Fréttablaðið - 23.12.2004, Blaðsíða 49

37FIMMTUDAGUR 23. desember 2004
Hugljúf fjölskyldusaga
Furðulegt háttalag hunds um nótt
er ljúf og skemmtileg bók. Sögu-
maðurinn er 15 ára einhverfur ung-
lingur sem heitir Kristófer. Lögregl-
an handtekur hann í misgripum fyrir
morðið á nágrannahundinum Well-
ington og í kjölfarið ákveður hann
að bregða sér í líki hetju sinnar
Sherlock Holmes, leysa gátuna og
skrifa bók um það. Kennarinn hvet-
ur Kristófer áfram með skriftirnar en
þegar pabbi hans les uppkastið og
áttar sig á því hvað strákurinn hefur
komist á snoðir um tekur hann bók-
ina af honum og harðbannar frekari
leynilögregluleiki. Upp frá því hefst
spennandi atburðarás þar sem
Kristófer þarf að takast á við ótta
sinn við mannmergð og óþekkt um-
hverfi.
Persóna sögumannsins er með
ólíkindum trúverðug. Höfundur
bókarinnar, Mark Haddon, starfaði
með einhverfum á unga aldri og
nýtir hann sér þá reynslu afar vel.
Kristófer vill ekki láta snerta sig,
höndlar illa nýja staði og allt sem er
gult eða brúnt. Rautt er honum hins
vegar að skapi, sem og stærðfræði
og eðlisfræði. Þar sem bókin er
skrifuð af honum er textinn mjög lit-
aður af áhugamálum hans. Samtöl-
in eru einföld og lýsingar á öðru
fólki og umhverfi barnslegar og
hnitmiðaðar. Þótt sýn Kristófers á
heiminn sé afskaplega framandi er
hún um leið heillandi og furðulega
rökræn, sem ýtir vel undir þá sann-
færandi mynd sem dregin er upp af
einhverfum einstaklingi.
Það er ekki hægt að komast hjá
því að hafa samúð með Kristófer.
Hann er einlægur og heiðarlegur
en á í gífurlegum vandræðum með
að tjá sig við fólk sem hann ekki
þekkir. Eins fá persónur foreldra
hans ríka samúð lesenda þrátt fyrir
galla sína. Þó að maður sé ekki
sammála ýmsum ákvörðunartök-
um foreldranna skilur maður þær
upp að vissu marki. En það er
einmitt lykilatriði í vel heppnaðri
skáldsögu sem þessari. Persónurn-
ar eru raunsæjar, gera mistök og
læra af þeim. Öll fjölskyldan á það
sameiginlegt að sýna þroska eftir
því sem líður á bókina, sem gerir
söguna enn mannlegri og áhuga-
verðari fyrir vikið.
Þetta er fyrsta skáldsaga höfund-
ar og er hún listilega vel skrifuð.
Þýðingin er jafnframt stórfín en
hugsanlega hefði mátt vera meira
samræmi í íslenskun á mannanöfn-
um og stofnunum. Annað hvort eru
öll heitin íslenskuð eða engin. Að
öðru leyti er málnotkun, þýddur stíll
og frágangur nær óaðfinnanlegur.
Furðulegt háttalag hunds um nótt
er í raun bók fyrir alla aldurshópa.
Sagan er allt í senn lærdómsrík,
fyndin, spennandi og hugljúf. Hún
hlaut Whitbread-verðlaunin fyrir
bestu skáldsöguna árið 2003, enda
er þetta sérlega ánægjuleg lesning
sem veitir lesendum merkilega
góða innsýn í hugmyndaheim ein-
hverfra og talsvert betri skilning á
þeim vandamálum sem þeir og fjöl-
skyldur þeirra standa frammi fyrir í
lífinu.
BÓKMENNTIR
HLYNUR PÁLL PÁLSSON
Furðulegt háttalag hunds um nótt
Höf: Mark Haddon
Þýð: Kristín R. Thorlacius
Útg: Mál og menning MARK HADDON
Smáauglýsingasíminn er 550 5000
auglysingar@frettabladid.is