Fréttablaðið - 23.12.2004, Blaðsíða 35

Menn eiga að vera heiðarlegir
og segja hlutina eins og þeir
raunverulega eru. Þess vegna
eiga þeir sem vilja moka
Reykjavíkurflugvelli burtu að
segja söguna eins og hún er.
Menn flytja ekki innanlandsflug
frá Reykjavík og til Keflavíkur-
flugvallar. Verði Reykjavíkur-
flugvelli sópað burt eins og
bráðabirgðaborgarstjórinn
Steinunn Valdís Óskarsdóttir og
Árni Þór Sigurðsson, oddviti
VG, í borginni segja, þá leggst
innanlandsflug af í núverandi
mynd. Það sem eftir stendur
verður hvorki fugl né fiskur.
Séum við ekki lengur velkom-
in til Reykjavíkur með flugi,
eins og nú heyrist mjög sagt, þá
er ekki annað en að laga sig að
því. Færa starfsemi sem tengist
fluginu frá Reykjavík, bæta
landsamgöngur, stytta leiðir og
hefja jafnhliða flutning stjórn-
sýsluþjónustunnar í auknum
mæli út í byggðirnar.
Því fyrr sem örlög Reykja-
víkurflugvallar verða ráðin, því
fyrr verðum við að hefjast um
þetta handa. Þess vegna skiptir
það okkur máli að vita hvort ein-
hver innistæða sé fyrir hótun-
unum. Manni er sagt að Alfreð
Þorsteinsson sé hinn raunveru-
legi valdamaður í Reykjavíkur-
borg. Það er nauðsynlegt að
hann svari þess vegna því hvort
hann vilji ryðja flugvellinum
burt. ■
Innistæða fyrir hótununum?
23FIMMTUDAGUR 23. desember 2004
Ég fékk áminningu um daginn.
Ég skal útskýra það betur, en
fyrst vil ég segja ykkur litla
ferðasögu. Þarsíðustu helgi
heimsótti ég dóttur mína og
kærastann hennar til Stuttgart í
Þýskalandi. Stuttgart hlýtur að
vera menningarborg. Þarna eru
framleiddir Mercedes Benz og
Porsche. Og Stuttgart-ballett-
inn, Ríkisóperan og Fílharmón-
íusveitin; allt ber það hróður
borgarinnar um heiminn. Menn-
ingarborg. Um það vitnaði líka
tilkomumikil stytta af hinu orð-
haga skáldi Schiller, gerð af
Bertel Thorvaldsen.
Stuttgart liggur í dalverpi. Í
miðbænum – þar sem ég hélt til
– er vítt til veggja. Hátt til lofts
líka auðvitað, eins og oftast er
undir berum himni. Mikil torg
með tjörnum og trjágróðri – og
fólki. Góðu og fallegu fólki. Út
frá miðbænum dreifist borgin
um hæðirnar í kring. Á einni
slíkri hæð liggur gata dóttur
minnar. Rétt þar hjá, við hliðina
á tónlistarskólanum, er Urban-
straße.
Þaðan tekur ekki nema 10
mínútur að ganga slakkann
niður í miðborgina. Það gerðum
við nokkrum sinnum þá tvo daga
sem ég stóð við. Í fyrstu bæjar-
ferðinni sýndi dóttir mín mér
þau látlausustu minnismerki
sem ég hef séð: Götusteina.
Urbanstraße er lagt smáu til-
höggnu grjóti eða steinum. Við
hús númer 31a eru tveir þessara
steina öðruvísi en allir hinir.
Þeir standa hlið við hlið og eru
úr kopar eða álíka málmi. Það er
líkt og þeir haldist í hendur.
Á öðrum steininum er þessi
áletrun: Hér bjó Bella Schloss,
fædd 1894. Flutt út 1941. Riga.
Skotin 26. mars 1942. Á hinn
steininn er letrað: Hér bjó
Margrit Schloss, fædd 1932.
Flutt út 1941. Riga. Skotin 26.
mars 1942. Steinarnir við
Urbanstraße 31a eru ekki marg-
orðir og þessi orð festust mér í
minni. Samt varð ég að nema
staðar í hvert sinn sem við átt-
um leið hjá húsinu – og lesa.
Vegna þess – held ég – að það er
erfitt að trúa. Trúa því að fyrir
örfáum áratugum hafi ein mesta
menningarþjóð Evrópu gengist
algjörri villimennsku á hönd.
Afsiðað sjálfa sig á örskömmum
tíma. Ég veit ekki, lesendur
mínir, hvað ykkur finnst. Mér
segir þetta það, að siðað samfé-
lag, menningin, sé aðeins þunnt
skæni. Undir kraumar villi-
mennskan. Ekki svo að skilja að
þetta þunna skæni sé lítils virði.
Þvert á móti. Það er brothætt
fjöregg – dýrmætara og við-
kvæmara en allt sem við eigum.
Grunnurinn að útrýmingu
Gyðinga í Þýskalandi var lagður
með orðum. Virðingin var það
fyrsta sem þeir voru sviptir. Það
var gert með orðum. Þeir voru
niðurlægðir. Kallaðir ónefnum.
Síðan voru þeir sviptir atvinnu,
svo eigum og síðast nafni. Að
lokum voru þeir aðeins númer
sem auðvelt var að stroka út.
Slíkur er máttur orðsins. Orðs-
ins, sem mannskepnan ein býr
yfir, ásamt Guði.
Þá er að segja frá áminning-
unni: Meðan ég virti fyrir mér
minnismerkin við Urbanstraße
31a varð mér líka hugsað hingað
heim. Ekki vegna þess að Ísland
og Hitlers-Þýskaland eigi eitt-
hvað sameiginlegt. Slíkur
samanburður væri fáránlegur.
Mér varð hins vegar hugsað til
þess hvað við umgöngumst orð
af miklu gáleysi. Uppnefni og
fúkyrði nokkurra einstaklinga í
garð þeirra sem hafa gagnrýnt
þátt íslenskra ráðamanna í inn-
rásinni í Írak eru nærtækt
dæmi. Þau orð voru ætluð til
þess að niðurlægja. Ekki rök-
ræða. Minnismerkin við Urban-
straße urðu mér áminning,
áminning um það að gæta orða
minna.
Það er á ábyrgð borgaranna
að gagnrýna stjórnvöld. Hitt er
misskilningur – mikill misskiln-
ingur – að lýðræði gangi út á
það að kjósa sér nokkurs konar
einræðisherra á fjögurra ára
fresti; jafnvel þótt þeir væru
tveir. Ákvörðun eins eða
tveggja ráðherra um að leggja
nafn Íslands við hernaðarinnrás
í Írak er ámælisverð. Innrásin
hefur þegar kostað tugþúsundir
saklausra borgara lífið. Það
vantar að vísu töluna (númer
kannski?), en þetta var fólk af
holdi og blóði – held ég. Og við,
Íslendingar, höfum glatað ein-
hverju dýrmætu. Þessa skoðun
á að vera hægt að láta í ljósi og
rökstyðja án þess að fá á sig
ónefni og orðskrípi. Að minnsta
kosti frá þeim sem heita ráða-
menn þjóðarinnar.
Nú stendur yfir fjársöfnun í
nafni Þjóðarhreyfingarinnar til
að kosta kröftug andmæli gegn
yfirlýstum stuðningi Íslands við
hernaðinn í Írak. Ég heiti á les-
endur að kynna sér málefnið og
styðja það – með því að leggja inn
á söfnunarreikning í Sparisjóði
Reykjavíkur númer 833 eða
hringja í síma 90-20000. Látið það
ekki bíða. Segjum skoðun okkar
óhikað – spörum ekki brosið. En
förum gætilega með orð. ■
EINAR K. GUÐFINNSSON
ALÞINGISMAÐUR
UMRÆÐAN
REYKJAVÍKUR-
FLUGVÖLLUR
HJÖRTUR HJARTARSON
HUGLEIÐIR ÁBYRGÐ BORGARANNA
ÓMISSANDI Á JÓLUNUM!
A›alatri›i› vi› a› skapa fullkomna jólastemningu er a› huga
a› smáatri›unum. Sulturnar frá Den Gamle Fabrik eru í
senn smáatri›i og a›alatri›i í jólamatnum, enda hafa Íslendingar
gætt sér á fleim í meira en flrjá áratugi. Fullkomna›u jólin á
flinn hátt me› sultunum frá Den Gamle Fabrik.
Máttarorð og morð
Það er á ábyrgð
borgaranna að
gagnrýna stjórnvöld. Hitt er
misskilningur – mikill mis-
skilningur – að lýðræði
gangi út á það að kjósa sér
nokkurs konar einræðis-
herra á fjögurra ára fresti;
jafnvel þótt þeir væru tveir.
,,
Séum við ekki
lengur velkomin
til Reykjavíkur með
flugi, eins og nú heyrist
mjög sagt, þá er ekki
annað en að laga sig
að því.
,,