Fréttablaðið - 01.12.2004, Blaðsíða 14

14
Lítil áhrif á
Latabæ
LATIBÆR
SPURT OG SVARAÐ
Ráðuneyti utanríkismála og dóms- og
kirkjumála hafa ákveðið að hætta að
styrkja Mannréttindaskrifstofu Íslands
og því ríkir óvissa um rekstrargrundvöll
hennar
Tilurð?
Mannréttindaskrifstofa Íslands var stofn-
sett á Þingvöllum 17. júní 1994 af ein-
staklingum sem höfðu áhuga á að efla
vitund um mannréttindi á Íslandi. Í dag
eiga tólf félagasamtök og stofnanir
aðild að skrifstofunni: Íslandsdeild
Amnesty International, Barnaheill,
Hjálparstarf kirkjunnar, Rauði kross Ís-
lands, Biskupsstofa, Samtökin 78, UNI-
FEM á Íslandi, Kvenréttindafélag Íslands,
Öryrkjabandalagið, Háskólinn á Akur-
eyri, Landssamtökin Þroskahjálp og
Jafnréttisstofa.
Hlutverk?
Mannréttindaskrifstofa Íslands leitast við
að styrkja mannréttindi í landinu. Þetta
gerir hún með ráðstefnu- og fyrirlestra-
haldi og rannsóknum af ýmsu tagi.
Þannig eykur hún þekkingu á mannrétt-
indum og mannréttindaskuldbinding-
um. Mannréttindaskrifstofan starfar
með svipuðum stofnunum á Norður-
löndunum og er fulltrúi Íslands gagn-
vart erlendum mannréttindaskrifstofum.
Auk þess veitir skrifstofan umsögn um
lagafrumvörp, hvort sem þess er óskað
eða ekki. Til dæmir fjallaði hún um út-
lendingafrumvarpið sem Alþingi af-
greiddi síðasta vetur svo og um breyt-
ingar á lögum um meðferð opinberra
mála en að mati skrifstofunnar var
hætta á að réttindi borgaranna væru í
hættu vegna þeirra víðtæku heimilda til
hlerana og annars slíks sem lögreglu
voru gefnar í lögunum.
Að lokum má nefna að skrifstofan gefur
Sameinuðu þjóðunum árlega skýrslu
um ástand mannréttindamála hérlend-
is. Ríkisstjórnir gefa SÞ slíka skýrslu en
yfirleitt gefa frjáls félagasamtök svo-
nefndar skuggaskýrslur út um leið því
ekki er sjálfgefið að skýrsla stjórnvalda
sé alveg hlutlaus.
Umfang
Mannréttindaskrifstofa Íslands ræður
sér framkvæmdastjóra og er hann eini
starfsmaður skrifstofunnar. Núverandi
framkvæmdastjóri er Guðrún Dögg
Guðmundsdóttir. Kostnaður við rekstur
skrifstofunnar hefur verið á bilinu 8-12
milljónir króna á ári og hefur hún feng-
ið allar sínar tekjur frá hinu opinbera. Ef
opinber framlög til skrifstofunnar hverfa
með öllu búast forsvarsmenn hennar
við að starfseminni verði hætt.
Vinnur að bættri þekkingu á mannréttindum
HVAÐ ER? MANNRÉTTINDASKRIFSTOFA ÍSLANDS
1. desember 2004 MIÐVIKUDAGUR
Er innrásinni í Írak lokið?
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra sagði í utandagskrárumræðum í gær að innrásin í Írak
væri „löngu búin“ og eftir væri uppbyggingarstarf í landinu. Fréttablaðið hafði samband við
fjóra einstaklinga og spurði hvaða skilning þeir legðu í orð forsætisráðherra.
Héraðsdómur Reykjavíkur hefur
dæmt Latabæ til að afhenda Ný-
sköpunarsjóði hlutafé í fyrirtækinu
vegna um 20 milljóna króna láns
sem sjóðurinn veitti því á sínum
tíma. Ágúst Freyr Ingason er að-
stoðarforstjóri Latabæjar.
Ætlið þið að áfrýja? Það á eftir að
taka afstöðu til þess í stjórn
félagsins.
Hvers virði er hlutaféð sem Ný-
sköpunarsjóður fær? Í fjölmiðlum
hafa menn nefnt rúmar 50
milljónir króna.
Hefur þetta áhrif á reksturinn?
Nei, í síðustu viku vorum við að
klára sölusamninga í Þýskalandi og
Kanada. Það hefur miklu meiri
áhrif á rekstur félagsins til
frambúðar heldur er þetta
dómsmál.
Eruð þið þá ekki orðnir ríkir
menn? Það er varla hægt að segja
það. Við erum enn þá að selja
þættina og það kostar líka mikið
að framleiða þá. En við höfum náð
góðum árangri í Bandaríkjunum og
við reynum að fylgja því eftir
annars staðar.
En hefðuð þið ekki bara átt að
láta Nýsköpunarsjóð hafa þetta
hlutafé?Þetta var ágreiningur um
túlkun á samningnum og við
vorum búnir að reyna að ná
sáttum. Þeir ákváðu að fara
dómsleiðina.
Jóhanna Kristjónsdóttir blaðamaður. Jón Ólafsson heimspekingur. Sigríður Víðis Jónsdóttir, B.A. í heimspeki.
Jón Hákon Magnússon, formaður Samtaka
um vestræna samvinnu.
Innrás frá-
leitt lokið
„Á meðan algjör óstöðugleiki ríkir í
Írak er fráleitt að tala um að inn-
rásinni sé lokið, það sjá það allir
sem sjá vilja. Hvernig getur innrás-
in verið „löngu búin“ eins og forsæt-
isráðherra kýs að orða það, þegar
herinn lokaði nýverið borginni
Falluja, réðst inn og barðist þar
svo dögum skipti? Hvernig getur
innrásinni verið lokið þegar enn
er gríðarlegt mannfall meðal
óbreyttra borgara.
Að tala á þennan hátt frá öruggu
landi langt í burtu er óvirðing gagn-
vart þeim sem létu lífið í árásum í
Írak í gær og í fyrradag og munu
láta lífið í árásum á morgun. Mér
finnst fráleitt að miða endalok inn-
rásarinnar við það hvenær tiltekin
stjórnvöld hafa verið sett af.“ ■
Sigur ekki
unninn
„Það er ekki hægt að halda öðru
fram en að innrás sé lokið; það er
búið að hertaka landið og Banda-
ríkjamenn og bandamenn þeirra
hafa haft það á sínu valdi í tiltekinn
tíma. Hins vegar er ekki hægt að
segja að það sé búið að vinna sigur,
það hefur þvert á móti mistekist og
það held ég að sé aðalmálið.
Innrásin skilaði engan veginn
þeim árangri sem hún átti að gera.
Það hafa ekki fundist nein gereyð-
ingavopn, öryggi íraskra borgara
og heimsbyggðarinnar er minna en
áður og það er auðveldara fyrir
hryðjuverkamenn að athafna sig
innan landsins. Mér finnst að málið
eigi ekki að snúast um skilning á
orðum heldur fyrst og fremst um
afleiðingar innrásarinnar.“ ■
Innrás lokið
en ekki stríði
„Í mínum huga er sjálfri inn-
rásinni lokið en stríðið heldur
áfram og færist í aukana ef eitt-
hvað er. Það má sjálfsagt ræða
það á heimspekilegum nótum
hvenær innrás ljúki og eitthvað
annað taki við en ég tel að henni
sé lokið í Írak, þótt stríðið haldi
áfram.
Á meðan enn geisar stríð er
ekki hægt að tala um frelsi eða
uppbyggingu; það er enn ráðist á
borgir og þær lagðar í rúst. Ég
var að hlusta á Bush um daginn,
hann sagði að það væri búið að
frelsa Falluja – borg þar sem
ekkert var eftir nema rústir
einar, látið fólk og sært. Ég get
ekki tekið slíkar fullyrðingar
alvarlega.“ ■
Hreinsað til
eftir innrás
„Innrás er það sem gerist þegar
annar aðili ræðst inn og á meðan
hann reynir að ná tökum á land-
inu og sigra óvinaherinn. Banda-
ríkjamenn og stuðningsmenn
þeirra hafa sigrað Saddam
Hussein og komið stjórn hans frá
völdum, þannig að innrásinni
sjálfri er vissulega lokið hvað það
varðar. Landið er hins vegar
áfram hernumið og það er unnið
að því að hreinsa til eftir innrás-
ina.
Það er aftur á móti ekki hægt
að hefja uppbyggingarstarf
þarna af alvöru því það ríkir viss
óöld í Írak. Það gerist ekki fyrr en
setuliðið hefur náð að stilla al-
mennilega til friðar eins og unnið
er að.“ ■
Írakar:
Margbrotin
þjóð
Þótt svæðið sem í dag kallast Írak
sé vagga siðmenningarinnar þá
var íraska ríkið ekki sett á fót
fyrr en árið 1919. Því beindist
þjóðarvitund íbúanna frekar að
þeim ættflokki sem þeir tilheyrðu
en að hinu nýja ríki sem
evrópskir nýlenduherrar voru
arkitektarnir að.
Í dag búa um 25 milljónir í
Írak. Arabar eru ríflega 80
prósent þeirra, Kúrdar 15-20
prósent og önnur þjóðarbrot um 5
prósent. Allur þorri þjóðarinnar
aðhyllist Íslam. Um það bil
sjöundi hver Íraki er sjíi en þriðji
hver er súnníti, og falla flestir
Kúrdar í síðarnefnda flokkinn.
Þótt þjóðerniskennd Íraka standi
stundum á veikum grunni hafa
þeir þjappað sér saman í gegnum
tíðina. Þannig börðust sjíar og
súnnítar hlið við hlið gegn
írönskum sjíum á níunda áratug
síðustu aldar enda þótt Íranir
reyndu að höfða til trúbræðra
sinna. - shg
GUÐRÚN DÖGG GUÐMUNDSDÓTTIR
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA