Fréttablaðið - 07.12.2004, Blaðsíða 16

16
Fyrir rúmri viku leit út fyrir að Hjálmar
Árnason, þingflokksformaður Framsókn-
ar, ætlaði að gera það sem hann hafði
áður gagnrýnt Kristin H. Gunnarsson
fyrir, það er að fylgja sannfæringu sinni
þótt það þýddi að hann myndi lenda
upp á kant við flokks- og stjórnarforyst-
una. Hjálmar viðraði opinberlega þá
skoðun sína að til greina kæmi að fara í
saumana á ferlinu sem leiddi til þátt-
töku Íslands í innrásinni í Írak.
Á Alþingi kom hins vegar liðsandinn aft-
ur yfir Hjálmar þar sem hann frábað sér
haminguóskir stjórnarandstöðunnar og
sagði að menn „oftúlkuðu“ orð sín.
Agi verður að vera
Einfarar þrífast yfirleitt ekki vel í póli-
tísku flokksstarfi. Engu að síður hafa
þeir yfirleitt fundist á Alþingi og jafnvel
orðið þungavigtarmenn. Frægastur
slíkra manna er sjálfsagt Albert Guð-
mundsson sem var gjarn á að fara
eigin leiðir innan þingflokks
Sjálfstæðisflokksins en naut
engu að síður sterkrar stöðu í
krafti opinna prófkjöra.
Frá og með tíunda áratugnum
virðist sem
flokksaginn sé orðinn ráðandi á ný
enda er forsendan að skilvirku
flokkssamstarfi sú að það ríki sátt
um helstu stefnumál. Framsókn-
arflokkurinn gerði það líka
morgunljóst með því að hirta
Kristin H. Gunnarsson rækilega
að þar á bæ mun engum líðast
upphlaup.
Svigrúm til and-
ófs
Þau ummæli Dag-
nýjar Jónsdóttur
að þing-
menn
leiki
hver í
sínu liði
hafa
gjarnan verið talin henni til hnjóðs. Í
sjálfu sér skýtur það skökku við því um-
mæli hennar voru í raun ekki annað en
almenn ástandslýsing á störfum Alþing-
is.
Þó að liðsandinn eigi það til að bera
einstaklinginn ofurliði er ekki þar með
sagt að þingmenn hafi ekki svigrúm til
eigin skoðana svo lengi sem þeir vinna
ekki beinlínis gegn stjórnarfrumvörpum
eða eru gjörsamlega á skjön við grund-
vallaratriði stjórnarsamstarfsins.
Í það minnsta virðast hinir „staðföstu“
hafa fyrirgefið Hjálmari, en þegar að er
gáð var gagnrýni á hann sprottin af
sama meiði og gagnrýni á Dagnýju á
sínum tíma. Hennar sök var að orða
upphátt það sem allir iðka, hins vegar
sagði Hjálmar það upphátt sem allir
hugsa.
Liðsandinn á uppleið
FBL. GREINING: UMRÆÐAN UM ÍRAKSSTRÍÐ
7. desember 2004 ÞRIÐJUDAGUR
Ný hrina baskneskra
hryðjuverka í uppsiglingu
Aðskilnaðarsamtök Baska hafa látið á sér kræla á ný en hljótt hefur verið um þau undanfarin ár. Spán-
verjar óttast að sprengingarnar beggja vegna helgarinnar séu upphafið á nýrri hryðjuverkahrinu.
Sjö sprengjur sprungu víðs vegar
um Spán í gær og hefur Aðskilnað-
arhreyfing Baska ETA þegar lýst
tilræðinu á hendur sér. Fyrir helgi
sprengdu samtökin fimm sprengjur
í höfuðborginni Madríd. Engum
blöðum er um að fletta að ETA er að
færa sig upp á skaftið á nýjan leik
eftir að hafa legið í láginni í langan
tíma. Fyrir skemmstu boðuðu leið-
togar stjórnmálaarms hreyfingar-
innar nýja tíma þar sem áhersla
yrði lögð á pólitíska lausn á málefn-
um Baska. Tilræðin eru á skjön við
þær yfirlýsingar.
800 manns liggja í valnum
Samtökin Euskadi Ta Azkatas-
una, eða Föðurland og frelsi Baska,
voru stofnuð upp úr 1960 til að berj-
ast gegn ofsóknum stjórnar
Francos. Á valdatíma hans var
baskneska bönnuð og reynt að kæfa
öll basknesk þjóðareinkenni. Póli-
tískir andófsmenn voru fangelsaðir
og pyntaðir fyrir skoðanir sínar.
Árið 1973 myrtu liðsmenn samtak-
anna Luis Carrero Blanco sem átti
að verða eftirmaður Francos og
telja menn að morðið hafi flýtt fyrir
endalokum fasistastjórnarinnar.
Eftir að Franco lést voru sérkenni
Baska viðurkennd og héruð þeirra
fengu meira sjálfstæði en nokkurt
annað svæði Spánar. Þrátt fyrir það
voru aðskilnaðarsinnar ekki ánægð-
ir, upphófst tæplega þrjátíu ára bar-
átta sem átti eftir að kosta 800
mannslíf.
Hert að ETA síðustu ár
Ekki er hægt að segja að ETA hafi
notið samúðar á meðal spænsks al-
mennings. Kornið sem fyllti mælinn
var þó morðið á ungum hægrisinn-
uðum stjórnmálamanni árið 1997,
Miguel Angel Blanco. Sex milljónir
Spánverja mótmæltu á götum úti
næstu fjóra dagana og nokkrum
mánuðum síðar lýstu samtökin yfir
vopnahléi sem raunar stóð aðeins í
rúmt ár.
Þegar hægriflokkur José Maria
Aznars komst til valda árið 1996
hófst hann þegar handa við að upp-
ræta samtökin. Hryðjuverkaárás-
irnar 11. september 2001 gáfu hon-
um átyllu til að setja ströng lög
gegn hermdarverkum og árið 2002
var stjórnmálaarmur ETA, Batas-
una, bannaður. Enginn hefur látið
lífið í árásum ETA í hartnær tvö ár.
Þegar 200 manns létu lífið í
sprengjuárásum í Madríd fyrr á
þessu ári gerði Aznar alvarleg mis-
tök með að kenna ETA strax um til-
ræðin til að breiða yfir óvinsældir
þátttöku Spánverja í Íraksstríðinu.
Þegar kjósendum varð ljóst að al-
Kaída hefði staðið fyrir sprenging-
unum fylktu þeir sér á bak við sósí-
alistaflokk Zapateros og í kjölfarið
voru spænskar sveitir kallaðar
heim frá Írak.
Fyrirheit um frið
Árið 2004 hefur engu að síður verið
ETA erfitt. Meintur leiðtogi samtak-
anna, Mikel Albizu Iriarte, var
handsamaður ásamt tuttugu öðrum
í október en undanfarin misseri
hafa yfir 200 félagar verið settir á
bak við lás og slá. Flestir sérfræð-
ingar hallast að því að virkir félag-
ar í ETA séu í mesta lagi þrjátíu og
verulega sé farið að sverfa að þeim.
Í nóvember lýsti leiðtogi Batas-
una, Arnaldo Ortegi, því yfir að bar-
átta Baska fyrir auknum réttindum
yrði færð frá götunum að samn-
ingaborðinu. Nokkru áður hafði
ETA kallað eftir viðræðum við
spænsk stjórnvöld og fyrrum
hryðjuverkamenn, sem nú dúsa í
fangelsi, hvöttu til að ofbeldinu
linnti. Þingkosningar verða í Baska-
landi næsta vor og má gera ráð fyr-
ir að leiðtogar ETA hafi rétt fram
sáttahönd til að auka líkurnar á að
Batasuna fengi að bjóða fram.
Stjórnvöld og almenningur í
Spáni hafa tekið sáttaboðum ETA
með miklum fyrirvara og litlar lík-
ur eru á að Batasuna taki þátt í
kosningunum. Á meðan nýtur Þjóð-
arflokkur Baska (PNV) æ meira
fylgis í héraðinu þannig að útlitið er
dökkt fyrir ETA og stjórnmálarm
þeirra.
Valdabarátta?
Sprengingarnar beggja vegna helg-
arinnar eru ekki tilviljun. Hátíða-
höld hafa farið fram á Spáni vegna
afmælis stjórnarskrárinnar frá
1978 en ETA er henni andvígt.
Hvers vegna ETA kýs nú að sýna
tennurnar er hins vegar ekki ljóst.
Vera má að samtökin vilji einfald-
lega sýna að þau eru ekki dauð úr
öllum æðum þrátt fyrir aðgerðir
stjórnvalda. Eins kann að vera að
valdabarátta eigi sér stað innan
samtakanna því fái Batasuna að
bjóða fram er ljóst að ETA-samtök-
in verða lögð niður í núverandi
mynd og við það munu hinir her-
skárri meðlimir þeirra ekki sætta
sig. Hver svo sem skýringin er virð-
ist sem ný hrina hryðjuverka sé í
uppsiglingu á Spáni. ■
Jólagjöf golfarans
færðu hjá okkur
Munið gjafabréfin
Xtech golfsett + spóla
8 járn, 3 trékylfur, pútter, poki
og kerra - allur pakkinn...
...og þú færð “meistaragolf”
spóluna með Úlfari Jónssyni
og Arnari Már frítt með.
29.900.-
29.900.-
Rafmagnskerra + bók
Vönduð rafmagnskerra sem
léttir þér ganginn...
...og þú færð “Alfræðibókina”
um golf A-Ö” eftir Dr. Ingimar
Jónsson frítt með.
Höfum opið alla daga fram að jólum
EITURBÁLIÐ BRENNUR
Afganskur lögreglumaður fylgist með fíkni-
efnabrennu í Kabúl. Rúm sex tonn af hassi
urðu eldinum að bráð í gær en á brenn-
unni voru einnig 200 kíló af heróíni og
500 kíló af ópíum. Ef ekki væri fyrir þurrka
hefði árið 2004 að líkindum orðið metár í
fíkniefnaframleiðslu í Afganistan.
SVEINN GUÐMARSSON
BLAÐAMAÐUR
FRÉTTASKÝRING
AÐSKILNAÐARHREYFING
BASKA
SKELFING Í CIUDAD REAL Í GÆR
Enginn hefur farist í sprengjutilræðum ETA síðasta hálfa annað árið enda vara samtökin
jafnan fólk við áður en sprengjur þeirra springa.