Fréttablaðið - 01.12.2004, Blaðsíða 36

Á dögunum komu út tvö bindi í
bókaflokknum „Aldirnar“, sem
hafa verið lesefni og uppflettirit
þjóðarinnar í hálfa öld. Útgáfa
þessara tveggja binda, sem fjalla
um elleftu öldina og landnáms-
öldina, markar tímamót, því þar
með lýkur ritun aldanna sem
liðnar eru. Við hittum höfundinn
og spurðum hann fyrst hve mörg
bindi hann hefði skrifað í þessum
flokki?
„Þau eru orðin sjö. Ég er bú-
inn að vera við þetta í sex ár,
bæði rannsóknir og skrif. Tíma-
bilið nær orðið yfir meirihluta Ís-
landssögunnar.“
Aldirnar eru skrifaðar eins og
fréttir.
„Já, þetta er sett upp eins og
blað eða tímarit, með fréttum og
fréttaskýringum. En heimildirn-
ar eru náttúrulega allt annars -
eðlis en gerist í nútímablaða-
mennsku. Sumir hafa haldið að á
þessum fyrstu öldum séu heim-
ildir fáskrúðugar. En sagnaritar-
arnir okkar eru ekki eins fjarri
atburðum í tíma og virðist við
fyrstu sýn. Ari fróði þekkti fólk
sem uppi var á 11. öld og jafnvel
fætt á þeirri tíundu. Hallur fóstri
hans var skírður þrevetra af
Þangbrandi. Þuríður Snorradóttir
goða var einn heimildarmanna
hans og hún deyr á 12. öld. Þá
leita ég heimilda í biskupasögum
og samtímasögum. Íslendinga-
sögur nota ég þar sem fræðimenn
telja að þær lýsi raunverulegum
atburðum. Ég hef reitt mig mikið
á rannsóknir íslenskra fræði-
manna, en stórvirki hefur verið
unnið í útgáfu á síðustu áratug-
um, til dæmis af hálfu Fornrita-
félagsins. Svo hafa bæst við mikl-
ar upplýsingar úr fornleifarann-
sóknum síðustu ára og rannsókn-
ir Íslenskrar erfðagreiningar
hafa rennt stoðum undir gamlar
tilgátur um uppruna okkar. Allt
þetta gat ég stuðst við. Það hefur
verið mikil gerjun í fræðaheimin-
um undanfarin ár og margt kom-
ið fram sem aukið hefur skilning
okkar á fyrstu öldum Íslands-
byggðar. Vísindamenn hafa leitt
að því rök að íslenskt samfélag
fornaldar hafi verið fjölmenning-
arsamfélag, þar hafi runnið sam-
an ólíkir þættir sem til dæmis
ollu því að kristnitakan varð jafn
friðsöm og raun ber vitni. Þetta
mótar sjálfsvitund okkar enn og
er meginpartur þess erindis sem
við þykjumst eiga við umheim-
inn.“
Hvað um myndefnið? Erum
við ekki fátækir af myndum frá
þessum fyrstu öldum?
„Jú, en ég geng út frá því í
myndefninu að íslensk menning
hafi á þessum tíma verið hluti af
evrópskri samtíðarmenningu.
Því leyfi ég mér að leita fanga
um myndefni um allan þennan
menningarheim, ég leita sam-
tímaefnis úr byggingum, mynd-
list og handritum, því vissulega
erum við fátækir af myndum frá
þessum tíma.“
„Seturðu sjálfur fram sögu-
túlkun í þessum bókum?“
„Ég byggi langmest á kenn-
ingum annarra fræðimanna. En
eigin skoðanir viðra ég í eftir-
mála hverrar bókar.“ ■
20 1. desember 2004 MIÐVIKUDAGUR
KVIKMYNDALEIKSTJÓRINN WOODY ALLEN
(réttu nafni Allen Stewart Königsberg) fæddist
þennan dag 1935 Hann er bandarískur gyðingur,
alinn upp í Brooklyn í New York.
TÍMAMÓT: MEÐ LANDNÁMSÖLD LÝKUR SÖGU ALDANNA
Dauðinn er eitt af því sem maður getur átt
við liggjandi. Munurinn á kynlífi og dauða
er að maður deyr einn og enginn gerir gys
að manni fyrir frammistöðuna.“
- Woody Allen spilar líka á klarinett.
timamot@frettabladid.is
ANDLÁT
Ingibjörg J. Helgadóttir frá Patreksfirði
lést laugardaginn 27. nóvember.
Ingibjörg Þórarinsdóttir, Víðihlíð, Grinda-
vík, lést sunnudaginn 28. nóvember.
Jón S. Erlendsson verkstjóri, Dalalandi
12, lést föstudaginn 26. nóvember.
Stefán Reynir Ásgeirsson lést laugar-
daginn 27. nóvember.
Þórdís Jónína Baldvinsdóttir lést föstu-
daginn 26. nóvember.
Guðlaug Sveinsdóttir lést sunnudaginn
28. nóvember.
JARÐARFARIR
13.00 Ragnheiður Friðriksdóttir, Hring-
braut 52, verður jarðsungin frá
Grafarvogskirkju.
15.00 Matthías Bjarnason, Ehnen,
Lúxemborg, áður til heimilis að
Búlandi 29, verður jarðsunginn
frá Fríkirkjunni í Reykjavík.
ÓSKAR GUÐMUNDSSON
FRÆÐIMAÐUR Fréttir af
löngu liðnum atburðum.
Þennan dag fögnuðu Íslendingar
fullveldi. Stutt og látlaus athöfn
fór fram við Stjórnarráðið, lúðra-
sveit lék „Eldgamla Ísafold“, fjár-
málaráðherrann, Sigurður
Eggerz, hélt ræðu en forsætis-
ráðherrann var í Danmörku þar
sem hann gekk á fund konungs
til þess að fá staðfestingu sam-
bandslaganna. Að lokinni ræðu
Sigurðar Eggerz var íslenski ríkis-
fáninn dreginn að húni. Danskir
hermenn, af varðskipinu Islands
Falk, skutu af byssum sínum upp
í loftið. Þá flutti skipstjórinn á
danska varðskipinu ávarp og
lúðrasveitin lék danska konungs-
sönginn „Kong Christian stod
ved höjen mast“. Þá var hrópað
nífalt húrra fyrir kónginum. For-
seti sameinaðs þings flutti ræðu
og að henni lokinn var þjóð-
söngur Dana fluttur og húrra
hrópað fyrir Danmörku. Loks var
íslenski þjóðsöngurinn leikinn
og hrópað húrra fyrir Íslandi. Þá
var íslenskt fullvalda ríki orðið
til.
Fáir bæjarbúar voru viðstaddir
þessa athöfn. Bærinn var enn í
sárum eftir spænsku veikina,
sem geisað hafði tveim mánuð-
um fyrr, versta farsótt tuttugustu
aldar. Talið er að fimm hundruð
manns hafi látist úr veikinni,
flestir í Reykjavík. Þótt ekki færi
meira fyrir hátíðarhöldum var
þessi dagur merkilegri en al-
menningur samtímans gerði sér
grein fyrir. Þetta voru endalok
sjálfstæðisbaráttunnar með full-
um sigri Íslendinga.
1. DESEMBER 1918
ÞETTA GERÐIST MERKISATBURÐIR
1878 Fyrsti vitinn byggður á Vala-
hnjúk á Reykjanesi.
1913 Fyrsta færibandið tekið í
brúk í Ford-bílaverksmiðj-
unum.
1931 Styttan af Hannesi Hafstein
e. Einar Jónsson afhjúpuð
við Stjórnarráðið.
1934 Stalín lætur drepa Kirov.
Þetta markaði upphaf
hreinsana 4. áratugarins.
1972 Blysför farin um miðbæ
Reykjavíkur og verndunar
Bernhöftstorfunnar krafist.
Torfusamtökin stofnuð á
fundi í lok göngunnar.
1976 Breskir togarar halda af Ís-
landsmiðum í síðasta sinn
í kjölfar viðurkenningar
Breta á 200 mílunum.
1983 Rás 2 hefur útsendingar.
1991 Hilmar Örn Hilmarsson fær
Felixverðlaunin fyrir tónlist-
ina í Börnum náttúrunnar.
Fullveldi í skugga spænsku veikinnar
AFMÆLI
Bjarni Helgason, jarðvegsfræðingur
og skógræktarmaður, er 71 árs í dag.
Aðalsteinn Bergdal leikari er 55 ára í
dag.
Kristján Pálsson,
fyrrv. alþingismaður,
er sextugur í dag.
Af löngu liðnum tíma
Rúnar
Geirmundsson
Sigur›ur
Rúnarsson
Elís
Rúnarsson
Útfararþjónustan ehf.
Stofnað 1990
Síðastliðin 14 ár höfum við feðgar aðstoðað
við undirbúning útfara.
Símar 567 9110, 893 8638 og 897 3020
Þegar andlát ber að
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
Ragnheiður Friðriksdóttir
Hringbraut 52, Reykjavík,
verður jarðsungin frá Grafarvogskirkju miðvikudaginn 1. desem-
ber kl. 13.00.
Jóhannes Valgeir Reynisson, Gyða Þórdís Þórarinsdóttir, Árni Reynis-
son, Anna S. Bjarnadóttir, Eyjólfur Reynisson, Una Gísladóttir, Jóhann
Reynisson, Suphit Donkanha, barnabörn og barnabarnabörn.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát
og útför eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður,
afa og langafa
Þorsteins Jóns Nordal
Karlssonar
Búðardal, Skarðsströnd.
Sérstakar þakkir eru til starfsfólks Silfurtúns og prestanna
Ingibergs og Óskars.
Valdís Þórðardóttir, Guðrún Þorsteinsdóttir, Eyjólfur Kristjánsson,
Guðbjörg Þorsteinsdóttir, Þorgeir Hafsteinsson, barnabörn
og barnabörn.
Elsku systir okkar og frænka,
Guðrún L. Vilmundardóttir
Dunhaga 11, Reykjavík,
sem andaðist miðvikudaginn 24. nóvember, verður jarðsungin
frá Fríkirkjunni í Reykjavík föstudaginn 3. desember kl. 13.00.
Blóm og kransar vinsamlega afþakkaðir, en þeir sem vilja minnast
hennar er bent á Sjálfsbjörg á höfuðborgarsvæðinu, sími 551-7868.
Þórunn Vilmundardóttir, Jón Árni Vilmundarson, Valgerður Vilmundar-
dóttir og frændsystkini.
Hjartans þakkir til allra sem sýndu okkur samúð,
stuðning og hlýhug við andlát og útför okkar
ástkæra eiginmanns, föður, tengdaföður og afa
Jóns K. Friðrikssonar
hrossaræktanda, Vatnsleysu, Skagafirði.
Guð blessi ykkur öll.
Árdís M. Björnsdóttir, Anna Þóra Jónsdóttir, Marjan Herkovic,
Björn F. Jónsson, Arndís B. Brynjólfsdóttir og Jón Herkovic.