Fréttablaðið - 21.12.2004, Blaðsíða 22

22
Markaðsvæðing
tilfinninga
VIÐSKIPTI MEÐ EGG ÚR KONUM
SPURT OG SVARAÐ:
Nýkvæntum 23 ára gömlum Úkraínu-
manni var vísað úr landi í lok nóvember
þar sem hann hafði dvalið ólöglega á
landinu um hríð. Maðurinn sótti um
makaleyfi í maí, skömmu eftir að hann
kvæntist íslenskri konu. Útlendinga-
stofnun synjaði manninum um leyfið
eftir að hann hafði ekki lagt fram um-
beðin gögn. En hvað þurfa útlendingar
að gera áður en sótt er um slíkt leyfi?
Umsókn um fyrsta dvalarleyfi að-
standanda í samfelldri dvöl skal hafa
verið samþykkt áður en útlendingur
kemur til landsins. Frá þessu má víkja
ef umsækjandi um dvalarleyfi er maki
eða sambúðarmaki íslensks eða nor-
ræns ríkisborgara eða útlendings sem
dvelst eða fær að dveljast löglega í
landinu. Einnig má víkja frá þessu ef
um er að ræða barn íslensks, norræns
ríkisborgara eða útlendings sem dvelst
löglega í landinu.
Útlendingur sem sækir um dvalarleyfi
skal sýna fram á að framfærsla hans
sé trygg þann tíma sem hann sækir
um að fá að dvelja hér á landi. Lág-
marksframfærsla einstaklings er rúmar
77.000 krónur en lágmarksframfærsla
fjögurra manna fjölskyldu er rúmar
150.000 krónur. Umsækjandinn þarf að
sýna fram á það með launaseðlum síð-
ustu þriggja mánaða og/eða afriti af
síðustu skattskýrslu að hann geti full-
nægt lágmarksframfærslukröfum.
Útlendingur sem sækir um dvalarleyfi í
sex mánuði eða lengur verður að sýna
fram á að hann hafi tryggt húsnæði.
Hann skal leggja fram þinglýstan leigu-
samning eða kaupsamning til sönnunar
á heimild til búsetu í viðkomandi hús-
næði.
Sýna verður fram á að viðkomandi sé
sjúkratryggður. Leggja verður fram
tryggingarskírteini um sjúkratryggingu
að lágmarki tvær milljónir króna frá
vátryggingafélagi með starfsleyfi hér á
landi.
Allir umsækjendur þurfa að leggja
fram sakavottorð. Það verður að vera
frá því landi er umsækjandi hefur dval-
ið í síðastliðin fimm ár. Sakavottorðið
verður að vera í frumriti og þýtt af lög-
giltum skjalaþýðanda. Umsækjanda
ber að gera grein fyrir því hvort megin-
tilgangur dvalar sé atvinnuþátttaka,
nám eða fjölskyldusameining. Gera
verður grein fyrir því og leggja fram
viðeigandi gögn því til staðfestingar.
Dvalarleyfi vegna vinnu eru algengasta
tegund þeirra leyfa sem sótt er um hér
á landi en umsóknum um aðstand-
endaleyfi fjölgar ört. Umsóknir um níu-
tíu prósenta umsækjenda eru sam-
þykktar.
Umsóknum um makaleyfi fjölgar mikið
GREINING - DVALARLEYFI
21. desember 2004 ÞRIÐJUDAGUR
BÓKASALA Bókaútgefendum ber
saman um að bókasala sé með
besta móti þetta árið. Hins vegar
skiptir jólavertíðin ekki jafn
miklu máli fyrir afkomu þeirra og
áður þar sem sala á bókum er orð-
in mun dreifðari yfir árið.
Þetta árið eru 649 titlar aug-
lýstir í Bókatíðindum, sem Félag
íslenskra bókaútgefenda gefa út,
en 38 útgáfur eiga aðild að sam-
tökunum. Vísast er handagangur í
öskjunni á flestum þessara for-
laga enda er samkeppnin hörð að
venju. Þeir forleggjarar sem
Fréttablaðið ræddi við voru sam-
mála um að allt útlit væri fyrir
meiri uppgrip í bókasölunni þetta
árið en í fyrra. Auk þess telja þeir
að salan sé jafnari en oft áður og
dreifist á fleiri titla. Kleifarvatn
Arnaldar Indriðasonar er þó í
algerum sérflokki því bókin virð-
ist ætla að seljast í ríflega 20.000
eintökum en aldrei hefur inn-
bundin bók selst í fleiri eintökum
á einni vertíð.
Á sama tíma og jólabækurnar
rokseljast hefur vægi þeirra í af-
komu útgáfanna minnkað. Þetta
er einkum raunin hjá stærri for-
lögunum. Þannig telja forsvars-
menn JPV útgáfu að jólaveltan
nemi um 60-65 prósentum af árs-
veltunni og hjá Eddu er hlutfallið
ennþá lægra, í kringum tuttugu
prósent. Að sögn Páls Braga
Kristjónssonar, forstjóra Eddu út-
gáfu, er ástæðan mikil aukning í
sölu á stærri ritverkum sem seld
eru beinni sölu, einkum í gegnum
síma. Salan í nóvember og desem-
ber er þó eftir sem áður þýðingar-
mikil fyrir gróandann í bók-
menntunum því á þessum tíma
geta nýir rithöfundar helst komið
sér á framfæri. Egill Örn Jó-
hannsson, framkvæmdastjóri JPV
útgáfu, telur aftur á móti að vöxt-
ur í útgáfu pappírskilja sé megin-
skýringin á þessari þróun.
sveinng@frettabladid.is
FYRIR UTAN ÚTLENDINGASTOFNUN
Umsóknum um aðstandendaleyfi fjölgar ört.
Viðskipti með egg úr konum hafa
verið til umræðu eftir að frjógvunar-
fyrirtækið Art Medica tilkynnti að það
myndi greiða konum fyrir egg sín, en
mikill skortur mun vera á þeim. Land-
læknir segir málið vera á gráu svæði.
Fréttablaðið spurði Bryndísi Valsdóttur
siðfræðing álits.
Eru viðskipti með egg úr konum sið-
ferðislega réttlætanleg?
„Mér finnst það ekki. Það er til dæmis
eðlismunur á eggjagjöfum annars
vegar og sölu hins vegar. Hugsanlega
má réttlæta eggjagjafir rétt eins og líf-
sýnagjöf. Með sölu á eggjum getur
það gerst að samþykki einstaklingsins
verði ekki fyllilega óþvingað. Til dæm-
is má líta á bág kjör sem hvata til að
láta undan freistingunni um að selja
hluta af sjálfum sér.“
Er hægt að draga mörkin við hvað
er réttlætanlegt að selja?
„Það fer eftir því hvort það sé stigs-
eða eðlismunur á því sem er borið
saman. Ef það er eðlismunur milli
tveggja hluta er hægt að draga ákveð-
in mörk og færa rök fyrir því. Það er
hins vegar aðeins stigs- en ekki eðlis-
munur á því að selja egg úr mann-
eskju eða gerast leigumóðir. Við slíkar
aðstæður er erfiðara að draga mörkin.
Næsta skref gæti eins verið að konur
gerist leigumæður og þá er hætta á
að fólk sé farið að selja tilfinningar
sínar án þess að gera sér fyllilega
grein fyrir hvað í því felst. Við slíkar
aðstæður eru tilfinningar orðnar eins
og hver önnur markaðsvara.“
EGILL ÖRN JÓHANNSSON
Vandasamt val
„Mín tilfinning er sú að þetta séu
prýðisjól, við erum að gera betur í ár
en í fyrra,“ segir Egill Örn Jóhanns-
son, framkvæmdastjóri JPV útgáfu.
Hann segir söluna vera dreifðari en
oft áður. „Þetta sér maður þegar list-
arnir eru bornir saman á milli vikna
því þeir eru svo ólíkir.“
Egill segir vægi jólasölunnar fara
minnkandi, desemberveltan sé nú
60-65 prósent af ársveltunni. „Engu
að síður er þetta sá árstími sem sker
úr um afkomu fyrirtækjanna.“
Það er vandasamt að velja hvaða
bækur eru teknar til útgáfu og segir
Egill erfitt að spá fyrir um hverjar
muni seljast. Hann hafnar því hins
vegar að eingöngu söluvænlegustu
titlarnir séu gefnir út. „Langt í frá, ef
maður gæfi einungis út þær bækur
sem maður teldi að yrðu metsölurit
yrði útgáfan heldur rýr og forlagið
færi fljótt á hausinn.“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/S
TE
FÁ
N
HRANNAR B. ARNARSSON
Arnaldur
í sérflokki
„Þetta er auðvitað mjög mikilvægur
tími fyrir alla en hins vegar hefur salan
hjá Eddu alltaf verið jöfn yfir árið. Því
eru jólin minni partur af kökunni hér
en víða annars staðar,“ segir Hrannar
B. Arnarsson, markaðsstjóri Eddu. Í
svipaðan streng tekur Páll Bragi Krist-
jónsson forstjóri, sem telur að þrátt
fyrir góða bóksölu sé hluti jólavertíðar-
innar aðeins tuttugu prósent af heild-
arveltu fyrirtækisins. Hrannar segir ljóst
að bækur Arnaldar Indriðasonar og
Guðrúnar Helgadóttur séu í sérflokki.
Kleifarvatn virðist ætla að seljast í
20.000 eintökum en aldrei hefur bók
selst svo vel á einni jólavertíð. Að-
spurður hvort útnefna ætti gullbækur
líkt og plötuútgefendur gera segir
Hrannar að Íslensku bókmenntaverð-
launin þjóni að sumu leyti sama til-
gangi. „Við höfum hins vegar nálgast
þetta út frá gæðum frekar en magni.“
ÍVAR GISSURARSON
Rússnesk
rúlletta
Bókaútgáfan Skrudda er smá í snið-
um og er háðari góðri afkomu um
jólin er stærri forlög. „Jólavertíðin er í
raun fáránlega stór hluti af veltunni,
kannski um 75 prósent. Það er allt
undir,“ segir Ívar Gissurarson, annar
eigenda hennar. Hann er ánægður
með útkomuna þessi jólin en ekki er
langt síðan forlagið breytti um áhersl-
ur og tók að gefa út vinsælli bækur
meðfram metnaðarfyllri og dýrari
verkum. „Maður verður að græða ein-
hverja peninga til að geta haldið úti
slíkri útgerð. Það er hins vegar ekki
alltaf á vísan að róa í þessum efnum,
bókaútgáfa er nánast eins og rúss-
nesk rúlletta.“
Ívar segja skipta sköpum fyrir af-
komuna að eigendurnir tveir gangi
sjálfir í öll verk. „Eins og ágætur mað-
ur orðaði það, þetta er fínt upplegg á
fyrirtæki, það er bara yfirbygging.“
GLEÐILEG BÓKAJÓL
Bókaútgefendur eru hæstánægðir með söluna fyrir jólin.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
Vægi jólabókasöl-
unnar fer dvínandi
Allt bendir til að bóksala sé væn þessi jólin og því fagna útgefendur mjög. Þeir
eru hins vegar sammála um að vægi jólavertíðinar hafi dvínað síðastliðin ár.
22-23 (360) 20.12.2004 20:41 Page 2