Tíminn - 20.01.1974, Qupperneq 13

Sunnudagur 20. janúar 1974.
TÍMINN
13
Starfsliðið mikils virði
— Hvað vinna margir hjá
byggingavörudeild SIS?
— Við erum nú 19 manns i
þessari deild. Það er nokkur
fjölgun, því að við vorum lengi
með 15-16 manns, ef ekki er talið
fólk, sem er i afleysingum á sumr
in, en með tilkomu teppadeildar-
innar i haust, höfum við orðið að
fjölga um þrjá starfsmenn. Og
fyrirsjáanlegt er að við verðum
að bæta við manni á skrifstofuna
mjög fljótlega, vegna þess að
þetta er orðið æði umfangsmikið
og annasamt. Við höfum verið
þrjú á skrifstofunni, en 12 og 13 i
afgreiðslunum.
Ég vil taka það mjög skýrt
fram, og leggja á það áherzlu að
svona rekstur gengur ekki, nema
með mjög góðu starfsfólki. Við
höfum verið heppnir með fólk, og
það er áhugasamt. Þetta fólk hef-
ur verið hér mislengi, sumir allt
að þrjá áratugi, en aðrir skemur.
Það er auðvitað fyrst og fremst
starfsfólkið, sem staðið hefur á
bak við þessa miklu sölu. Starfs-
fólk okkar hefur orðið mikla
vöruþekkingu, sem það miðlar
auðvitað viðskiptavinunum eftir
beztu getu.
Eins og fram hefur komið, er-
um við með þrjár undirdeildir.
Þessum deildum stjórna sölu-
stjórar. Það er Gunnlaugur
Stephensen, sem er i búðinni
hérna á fyrstu hæðinni. óli Björn
Kærnested, sem er i teppadeild-
inni, og Alexander Sigsteinsson,
sem er með útivörurnar.
— Nú er innflutningsdeildin
hluti af Sambandinu (SIS) og
byggingavörudeildin hluti af hinu
fyrrnefnda. Hvernig er stöðu
þessarar rekstrareiningar hátt-
að?
— Byggingavörudeildin hefur
sérstakan fjárhag og er rekin sem
slik. Okkar yfirmaður er Hjalti
Pálsson, og við erum hluti af
innflutningsdeildinni. Það sem
við störfum að, er einn liður i við-
tæku starfi.
Það hefur ef til vill ekki komið
nægjanlega skýrt fram hér, að
okkar starf er i beinu framhaldi
af viðleitni Sambandsins til þess
að tryggja samvinnumönnum að-
gang að byggingavörum, og
stuðla með þeim hætti að fram-
kvæmdum i landinu, segir
Markús Stefánsson að lokum.
óli Björn Kærnesled og Alfhildur IIjörleifsdóttír f gólfteppadeildinni. Þar er að finna glæsilegt úrval af
teppuin og mottum, gólfdiik og veggfóðri.
GÍFURLEGAR VERÐHÆKKANIR Á
BYGGINGAREFNI Á ÞESSU ÁRI
segir Hjalti Pálsson, framkvæmdastjóri innflutningsdeildar SÍS
Hjalti Pálsson, framkvæmda-
stjóri innflutningsdeildar StS,
er þjóðkunnur af störfum siii-
um. Hjalti er æösti maður
byggingavörudeildar SÍS, og
hittum við hann að máli á skrif-
stofu hans i Sambandshúsinu.
lijalti á um þessar mundir tutt-
ugu og fimm ára starfsafmæli
hjá Sambandinu, og við báðum
hann að segja lcsendum nokkuð
frá sjálfum sér og störfum lians
fyrir Samvinnuhryefinguna.
Rætt við Hjalta
Pálsson framkvæmda-
stjóra
— Ég fæddist árið 1922 á Hól-
um i Hjaltadal, en foreldrar
minir voru Páll Zophaniasson
og Guðrún Hannesdóttir frá
Deildartungu.
Við fluttumzt svo til Reykja-
vikur skömmu fyrir 1930, og ég
ólst þvi upp hér að mestu. Var
þó i sveit á sumrin, eða i vega-
vinnu, þegar hún fékkst.
Ég stundaði nám i gagnfræða-
skóla, en fór siðan norður að
Hólum og var tvo vetur i Hóla-
skóla. Þaðan fór ég til Ameriku,
þar sem ég lærði verkfræði, og
lauk þar námi frá háskólanum i
Iowa-riki; Iowa State College.
Ég vann siðan erlendis, þar til
um áramót, og kom heim á
Þoriáksmessu árið 1947. 1. janú-
ar 1948 fór ég að vinna hjá
Sambandinu, og er þvi búinn að
vinna hér i rösk 25 ár.
Til starfa hjá SÍS
Fyrsta starf mitt hér var að
vera fulltrúi hjá framkvæmda-
stjóra véladeildar, sem þá var
Agnar Tryggvason. Það var ég
liðugt ár. en þá fékk Sambandið
umboð fyrir Fergusondráttar-
vélarnar, sem ég hafði lengi
verið mjög hrifinn af. Var þá
stofnað nýtt fyrirtæki, sem
hlaut nafnið Dráttarvélar hf., og
varð ég framkvæmdastjóri
þess. Dráttarvélar eru þvi
einnig 25 ára um þessar mundir.
Framkvæmdastjóri
innflutningsdeildar SÍS
Nú þarna var ég starfandi til
haustsins 1952, er ég var ráðinn
framkvæmdastjóri véladeildar
SIS, og þar var ég þar til um
vorið 1967, en þá fór ég i inn-
flutningsdeildina. Helgi Þor-
steinsson féll þá frá, en hann
var búinn að veita innflutnings-
deildinni forstöðu i tvo áratugi,
en hafði áður verið fram-
kvæmdastjóri skrifstofu SIS i
New York um alllangt skeið.
— Hvert er verkefni
innflutningsdeildar SfS?
— Innflutningsdeildin sér um
innkaup og innflutning á öllum
vörum öðrum en bilum,
raftækjum og landbúnaðarvél-
um. Innflutningsdeildinni er
skipt niður i fóðurvörudeiid,
búsáhaldadeild, vefnaðarvöru-
deild, byggingarvörudeild, sem
reyndar er skipt i innkaupa- og
söludeildir, sérstaka deild, sem
annast innkaup fyrir kaupfélög-
in hér i Reykjavik, og svo siðast,
en ekki sizt, erum við með stóra
birgðastöð hér i Reykjavik, sem
er liklega stærsta deildin, en
það er matvörudreifingin.
Byggöin hefur færzt til
á landinu
Af þessum deildum ætluðum
við aðeins að ræða um
byggingarvörurnar. Svo sem
fram hefur komið, hefur það um
langt skeið verið viðfangsefni
Sambandsins að útvega
byggingarvörur. Hér áður fyrr
var þetta árstiðabundið. Kaupin
voru gerð og vörurnar urðu að
berast til landsins — til hinna
ýmsu staða — á vorin. Þetta var
stór viðskiptaliður, en eftir að
byggðin fór að færast til, er
Reykjavik og Suðvesturlandið
orðið miklu stærri notandi
byggingarefnis, og það var þvi
ekki um annað að ræða en að
hasla sér völl hér, með þvi að
stofna til smásölu á byggingar-
efni. Þetta hafði forveri minn i
starfi, Helgi Þorsteinsson, gert,
og smásalan var til húsa vestur
á Granda, og i kjallara i verzlun
Sambandsins i Austurstræti, en
fyrir þrem árum festi Sam-
bandið kaup á húseigninni
Suðuriandsbraut 32, og þar er
byggingarvörudeildin nú með
verzlun, og enn fremur eru
Dráttarvélar h.f. þar til húsa, en
þetta kemur nú greinilega fram
annars staðar i blaðinu.
Þarna er aðstaðan nokkuð
góð, eftir þvi sem gerist, en hins
vegar er okkur ljóst, að við
verðum i náinni framtið að taka
upp aðra afgreiðsluþjónustu á
byggingarefni.
Við höfum þegar gert okkur
grein fyrir þvi, og sniðum þá
Iljalli Pálsson framkvæmda-
stjóri innflutningsdcildar SlS.
Hjalti hefur skipað trúnaðar-
stöður innan sam vinnuhreyf-
ingarinnar um langt skeið, og
lengst af hefur hann verið fram-
kvæmdastjóri i ýmsum deildum
og fyrirtækjum SÍS. Hjalti á 25
ára starfsafmæli há Samband-
inu um þcssar mundir. Kona
lians er Ingigerður Karlsdóltir
Karlssonar skipstjóra i Keykja-
vik. Ingigerður var með fyrstu
flugfreyjum hér á landi.
mjög eftir sænskum og finnsk-
um aðferðum, en eins og mál-
um er nú háttað, verður það aö
biða um sinn. Þar er þó við-
fangsefni, sem ekki má biða
alltof lengi.
1 stuttu máli sagt, er þetta
aukin vélvæðing við móttöku á
vörunum og afgreiðslu á þeim.
Handavinnan — burðurinn —
verður að hverfa. Það er undir-
stöðuatriði, að einingarnar séu
þannig, að tekið sé á móti vör-
unum með lyfturum, og að af-
greiðslan geti gengið fyrir sig,
án þess að verið sé að telja þetta
og tina til með ærinni fyrirhöfn.
öll afgreiðsla þarf að fara
frám innanhúss, i skemmu,
þannig að bilarnir aki inn og
taki vörurnar, og siðan sé gert
upp þeim megin, sem út er ekið.
Þara myndum við hafa ýmsa
vöruflokka, sem við erum ekki
með nú, glugga, hurðir, eldhús-
innréttingar og fl.
— Hver eru helztu vandamál-
in núna i byggingarvörusölu?
— Vandamálin eru ekki i söl-
unni. Þau eru komin i innkaup-
in. Verðlag á byggingarvörum
hefur hækkað, t.d. á timbri, sem
verið hafði nokkuð stöðugt um
skeið. Það rauk upp á siðasta
ári, og hefur nú um það bii þre-
faidast, eða allt að þvi. Við er-
um búnir að kaupa allt það
timbur, sem við ætlum að kaupa
á þessu ári, og erum búnir að
timasetja afgreiðslu á þvi út um
allt land.bæði lil kaupfélaganna
og eins til okkar á lagerinn i
Reykjavik. Við kaupum þetta
frá Finnlandi, Sviþjóð, Rúss-
landi, og ef til vill eitthvað frá
Póllandi lika (litið magn). Arið
1973 kostaði þetla magn af
timbri um 135 milljónir króna,
en núna má gizka á,að þetta
timbur kosti um 470 miiljónir
króna Þetta setur okkur I
vanda, og verður mikið
vandamál að fjármagna þessar -
hækkanir. Svipaðar tölur má
nefna um verð á stáli, þakjárni,
spónaplötum og öðru. Þetta
hefur allt hækkað upp úr öllu
valdi.
Það er dálitið misjalnt hversu
mikið þetta hækkar, en ef við
tökum sem dæmi timbur, stál,
þakjárn, girðingareíni og stál-
plötur, þá var ársþörfin jafn-
virði 293 milljóna. Nú mun sama
vörumagn. sem við erum búnir
að kaupa, kosta um 740 milljónir
króna (áætlun). Þarna eru tekn-
ir út sex liðir til skoðunar. Þetta
verður eitt helzta vandamálið
hjá okkur, hjá kaupfélögunum,
og þá ekki sizt þeim, sem kaupa
af okkur þessar vörur. Hvernig
á að útvega fé til að greiða þess-
ar vörur með? Ilvaðan eiga þess
ir peningar að koma? Það er
hægt að velta þvi fyrir sér, hvað
gerist i iðnaði, þegar til dæmis
olia hefur fjórfaldazt i verð. Þar
vantar þjóðina gifurlegt fjár-
magn, til að mæta aðeins oliu-
hækkuninni. Sama er að segja
um veiðarfærin, þau hafa hækk-
að upp úr öllu valdi — það er að
segja, ef þau eru á annað borð
fáanleg. Svo kemur byggingar-
efnið, og svipaða sögu verður að
segja um fóðurvörur og allar
okkar nauðsynjar. Það er þvi
ekki aðeins á byggingarvörum
sem þjóðin verður að taka við
verðhækkunum á þessu ári. Það
er þvi mikið vandamál fyrir
bankana og stjórnmálamennina
að gera fólki kleift að reisa þak
yfir höfuðið á sér. Segja má, að
fram til þessa hali verið ágæt
fyrirgreiðsla til húsbygginga,
að minnsta kosti miðað við þarf-
ir, en nú verður meira að koma
til.
Mun veröa dregiö úr
framkvæmdum?
— Má gera ráð l'yrr að það
dragi úr húsbyggingum?
- Það er búið að úthlula lóð-
um undir hús líklega mest-
megnis til ungs fólks. Ég man
nú ekki hversu margar þær eru
á Reykjavikursvæðinu. liklega
þó á fjórða hundrað. Margir eru
hálfnaðir með hús sin, eða eru
með hálfköruð hús, og aðrir
eru rétt komnir upp úr jörðinni.
Sömu sögu er að segja úti á
landi. Þar er viða fólk, sém er
með hús i byggingu og fólk, sem
þarf að byggja, þar sem
húsnæðisskortur er tilfinnanleg-
ur. Fyrst er þvi að linna ein-
hverjar leiðir til að fá vörurnar
hingað til lands, og siðan er sá
vandi, að gera fólki kleift að
kaupa þessar vörur.
Hafa kaupfélögin getað
veitt fólki, sem stendur i hús-
byggingum vörulán?
Kaupfélögin og hús-
byggjendur
Það er ekkert launungar
mál, að kaupfélögin úti á landi
hala aðstoðað iólkið á sinum
svæðum, eftir beztu getu, þegar
það helur staðið i húsbygging-
um. Þau hafa t.d. lánað efni þar
til lánveitingar komu og siðan
lánað, þegar endarnir hafa ekki
náð saman. Það má segja að
þetta sé eðlilegt, þar sem þetta
fólk er félagsbundið i kaupfélög-
unum og hefur lagt sitt af mörk-
um, og mun gera það áfram. En
það þarf þó að gera slikt mögu-
legt, ef ekki á að koma til
samdráttar.
Þótt þessar upphæðir séu
háar, held ég að byggingar-
framkvæmdir minnki ekki, að
minnsta kosti ekki á þessu ári.
Það heíur komið fram i samtöl-
um við menn, að þeir ætla ekki
að hætta við framkvæmdir, seg-
ir Hjalti Pálsson, framkvæmda-
stjóri innflutningsdeildar SIS að
lokum.
— JG.