Fréttablaðið - 27.11.2004, Blaðsíða 62

Caput hópurinn og kórinn Vox Aca-
demica undir stjórn Hákons Leifsson-
ar héldu tónleika í Neskirkju laugar-
dag sl. Á efnisskránni voru verk eftir
íslensk tónskáld: Báru Grímsdóttur,
Úlfar Inga Haraldsson og fleiri.
Rithöfundurinn Guðbergur Bergs-
son sagðist í viðtali nýlega vilja segja
eitthvað annað í bókum sínum en
aðrir hafa þegar sagt. Guðbergur ger-
ir með öðrum orðum þá kröfu til
sjálfs sín að vera frumlegur. Þessi
krafa þótti sjálfsögð á blómaskeiði
evrópskar tónlistar. Menn létu sér
ekki nægja að endursegja kúltúrinn,
menn vildu bæta við. Listrænar hug-
myndir af þessu tagi hafa nú orðið að
víkja fyrir kröfum markaðarins um
snögga sölu og umsvifalausar vin-
sældir. Allir tónlistarmenn þekkja for-
múluna fyrir vinsældum. Hún er sú
að líkja eftir því sem áður hefur selst.
Það er ánægjulegt að heyra að rithöf-
undar komist enn upp með að leita
eftir frumleika. Í tónlist nútímans er
ekkert eins illa séð. Menn sem sýna
tilburði í þá átt eru sagðir vera í gáfu-
mannafélagi. Það er eitt það versta
sem sagt verður um tónlistarmann
nú á dögum. Tónskáld hafa brugðist
við þessum aðstæðum með ýmsum
hætti. Sú leið sem heyra mátti í verk-
unum á tónleikunum í Neskirkju nýt-
ur vaxandi fylgis nú um stundir. Þar
taka menn efnivið sem er vel þekktur
fá fyrri skeiðum sögunnar og reyna að
búa til eitthvað, sem í aðalatriðum er
gamalt, en með svolitlu nýju ívafi,
nægilega fyrirferðarlitlu til þess að
það trufli ekki. Tónleikarnir hófust á
stuttum kórlögum eftir Einar Kr. Páls-
son, Egil Gunnarsson, Hróðmar Inga
Sigurbjörnsson og Báru Grímsdóttur.
Öll voru lögin snotur og þekkileg og
vel skrifuð fyrir kórinn. „Innsýn“ eftir
Báru Grímsdóttur er fyrir kammer-
sveit. Ýmsir drættir í verkinu eru per-
sónulegir og bera höfundinum merki,
þ.m.t. góðar laglínur. Aðalefnið er
hins vegar vel þekkt úr djass og kvik-
myndatónlist. Viðamikið einleikshlut-
verk fyrir óbó var vel leikið af Eydísi
Franzdóttur. Úlfar Ingi Haraldsson fer
nokkuð aðra leið í „The Lincoln
Mass“. Verkið er fullkomin messa við
hinn hefðbundna latínutexta í fimm
köflum. Hliðsjón er höfð af sambæri-
legum verkum endurreisnartímans.
Við hlustun mátti einnig greina áhrif
úr síðrómantískum lúterskum kirkju-
söng. Töluverðum kontrapunkti brá
fyrir, eins og vænta mátti miðað við
fyrirmyndirnar, en kontrapunktur er
frekar óalgengur í íslenskri kórtónlist.
Margt hljómaði fallega og var vel gert
í þessu verki og móttökur áheyrenda
voru í samræmi við það. Vox Aca-
demica var í aðalhlutverki á þessum
tónleikum og stóð sig mjög vel. Marg-
ar góðar raddir virðast vera í kórnum
og má í því sambandi nefna t.d.
Bylgju Dís Gunnarsdóttur. Félagarnir
úr Caput og stjórnandinn Hákon
Leifsson stóðu sig með þeirri prýði
sem vænta mátti.
Nýbúaumræðan, íslensk
utanríkisstefna og refur í
Landroverlit eru meðal þess
sem Birgir Andrésson fjallar
um á yfirlitssýningu sinni á
SAFNI.
Kynning á myndlistarmanninum
Birgi Andréssyni verður opnuð í
SAFNI við Laugaveg í dag. Birgir
hefur víða leitað fanga á listferli
sínum, í sögum, hefðum og hand-
verki þjóðarinnar og unnið í ólíka
listmiðla. Á sýningunni í SAFNI
gefst gestum kostur á því að
kynna sér þau leiðarstef sem birst
hafa á ferli hans og mótað ein-
stakt ævistarf. Ekki er um eigin-
lega yfirlitssýningu að ræða,
heldur verða til sýnis ný og áður
ósýnd verk, ásamt eftirminnileg-
um eldri verkum.
„Að megninu til eru þetta verk
sem ég hef unnið í gegnum tíðina,
allt frá því að ég var í MHÍ og fram
til dagsins í dag,“ segir Birgir.
„Verkin sem ég kem með á sýning-
una eiga að spila við verkin sem
þegar eru til á SAFNI.“
Sýningin er ekki þematengd og
er ekki ætlað að sýna fram á neinn
rauðan þráð í listamannsferli
Birgis, heldur er stiklað á stóru,
eða eins og hann segir sjálfur, „á
mjög stóru“.
„Nýjustu verkin eru ljósmyndir
sem ég kalla „Nýbúa“. Þetta eru
myndir af jurtum í dósum, eplum
frá Kína, avókadó frá Ísrael, ávext-
ir héðan og þaðan úr heiminum...
Stundum hittir maður á það sem
er í umræðunni - óvart. Ég hef
verið að rækta þessar jurtir í eitt
og hálft ár og vinir mínir hafa
hjálpað mér við það. En hugmynd-
in er miklu eldri. Mér fannst til-
heyrandi að vera með þessar jurtir
í Ora dósum, vegna þess að þegar
við tölum um íslenska niðursuðu-
vöru er hún yfirleitt frá Ora, til
dæmis grænar baunir – þótt þær
komi alls ekki frá Íslandi.
Önnur ný verk eru útskornir
kassar. Þeir hafa líka gamla sögu.
Ég ólst upp á Blindraheimilinu.
Þar var karl úr Jökuldal sem hafði
verið einbúi. Hann hét Helgi og
sótti mikið í mig og foreldra mína.
Ég segi stundum að hann hafi verið
fyrsti prófessorinn minn. Hann
sagði svo mergjaðar draugasögur
að hann titraði allur sjálfur og
skalf. Á eftir þurfti ég að fara með
hann yfir til mömmu og pabba til
að sofa. Maður getur ekki orðið
annað en kúnstner þegar maður
elst upp við hlið slíkra manna. Hjá
honum liggur grunnurinn að þess-
um kössum.
Helgi ákvað einu sinni að hann
vildi skrifa bréf. Hann sendi mig í
verslanir úti um allt til þess að
sækja kassa. Það varð að vera letur
á þeim. Ég safnaði miklu magni af
kössum fyrir hann og svo dunduð-
um við okkur við að klippa stafina
út.
Svo kom að því að hann skrifaði
bréfið og þá límdum við stafina á
blað. Þegar við vorum búnir að
líma niður „Sæl og blessuð, hvern-
ig hefur þú það,“ var bréfið orðið
einn metri á lengd.“
Birgir segist hafa unnið mikið
með flinkum handverkskonum í
gegnum tíðina. Á Feneyja-tvíær-
ingnum sýndi hann fána sem Hand-
prjónasambandið prjónaði fyrir
hann og íslenski fáninn var mótífið.
„Ég hef unnið áfram með þeim og á
sýningunni verð ég með verk sem
líkjast bandaríska, breska og ís-
lenska fánanum. Þeir liggja saman
á vegg eins og á Ólympíuleikunum.
Þetta er íslensk utanríkisstefna í
hnotskurn.
Ég fæ líka oft lánað ýmislegt
dótarí. Við vorum búin að leita
lengi að tófuyrðlingi en fundum
engan – en hann spilar stóra rullu á
sýningunni. Að lokum fundum við
lítinn ref á Náttúrugripasafninu í
Kópavogi og þeir voru svo elsku-
legir að lána okkur hann. Hann er
að vestan. Refir fyrir vestan eru
víst mjög litlir – og hann er í Land-
roverlit. Á sýningunni er refurinn
æskuminning frá Skólavörðustíg.
Þar var eins konar náttúrugripa-
safn, sem var ekkert sérstaklega
auðkennt á öðru en því að á skilti
úti á götu stóð „Safnið er opið“.
Þarna voru magnaðar installasjón-
ir, til dæmis var hægt að stinga tí-
kalli í maskínu og þá töluðu dýrin.
En maskínurnar voru alltaf bilaðar
og smám saman urðu dýrin öll hár-
laus, örugglega einhver maur í
þeim.
Myndlistin er þannig að þú finn-
ur hana ekki úr einhverju sem ekki
hefur verið til. Þú þarft að fara aft-
ur í tímann til þess að finna þekkj-
anlega hluti.“
sussa@frettabladid.is
50 27. nóvember 2004 LAUGARDAGUR
EKKI MISSA AF…
… Aukasýningu á Hinum út-
valda eftir Gunnar Helgason í
Loftkastalanum á morgun, sunnu-
dag, klukkan 16.00.
… Halldóri Guðmundssyni,
sem ætlar að fjalla um ævisögu
Halldórs Laxness og taka á móti
spurningum í versluninni Iðu við
Lækjargötu í dag klukkan 15.00.
… Sýningu
á íslenskri
samtímalist í
Listasafni Ís-
lands þar
sem sýnd eru
verk eftir 20
unga íslenska
listamenn. Á morgun, sunnudag,
klukkan 15.00 fjalla fimm af lista-
mönnunum um verk sín og svara
spurningum safngesta.
Heimilisiðnaðarfélag Íslands og
Heimilisiðnaðarskólinn Laufás-
vegi 2 kynna starfsemi sína í
dag milli klukkan 12.00 og
17.00.
Félagsmenn sitja við vinnu og
selja handverk. Þar mun meðal
annars gefa að líta handstúkur,
handspunnið band, jurtalitað
band, vattarsaum, þæfða smá-
hluti, vettlinga og jurtalitaða
borðrenninga.
Einnig verða námskeið skólans
kynnt, þar á meðal. þjóðbún-
ingasaumur, útsaumur, vefnað-
ur, baldýring, blómstursaumur,
perlusaumur, handstúkuprjón,
laufabrauðsskurður, þæfing,
vattarsaumur, jurtalitun, tóvinna, vefnaður og
útskurður. Gestum verður boðið að prófa að
spinna, þæfa og skera út í laufabrauð.
Boðið verður upp á kaffi, heitt súkkulaði, pip-
arkökur og kleinur
Aðgangur ókeypis.
Kl. 16.00
í dag verða umræðufundirnir Leikhúsmál
vaktir til lífsins á ný í Borgarleikhúsinu.
Þau Kristín Eysteinsdóttir, María Ellingsen,
Ólafur Egill Egilsson og Jón Atli Jónasson
ætla að fara yfir stöðuna í leikhúslífi
landsins og velta fyrir sér framhaldinu.
Á eftir verður boðið upp á umræður.
menning@frettabladid.is
Handverk og heitt súkkulaði
BIRGIR ANDRÉSSON Stundum hittir maður á það sem er í umræðunni - óvart.
Stiklað á mjög stóru
!
TÓNLIST
FINNUR TORFI STEFÁNSSON
Ný endurreisn
Caput, Neskirkja
Hið íslenzka bókmenntafélaghefur gefið út bókina Laufás við
Eyjafjörð -
Staðurinn
eftir Hörð
Ágústsson.
Gamli bær-
inn í Laufási
er meginvið-
fangsefni
bókarinnar.
Lýst er torf-
bænum sem
enn stendur
og búið var í
til 1936.
Bókin er byggð á viðamikilli rann-
sóknarvinnu Harðar Ágústssonar í
áratugi. Hin nákvæma lýsing Laufás-
bæjar gefur sýn um byggingarsögu á
Norðurlandi og Íslandi öllu í nærfellt
fimm aldir og eykur skilning á því
hvernig aðstæður, lífskjör og hugarh-
eimur á Íslandi fyrri alda sköpuðu
það einstæða listaverk sem felst í ís-
lenska torfbænum.
NÝJAR BÆKUR
Gengið úr gáfumannafélaginu
62-63 Menning (50-51) 26.11.2004 19:46 Page 2