Fréttablaðið - 07.12.2004, Blaðsíða 18

Miðvikudaginn 24. nóvember
birtist á baksíðu Fréttablaðsins
pistill eftir Þráinn Bertelsson
þar sem hann afhjúpaði þröng-
sýni sína, fáfræði og fordóma. Í
þessari grein voru ótal svívirði-
legir palladómar um trúleysi.
Þráinn tengdi trúleysi meðal
annars við þjóðrembu, útlend-
ingahatur, fasisma og neyslu-
hyggju. Það er Fréttablaðinu til
skammar að hafa birt þessa
þvælu.
Það er hvergi ljósara að Þrá-
inn hefur ekki hugmynd um
hvað hann er að tala um en þeg-
ar hann tengir trúleysi við út-
lendingahatur, hann talar líka
um „þá illsku sem brýst fram í
ofstæki og fjandskap gagnvart
framanlegritrúarbrögðum“. Það
að ætla trúleysingjum þá skoð-
un að þeim líki verr við framan-
leg trúarbrögð heldur en til að
mynda kristni er fáránlegt.
Trúleysingjar dæma öll trú-
arbrögð á sömu forsendum og
þá er til dæmis íslam ekki á
nokkurn hátt undarlegri eða
verri trúarbrögð heldur en
kristni.
Ég held að það séu fáir hópar
sem hafa jafn lágt hlutfall af
rasistum innanborðs og trúlaus-
ir, það mætti segja að meðaltrú-
leysingjanum sé verr við útlend-
ingahatur heldur en trúarbrögð.
Einhver mesti baráttumaður
gegn rasisma á Íslandi síðustu
ár er Sigurður Hólm Gunnars-
son varaformaður Siðmenntar.
Formaður Siðmenntar, sem er
eins nálægt því að vera „trúfé-
lag“ trúlausra og hægt er, heitir
Hope Knútsson og er einsog
nafnið bendir til ekki íslensk að
uppruna. Er þetta útlendinga-
hatrið sem Þráinn er að tala um?
Þráinn væri meiri maður ef
hann myndi skoða þessi mál al-
mennilega (einsog hann hefði
átt að gera áður en hann skrifaði
grein sína) og síðan draga þessa
fullyrðingar sínar til baka.
Í greininni tengir Þráinn trú-
leysi við neysluhyggju, ég á
bágt með að skilja hvers vegna.
Það er ekki einsog að kristnir
menn séu almennt lausir við það
að kaupa dót, þetta er ekki
spurning um trú heldur samfé-
lagsmynd. Þráinn virðist ekki
átta sig á að trúleysingjar eru
bara fólk einsog hann, bara ekki
jafn fordómafullir og hann.
Þráinn segir að sú ákvörðun
að hafna guðshugmyndum sé oft
tekin „í miklu kæruleysi og án
dýpri íhugunar“. Hvaða rann-
sóknir hefur Þráinn framkvæmt
sem benda til þess að þessar
fullyrðingar séu sannar? Hvaða
rök hefur Þráinn fyrir þessu?
Engin, maðurinn er bara að tala
út frá eigin fordómum.
Vissulega má segja að ótal Ís-
lendingar hugsi ekki um trúmál
að neinu viti og hunsi guð en
þetta er ekki fólk sem kallar sig
trúlaust. Þeir sem hafa komist
að þeirri niðurstöðu að trúleysi
sé þeirra lífsafstaða hafa lang-
flestir gert það eftir langa íhug-
un. Þetta get ég fullyrt af því ég
þekki trúlausa og ég er trúlaus.
Þráinn þekkir hins vegar ekki
trúlausa og sýnir í grein sinni að
hann veit ekkert um þá.
Það er ákveðin kaldhæðni
fólgin í þeirri staðreynd að Þrá-
inn talar um fordóma trúlausra í
þessari grein sem er svona illa
lituð af hans eigin fordómum.
Myndi Þráinn Bertelsson fá að
birta grein þar sem hann talaði
um múslíma á svipaðan hátt og
hann talar um trúlausa? Ég vona
ekki, íslam er líka viðurkennd
trúarbrögð og njóta sérstakrar
lagaverndar. Það að svívirða
trúleysingja er hins vegar lög-
legt, þó það sé vissulega sið-
laust.
Pistill Þráins gerir töluvert út
á þá útbreiddu skoðun að trú-
leysi sé einskonar trú, „trú á
sjálfan sig“, „trú á vísindin“ og
„trú á skynsemi“.
Hér er verið að rugla saman
tvennum ólíkum merkingum
sagnarinnar „að trúa“, annars
vegar trú á yfirnáttúruleg fyrir-
brigði og hins vegar það „að
treysta“. Ég treysti á vísindin,
ég treysti á skynsemi mína og
ég hef sjálfstraust en ástæðan
fyrir að ég kalla mig trúlausan
er sú að ég hafna yfirnáttúru.
Höfundur er formaður Skept-
íkusar (Skeptíkus er hreyfing ótrú-
aðra stúdenta).
V ið hvað vilja Íslendingar eiginlega starfa? Þetta er spurningsem leitar á hugann þessa dagana vegna auglýsinga um at-vinnu á Austurlandi. Fjarðarál hefur auglýst eftir starfsmönn-
um til að vinna við byggingu álvers Alcoa á Reyðarfirði en fáir hafa
gefið sig fram til starfa þar. Um er að ræða margskonar störf við
væntanlegt álver á staðnum og er allt útlit fyrir að mikill meirihluti
þeirra sem munu starfa við uppbyggingu álversins verði útlendingar.
Þá hefur einnig verið auglýst eftir starfsfólki í stöður stjórnenda hjá
hinu nýja sveitarfélagi á Fljótsdalshéraði. Alls voru það sjö stöður
sem um var að ræða á Egilsstöðum og barst alls 71 umsókn um þær
allar eða að meðaltali tíu um hverja stöðu. Þetta er töluvert annað en
niðri á Reyðarfirði. Ástæðan fyrir þessu er áreiðanlega ekki sú að
annarsvegar sé um að ræða stöður uppi á Héraði en hinsvegar niðri á
fjörðum heldur sú að annarsvegar er um að ræða stjórnunarstöður í
upprennandi sveitarfélagi, en hinsvegar tímabundna byggingarvinnu
við að reisa stærsta álver landsins.
Þessi dæmi af Austurlandi þurfa kannski ekki að koma á óvart, því
það er alllangt síðan ákveðnar starfsgreinar hafa meira og minna
þurft að treysta á erlent vinnuafl. Íslendingar fást hreinlega ekki
nema að litlu leyti til ákveðinna starfa, og yfirleitt eru það láglauna-
störf sem um er að ræða. Það er orðið mjög áberandi hér á höfuðborg-
arsvæðinu hve margir útlendingar starfa við ýmis þjónustustörf inn-
an heilbrigðisgeirans. Þetta fólk vinnur áreiðanlega störf sín af dugn-
aði og samviskusemi, en það virðist hinsvegar ekki vera í neinum
tengslum við nánasta umhverfi sitt og á bágt með að tjá sig og erfitt
er fyrir aðra að skilja það. Þetta er vandi sem þarf að ráða bót á og
oft hefur verið til umræðu á undanförnum misserum. Þetta hlýtur að
vera bagalegt víða á sjúkrastofnunum, þar sem kannski er mikilvæg-
ara að tala við aldrað fólk og sjúkt en að gefa því pillur.
Virkjanaframkvæmdirnar á Austurlandi hafa hingað til ekki haft
mikið aðdráttarafl fyrir Íslendinga í atvinnuleit. Að vísu starfar
fjöldi Íslendinga hjá rótgrónum íslenskum verktakafyrirtækjum á
virkjanasvæðinu, en því er ekki að heilsa hjá aðalverktakanum. Hjá
honum fór margt úrskeiðis í starfsmannamálum og ekki síst aðbún-
aður starfsmanna í upphafi verktímabils, en nú virðist sem honum
hafi tekist að sigrast á byrjunarerfiðleikum og reyndar tími til kom-
inn. Umræðan um starfsmenn Impregilo við Kárahnjúka getur hafa
valdið því að minni áhugi er fyrir störfum hjá Fjarðaráli á Reyðar-
firði en ráð var fyrir gert. Þar virðist þó sem menn hafi mikið lært af
mistökunum við Kárahnjúka, og einnig ber að hafa í huga að allt aðr-
ar starfsreglur virðast vera hjá risafyrirtækinu Bechtel en Ítölunum.
Þótt mikið sé lagt upp úr aðbúnaði á Reyðarfirði, hlýtur það þó að
setja strik í reikninginn ef flytja þarf inn hundruð erlendra starfs-
manna þangað þann tíma sem framkvæmdir við álverið standa yfir.
Því verður ekki á móti mælt að þetta getur haft ýmis félagsleg áhrif
á umhverfið, og þá kemur til kasta bæjaryfirvalda í Fjarðarbyggð. ■
7. desember 2004 ÞRIÐJUDAGUR
SJÓNARMIÐ
KÁRI JÓNASSON
Íslendingar fást hreinlega ekki nema að litlu leyti til
ákveðinna starfa.
Reyðarfjörður
og Hérað
FRÁ DEGI TIL DAGS
Líklegri skýring er að annarsvegar er um að
ræða stjórnunarstöður í upprennandi sveitarfé-
lagi, en hinsvegar tímabundna byggingarvinnu við að
reisa stærsta álver landsins
,,
„Maður ársins“
„Frábær bók, maður
ársins.“
- Sirrý, Skjár einn
„Lýsir óvenjulegum
kjarki eins manns ...
Vel skrifað og
vafningalaust.“
- Jón Baldvin Hannibalsson,
Mbl.
„Svakaleg.“
- Frbl.
Félagsvísindastofnun
23. – 29. nóv.
8.
Ævisögur og
endurminningar
Fordómar um trúleysi
Loforð og efndir
Vefþjóðviljinn vekur athygli á því um
helgina að fyrir borgarstjórnarkosningar
árið 2002 hafi Morgunblaðið rætt við
þáverandi borgarstjóra, Ingibjörgu Sól-
rúnu Gísladóttur, og meðal annars
spurt eftirfarandi spurningar: „Getur þú
þá lofað því að á næstu
fjórum árum verði
álögur á borgarbúa
ekki hækkaðar
vegna aukinnar
skuldasöfnunar?“
Ekki hafi staðið á
svari Ingibjargar Sól-
rúnar: „Já, það get
ég. Til marks
um það vil
ég nefna
að samkvæmt þriggja ára áætlun á
borgarsjóður 4-5 milljarða í afgang
þegar búið er að taka fyrir öllum
rekstri.“ Miðað við þetta finnst Vefþjóð-
viljanum skjóta skökku við að Ingibjörg
Sólrún og R-listinn standi að skatta-
hækkun þessa dagana sem samtals
nemur um 900 milljónum króna. Nú-
verandi borgarstjóri rökstyðji þessa
hækkun meðal annars með nauðsyn
þess að greiða niður skuldir borgarinn-
ar.
Biðjist afsökunar
Ungir jafnaðarmenn í Vestmannaeyjum
eru ósáttir við að Davíð Oddsson skuli
hafa kallað Samfylkinguna „afturhalds-
kommatittsflokk“ á Alþingi á dögunum.
Segja þeir ummælin „dónaleg og lýsa
mikilli vanvirðingu hans gagnvart þing-
mönnum og stuðningsmönnum Sam-
fylkingarinnar“. Vilja þeir að ráðherrann
sendi frá sér afsökunarbeiðni. Alþingi
sé æðsta stofnun Íslands og nauðsyn-
legt „að þar beri menn virðingu fyrir
öllum, jafnt samherjum
sem andstæðingum.
Trúverðugleiki fólks
gagnvart Alþingi
verður að vera til
staðar en svona um-
mæli eru einungis til
að draga úr honum
og minnka virð-
ingu landsmanna
fyrir hinu há Al-
þingi“.
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is
SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
SKOÐANIR OG UMRÆÐUR Á VISIR.IS
Þráinn segir að sú
ákvörðun að hafna
guðshugmyndum sé oft
tekin „í miklu kæruleysi og
án dýpri íhugunar“. Hvaða
rannsóknir hefur Þráinn
framkvæmt sem benda til
þess að þessar fullyrðingar
séu sannar?
ÓLI GNEISTI SÓLEYJARSON
UMRÆÐAN
TRÚ OG TRÚLEYSI
,,