leikhússtjór-
anum leist svo vel á fyrirbærið að
hann hvatti meðlimi hópsins til
þess að halda áfram að syngja.
Það hafa þau gert og verið undir
hatti Dramaten síðan. Eiga eigin-
lega heimili þar.
„Upphaf þess að þau fóru að
vinna með þeim hætti að vera
með leikbragð og tjáningu í flutn-
ingi á þessari tónlist er sú að
Benoit Malmberg, sem er list-
rænn stjórnandi kórsins, hafði
sungið í kórum frá fjögurra ára
aldri og var orðinn þreyttur á að
standa alltaf stífur upp á endann
þegar hann var að syngja,“ segir
Hákon. „Hann langaði til þess að
tjá sig á fjölbreyttari hátt. Ma-
drígala-tónlist er ætlað að tjá til-
finningar – og hér á öldum áður
gekk sú stefna svo langt að páfinn
fór fram á það að menn kæmu sér
saman um ákveðna stíltegund
sem yrði leyfileg í kaþólsku kirkj-
unni. Niðurstaðan varð sú að tón-
skáldið Palestrina vann sam-
keppnina um viðeigandi kirkju-
tónlist. Hans tónlist varð fyrir-
mynd kirkjutónlistar, mjög vel
gerð en niðurdrepandi. Á sama
tíma var, hins vegar, bullandi
gangur í tónsmíðum sem lýstu
kynlífi og alls kyns ástríðum í tón-
list og orðum. Það voru madrígal-
arnir.
Benoit Malmberg komst til
dæmis að því að Orlando di Lasso,
eitt víðförlasta tónskáld endur-
reisnartímans, hafði sjálfur
ákveðna rullu, Pantaleone, í
Commedia del Arte leikhúsinu.
Hann hafði mjög viðfeðma hæfi-
leika og tónlist hans hafði ekki al-
deilis ekki bara verið flutt stíf,
staðið upp á enda. Raunverulega
bendir allt til þess að hún hafi
verið flutt á mjög líflegan hátt, að
sjálfsögðu vegna ástríðnanna sem
í henni fólust og þeirra hefða sem
voru í gildi á þeim tíma.“
Rómeó og Júlíukórinn mætti í
tíma hjá Hákoni, þar sem hann er
að kenna í Tónlistarskóla Þjóð-
kirkjunnar og segir hann þá
heimsókn hafa verið einstaklega
skemmtilega. „Ef fólk langar að
skemmta sér, ráðlegg ég því ein-
dregið að fara á þessa tónleika.
Þetta er yndislega skemmtilegur
kór. Þau eru í búningum, spila á
rými og tíma og eru mjög sveigj-
anleg í allri sinni hegðun og lát-
bragði. Svo stríða þau áhorfend-
um og láta öllum illum látum.
sussa@frettabladid.is
Yndislegur leikhúskór
!
Bókaforlagið Bjartur hefur gefið útljóðabókina Andræði eftir Sigfús
Bjartmarsson. Um er að ræða
rammstuðlað og rím-
að safn mergjaðs
heimsósómakveð-
skapar þar sem tekist
er á við íslenskan
samtíma. Meðal þess
sem ber á góma eru
stjórnmálaflokkarnir,
bankarnir, fjölmiðl-
arnir, menningarlífið,
efnishyggjan og hið tvöfalda siðgæði
okkar daga.
Sigfús Bjartmarsson hefur á liðn-
um árum sent frá sér ljóðabækur,
sagnasöfn og ferðabækur og gert at-
lögur að íslenskri bókmenntahefð
með hverju nýju verki. Síðasta bók
hans, Sólskinsrútan er sein í kvöld,
var tilnefnd til Íslensku bókmennta-
verðlaunanna. Andræði er á ýmsan
hátt róttækasta verk skáldsins til
þessa, gagnbylting gegn landlægri
deyfð og skoðanaleysi, og hvað
formið áhrærir hljómar það eins og
vekjaraklukka á hina útafsofnuðu
NÝJAR BÆKUR
formbyltingu 20. aldarinnar. Kviður
Sigfúsar sverja sig í ætt við máls-
hætti, spakmæli, öfugmæli, heilræði
og háðkveðskap en undir býr hin
grimmasta gagnrýni.
Bókaforlagið Bjartur hefur gefið útskáldsöguna Áritunarmanninn
eftir bresku skáldkonuna Zadie
Smith í íslenskri þýðingu Helgu
Soffíu Einarsdóttur.
Alex-Li Tandem er
sérkennilegur ungur
maður; gyðingur af
kínversku bergi brot-
inn sem býr í
London. Hann er
ástríðufullur áhuga-
maður um eigin-
handaráritanir sem
hann leitar uppi,
kaupir og selur. Leitin að eiginhand-
aráritun Kittyar Alexander, kvik-
myndastjörnu sem má muna sinn
fífil fegri, er sérstakt áhugamál hjá
Alex. Sú leit leiðir hann á vit ýmissa
ævintýra en verður þó fyrst og fremst
rannsókn á eðli frægðarinnar.
Ágætis spennusaga, en...
Höfundur Da Vinci lykilsins og Engla
og djöfla, Dan Brown, þarfnast víst
lítillar kynningar. Báðar þessar bækur
hafa rúllað upp metsölulistum um
allan heim undanfarið. Þótt Da Vinci
lykillinn sé bókin sem kom Brown á
kortið sem einum helsta spennu-
sagnahöfundi samtímans og sú
fyrsta eftir hann sem er þýdd á ís-
lensku, þá er hún fjórða bókin sem
Dan Brown gefur út.
Da Vinci lykillinn kom
út í framhaldi af
Englum og djöflum
og er önnur bókin af
a.m.k. þremur þar
sem aðalpersónan er
táknf ræðingur inn
ráðagóði Robert
Langdon. Áður hafði
Brown skrifað tvo
tækniþrillera; Digital
Fortress og Decept-
ion Point.
Bækurnar fyrr-
nefndu eru afar líkar
að uppbyggingu og
efnistökum. Sama
formúlan. Líkt og Da
Vinci lykillinn hefst Englar og djöflar
á hrottalegu morði valinkunns fræði-
manns. Langdon er kallaður til vegna
sérfræðikunnáttu sinnar og dregst
inn í æsispennandi atburðarás sem
leiðir hann til menningarborgarinnar
Rómar. Með honum í för er sjálf-
stæð, kynþokkafull og bráðsnjöll
dóttir látna fræðmannsins. Saman
leysa þau hverja gátuna á fætur
annarri og koma að lokum upp um
mikið samsæri hinnar fornu bræðra-
reglu Illuminati. Eins og í Da Vinci
lyklinum er hér um að ræða skáld-
sögu byggða á sögulegum stað-
reyndum. Brown vefur inn í sögur
sínar mikinn fróðleik um bæði
menningu og myndlist fyrri alda.
Einnig ber talsvert á vangaveltum um
stöðu trúarinnar og kirkjunnar í nú-
tímasamfélagi. Á köflum verður þó
allur fróðleikurinn á kostnað fram-
vindu sögunnar, lesandinn gerir sér
grein fyrir að verið er að reyna að
mennta hann, ekki skemmta honum
eða halda spenntum. Um nokkurs
konar prédikun er að ræða. Einnig
eru háleitar lista- og trúarumræðurn-
ar í hróplegu ósamræmi við klisju-
kennda persónusköpun sögunnar.
Samskipti aðalpersónanna sérstak-
lega og lokakafli bókarinnar er afar
reyfarakenndur. Það verður þó að
segjast að bókin er, þrátt fyrir þetta
sundurleysi í efnistökum og stíl,
einkar spennandi. Ráðgáturnar reka
söguna áfram og les-
andinn er í kapp-
hlaupi við blaðsíð-
urnar um að leysa
þær. Dulrænu gát-
urnar eru settar fram
á svo sannfærandi
hátt að þær standa
þrátt fyrir áðurnefnda
annmarka. Á þessu
sviði hefur Dan
Brown vissa yfirburði.
Vissulega er aðdá-
unarvert að Dan
Brown skuli hafa
árætt að koma á
framfæri við hinn al-
menna lesenda upp-
lýsingum um hinn
evrópska menningararf sem er flest-
um nútímönnum svo gott sem horf-
inn, ef það var ætlunarverk hans. Því
miður skilur þessi tiltekna samskeyt-
ing klisjunnar og horfinnar hug-
myndafræði lítið eftir nema óbragð í
munni. Gríðarlegar vinsældir verksins
gera það sjálfsagt að verkum að mað-
ur verður enn gagnrýnni á það sem
bókmenntaverk. Maður veltir fyrir sér
hvort ekki þurfi til meiri frumleika og
tilfinningu fyrir formi en þetta til að
skapa metsölubók? Ef hægt er að
horfa framhjá þessum atriðum og
einbeita sér í lestrinum að snilldar-
lega útfærðum gátunum er hér um
ágætis spennusögu að ræða.
BÓKMENNTIR
MELKORKA ÓSKARSDÓTTIR
Englar og djöflar
Höfundur: Dan Brown
Þýðandi: Karl Emil Gunnarsson
Útgefandi: Bjartur, 2004