Fréttablaðið - 30.12.2004, Blaðsíða 34

„Helstu viðburðir ársins í íslensku við-
skiptalífi eru að mínu mati útrás íslenskra
fyrirtækja og aukin samkeppni á fjár-
málamarkaði með nýjum húsnæðislán-
um,“ segir Valgerður Sverrisdóttir, iðn-
aðar- og viðskiptaráðherra.
„Ég hefði aldrei látið mér detta það í
hug þegar ég steig hér inn fyrir dyr fyrir
fimm árum að þróunin í fjármálageiran-
um yrði svona hröð. Það er ljóst að sam-
keppnin hefði ekki orðið nema vegna
þess að búið er að einkavæða bankana og
vegna útspils ríkisstjórnarinnar að bjóða
90 prósenta húsnæðislán,“ segir hún.
„Ég fékk að heyra það þegar einka-
væðing bankanna stóð yfir að það væri
ekkert annað fram undan en það að úti-
búum yrði lokað á landsbyggðinni og þar
fram eftir götunum. Sem betur fer hafa
þær spár ekki ræst, heldur eru bankarnir
að halda uppi mikilli þjónustu. Að auki
hafa skapast í tengslum við bankana fjöl-
mörg störf til viðbótar við það sem áður
var og bankarnir hafa jafnframt sannað
að þeir eru fullfærir um að standa sig á
alþjóðlegum markaði,“ segir Valgerður.
Þróun útlána varasöm
„Þó svo að þróunin hafi því verið mjög
jákvæð er ástæða til að hafa áhyggjur af
útlánaaukningu í bankakerfinu. Bank-
arnir hafa farið geyst í útlánum og það
getur ekki samræmst efnahagslegum
stöðugleika til langs tíma að út-
lánaaukning bankakerfisins sé mun meiri
efn framleiðsluaukning hagkerfisins,“
segir hún.
Valgerður segir að Fjármálaeftirlitið
hafi þegar gefið út umræðuskjal sem við-
brögð við útlánaþróuninni og það hafi
fengið góðar viðtökur. „Ef Fjármálaeftir-
litið metur það sem svo að fjár-
málafyrirtæki séu að taka of mikla
áhættu mega þau hin sömu eiga von á því
að settar verði hertar reglur um eiginfjár-
stöðu,“ segir hún.
Spurð hvort sparisjóðirnir séu í meiri
áhættu en stóru bankarnir þrír varðandi
þetta svarar hún því játandi. „Sparisjóð-
irnir verða að átta sig á því hvernig þeir
ætla að spila úr þessum málum. Þeir eru
tuttugu og fjórir og hafa þjónað lands-
byggðinni einstaklega vel til þessa. Því
miður hefur ekki verið nægilega mikil
samstaða innan hinnar svokölluðu spari-
sjóðafjölskyldu um hvaða leiðir skuli fara
en ég trúi því þó að þeir séu að hugsa á
skynsamlegum nótum,“ segir Valgerður.
Hún neitar því hins vegar að áform séu
uppi um að breyta lögum um sparisjóði
sem samþykkt voru á Alþingi í janúar.
Breyting á lögum um við-
skiptaumhverfi
Valgerður segir að greina megi einkenni
samþjöppunar í íslensku viðskiptaum-
hverfi og meðal annars þess vegna hafi
hún skipað viðskiptalífsnefnd til að
meta hvort bregðast þyrfti við því. „Í
kjölfar vinnu nefndarinnar voru unnin
frumvörp að lögum um íslenskt við-
skiptaumhverfi sem munu hafa tölu-
verðar breytingar í för með sér, sérstak-
lega hvað varðar eftirlit með viðskipta-
lífinu,“ segir Valgerður.
Samkeppniseftirlit verður eflt með
því að setja á fót stofnun sem ber sama
heiti. „Auk þess verður veitt viðbótar-
fjármagni til þessa málaflokks, sem er
mjög jákvætt. Við vitum það af biturri
reynslu hvað varðar olíufélögin að það
er vissulega ástæða til að fylgjast með
viðskiptalífinu og mikilvægt að sam-
keppniseftirlitið geti haft frumkvæði að
rannsókn á markaðinum þegar því sýn-
ist ástæða til, eins og gerðist í olíumál-
inu,“ segir hún.
Valgerður er spurð að því hvort líkur
séu á að hætt verði við að setja bann á
starfandi stjórnarformenn. „Ég ætla ekki
að fullyrða neitt um það, þessi mál eru í
vinnslu. Við höfum lagt áherslu á að fá
umræðu um frumvörpin. Það er sérstak-
lega mikilvægt að fá viðbrögð frá við-
skiptalífinu og það eru ákveðnar
ábendingar þaðan sem við munum
eflaust taka tillit til. Kannski aðrar sem
við sjáum ekki ástæðu til þess að breyta
frá þeim frumvörpum sem hafa verið
kynnt,“ segir hún.
Spurð hvaða ákvæði séu líklegust til
að verða tekin út úr frumvörpunum
segist hún ekki vilja fara nákvæmlega út
í það. „Meðan málin eru ekki komin í
gegnum þingflokka stjórnarflokkanna
er ekki rétt að fara í gegnum það en það
hafa komið fram ábendingar sem mér
finnst rétt að taka tillit til,“ segir
Valgerður.
Útrás fleiri fyrirtækja en banka
Valgerður bendir á að fleiri fyrirtæki en
fjármálafyrirtæki hafi verið í mikilli út-
rás á árinu. „Það er aug-
ljóst að við erum hér með
öfluga frumkvöðla í við-
skiptalífinu, sem eru ekki
smeykir að reyna sig úti í
hinum stóra heimi.
Vissulega hefur orðið
nokkur umræða um það,
bæði í Danmörku og Sví-
þjóð, en það er að sjálf-
sögðu ekkert óeðlilegt við
það þegar fyrirtæki eru
orðin svona öflug að þau
fái gagnrýni. Það sem
mér finnst mikilvægast er
að það komi alveg skýrt fram að lög-
gjöfin hér er alveg sambærileg við það
sem gerist hjá þeim þjóðum sem við
berum okkur fyrst og fremst saman
við,“ segir hún.
„Við höfum gætt þess mjög að inn-
leiða allar tilskipanir sem koma frá Evr-
ópusambandinu á þessu sviði og að
lagaumhverfið sé sambærilegt við það
evrópska. Það er mjög mikilvægt að
þessi fyrirtæki, sem við erum ákaflega
stolt af, verði áfram íslensk fyrirtæki og
þau verða það ekki nema lagaumhverf-
ið sé sambærilegt,“ segir hún.
Sjávarútvegsumræðan að þróast
Valgerður er spurð hvort líkur séu á því
á næstunni að erlendum fjárfestum
verði gert kleift að fjárfesta í íslenskum
sjávarútvegsfyrirtækjum.
„Forstjóri Kauphallarinnar hefur
sagt að honum finnist óeðlilegt að sjáv-
arútvegurinn sé svona lokaður eins og
raun ber vitni. Það er alveg augljóst að
það myndi styrkja Kauphöllina veru-
lega og markaðinn ef viðskipti útlend-
inga í sjávarútvegsfyrirtækjum yrðu
leyfð. Þetta er hins vegar pólitískt við-
kvæmt mál en ég er svo sem ekkert frá
því að þetta muni þróast inn á þessar
brautir,“ segir Valgerður.
„Það er umdeilt hvort það skaði
hagsmuni íslensks sjávarútvegs að leyfa
fjárfestingar útlendinga og halda því
ekki allir fram. Á síðustu misserum
hefur sjávarútvegurinn verið að koma
fram með sjónarmið sem sýna það að
íslensk sjávarútvegsfyrirtæki eru svo
öflug að þau óttast ekki slíkar breyt-
ingar,“ bendir Valgerður á.
„Það er svo sem ákveðið
ósamræmi í því að Íslend-
ingar mega fjárfesta í sjávar-
útvegsfyrirtækjum úti um
allan heim en við lokum
fyrir erlenda fjárfestingu hér
á landi. Það er mikilvægt að
ræða þetta þó ekki sé tími til
að taka stórar ákvarðanir
varðandi þetta þrátt fyrir að
umræðan hafi vissulega ver-
ið að þróast. Viðhorfin hafa
verið að breytast, líka með
því að yngri menn koma inn
í sjávarútveginn,“ segir hún.
Valgerður Sverris-
dóttir, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra,
segir að það myndi
styrkja Kauphöllina
ef viðskipti útlend-
inga í sjávarútvegs-
fyrirtækjum yrðu
leyfð. Hún fagnar
útrás íslenskra fyrir-
tækja en varar við
þróun útlána hér á
landi. Líkur eru á að
breytingar verði
gerðar á frumvörp-
um um íslenskt við-
skiptaumhverfi áður
en þau verða lögð
fram á Alþingi inn-
an skamms.
F2 8 30. desember 2004 FIMMTUDAGUR
ÚTRÁSINA BER HÆST
Breytingar fram undan í orkugeiranum
„Fram undan eru miklar breytingar á orkumarkaði í
framhaldi af nýjum raforkulögum. Markaðurinn opnast í
áföngum fram til áramótanna 2005-6. Einnig má reikna
með því að breytingar verði á raforkufyrirtækjum. Þegar
fram líða stundir reikna ég með því að Landsvirkjun verði
breytt í hlutafélag. Stefna ríkisins er að sameina eign sína
í orkufyrirtækjum og verður það vonandi gert á næsta ári.
Með því móti skapast betra umhverfi og skýrari línur milli
fyrirtækjanna. Eins og þetta er í dag á Reykjavíkurborg
upp undir helming í Landsvirkjun og næstum alla Orku-
veituna, þannig að það er ekki gott samkeppnisumhverfi,“
segir Valgerður.
Valgerður Sverrisdóttir
„Það er alveg augljóst að það myndi styrkja Kauphöllina verulega og markaðinn ef viðskipti útlendinga í sjávarútvegsfyrirtækjum
yrðu leyfð. Þetta er hins vegar pólitískt viðkvæmt mál en ég er svo sem ekkert frá því að þetta muni þróast inn á þessar brautir.“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/T
EI
TU
R
08-09-F2 lesið 29.12.2004 14:47 Page 2