Fréttablaðið - 07.11.2004, Blaðsíða 8

8 7. nóvember 2004 SUNNUDAGUR
Nú komst samráðið í hámæli á
síðasta ári. Finnst þér ekkert nýtt
hafa komið fram í málinu síðan þá
sem gerir þína stöðu erfiðari?
Samkeppnisráð nefnir öll þau
tilvik sem ég greindi Samkeppnis-
stofnun frá á sínum tíma og ég vek
athygli á því að líka er sagt frá
þeim fundum olíufélaganna þar
sem ég þagði og neitaði að taka
þátt í samráðsmálum.
Ég kom hreint fram í fyrra og
sagði frá mínum þætti. Þar harm-
aði ég að hafa unnið verk sem haft
hafði verið samráð um. Það sem
breytir málinu nú í huga margra er
alvaran sem fylgir því að skýrslan
sé komin í úrskurðarform. Máls-
atvikin eru hins vegar þau sömu.
En það eru fjölmargar nýjar
upplýsingar sem koma fram í
niðurstöðu samkeppnisráðs.
Það koma nokkur dæmi þar sem
mitt nafn kemur fram. Ég gerði
eins ítarlega grein og ég gat fyrir
málinu á síðasta ári. Ég tók hins
vegar fram að ég gæti ekki nefnt
einstök dæmi, þar sem ég væri
bundinn trúnaði við Samkeppnis-
stofnun. Ég sagði til dæmis frá því
í fyrra að ég hefði komið að því að
stilla upp og framkvæma ákvarð-
anir frá forstjóra sem er nú orðið
greinilegt að var samráð. Þetta
harma ég.
Þú segist hafa verið starfsmaður
olíufélags þar sem þú flæktist í net
verðsamráðs. Ef það koma upp
dæmi um spillingu innan borgar-
stjórnar, hvernig geta borgarbúar
treyst því að þú upplýsir slíkt en
takir ekki þátt?
Þegar ég gekk inn í Olíufélagið
gekk ég inn í gamlan heim sem all-
ir viðurkenna að hafi verið runninn
upp úr pólitísku valdakerfi. Hjá
Reykjavíkurborg gekk ég inn í
opið, vel skipulagt stjórnkerfi þar
sem eftirlitskerfi og almannahags-
munir eru mjög í heiðri höfð. Þetta
er eins og svart og hvítt.
En það var líka til Samkeppnis-
stofnun á þeim tíma sem olíusam-
ráð stóð yfir.
Mér finnst Samkeppnisstofnun
hafa unnið þarft og gott verk í
þessari úttekt. Þetta kerfi var hins
vegar þá og er ennþá mjög sér-
stakt. Löggjafinn bjó til formlegan
samráðsvettvang olíufélaganna
undir forsæti Samkeppnisstofnun-
ar, sem heitir Flutningsjöfnunar-
sjóður olíu og ég held að sé enn til.
Ég held að fulltrúi stofnunarinnar
hafi setið í forsæti í sjóðnum allt
fram á þennan dag. Þar skiptast
fjármálamenn í olíufélögunum á
sölutölum yfir borðið með Sam-
keppnisstofnun við borðsendann.
Þú hlýtur að hafa vitað það á
sínum tíma að þetta var samráð.
Tökum dæmi. Í niðurstöðu sam-
keppnisráðs segir að fulltrúar olíu-
félaganna hafi hist og rætt ýmis
samráðsmál og í minnispunktum
þínum eftir fundinn segir meðal
annars: „Bensínhækkun allt að 3
kr.“
Hjá Samkeppnisstofnun var ég
spurður að þessu og ég staðfesti að
ég hefði skrifað þetta niður af því
að ég hefði heyrt þetta.
Sastu þá fund þar sem verðsam-
ráð var ákveðið?
Ekki ákveðið.
En rætt?
Ég sat fjölda funda með fulltrú-
um olíufélaganna.
Þar sem samráð um verðhækk-
anir var rætt?
Fulltrúar olíufélaganna hittust
mjög oft og mér var gert skylt að
hitta þá vegna samrekstrarmála.
Til dæmis bensínstöðva og olíu-
tanka. Á slíkum fundum byrjuðu
menn oft að ræða rekstrarum-
hverfið. Hvernig gengið væri og
svo framvegis. Stundum punktaði
ég niður hjá mér vangaveltur
þeirra. En ég hafði ekki ákvörðun-
arrétt um eldsneytisverð.
Engu að síður tókstu þátt í að
undirbúa ákvörðun um slíkt.
Það kemur skýrt fram að
ákvörðun um eldsneytisverð var
ekki á mínu verksviði samkvæmt
skipuriti.
En undirbúningur ákvörðunar?
Ég hafði sem markaðsstjóri það
hlutverk að tilkynna allar verð-
breytingar út á stöðvar og auðvitað
fylgdist ég með markaðinum.
Og þú sast þá fundi með sam-
keppnisaðilum þar sem var ákveð-
ið bensínverð, ekki rétt?
Ég var ekki á fundum þar sem
var ákveðið almennt bensínverð.
En undirbúið samráð um verð-
lag til almennings.
Ég vil ekki kalla þetta undirbún-
ing. En það voru vissulega ræddar
þær markaðsaðstæður sem myndu
eflaust leiða til verðbreytinga.
Sameiginlegar verðbreytingar?
Nei, verðbreytinga almennt. En
það var ekki á mínu verksviði. Það
var eingöngu á mínu verksviði að
tilkynna verðbreytingar.
En það er fullt af fundargerðum
og minnispunktum frá þér þar sem
kemur fram að þú sast fundi þar
sem var undirbúið verðsamráð á
bensínverði til almennings. Áttirðu
ekki þátt í að undirbúa ákvörðun-
ina þótt þú hafir ekki tekið hana?
Ég hitti engan í þeim tilgangi að
ræða eldsneytisverð. Vandamálið
var í þessu umhverfi öllu að við
hittumst til að ræða eignaumsýslu,
samrekstur og fleira. Fjöldi manna
hefði átt að ganga út við þessar
kringumstæður. Því miður gerði ég
það ekki.
Þú biður um traust borgarbúa.
Hvernig eiga þeir að treysta þér
þegar þú hefur tekið þátt í, þótt þú
hafi ekki átt lokaákvörðun, að
ákvarða samráð um bensínverð til
almennings, þar á meðal borgar-
búa?
Ég er ekki sáttur við spurning-
una. Minn skilningur er ekki sá að
ég hafi átt þátt í að undirbúa eða
ákvarða bensínverð. Hins vegar
myndaðist á þessum fundum spjall
þeirra sem eru í þessu fagi. Spjall
sem byrjaði á óvarkáran hátt. Þeir
fundir voru ekki lykilatriðið í
þessu máli, heldur hið skipulega
samráð. Ég harma það hins vegar
að hafa ekki gengið út af slíkum
fundum.
En er ekki eina leiðin fyrir þig
núna að viðurkenna þetta, iðrast og
biðja borgarbúa afsökunar?
Ég hef beðið þá afsökunar á því
að hafa starfað hjá olíufélögunum
og geri það enn á ný.
Þú hefur ekki viðurkennt að
hafa tekið beinan þátt í þessu eins
og þú gerðir.
Ég vil ekki viðurkenna meira en
mér ber í þessu máli og ég ætla
ekki að viðurkenna að hafa haft
ákvörðunarrétt um verðlagsmál.
Það hafði ég einfaldlega ekki.
Ekki ákvörðunarrétt heldur
þátttöku í verðsamráði.
Það er skilgreiningaratriði og
annarra að dæma um það. Þetta
rekstrarumhverfi var hins vegar
ekki á mínu valdi.
Í minnisblaði frá þér til forstjór-
ans segir þú: „Hann var líka sam-
mála mér þegar ég nefndi að nú
þyrftu félögin öll að vera mjög vak-
andi í því að láta ekki egna sig
saman í verðstríði í útboðum.“
Bendir þetta ekki til þess að brota-
vilji þinni hafi verið einbeittur?
Þetta var í september 1994 þeg-
ar olíufélögin máttu fyrst selja olíu
á mismunandi verði. Við þurfum að
átta okkur á því í hvers konar
heimi við vorum. Það voru í gildi
lög þangað til í september 1994
sem sögðu að það yrði að selja um
allt land eldsneyti á sama verði.
Svo hitti ég Einar Benediktsson,
forstjóra Olís, og við byrjuðum á
því að tala um að það sé breytt
lagaumhverfi. Þá kunni ekki nokk-
ur maður í þessum bransa að reik-
na út afslætti. Ég hafði lagt til hjá
Essó að við gæfum afslætti, en var
stoppaður. Auðvitað voru allir í
bransanum mjög hræddir við að
framlegðin hrapaði niður úr öllu
valdi við samkeppni.
Og þú sagðir sjálfur að félögin
ættu ekki að láta egna sig út í verð-
stríð.
Ég var ekkert síður hræddur
við þetta.
Ætlar þú að fela þig á bakvið
það að þú hafir verið hluti af spilltu
kerfi, lögin hafi verið ný og þess
vegna hafir þú ekki kunnað að fara
eftir þeim?
Ég fel mig ekki á bak við neitt,
en hér eruð þið kannski að beita
mælikvörðum dagsins í dag á við-
skiptaumhverfi liðinna tíma. Ég
hafði starfað í samkeppnisum-
hverfi í nokkur ár áður en ég byrj-
aði hjá Essó. Ég fann að þetta var
með allt öðrum brag hjá olíufélög-
unum. Þetta var svona gamalt
kerfi. Essó hafði unnið eins í fimm-
tíu ár og við mig var sagt: „Strákur
minn, ekki láta þig dreyma um það
að fara að bjóða þessum manni af-
slátt, veistu ekki hvar hann er í
pólitík?“
Í skýrslu Samkeppnisstofnunar
segir meðal annars frá tölvupósti
frá þér til forstjóra Essó vegna út-
boðs Reykjavíkurborgar: „Eftir
þreifingar Skeljungsmanna um
sameiginlega stefnu í útboðsmál-
um bað ég um tillögu frá þeim, sem
forstjórar geta rætt.“ Bendir þetta
ekki til þess að þú hafir haft fulla
vitneskju um hversu víðtækt sam-
ráð forstjóranna var, meðal annars
í útboði Reykjavíkurborgar?
Það sem ég gerði á þessum
fundi var að þegar starfsmaður
Skeljungs kom með tillögur þá
sagðist ég ekki taka þátt í slíku. Ég
kom því þessari málaleitan frá mér
og tók ekki þátt í því máli.
Þú baðst þá samt um tillögu
sem forstjórarnir gætu rætt.
Ég sagði eitthvað á þennan hátt:
ert þú með einhverja tillögu? Ég er
ekki sá sem er hægt að tala við um
svona mál.
En af hverju baðstu þá um til-
lögu á fundinum fyrst þú varst sak-
laus og hneykslaður?
Sjálfsagt var þetta hugsunar-
leysi og ég bar skilaboðin til for-
stjóra.
Þú varst ekki að bera skilaboð.
Þú baðst um tillögu sem forstjór-
arnir gætu rætt.
Jú, ég var að bera skilaboð.
Þú sagðir það í tölvupóstinum
að þú hafir beðið um tillögu.
Tölvupósturinn var náttúrulega
endursögn. Ég bara man ekki ná-
kvæmlega orðaskipti þarna fyrir
tæpum tíu árum. Ég hvatti síðar
innanhúss til þess að það yrðu
tvær tillögur í máli Reykjavíkur-
borgar og við berðumst fyrir því
að ná viðskiptunum. Bendir það til
þess að ég hafi verið í verðsam-
ráði?
Hver finnst þér að ábyrgð Geirs
Magnússonar, forstjóra Essó, ætti
að vera í málinu?
Ég tel ábyrgð að lögum skýra.
Stjórnir og forstjórar bera hana.
Finnst þér þú dreginn út úr og
sætir einn ábyrgð?
Ég kvarta ekki undan því. Ég er
ekki óánægður með að ég sem op-
inber persóna sé látinn svara
meiru en aðrir.
Hvað sagðir þú borgarfulltrúum
um aðild þína í verðsamráðinu þeg-
ar þú varst ráðinn?
Það sem ég sagði í fyrra stendur
enn. Ég harma að hafa unnið þarna
og framkvæmt þau atriði sem ég
var beðinn um að gera og hafði
ekki vald yfir. Ég hef komið hreint
fram og bið um traust þeirra sem
þekkja mig af störfum mínum.
- ghg/ás
BYRJENDUR: 30 kennslustunda námskeið.Tölvugrunnur, ritvinnsla,
tölvupóstur og internetið. Þátttakendur stofna ókeypis tölvupóstfang
og læra að nota tölvupóstinn m.a. með því að gerast áskrifendur að
ferðatilboðum. Hæg yfirferð og vanir kennarar. Hefst 11. nóv. og lýkur
2. des. Kennt er þri. og fim. frá 13 – 16.
Verð kr. 19.500 (kennslubók innifalin.)
TÖLVUNÁM ELDRI BORGARA
FRAMHALD: 30 kennslustunda námskeið ætlað lengra komnum eða
þeim sem lokið hafa byrjendanámskeiðinu. Upprifjun, ritvinnsla,
framhaldsæfingar í allri meðferð tölvupósts, internetið - framhald,
stafrænar myndavélar ofl. Hefst 10. nóv. og lýkur 1. des.
Kennt er mán. og mið. frá 13 – 16.
Verð kr. 19.500 (kennslubók innifalin.)
Biður um traust borgarbúa
ÞÓRÓLFUR ÁRNASON
Harmar að hafa unnið hjá olíufélagi og framkvæmt skipanir. Segist hafa komið hreint
fram og biður um traust þeirra sem þekkja hann af störfum sínum.
Þórólfur Árnason, borgarstjóri berst fyrir pólitískri framtíð sinni vegna aðildar að verðsamráði olíufélaganna.
Hann bað um tækifæri til að útskýra sína hlið á málinu.
Ég hef beðið þá
afsökunar á því að
hafa starfað hjá olíufélög-
unum og geri það enn á ný.
,,
Ég vil ekki viður-
kenna meira en mér
ber í þessu máli og ég ætla
ekki að viðurkenna að hafa
haft ákvörðunarrétt um
verðlagsmál. Það hafði ég
einfaldlega ekki.
,,
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
AL
LI
08-09 360 graðður 6.11.2004 21:27 Page 2