Tíminn - 01.12.1974, Blaðsíða 14

14
TÍMINN
Sunnudagur 1. desember 1974.
Stórar plötur
Ringo starr Goodnight Vienna
Moody Blues This is The Moody Blues
Jack Bruce In From the Storm
Joni Mitchell Miles of Aisles
Gentle Giant The Power and The Glory
Fancy Wild Thing
Gregg Allman Gregg Allman Tour
David Bowie Live
John Lennon Walls and Bridges
Jim Eroce Greatest Hits
Santana Borboletta
Neil Dimond Seranade
Dave Mason Dave Mason
Dave Loggins Appertice
Leonard Cohen New Skin
Al Green Explores Your Mind
Unicorn Blue Pine Trees
Jerr' Goodman
and Jan Hammer Like Children
Ýmsir Gamlir Góðir History of British Rock
Richard Betts Highway Call
Three Degrees Three Degrees
Bachman Turner Overdrive Not Fragile
Litlar plötur
Names, Tags, Numbers,
Labels Albert Hammond
Kung Fu Fighting Carl Douglas
Everlasting Love Carl Charlton
Ready Cat Stenens
Please Mr. Psotman Carpenters
Juniors Farm Wings
The Heartbreak Kid Bo Donaldson &
Dark Horse Heywoods George Harrison
Rockin Soul Huges Cororation
Touch Me Fancy
A Womans Story Cher
Beach Baby First Class
Stop and Smell the Roses Mac Davis
Einnig nýkomið mikið úrval af
kassettum og 8-rása spólum.
Sími 13008.
Ódýr stereosett
og plötuspilarar, stereosegulbönd i bila, margar geröir,
töskur og hylki fyrir kasettur og átta rása spólur,
músfkkasettur og átta rása spólur, gott úrval. Einnig opið
á laugard. f.h. Póstsendum.
F. Björnsson, radióverzlun, Bergþórugötu 2, slmi 23889.
||| ÚTBOÐ (J|
Tilboö óskast I samtals 609 stk. af þenslustykkjum af
ýmsum stæröum fyrir Hitaveitu Reykjavlkur.
Otboösgögn eru afhent á skrifstofu vorri. Frlkirkjuvegi 3.
Tilboöin veröa opnuö á sama staö, þriöjudaginn 7. janúar
1975. kl. 11,00 f.h.
INNKAUPASTOFNUN REYK3AVÍKURBORGAR
Fríkirkjuveqi 3 — Sími 25800
SVIKASÆÐI GLÆFRA-
AAANNSINS ALLANS
DULLESAR OG HINN
ILLI ÁVÖXTUR ÞESS
Ný bók, sem varpar nýju Ijósi á
grimmdarfyllstu atburði kalda
stríðsins
STEWART STEVEN
heitir enskur maður, nú
ritstjóri hjá Daily Mail,
en áður ritstjóri er-
lendra frétta hjá Daily
Express. Hann hefur
skrifað bók, sem varpar
heldur betur öðru ljósi
en menn eiga að venjast
á atburði i heiminum á
árum hins kalda striðs.
Hafi þessi maður rétt
fyrir sér, eru hugmyndir
manna um orsakir þess,
sem gerðist, rangar i
grundvallaratriðum og
öll saga þessa ömurlega
timabils verður að skrif-
ast á ný. Þvi að hún hef-
ur öll verið umsveipuð
blekkingarhjúpi, segir
Stewart Steven, og þeir
atburðir, sem raunveru-
lega skiptu mestum
sköpum, vandlega faldir
og falsaðir.
t bók sinni segir Stewart Steven
söguna af Allan Dulles, bróður
Johns Fosters Dullesar, utan-
rlkisráðherra Bandaríkjamanna.
Frammi fyrir augum heimsins
var Allan Dulles haldið á loft sem
snillingi snillinganna við stjórn
njósna og upplýsingaþjónustu
svokallaðrar, en á siðum hinnar
nýju bókar birtist hann sem mis-
kunnarlaus refur, er bruggar hin
ógeöslegustu launráö og hrindir
með undirferli af stað keðju
hroöalegustu atburða. Þessar at-
hafnir hans áttu að miða að þvi að
koma af stað uppreisn i löndum
Austur-Evrópu, hrlfa þau undan
áhrifavaldi Sovétrikjanna og
draga þau i þann dilkinn, er
Bandarikjamenn réðu yfir. En i
stað þess sigurs, sem Allan Dulles
þóttist sjá fyrir, að óheilindavefur
hans myndi leggja honum I hend-
ur, varð afleiðingin ægilegur
harmleikur, sem kostaöi milljón-
ir manna miklar þjáningar, og
leiddi pyndingar og dauða yfir
þúsundir manna. Fláræði og til-
litsleysi Dullesar, ásamt of-
sóknarbrjálsemi Stalins, hratt af
stað hinum geigvænlegu mála-
ferlum i Austur-Evrópu, sem ver-
öld stóö á öndinni yfir, um það bil
er kalda strlðið hafði verið magn-
að til hámarks sins.
Veruleikinn yfirgekk
allt hugarflug
skáldsagnahöfunda
Jafnvel höfundar rosalegustu
skáldsagna um njósnir og gagn-
njósnir standa forviða andspænis
bók Stewarts Stevens, þvi að það,
sem hann segir frá, yfirgengur
allt það hugvit, er þeir gátu lagt I
bækur sinar frá eigin brjósti. Hafi
Stewart Steven rétt fyrir sér, hef-
ur veruleikinn verið ennþá and-
styggilegri en allur sá vefur, sem
njósnasagnahöfundum hug-
kvæmdist að spinna upp. Hér
birtist allt, sem verst veröur
samansoöið, gagnnjósnir á gagn-
njósnara, ógnanir og kúgun og
ögranir, svikræði af sóöalegasta
tagi, falsanir á bréfum, skjölum
og skýrslum og mörg fleiri belli-
brögð, sem gerir allt þvargið út af
Vatnsgáttarinnbrotinu aö sjónar-
spili handa sunnudagaskólabörn-
um. Allar þessar djúphugsuðu, ó-
hugnanlegu ráðagerðir stefndu
beint út i eina hryllilegustu ófær-
una I sögu aldarinnar og enduðu
með skelfingu. I staö þess aö
samheldni Austur-Evrópurikja
rofnaði, herti Stalin tökin á
grannríkjunum, og allur náði
þessi óhugnaður, er þarna var sáö
til, hámarki slnu i ungversku
uppreisninni eftir dauða Stalins.
Sagan um Allan Dulles er
gleggsta, átakanlegasta og
hræðilegasta dæmið um það,
hversu stórkostlega hættu þaö
hefur I för með sér, þegar njósn-
arstofnunum einhvers lands er
leyft að móta utanrikisstefnu
þess. Jafnframt er þetta sagan
um það, hvernig möguleikunum á
friðsamlegri og jafnvel vinsam-
legri sambúð austurs og vesturs
var spillt, svo að tekið hefur heila
kynslóð að komast aftur I sömu
sporin og þjóðirnar stóðu I, þegar
stofnað var til þessa leiks með eld
og tundur.
Ráðagerðir Dullesar voru frá
upphafi dæmdar til þess að mis-
takast, þvi að þær voru byggðar á
vanþekkingu og ótta, sem ávallt
er versti ráðgjafinn, þegar ein-
hvers þarf við, og rökin, sem
þessar ráðagerðir voru studdar,
voru heimska, hvort heldur lagt
er á þær pólitískt eða siðferðilegt
mat.
Þannig byrjaði það
Frásögn Stewarts Stevens hefst
áriö 1948, er 33 ár gamall, pólskur
höfuðsmaður Józef Swiatló, einn
af tólf valdamestu og tillitslaus-
ustu mönnum Póllands, sneri sér
til ensku leynilögreglunnar og lét
á sér skilja, að hann vildi leita á
náðir Englendinga. Swiatló var
aðstoðarforstjóri tiundu deildar
pólsku leynilögreglunnar, sem
bar ábyrgð á, aö hugmyndafræði-
leg mengun næði ekki að grafa
um sig I flokk eða ríkisstjórn.
Þetta var með öðrum orðum
voldugur maður, sem vissi
margt.
En utanrikisráðherra Breta,
Aneurin Bevan, vildi ekki fallast
á að veita Swiatló hæli I Bret-
landi, og brezka leyniþjónustan
sneri sér til Bandaríkjamanna og
spurðist fyrir um, hvort þeir vildu
ekki taka manninn aö sér.
Pólverjinn sagðist vilja flýja
land vegna þess, aö honum hefði
hægt og hægt veriö þokað til hlið-
ar I heimalandi sinu, og við Ihug-
un hefði hann smám saman kom-
izt að þeirri niðurstöðu, að
kommúnisminn væri ekki nógu
manneskjulegur til þess, aö hann
vildi þjóna honum. Hann kvaðst
vera hrelldur, örvæntingarfullur
og hugsjúkur, og kæmist hann til
Vesturlanda, myndi hann berjast
fyrir málstað frelsisins. Sannleik-
urinn var þó öllu heldur sá, að
dómi Stewarts Stevens, að
Swíatló hafði lotið i lægra haldi
fyrir Jakub Berman I valdabar-
áttu I Varsjá.
Swíatló sætti sig við ráðstafanir
Englendinga, og Dulles gat tæp-
ast dulið ákefö sina og ánægju.
Swíatló var einmitt maður, sem
hann gat brúkað til þess aö hrinda
fyrirætlunum sinum I fram-
kvæmd. Bandarlskur erindreki
var sendur til Varsjár til þess að
semja við Swiatló, sem nú var
beðinn að gegna áfram stöðu
sinni, gegn þvi aö bandarlska
leyniþjónustan, CIA, ábyrgöist
öryggi hans og heföi jafnan til
reiöu björgunarsveit til þess að
koma honum úr landi, ef skyndi-