Tíminn - 25.09.1973, Qupperneq 9

Þriðjudagur 25. september 1973
TÍMINN
9
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson,
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gisiason. Ritstjórnárskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusfmi 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Askriftagjald 360 kr. á mánuði innan lands,
i lausasölu 22 kr. eintakið.
Blaöaprent h.f
-
Furðuleg ádeila
Það er nokkurt dæmi um, hvernig málgögn
Sjálfstæðisflokksins haga málflutningi sinum,
að þau hófu mikla hrið gegn Ólafi Jóhannes-
syni dómsmálaráðherra, þegar hann gaf út
reglugerð um, að sjúkum mönnum af brezkum
skipum verði fúslega veitt viðtaka, ef þeir
koma á eigin skipum, en öðruvisi ekki, nema
sérstakar ástæður væru fyrir hendi. Morgun-
blaðið og Visir héldu þvi fram, að þetta sýndi
mikið mannúðarleysi, enda þótt augljóst sé, ef
þetta hindrar, að sjúkir menn verði fluttir
hingað til lands, er sökin Breta en ekki okkar.
Það er lika upplýst, að hér er ekki um neina
nýjung að ræða. Hliðstæð reglugerð var sett af
Hermanni Jónassyni sem dómsmálaráðherra
30. september 1958 og sætti engum mótmælum
þá. Hún gilti svo áfram óbreytt i valdatið
minnihlutastjórnar Alþýðuflokksins frá þvi i
desember 1958 þangað til i nóvember 1959. Hún
gilti einnig frá þvi að viðreisnarstjórnin kom til
valda i nóvember 1959 og þangað til eftir ára-
mótin 1961, þegar landhelgissamningurinn við
Breta var gerður. Á þessum tima sátu i rikis-
stjórn Sjálfstæðismennirnir Ólafur Thors,
Bjarni Benediktsson, Ingólfur Jónsson og
Gunnar Thoroddsen og Alþýðuflokksmennirnir
Emil Jónsson, Gylfi Þ. Gislason, Friðjón
Skarphéðinsson og Guðmundur í. Guðmunds-
son. Á þessum tima voru dómsmálaráðherrar,
ásamt Hermanni Jónassyni, þeir Friðjón
Skarphéðinsson og Bjarni Benediktsson. Þeir
högguðu ekki neitt við þeim reglum, sem Her-
mann hafði sett, heldur létu þær gilda áfram
óbreyttar. Þegar Mbl. og Visir eru að deila á
þessa reglugerð nú, eru þessi blöð ekki sizt að
deila á Bjarna Benediktsson, sem lét hana vera
lengur i gildi en nokkur dómsmálaráðherra
annar. Svo litið sjást þessi blöð fyrir, þegar þau
þykjast geta komið höggi á andstæðingana, að
þau hika ekki við, þótt höggin lendi öðrum
fremur á látnum leiðtogum flokks þeirra.
Annars risa menn eins og Hermann Jónas-
son, Friðjón Skarphéðinsson, Bjarni Bene-
diktsson og Ólafur Jóhannesson alveg undir
þessum ádeilum. Það er ekki annað en brezkur
útúrsnúningur og brezk mistúlkun, þegar sagt
er, að með þessari reglugerð sé verið að neita
að taka á móti brezkum sjúklingum. Á þvi
verður ekki nein breyting frá þvi, sem var áður
en þorskastriðið hófst. Ef brezkur sjúklingur er
ekki fluttur til lands vegna þessarar reglugerð-
ar, er sökin Breta einna, sem ekki vilja hér
taka i framrétta hönd íslendinga til að hjálpa
þeim, sem sjúkir eru. Þótt íslendingar haldi
fram mörgu misjöfnu um Breta um þessar
mundir, er of langt gengið, þegar þvi er haldið
fram, að skipstjórar þeirra séu slikir
mannúðarleysingjar, að þeir neiti sjúkum
undirmönnum sinum um læknishjálp, ef þvi
kunni að fylgja, að þeir verði að greiða sektir.
Ef brezk stjórnarvöld vilja hér ekki þiggja is-
lenzka hjálp er þeim lika i lófa lagið að hafa
spitalaskip á miðunum. Brezki flotinn hefur
slik skip og það myndi ekki spilla áliti hans, ef
hann seridi til viðbótar herskipunum, sem
verja ræningja, eitt skip i mannúðarskyni.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Allsherjarþingin
sýna veruleikann
Oft mikilvægar viðræður að tjaldabaki
Waldheim
TUTTUGASTA og áttunda
þing Sameinuðu þjúðanna hóf
störf sln síðastliðinn þriðju-
dag. 1 tilefni af þingsetning-
unni hefur margt verið rætt og
ritaðum S.Þ. að vanda, og eru
dómarnir harla misjafnir.
Auðvelt er að benda á, að
björtustu vonirnar, sem menn
gerðu sér um þessi samtök i
upphafi hafa enn ekki rætzt,
og ýmislegt virðist nú þróast i
öfuga átt, t.d. að stórveldin
hyggist að sniðganga S.Þ. i
vaxandi mæli og semja fyrst
og fremst sin á milli. Þrátt
fyrir þetta, sækjast enn öll riki
eftir þátttöku i Sameinuðu
þjóðunum, þrjú riki bættust
við i upphafi þingsins nú, þ.e.
þýzku rikin og Bahamas.
Þátttökurikin eru nú orðin 135
og búizt er við, að þeim fjölgi
enn á næstu árum. Stofnrikin
voru 51. Jafnvel Sviss, sem
hefur talið þátttöku I S.Þ. ekki
samrýmast hlutleysisstefnu
sinni, hefur nú i undirbúningi
að taka það mál til nýrrar at-
hugunar.
Mikill meirihluti utanrikis-
ráöherra þátttökurikjanna
mun taka þátt i allsherjarum-
ræöunum, sem fara fram
fyrstu þrjár vikur þingsins, og
auk þess nokkrir þjóöarleið-
togar, m.a. Willy Brandt.
Þessir menn munu nota tæki-
færið til að ræðast við bak við
tjöldin, en þannig hafa mörg
ágreiningsmál verið leyst á
vettvangi S.Þ. 1 þvi er mikil-
vægi S.Þ. ekki sizt fólgið,að á
þingi þeirra geta áhrifamenn
þjóðanna hitzt til að ræða og
jafna ýmsan ágreining, sem
ekkier á dagskrá þingsins.
ÞÓTT OFT sýnist svo, að
þing Sameinuðu þjóðanna
áorki ekki miklu, eru þau tvi-
mælalaust eigi að siður þýð-
ingarmikil fyrirþróun alþjóöa-
mála. Þau spegla raunveru-
leikann i alþjóðamálum betur
en hægt er að gera með öðru
móti, hefur Waldheim fram-
kvæmdastjóri nýlega sagt.
Menn mega ekki fælast S.Þ.
vegna þess, sagði Waldheim
enn fremur, að þeim finnist
raunveruleikinn vera öðruvisi
en hann ætti að vera. Það er
eigi að siöur þýðingarmikið aö
geta séð hann i réttu ljósi og
dregiö af þvi ályktanir. Fyrr-
verandi áhrifamaður á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna,
Charles Yost, sem var um
skeið aöalfulltrúi Bandarikj-
anna, hefur nýlega sagt, að
það sé mikilvægast viö Sam-
einuöu þjóðirnar, aö þær skulu
vera til. Þrátt fyrir alla ágalla
þeirra, missti heimurinn mik-
ið, ef þær leystust upp, og gef-
izt væri upp viö þá alþjóöa-
samvinnu og alþjóöahyggju,
sem þær eru visir að.
MEÐvissum rétti má segja,
aö Sameinuðu þjóöirnar séu
fyrst og fremst samtök smá-
þjóöanna. Þær geta ráðiö þar
lögum og lofum, ef þær standa
saman. New York Times benti
nýlega á, að sex rfki, þ.e.
Bandaríkin, Sovétrikin, Kina,
Japan, Bretland og Frakk-
land, leggja fram tvo þriðju
hluta af tekjum Sameinuðu
þjóöanna. Riki, sem leggja
samanlagt fram um 4.5% af
tekjum S.Þ. og telja saman-
lagt ekki nema 10% af íbúatölu
jarðar, fara hins vegar með
tvo þriðju hluta atkvæöanna.
Þetta veldur að sjálfsögðu þvi,
að stórveldin vilja ekki eiga of
mikið undir þingum S.Þ. Neit-
unarvaldið, sem stórveldin
tryggðu sér I upphafi i
Oryggisráðinu, er að verulegu
leyti til komið vegna þess, að
þau þóttust sjá þetta fyrir.
Fyrstu 15 árin, sem Samein-
uðu þjóðirnar störfuöu, kom
þetta ekki aö sök fyrir Banda-
rikin, þvi aö þau réðu þá nær
öllu á allsherjarþingunum
með þvi að sameina riki Suð-
ur-Ameriku og Vestur-Evrópu
undir forustu sina. Þá notuðu
þau nær aldrei neitunarvaldið
i öryggisráðinu, en Sovétrikin
þeim mun oftar. Nú er þetta
breytt. A siöustu allsherjar-
þingum hafa Bandarikin verið
á móti um 75% þeirra álykt-
ana, sem þar hafa verið sam-
þykktar, og þau beita nú hvaö
eftir annað neitunarvaldinu i
öryggisráðinu.
AF FJÖLGUN rikjanna i
Sameinuðu þjóðunum hefur
það leitt, að ýmissa dómi, aö
starfsliö þeirra er ekki jafn-
gott og áöur. Hvert riki fær
rétt til að tilnefna vissa tölu
starfsmanna og þykja sumir
valdamenn hinna nýju rikja
hafa lagt meiri áherzlu á, að
útvega vinum og vandamönn-
um embætti, en aö hugsa um
hæfni þeirra. U Thant er lika
sagöur hafa sýnt minna aö-
hald i þessum efnum en fyrir-
rennarar hans gerðu. Eitt af
þvi, sem Waldheim hyggst
gera, er að koma á strangara
eftirliti i þessum efnum, og
jafnframt að reyna að fækka
starfsliði. Margt bendir til, að
þótt Waldheim sé sennilega
minnistjórnmálamaður en U
Thant, muni hann reynast
stjórnsamari hvað snertir
fjárhag og starfsmannahald
Sameinuðu þjóðanna. A þann
hátt geti hann reynzt Samein-
uöu þjóðunum gagnlegur
maður.
AF ÞEIM málum, sem eru á
dagskrá 28. allsherjarþings-
ins, eru flest gamlir
kunningjar, þ.e. þau hafa ver-
iö til meðferðar oft áður, eins
og t.d. kynþáttamálin I Suöur-
Afriku, Palestinumálin og ný-
lendur Portúgala. Þá mun enn
verða til umræðu að gera sátt-
mála, þar sem skilgreint sé
oröiö árás, en við þetta er búið
aö glima á 23 þingum. Af mál-
um, sem geta valdiö átökum
milíi stórveldanna, er tillaga
um að lýsa Kóreustyrjöldina
úr sögunni, en af þvi myndi
hljótast, að hætt yrði að hafa
bandariskan her i Suöur-
Kóreu, sem væri að nafni til á
vegum Sameinuðu þjóðanna.
Sennilega munu Rússar og
Kinverjar standa saman um
þetta, en Bandarikjamenn
verða á móti.
Það mál, sem tslendingar
hafa mestan áhuga á, er haf-
réttarmálið. Það verður eitt af
fyrstu verkum þingsins aö
ákveða, hvort haldið verði við
þá ákvöröun siðasta þings, að
hafréttarráðstefnan skuli
hefja aðalstörf sin á næsta ári
i Santiago, en byrja undirbún-
ingsstörf sin i New York i
desember. Sennilega er það nú
úr sögunni, að ráðstefnan
verði haldin i Chile, sökum
byltingarinnar þar, og er þá
liklegt, að fyrsti áfangi hennar
verði haldinn i Genf. Gert hef-
ur verið ráð fyrir, að þetta mál
verði fyrsta viðfangsefni
stjórnmálanefndarinnar, en
danskur maður veitir henni nú
formennsku. Formaður sjálfs
Allsherjarþingsins er hins
vegar frá Equador. Þ-Þ-