Fréttablaðið - 21.12.2004, Blaðsíða 50

Dr. Bragi Jósepsson sendir frá
sér óvenjulega minningabók fyr-
ir þessi jól. Hún heitir „Eitt
stykki Hólmur“ og er í senn
æskuminningar höfundarins frá
Stykkishólmi og yfirlit um stað-
inn eins og hann var á fyrri helm-
ingi tuttugustu aldar. Bragi segir
ekki bara frá sínum uppvexti,
heldur rekur hann sögu allra
húsa og bæja í Hólminum og seg-
ir frá fólkinu sem byggði bæinn.
Tímamótin slógu á þráðinn til
Braga sem nú býr í Stykkishólmi.
Við spurðum hann um viðbrögðin
við þessari bók, sem er að ýmsu
leyti opinskárri en fólk á að venj-
ast þegar minningabækur eru
annars vegar.
„Viðbrögðin hafa verið að
mestu leyti afar góð. Ég hafði nú
þann háttinn á að ég sendi fólki
uppkast að ýmsum köflum þar
sem ég var kannski á gráu svæði,
og reyndi svo að taka tillit til at-
hugasemda. En auðvitað ber ég
ábyrgð á þessari frásögn og mað-
ur getur aldrei gert svo öllum
líki.“
En þú ert nú ekki heldur að
hlífa þér og þínum.
„Nei, nei, ég skrifa líka um
mitt fólk, fósturforeldra mína,
séra Sigurð og frú Ingigerði, eins
og þau voru ævinlega kölluð í
Hólminum og er alveg jafn opin-
skár um mig og mitt fólk og ég er
um aðra. Annars segir þetta,
hvernig um þau var talað og
hvernig þau voru ávörpuð, tals-
vert um bæjarbraginn og sam-
félagið í Hólminum á fyrri helm-
ingi síðustu aldar. Hólmarar
hefðu ekki vitað um hverja væri
verið að tala ef titlarnir hefðu
ekki fylgt. Stéttaskiptingin er
merkilegt rannsóknarefni og var
afar ljós í Stykkishólmi. En það
var eins og lágstéttin í Hólminum
bæri vissa virðingu fyrir fína
fólkinu í plássinu og eins og fólk
sætti sig við stöðu sína að sumu
leyti. Fólk hafði líka tilfinningu
fyrir því að Stykkishólmur væri
merkilegt pláss. Þarna var spít-
ali, fangelsi og amtsbókasafn,
elsta veðurathugunarstöð lands-
ins og Hólmarar fundu svolítið til
sín. Þeir litu hins vegar niður á
suma aðra. Ég held til dæmis að
Eyrsveitungar, Færeyingar og
svertingjar hafi verið í sama
flokki.“
Reyndar sendir Bragi líka frá
sér aðra bók, um viðurnefni, og
flokkar þau. Guðrún Kvaran ritar
inngang að þeirri bók.
Jóhanna, móðir Braga, var
vinnukona og einstæð móðir.
Bragi hafði lítil kynni af föður
sínum fyrstu árin. Hann var svo
fóstraður af séra Sigurði Ó.
Lárussyni og Ingigerði Ágústs-
dóttur.
Mér finnst ég finna að þú haf-
ir ekki verið alls kostar sáttur
þegar móðir þín skildi þig eftir
hjá prestshjónunum, er það rétt?
„Ja, mér þótti afskaplega
vænt um móður mína og kannski
gerði ég mér vonir um að fá að
fara til hennar aftur, eftir að hún
giftist og varð bóndakona. Mér
fannst líka talsvert til um það að
hún skyldi giftast og fannst til
um það fyrir hennar hönd. En ég
var afskaplega vel haldinn hjá
fósturforeldrum mínum, naut
þar góðs atlætis. Ég var til dæm-
is tekinn með í öll jólaboð fram
undir fermingu og fóstri minn
leyfði mér að sitja hjá sér í stof-
unni þegar hann sat þar með vin-
um sínum.“
Varstu kannski svolítið
dekraður?
„Já, ætli það ekki. Ég hugsa að
ég hafi verið svolítið dekurbarn.
En þetta var yndisleg og frjáls
æska hjá okkur krökkum í Stykk-
ishólmi. Maður fékk að gera allt
sem hugurinn girntist. Nútíma-
börn þekkja þetta ekki.“
Og nú ertu fluttur á æsku-
stöðvarnar.
„ Já ég er búinn að koma mér
fyrir í Hólminum. Það er yndis-
legt.“ ■
34 21. desember 2004 ÞRIÐJUDAGUR
JÓSEF STALÍN
fæddist þennan dag 1879.
„Dauði eins manns er harmleikur.
Dauði milljón manna er tölfræði.“
Hann drap milljónir. Opinberlega var sagt að
milljónir hefðu harmað dauða hans.
timamot@frettabladid.is
Þennan dag árið 1958 var Charles De Gaulle kosinn
forseti Frakklands. De Gaulle, sem fæddist 1890, var
hetja úr seinna stríði. Hann barðist reyndar í fyrra
stríði líka. Fyrir seinna stríð hafði hann, án árangurs,
reynt að færa heri Frakka til nútímahorfs. Eftir að
Pétain marskálkur samdi frið við Þjóðverja flúði De
Gaulle til Lundúna og sameinaði her Frakka í nýlend-
unum undir merkjum frjálsra Frakka. Hann varð leið-
togi útlagastjórnar Frakklands 1944 og vann frækna
sigra á vígvöllunum. Eftir stríð var hann einróma kjör-
inn forseti en taldi völd sín of lítil og sagði af sér
tveimur árum seinna. Hann stofnaði eigin stjórnmála-
flokk en naut lítils fylgis og dró sig í hlé 1953. 1958
braust út borgarastríð í Alsír þegar franskir íbúar þar
vildu ekki samþykkja sjálfstæði landsins. Þetta leiddi
til stjórnmálakreppu í Frakklandi. De Gaulle samþykkti
að taka að sér forystu í ríkisstjórn sem studdist við
neyðarlög. Hann ríkti í raun sem einvaldur í sex mán-
uði og setti fram til-
lögur um breytingar
á stjórnarskrá sem
samþykktar voru í
þjóðaratkvæða-
greiðslu. Það var
upphaf fimmta lýð-
veldisins. De Gaulle
var ekki ýkja fylgi-
spakur Bandaríkjun-
um og Bretlandi,
enda hafði hann oft
átt í útistöðum við bandamenn í stríðinu. Hann tók
meðal annars heri Frakka undan sameiginlegri her-
stjórn Atlantshafsbandalagsins og beitti sér gegn inn-
göngu Breta í Efnahagsbandalag Evrópu. De Gaulle
sagði af sér 1969 í kjölfar stúdentaóeirðanna 1968
eftir að hafa beðið lægri hlut í þjóðaratkvæðagreiðslu.
6. OKTÓBER 1989
De Gaulle hershöfðingi. Kosinn
forseti Frakklands þennan dag
1958.
ÞETTA GERÐIST MERKISATBURÐIR
1844 Jónas Hallgrímsson yrkir
„Enginn grætur Íslend-
ing...“
1929 Varðskipið Þór strandar
við Sölvabakka utan
Blönduóss.
1937 Fyrsta teiknimynd Dis-
neys í fullri lengd,
„Mjallhvít og dvergarnir
sjö“, frumsýnd.
1945 Patton hershöfðingi deyr
í bílslysi.
1945 Ný brú yfir Ölfusá opnuð
til umferðar.
1952 Kveikt á Oslóarjólatré á
Austurvelli í fyrsta sinn.
1975 Hermdarverkamaðurinn
Carlos, öðru nafni
„Sjakalinn“, ræðst á höf-
uðstöðvar OPEC.
1979 Carter forseti kemur
Chrysler bílaverksmiðj-
unum til aðstoðar með
1,5 milljarða dollara rík-
isframlagi.
De Gaulle kosinn forseti Frakklands
AFMÆLI
Örlygur Hálfdánarson bókaútgefandi er
75 ára í dag.
Hörður Vilhjálmsson, fyrrv. fram-
kvæmdastjóri, er 74 ára.
Þorleifur Hauksson íslenskufræðingur
er 63 ára í dag.
Snorri H. Jóhannesson, bóndi og ferða-
málafrömuður, er 57 ára.
Guðmundur S. Alfreðsson þjóðréttar-
fræðingur er 55 ára.
Gísli Snær Erlingsson kvikmyndagerð-
armaður er fertugur í dag.
JARÐARFARIR
13.00 Jólín Ingvarsdóttir, Hrafnistu,
Hafnarfirði, verður jarðsungin frá
Hafnarfjarðarkirkju.
13.00 Ólafur Guðmundsson, fyrrver-
andi lögregluþjónn, elliheimilinu
Grund, áður Bergþórugötu 57,
Reykjavík, verður jarðsunginn frá
Fossvogskirkju.
13.00 Geir Þorvaldsson, Bláhömrum,
verður jarðsunginn frá Bústaða-
kirkju.
13.00 Guðmundur E. Sigvaldason jarð-
fræðingur verður jarðsunginn frá
Dómkirkjunni.
13.00 María Helgadóttir frá Odda, Ísa-
firði, verður jarðsungin frá Nes-
kirkju.
13.30 Aðalbjörg Guðrún Árnadóttir,
Goðabraut 19, Dalvík, verður jarð-
sungin frá Dalvíkurkirkju.
14.00 Ásbjörg Guðný Jónsdóttir,
Höfða, Akranesi, verður jarðsung-
in frá Akraneskirkju.
15.00 Jóhannes Jónsson frá Siglufirði,
Austurbergi 32, Reykjavík, verður
jarðsunginn frá Fella- og Hóla-
kirkju.
14.00 Hrefna Hákonardóttir frá Vík í
Mýrdal, seinast til heimilis á Sæ-
borg, Skagaströnd, verður jarð-
sungin frá Víkurkirkju.
ANDLÁT
Ólína Ingveldur Jónsdóttir frá Skipa-
nesi, Höfðagrund 2, Akranesi lést
fimmtudaginn 14. desember.
Guðmundur Einarsson frá Iðu, Heiðar-
brún 88, Hveragerði, lést föstudaginn 17.
desember.
Steinar S. Waage,Kríunesi 6, Garðabæ,
lést föstudaginn 17. desember.
Pálína Kr. Þórarinsdóttir, Álfaskeiði 64-
b6, áður Mjósundi 3, Hafnarfirði, lést
þriðjudaginn 14. desember.
Guðmunda Ingvarsdóttir, Sóltúni 2,
áður Kaplaskjólsvegi 41, lést fimmtudag-
inn 9. desember. Útförin hefur farið
fram í kyrrþey.
Björg Þorsteinsdóttir, Reynimel 76, er
látin. Jarðaförin hefur farið fram í kyrr-
þey.
DR. BRAGI JÓSEPSSON Hólmurinn eins
og hann kom mér fyrir sjónir.
Stykkishólmur
Eitt stykki Hólmur
MANNLÍF OG BYGGÐ Í STYKKISHÓLMI
50-51 (34-35) Timamot 20.12.2004 15.55 Page 2