Fréttablaðið - 06.11.2004, Blaðsíða 54

Einar Már skrifar um tíma-
bil þar sem krakkar sköpuðu
heiminn dálítið sjálfir.
Jóhann Pétursson risinn upp og í
góðu formi. Hinn uppátækjasami
Jóhann úr fyrstu sögum Einars
Más Guðmundssonar. Fyrir okkur
sem dáumst að óttalegum villing-
um, eru það gleðileg tíðindi sem
við höfum lengi beðið eftir.
„Hann hefur nú verið að banka á
dyrnar í langan tíma en það var
fyrst núna sem ég ljáði honum
eyra,“ segir Einar. „Ég hef reyndar
vitað af þessari sögu, þótt hún hafi
tekið nýja stefnu þegar maður fór
að fást við hana.
Aldur Jóhanns og félaga er
mjög greinilegur í sögunni. Þetta
eru unglingar en Einar segir menn
ráða meira í aldurinn út frá að-
stæðum. „Hins vegar er hvolpa-
vitið farið að segja til sín – mjög
svo,“ segir hann. En hvers vegna
bítlatímabilið?
„Þessir strákar voru uppi þá og
svo hefur maður verið að horfa á
þetta tímabil í dálítið nýju ljósi og
sér einmitt þetta frelsi sem mér
finnst hafa verið ríkjandi þá og
hvernig krakkar sköpuðu heiminn
dálítið sjálfir. Það er eitthvað í nú-
tímanum sem kallar á þá umfjöll-
un. Hlutirnir eru allir svo njörvað-
ir niður núna og allt meira háð ein-
hverjum reglugerðum. Þótt ég sé
ekkert að segja að þetta hafi verið
eitthvað betri eða verri tímar, er ég
samt að draga fram þætti sem ég
hrífst af, hvernig krakkarnir fara
dálítið sínu fram í þessari æsku-
veröld. Þetta eru allt litlir stjórn-
leysingjar.“
Hvað varðar heim unglinga
núna, segir Einar þá vera að gera
aðra hluti í dag, nota önnur svið í
hausnum. „Þetta snýst líka um það
hvernig heimurinn hefur breyst.
Nú á tímum mega börn svo miklu
minna. Sú staða sem ég er að lýsa
eru tímar þegar krakkar fara um
allan bæ og samskipti almennt eru
miklu meiri. Ég mundi segja að hið
forna spakmæli, maður er manns
gaman, sé í hættu. Það er búið að
gera allt svo tortryggilegt. Hér
áður fyrr hefðu menn getað sagt:
„Sjö strákar hittu skemmtilegan
mann í bænum,“ en núna er maður-
inn orðinn tortryggilegur.
En hvað Bítlana varðar, þá voru
þeir og sú menning sem varð til í
kringum þá, dálítið fulltrúar
hinnar djörfu lífsgleði. Þessi tón-
list leysti margt úr læðingi og hún
var um leið tjáning á því sem í
okkur öllum bjó. Það var þess
vegna sem sprengikraftur hennar
varð slíkur og þvíumlíkur.“
Sagan er hvorki fortíðarþrá né
heimsósómanöldur, heldur fremur
saga um kátínu og gleði. „Mér
finnst unglingarnir í dag mjög
frískir. Þeir víla ekkert fyrir sér
en ég er að fjalla um þennan tíma
þegar hver átti sína eigin sögu. Nú
fara allir í sama leikskólann og
það er sama prógramið fyrir alla.
En við sjáum samt hvernig börn í
dag tileinka sér tæknina á mis-
munandi hátt og hina miklu tón-
listarsköpun sem er í gangi. Inni í
okkur erum við alltaf eins.
Þessi menning sem var sköpuð
á 7. og 8. áratugnum virðist alltaf
hafa aðdráttarafl. Þó að þetta sé
ákveðinn tími í baksviðinu, er ég
að búa til úr honum einhvers
konar eilífð. Þetta eru sögur og ör-
lög sem gerast inni í þessum sögu-
legum römmum. Þannig leyfi ég
mér að flakka fram og aftur.“
Í fyrstu sögunum um Jóhann
Pétursson áttu sér stað voveiflegir
atburðir og félagarnir urðu fyrir
stórum skellum. Eru þeir búnir að
jafna sig?
„Já, já, ef þú berð þessa sögu
saman við Riddarana, þá eru þeir
orðnir þroskaðri og eru í sam-
skiptum við hitt kynið. Það setur
strik í reikninginn. En það verða
ýmis áföll í þessari sögu, það eru
ýmsar örlagasögur í gangi.“
Einar segir það hafa verið
gaman að hitta Jóhann aftur.
„Okkur kom bara vel saman,“
segir hann. „Hann gefur nú lítið út
á mig strax í fyrsta kafla en ég
kann mjög vel við hann.
Það er margt tekið upp í þess-
ari sögu sem ég held að ég hafi
ekki ráðið við í gömlu sögunum.
Svo hef ég haft tuttugu ár til þess
að melta það. Þar á meðal er ástin.
Ég var alltaf að reyna að nálgast
hana í fyrri skrifunum en fór í
kringum hana eins og köttur í
kringum heitan graut. Ég átti um
tíu síður sem ég hafði ætlað að
koma fyrir í fyrri bókunum sem
skruppu niður í hálfa í þessari
nýju bók. Enda eru þetta ekkert
einföld mál og væri kannski
ekkert varið í þau ef þau væru það
– hvorki í veruleikanum né skáld-
skapnum.“
sussa@frettabladid.is
42 6. nóvember 2004 LAUGARDAGUR
EKKI MISSA AF…
Hinum líf-
lega og
skemmtilega
Rómeó og
Júlíukór frá
Dramaten leikhúsinu í Stokk-
hólmi á Caput tónleikum í Borg-
arleikhúsinu í dag, klukkan
15.15...
Víðáttum, sýningu á víðáttu-
myndum Errós og Grafískri
hönnun á Íslandi, sýningu sem
rekur sögu grafískrar hönnunar á
Íslandi fram til dagsins í dag í
Listasafni Reykjavíkur - Hafnar-
húsi...
Litlu stúlkunni með eldspýt-
urnar í Íslensku óperunni á
laugardags- og sunnudagseftir-
miðdögum.
Margrét Sigfúsdóttir sem sýnir málverk í
Hafnarborg, menningar- og listastofnun Hafn-
arfjarðar, verður með leiðsögn um sýningu
sína í dag, laugardag og á morgun, sunnudag,
klukkan 15.00, en sýningu hennar lýkur á
mánudag.
Aðferðir sínar og verklag byggir Margrét á
hefðinni og rannsóknum tuttugustu aldar mál-
ara á möguleikum og þanþoli miðilsins. Við-
fangsefni sitt sækir hún hins vegar einkum í
íslenska náttúru og sannast því enn aðdráttar-
afl hennar fyrir málara. Í nálægðinni við stór-
brotið landslagið upplifa þeir stöðuga um-
breytingu forma, lita og sjónarhorna.
Margrét hefur búið í París til fjölda ára. Hún er
menntuð í málaralist frá Parsons School of
Design í París. Hún hefur haldið einkasýningar
og tekið þátt í samsýningum í Frakklandi,
Skotlandi og Sviss.
Sýningin er opin alla daga nema þriðjudaga
og henni lýkur 8. nóvember.
Kl. 19.30
Nýdönsk og Sinfónían í Háskólabíói.
Leikin verða gömul og ný lög Nýdanskr-
ar, auk Boleros eftir Ravel og Maskera-
de svítu og Spartakus eftir Aram Katsja-
túrjan. Hljómsveitarstjóri er Bernharður
Wilkinson.
menning@frettabladid.is
Leiðsögn um landslag í Firði
Heilagur sannleikur, eða …
EINAR MÁR GUÐMUNDSSON Þótt ég sé ekkert að segja að þetta hafi verið eitthvað
betri eða verri tímar, er ég samt að draga fram þætti sem ég hrífst af.
Flosa Ólafsson þarf varla að kynna.
Þessi brosmildi og landsþekkti
húmoristi hefur þróað með sér
ákveðna sjálfs- og kaldhæðni sem
birtist um skeið í pistlum hans í
Pressunni, Skessuhorni og DV. Gam-
anmál Flosa ganga oftar en ekki út á
kubbslega líkamsburði hans, óhóf-
lega drykkju á árum áður og konur.
Þess á milli skýtur hann föstum skot-
um á allt milli himins og jarðar. Í
bókinni Heilagur sannleikur birtir
Flosi hugrenningar sínar síðustu tvo
áratugi og fléttar inn í þær sjálfsævi-
söguleg ágrip af bernsku sinni í
Vesturbænum. Bókin er fyndin á
köflum og auðlesin, kaflarnir stuttir
og hnyttnir. Eftir lestur bókarinnar er
ljóst að Flosa er ekkert heilagt (ekki
nema þá helst eigið áfengisbindindi)
en hvort einhvern sannleik er að
finna í bókinni verður hver og einn
að vega og meta.
Titill bókarinnar gefur til kynna að
um lygasögu er að ræða. Það er vel
þekkt stílbragð að hefja lygasögu á
þeim orðum að bókin innihaldi ein-
ungis heilagan sannleik. Flosi er aftur
á móti ekki að skrifa sögu heldur
hugleiðingar og sannfæring (sann-
leikur) hans á ýmsum málefnum bíð-
ur oft lægri hlut fyrir hæðninni. Að
minnsta kosti er hann ekki sjálfum
sér samkvæmur þegar kemur að
fegurð kvenna og fegurðarsam-
keppnum eða kynlífsfræðslu barna,
svo eitthvað sé nefnt. Þversagna-
kennd kaldhæðnin undirstrikar þó að
vissu leyti margræðni hugleiðing-
anna. Þannig getur mótsagnakennd-
ur rökstuðningur hans virkað á suma
sem kostur en á aðra sem galli. Sum-
ir hafa húmor fyrir Flosa. Aðrir ekki.
Helsti galli Heilags sannleika er
sundurlaus uppbygging bókarinnar.
Tengingar á milli kaflanna eru stund-
um mjög augljósar en oftast nær
litlar sem engar. Pistlarnir eru að vísu
skemmtilega skrifaðir og eiga vel
heima á síðum dagblaða en hvort
þeir eiga erindi í heila bók er önnur
spurning. Jafnframt verður sjálfs-
hæðnin leiðinleg til lengdar og for-
tíðarþráin þreytandi. Einhverra hluta
vegna er undirritaður ekki sannfærð-
ur um að lífið hafi verið svona miklu
betra á uppvaxtarárum Flosa en nú.
En höfundurinn hittir oft naglann á
höfuðið eins og í umfjöllun sinni um
trúarhita Íslendinga eða dreifbýlisþrá
þéttbýlinga andstætt þéttbýlisþrá
dreifbýlinga. Þá kemst Flosi á flug.
Á heildina litið er bókin ágætis
afþreying en innihaldinu lýsir Flosi
afar vel þegar hann skrifar um aðferð-
ir sínar við að lækna eigin ólund: „Mér
hefur gefist best að setjast við ritvél-
ina og skrifa einhverja himinhrópandi
dellu, helst glórulaust píp.“ ■
Hin djarfa lífsgleði æskunnar
BÆKUR
HLYNUR PÁLL PÁLSSON
Heilagur sannleikur
Flosi Ólafsson
!
1
1
.tb
l.2
1
.árg
.2
0
0
4
G
L
E
Y
M
D
A
R
H
E
T
J
U
R
Nóvember 2004 11. tbl. 21. árg. 899 kr. m. vsk
Sólrún Bragadóttir söngkona um ungaeiginmanninn, klíkustarfsemina í Íslenskuóperunni og Bergþór Pálsson
ERFIÐLEIKARNIR
AÐ BAKI
FERÐABLAÐ FYLGIR
María Huld Markan ➝ Hundaveðreiðar ➝ María Sólrún Sigurðardóttir ➝ Þórarinn Eldjárn ➝ Nýir ilmir
➝ Sigga á Sirkus ➝ Flottheit ➝ Brynja Davíðsdóttir ➝ Jenni í Brain Police ➝ Baltimore og Washington
➝ Jón Sigurðsson ➝ Þórey Vilhjálmsdóttir ➝ María Solveig og Sigfús, kenndur við Heklu
„ÉG VAR ALLTAF HRÆDDUR“
Átakanleg saga manns sem var
misnotaður í
Heyrnleysingja-
skólanum
VÆNGJUÐ ÁSTJón Ársæll og
Steinunn
Þórarinsdóttir
HVAR BORGAR
SIG AÐ BÚA?Úttekt á kjörum Reykvíkinga
og landsbyggðar-fólks
N Ý T T B L A Ð Á N Æ S TA S Ö L U S TA Ð !
Á s k r i f t a r s í m i : 5 1 5 5 5 5 5
María Solveig og Sigfús, kenndur
við Heklu
Þórey Vilhjálmsdóttir, hjónin Jón
Ársæll Þórðarson og Steinunn
Þórarinsdóttir og fleiri.
KRAFTMIKIL HJÓN
SPENNANDI VIÐTÖLM
A
N
N
L
ÍF
F
E
R
Ð
IR
FERÐABLAÐ
Nice • Stokkhólmur • New York • Martinique • Kaupmannahöfn • Marseille • Frankfurt • Prag • Róm
Við SilfuránaEinar Kárason í Argentínu
SkemmtilegarskíðaferðirÁsdís Halla, Helgi Jóhannesson,Eyjólfur Kristjánsson og fleiri
Á vit áhugamálannaFjallgöngugarpur, maraþonhlaupari og jógaiðkandi
HAUST
2004
FERÐABLAÐ FYLGIR
Bókaútgáfan Andi hefur sent frá sérskáldsöguna Undir 4 augu eftir
Þorgrím Þráins-
son, sem er sjálf-
stætt framhald
metsölubókar-
innar Svalasta
7an sem kom út
árið 2003. Undir
4 augu er saga
um fjórtán ára
ungmenni sem
eru bundin
tryggðarböndum
en eiga erfitt með að fóta sig á hálu
svelli unglingsáranna. Jóel fórnar
landsliðinu til að geta heimsótt föður
sinn í Kína þar sem hann lendir í
miklum ævintýrum og lífsháska. Álf-
hildur og Tommi stinga saman nefj-
um á Akureyri og Tinna er send í
skyndi til London. Vinirnir þrá nær-
veru hver annars en margt fer öðru-
vísi en ætlað er.
Hjá Máli og menningu er komin útný bók um Múmínálfana vinsælu,
Örlaganóttin, eftir
Tove Jansson.
Steinunn Briem
þýddi Í nágrenni
við Múmínhúsið er
eldfjall nýfarið að
gjósa og morgun
einn er Múmíndal-
urinn allur að fara í
kaf. Sem betur fer
bjargast fjölskyld-
an um borð í fljót-
andi hús sem rek-
ur hjá. En það er skrítnasta hús sem
þau hafa nokkurn tíma séð og eini íbúi
þess, leikhúsrottan Emma, er ekki alls
kostar vingjarnleg.
NÝJAR BÆKUR
54-55 (42-43) Menning 5.11.2004 20:37 Page 2