Fréttablaðið - 10.12.2004, Blaðsíða 58

38 10. desember 2004 FÖSTUDAGUR
Raungengi krónunnar er
sögulega sterkt og viðskipta-
hallinn mikill. Krónan mun
ekki halda þessum styrk sín-
um til langs tíma.
Raungengi krónunnar er hátt um
þessar mundir og sterk fylgni er
milli þess og mikils viðskipta-
halla. Sigurður Einarsson, stjórn-
arformaður KB banka, sagði á
fjölsóttum fundi KB banka um
krónuna og þróun hennar að mik-
ill viðskiptahall væri helsta ógn
við stöðugleika fjármálakerfisins.
Erlend skuldsetning þeirra sem
hafa eignir á móti og/eða tekjur
skapaði hættu á vandræðum þeg-
ar viðskiptahallinn leiðréttist með
lækkun á gengi krónunnar. „Því
fyrr sem krónan lækkar, því
betra. Hættan er sú að ef þetta
gerist seint verði aðlögunin harka-
legri með tilheyrandi vandamál-
um fyrir þá sem eru skuldsettir í
erlendum myntum. Það hefur svo
aftur áhrif á fjármálafyrirtæki.“
Sigurður hvatti menn eindregið
til þess að forðast skuldsetningu í
erlendri mynt á móti innlendum
eignum. Hann sagði bankann
bregðast við þessari hættu með því
að gera ríkari kröfur til lántakenda
um eiginfjárstöðu við lán í erlend-
um myntum. „Ef við fengjum aðra
lækkun á innlendum hlutabréfa-
markaði sem væri í líkingu við þá
sem varð á dögunum gæti það haft
mjög slæmar afleiðingar.“
Ásgeir Jónsson, hagfræðingur
greiningardeildar KB banka,
gerði grein fyrir spá bankans um
þróun krónunnar. Ásgeir segir að
krónan geti átt eftir að verða mun
sterkari en nú er. Greiningardeild-
in gerir ráð fyrir að gengisvísital-
an geti farið lægst í 110, en býst
við því að hún fari að veikjast
næsta haust. „Ástæðan er sú að
gjaldeyrismarkaðurinn er fram-
sýnn og því líklegt að krónan
lækki áður en stóriðjufram-
kvæmdir ná hámarki.“ Hann segir
að Seðlabankinn hafi sent skýr
skilaboð með vaxtahækkun sinni á
dögunum um að bankanum sé full
alvara í því að halda í verðbólgu-
markmið sín. Ásgeir segir að inn-
streymi vegna stóriðjufram-
kvæmda muni ýta undir styrk
krónunnar næsta sumar. Hins
vegar sé margt annað að gerast í
fjármagnshreyfingum landsins
sem tengist aukinni alþjóðavæð-
ingu fjármálakerfisins. „Gengi
krónunnar er að öllum líkindum
mun sterkara en hægt er að skýra
með stóriðjuframkvæmdum, enda
eru þær ekki hafnar nema að litlu
leyti.“ Hann segir að aukning í er-
lendum lántökum vegna fjárfest-
inga og endurlána hafi vegið á
móti útflæði vegna viðskiptahalla
og fjárfestinga Íslendinga erlend-
is. Fjármagnsmarkaður hafi því
meiri áhrif á gengi krónunnar en
áður og það geti þýtt meiri óstöð-
ugleika í gengi krónunnar.
Vilhjálmur Egilsson, ráðneytis-
stjóri í sjávarútvegsráðuneytinu,
var einnig meðal frummælenda.
Hann sagði að sjávarútvegurinn
myndi standa af sér styrkingu
krónunnar. Það hefði sýnt sig að
bestu ár atvinnugreinarinnar
hefðu komið í kjölfar tímabila
með sterkri krónu. Fyrirtækin
hefðu lagað sig að ástandinu, hag-
rætt og búið í haginn fyrir fram-
tíðina. Hann sagði meiri ástæðu til
þess að hafa áhyggjur af áhrifum
krónunnar á ferðaþjónustu. „At-
vinnulífið hefur sýnt sig vera
sveigjanlegt og laga sig að að-
stæðum,“ sagði Vilhjálmur, sem
býst við því að svo verði einnig í
komandi uppsveiflu. Hann sagði
að ríkisstjórnin beitti ekki skatta-
lækkunum sem skammtíma hag-
stjórnartæki heldur til að minnka
hlut ríkisins í hagkerfinu til fram-
búðar. Það þýddi að sveiflujöfnun
yrði hjá atvinnulífinu sjálfu.
haflidi@frettabladid.is
Hætta af lánum og
viðskiptahalla
Samtök iðnaðarins létu Fasteigna-
stofu og VSÓ ráðgjöf fá upplýsing-
ar um að einn undirverktaki sem
boðið hefur í verk vegna byggingar
Ingunnarskóla hafi skilið eftir sig
slóð gjaldþrota. Þrátt fyrir þetta
var samið við fyrirtækið um hluta
verksins.
Fyrirtækinu sem um ræðir er
stjórnað af mönnum sem hafa áður
rekið tvö fyrirtæki í sömu starf-
semi og undir áþekkum nöfnum.
Þrátt fyrir þessa viðskiptasögu var
samið við verktakann.
Samtök iðnaðarins hafa undan-
farið beint sjónum sínum að
svokölluðum kennitöluflökkurum.
Samtökin halda því fram að til séu
menn sem beinlínis gera út á það að
stofna fyrirtæki, taka að sér verk-
efni en greiða ekki reikninga og
keyra sig í gjaldþrot. Þessir aðilar
stofna svo ný fyrirtæki með sömu
starfsemi og endurtaka leikinn.
Það sem Samtök iðnaðarins telja
athugavert við samninginn vegna
Ingunnarskóla er að þar er opinber
aðili, Reykjavíkurborg. Samtökin
vöktu athygli á forsögu TB ehf.
áður en til samninga var gengið en
ekki var tekið tillit til ábending-
anna.
Samtök iðnaðarins hafa bent á
að þeir sem beinlínis geri út á að
keyra félög sín í gjaldþrot valdi
ekki aðeins skaða gagnvart við-
skiptavinum sínum heldur skekkji
þeir samkeppnisstöðuna gagnvart
þeim fyrirtækjum sem ekki beita
slíkum meðulum. Menn sem hirða
lítt um það hvort fyrirtæki þeirra
verði gjaldþrota geta jafnan boðið
lægra í verkefni en keppinautar
sem sýna meiri ábyrgð í rekstri. - þk
Kennitöluflakkari
verktaki við skóla
Samtök iðnaðarins bentu yfirvöldum á viðskiptasögu verk-
taka við Ingunnarskóla. Sá hefur skilið eftir sig slóð gjald-
þrota en fékk samt sem áður verkið.
Bakkavör hefur stigið fyrstu
skrefin í yfirtökuferli á
breska matvælafyrirtækinu
Geest. Bakkavör yrði við yf-
irtöku á Geest stærsta fyrir-
tæki í heimi í framleiðslu
kældra tilbúinna rétta.
Bakkavör hefur stigið fyrstu
danssporin við stjórn matvæla-
fyrirtækisins Geest með væntan-
lega yfirtöku í huga. Ætla má að
verð sem boðið verður sé 700
pens á hlut sem þýðir að Bakka-
vör kaupi Geest á rúma 60 millj-
arða króna. Bakkavör á fyrir rúm
20 prósent í Geest.
Verði af sameiningu félaganna
verður Bakkavör stærsta fyrir-
tæki á Bretlandseyjum í fram-
leiðslu kældra tilbúinna rétta sem
kalla má fljótmeti. Bretland er
stærsti og þróaðasti markaður fyr-
ir fljótmeti í heimi svo slíkt fyrir-
tæki væri stærst á heimsvísu.
Með kaupum á Geest ykist
ennig vöruframboð fyrirtækisins,
auk þess sem Geest er með starf-
semi á meginlandi Evrópu og í
Asíu. Ágúst Guðmundsson,
stjórnarformaður Bakkavarar
segir ekki mikið um yfirtökuna að
segja á þessu stigi. „Það er mikil-
vægt fyrir okkur að leggja fram
tilboð og fá með því leifi til þess
að komast í bækur Geest.“ Hann
segir að síðan hefjist áreiðan-
leikakönnun á rekstri Geest.
Hagnaður Geest fyrir afskrift-
ir og fjármagnsliði hefur numið á
tíunda milljarð króna. Kaupverð-
ið er því sex til sjöföld sú afkoma.
Framlegð af rekstri Bakkavarar
hefur verið mun betri en hjá
Geest og telja verður líklegt að
Bakkavör sjái tækifæri í að bæta
rekstur Geest, auk vaxtar og hag-
ræðingartækifæra sem byggju í
sameinuðu félagi.
KB banki er ráðgefandi við yf-
irtökuna og segir Helgi Bergs hjá
KB banka í London að verkefnið
sé stórt á breskan mælikvarða og
muni vekja athygli. „Ég reikna
með að athyglin verði þó eitthvað
minni en á yfirtökum í smásölu-
geiranum.“
hh
LAGÐIR AF STAÐ Aðaleigendur Bakkavarar, Ágúst og Lýður Guðmundssynir, eru lagðir af
stað í yfirtöku á Geest.
INGUNNARSKÓLI Samtök iðnaðarins eru ósátt við að opinberir aðilar geri verksamn-
inga við fyrirtæki sem stýrt er af mönnum sem hafa skilið eftir sig slóð gjaldþrota.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
FRÉTTAB
LAÐ
IÐ
/PJETU
R
MEIRI SVEIFLUR FRAM UNDAN
Ásgeir Jónsson, hagfræðingur hjá
greiningardeild KB banka, segir
stóriðjuna ekki skýra nema hluta af
styrkingu krónunar.
Yfirtakan hafin
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
58-59 (38-39) viðskipti 9.12.2004 14.07 Page 2