Fréttablaðið - 12.12.2004, Blaðsíða 60

44 12. desember 2004 SUNNUDAGUR
salkaforlag.is
Mjög fallega skrifuð saga
… verulega áhrifarík.
Páll Baldvin, Stöð 2
… ekta K.Ó. stíll með tilheyrandi
kinký undirtónum, hún er óhrædd við
að busla og ólátast og hrella og trylla.
Úlfhildur Dagsdóttir, Bókmenntir.is
Skáldskapurinn Hér ilmar
af ósögðum sannindum.
Soffía Bjarnadóttir, Víðsjá
Ekkert er gefið í söguheimi K.Ó. nema
eitt – hægt er að reiða sig á við
lesturinn að eitthvað kemur sífellt á
óvart ... Hér er afspyrnu kraftmikið
verk sem vekur spurningar.
Melkorka Óskarsdóttir, Fréttablaðið
Bókin sem talað er um!
Í rska rokkhljómsveit-in U2 er að verðajafnmikill fasti í lífi
okkar og þegar laufin
falla á haustin. Sveitin er
ein af fáum sem hafa náð
að fara í gegnum tvo heila
áratugi án þess að missa
kúlið. Fyrir vikið er U2
eins konar sameiningar-
afl fyrir flesta sem hafa
einhvern tímann kynnt
sér tónlist. Flestir hafa
tekið út sitt U2-tímabil,
sama hvort það var í upp-
hafi níunda áratugarins
þegar liðsmenn U2 voru
ungir og pirraðir eða í
upphafi tíunda áratugar-
ins þegar sveitin gaf út
meistarastykki sitt
Achtung Baby. Helsta
ástæða þess að U2 hefur
ekki fúlnað er auðvitað að
meðlimirnir hafa alla tíð
lagt sig fram við það að
gera sálarfulla tónlist.
Lýðræðið innan sveitar-
innar hefur valdið því að
lög komast ekki í gegnum
sigtið nema að þau hreyfi
eitthvað við öllum sem
eiga í hlut.
U2 hefur líka náð að
halda trúverðugleika sín-
um gagnvart aðdáendum
með því að fara sparlega
með það að leika í auglýs-
ingum. Ódrepandi áhugi
Bono á heimsmálunum og
metnaður sveitarinnar til
þess að leggja sitt af
mörkum til góðgerðamála
hefur einnig hjálpað til.
Allir liðsmenn U2 virðast
hafa hjartað á réttum
stað. Þeir hafa sett sig í
fremstu línu í baráttunni
fyrir mannréttindum og
eru líklegast besta aug-
lýsing fyrir Amnesty
International sem sam-
tökin hafa.
Flestir þeirra eru hamingju-
samlega giftir og enginn liðsmað-
ur hefur komið sér í leiðinlegt
hneykslismál, og þannig taka
slúðurblöðin meira að segja á
þeim með silkihönskum.
Ímynd U2 er heild hópsins.
Allir liðsmenn sveitarinnar hafa
þó átt sín hliðarspor, en enginn
þeirra hefur gefið út formlega
sólóplötu. Enginn liðsmaður U2
hefur nokkru sinni sýnt neinn
töluverðan metnað í það að eiga
frama fyrir utan sveitina. Hjóna-
band U2 virðist vera byggt á
traustum grunni, og auðséð að
mikill kærleikur er á milli liðs-
manna.
Upphaf U2
Það má deila um það hvort nýja
platan, How to Dismantle an
Atomic Bomb, sé sú ellefta eða
tólfta í röðinni. Það fer alveg eft-
ir því hvort fólk vill telja plötuna
sem sveitin gaf út undir nafninu
The Passengers með eða ekki. U2
var stofnuð í Dublin árið 1976 og
hóf að gefa út plötur árið 1980.
Ellefu breiðskífur á 24 árum
verður því aðeins að teljast sæmi-
legur árangur. Eins og hjá flest-
um rokksveitum sem komast yfir
táningsaldurinn hefur hægst þó
nokkuð á sköpunarkrafti sveitar-
innar. Eins og einhver orðaði það
hafa liðsmenn U2 gert mest af því
síðustu 10 ár að taka á móti verð-
launum.
U2 varð til að frumkvæði
trommuleikarans Larry Mullen
Jr. Hann setti upp auglýsingu í
Mount Temple-skólanum í Dublin
um haustið ‘76, nokkrum mánuð-
um áður en pönkbylgjan náði
þangað. Hann óskaði eftir félög-
um í rokksveit og fjórir kunningj-
ar hans svöruðu kallinu. Það voru
Þeir Paul Hewson (sem tók síðar
upp listamannanafnið Bono Vox),
bassaleikarinn Adam Clayton,
gítarleikarinn Dave Evans (sem
kaus svo að kalla sig The Edge)
og gítarleikarinn Dick Evans.
Þegar þessi fimm manna hópur
kom í fyrsta skiptið saman í
æfingahúsnæðinu var byrjað á
því að æfa upp nokkur lög eftir
Bítlana og The Rolling Stones.
Eftir einhverjar rökræður féllust
liðsmenn á nafnið Feedback, en
því var síðar skipt út fyrir The
Hype. Þegar gítarleikarinn Dick
Evans hætti til þess að stofna sína
eigin hljómsveit, The Virgin
Prunes, ákváðu Bono, Adam,
Larry og The Edge að kalla sig U2
eftir bandarískri njósnavél sem
var skotin niður í Sovétríkjunum.
Stóra tækifærið kom svo þann
17. mars árið 1978 þegar sveitin
vann hæfileikakeppni sem
Guinness-bjórverksmiðjan hélt
árlega. Sigurverðlaunin voru 500
pund. Fjórmenningarnir voru þá
á lokaári í menntaskóla og í ævin-
týrahug. Umboðsmaður The
Stranglers, Paul McGuinness, sá
sveitina og bauðst til þess að taka
hana að sér. Hann hefur verið
þeirra maður alveg síðan þá.
Eftir ár af misheppnuðum til-
raunum til þess að landa plötu-
samningi ákváðu liðs-
menn að hljóðrita og
gefa út sjálfir þriggja
laga þröngskífu, sem
fékk nafnið U23. Plat-
an var eingöngu fáan-
leg í Dublin og telst
rándýr safngripur í
dag. Á henni er að
finna lögin Out of
Control, Boy/Girl og
Stories for Boys sem
svo öll enduðu á fyrstu
breiðskífu sveitarinn-
ar, Boy, sem kom út
árið eftir.
Önnur smáskífa
sveitarinnar, Another
Day, komst svo á vin-
sældalistana og Island
bauð henni plötusamn-
ing. Sveitin hefur alla
tíð verið hjá sama út-
gáfufyrirtæki og er
einn helsti hornsteinn
Island-útgáfunnar í
dag.
Stríð og ógleymanlegir
eldar
Önnur breiðskífa U2,
October, kom út um
haustið 1981 og þótti
góður fylgifiskur
fyrstu plötunnar. Sker-
andi gítarleikur The
Edge þótti uppreisnar-
gjarn og ryþmaparið
Adam og Larry var allt
of vel spilandi til þess
að geta talist til pönk-
bylgjunnar. Úthugsað
undirspilið hefur verið
undirstaða sveitarinn-
ar frá upphafi. Bono
þótti góður á sviði og
sveitin var iðin við að
lýsa yfir skoðunum
sínum á hinum og
þessum málum á með-
an hún áttu sviðsljósið.
Fáar sveitir hafa verið
jafn óhræddar við að
taka afstöðu, og fáum sveitum
hefur verið jafn skítsama um
hvort það láti þær líta fíflalega út
eða ekki að verja sínar pólitísku
skoðanir. Bono hefur heldur
aldrei verið feiminn við að
blanda trúarskoðunum sínum inn
í texta sína. Það má vel flokka
marga af hans bestu textum sem
trúartexta.
Um vorið 1983 gaf U2 út plöt-
una sem breytti öllu fyrir sveit-
ina. War rauk beint á topp breska
sölulistans og allt í einu voru liðs-
menn U2 byrjaðir að spila á
íþróttaleikvöngum báðum megin
við Atlantshafið. Á War fór Bono
lengra með pólítískatextagerð en
hann hafði gert áður, eins og
heyrist best í laginu Sunday,
Bloody Sunday, sem fjallar um
það þegar breski herinn skaut og
drap nokkra friðsæla mótmæl-
endur á Norður-Írlandi. Tónleika-
platan og myndbandið Under a
Blood Red Sky fylgdi í kjölfarið
og varð vinsælasta tónleikaplata
allra tíma í Bretlandi þegar hún
kom út. Tónleikarnir voru teknir
í Red Rock Amphitheater í
Colorado í Bandaríkjunum og þar
náðist fullkomlega að fanga kraft
sveitarinnar á sviði.
Fjórða breiðskífa U2 markaði
einnig söguleg tímamót á ferli
sveitarinnar en þá vann hún í
fyrsta skiptið með Brian Eno og
Daniel Lanois, sem hafa verið tíð-
ir samstarfsmenn hennar síðan.
Sveitin varð tilraunakenndari og
breytti um stefnu og tón. Platan
The Unforgettable Fire kom út
árið 1984 og var bæði poppaðri
og þyngri en fyrri verk. Lagið
Pride (In the Name of Love), sem
fjallar um morðið á Martin
Luther King Jr., varð stærsti
smellur sveitarinnar frá upphafi.
Töfrar poppslagarans The Unfor-
gettable Fire voru svo nægir til
þess að tónlistarblaðið The Roll-
ing Stone tilnefndi sveitina
„rokkhljómsveit níunda áratug-
arins“.
Stjórnmálamaðurinn Bono
Þrátt fyrir að U2 verði að teljast pólitísk
hljómsveit hefur Bono þó aldrei tekið
beina afstöðu gegn sérstökum stjórnmála-
mönnum. Gagnrýni hans hefur ávallt verið
mannúðleg og hann er fyrstur til þess að
taka upp hanskann fyrir þá sem minna
mega sín.
Þegar hann átti fund með George W. Bush
Bandaríkjaforseta til að hvetja hann til
þess að fella niður skuldir þróunarríkjanna
fór vel á með þeim. Forsetinn viðurkenndi
meira að segja að hann væri aðdáandi
sveitarinnar. Eftir fundinn sagði Bono í við-
tali að „stundum þyrfti maður að taka í
höndina á djöflinum til þess að ná sínu
fram“. Hvað hann átti við þar verður hver
að eiga við sjálfan sig.
Bono hefur verið orðaður við friðarverð-
laun Nóbels, en aldrei fengið. Hann yrði
fyrsti popparinn til þess að hljóta þann heiður.
Bono segist þegar vera búinn að taka frá tíma á næsta ári til þess að hljómsveit
hans geti komið fram á Live Aid 2005 tónleikunum, verði af þeim. En á næsta
ári verða liðin 20 ár frá því að popparar lögðu sitt af mörkum til þess að sigrast
á hungursneyð í Afríku.
BONO OG BUSH
Bono hvatti Bush til að fella niður
skuldir þróunarríkjanna. Forsetinn
viðurkenndi að hann væri aðdáandi
sveitarinnar.
Þrír hljómar og sannleikurinn
Stærsta rokksveit okkar tíma, U2, var að enda við að gefa út elleftu
plötu sína. Birgir Örn Steinarsson fer yfir feril sveitarinnar.
LIÐSMENN U2 U2 er ein þekktasta og stærsta hljómsveit í heimi. Liðsmenn hennar eru nú langt staddir frá fyrstu
sporunum sem voru tekin í Dublin árið 1976 þegar hljómsveitin var stofnuð.
Hann óskaði eftir
félögum í rokksveit
og fjórir kunningjar hans
svöruðu kallinu. Það voru
Þeir Paul Hewson (sem tók
síðar upp listamannanafnið
Bono Vox), bassaleikarinn
Adam Clayton, gítarleikar-
inn Dave Evans (sem kaus
svo að kalla sig The Edge)
og gítarleikarinn Dick Evans.
,,